Release Athens: Massive Attack, Beak>, Mount Kimbie @ Πλατεία Νερού, 17/07/24

Ελάχιστες συναυλίες περίμενε το εγχώριο κοινό όσο την επιστροφή των Massive Attack. Η σκιά της επιδραστικής κολλεκτίβας από το Bristol όχι απλώς δεν ξεθωριάζει με τα χρόνια, αλλά αντιθέτως επεκτείνεται και περισσότερα από 30 χρόνια από το ντεμπούτο του, το πειραματικό σχήμα δικαίως θεωρείται πλέον ως σημείο αναφοράς της σύγχρονης μουσικής. Όμως, όπως έγινε αντιληπτό και χθες, οι Massive Attack είναι πολλά περισσότερα από πρωτοποριακοί καλλιτέχνες, και με ένα άκρως επιβλητικό show, το οποίο επί της ουσίας ήταν ένα installation για να ξεδιπλωθεί το πολιτικό τους μανιφέστο, μας χάρισαν μια από τις σπουδαιότερες συναυλίες των τελευταίων ετών στη χώρα μας. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή, γιατί η μέρα είχε πολύ ενδιαφέρον εξαρχής.

Πρώτο σχήμα που ανέβηκε στη σκηνή του Release Athens την Τετάρτη, ήταν οι Mount Kimbie. Οι Λονδρέζοι δεν έχασαν χρόνο και με μια εμφάνιση κοντά στη μια ώρα διάρκεια, ξεδίπλωσαν το ηχητικό τους όραμα, το οποίο τους κατέστησε ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σχήματα του εναλλακτικού αγγλικού underground πριν από μια δεκαετία. Με έμφαση στον πιο πρόσφατο δίσκο τους, το φετινό "The Sunset Violent", το σχήμα ταξίδεψε το παρευρισκόμενο κοινό σε ένα ευρύ φάσμα ηχοτοπίων. Η indie rock στροφή των Mount Kimbie, έδεσε εξαιρετικά με τα ηλεκτρονικά σημεία σε συναυλιακό πλαίσιο, ακόμη και τις dubstep αναφορές του παρελθόντος, και οι μεταβάσεις κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον. Οι Mount Kimbie, παρά τον καυτό ήλιο δεν έχασαν τη διάθεσή τους και με όπλο τις ομολογουμένως εντυπωσιακά συμπαγείς συνθέσεις τους εκκίνησαν ιδανικά μια ομολογουμένως εξαιρετικά συνεκτική μέρα από πλευράς ηχοχρωμάτων. [Α.Ζ.]

Παράξενη υπόθεση οι BEAK>. Όχι τόσο λόγω του ήχου τους, που, εντάξει, δεν τον λες και εύκολο, όσο του background των μουσικών που τους αποτελούν, αφού όλοι τους προέρχονται από αρκετά διαφορετικές αφετηρίες και φέρνουν κάτι άλλο, τελείως δικό τους, στο τραπέζι. Με αυτόν τον τρόπο, η μουσική τους καταλήγει να αποτελεί το σύνολο των επιρροών τους, των οποίων όμως το εύρος απλώνεται σε όλο το φάσμα της μουσικής.

Πιστοί στο ραντεβού τους με το ελληνικό κοινό, οι Βρετανοί ανέβηκαν στη σκηνή στις 20:15 και για περίπου μια ώρα μας παρουσίασαν παλιά και νεότερα κομμάτια, καλύπτοντας το σύνολο της 15ετους πορείας τους. Με έμφαση στον πειραματισμό και δίνοντας συνεχώς την αίσθηση ενός καλά προβαρισμένου αυτοσχεδιασμού, οι BEAK> συνδύασαν trip-hop, ηλεκτρονικά και post- rock στοιχεία, πάντα όμως κάτω από τη μεγάλη ταμπέλα του krautrock.

«Είμαστε επαγγελματίες μουσικοί, το έχουμε ξανακάνει αυτό» μας είπε κάποια στιγμή ο μεγάλος Geoff Barrow, αστειευόμενος ουσιαστικά για τα κομμάτια τους, τα οποία, έντεχνα το τρίο έχει χτίσει ώστε να μοιάζουν με jam. Και αυτό νομίζω πως αποτελεί και το βασικό ατού του συγκροτήματος καθώς ο ήχος τους καταλήγει να σου αφήνει την ψευδαίσθηση ενός ζωντανού οργανισμού που παίρνει μορφή εκείνη τη στιγμή μπροστά σου.

Και παρόλο που ο Barrow αποτελεί και το πιο διάσημο μέλος του σχήματος (ναι, προφανώς όλοι συζητούσαμε πόσο ωραία θα ήταν να βλέπαμε κάποια στιγμή και τους Portishead), τελικά είναι δύσκολο κανείς να διαλέξει πρωταγωνιστή της βραδιάς καθώς και ο Billy Fuller στο μπάσο αποτέλεσε την αδιαμφισβήτητη ραχοκοκαλιά του ήχου τους, αλλά και ο Will Young κατάφερνε συνέχεια να φέρνει αυτό το έξτρα στοιχείο που απογείωνε την κάθε σύνθεση.

Σαφέστατα, η μουσική των BEAK> δεν είναι αμιγώς συναυλιακή. Όμως, αυτό είναι κάτι που το γνωρίζει και το συγκρότημα, στήνοντας το setlist του με έναν τρόπο που, τελικά, καταλήγει να αιχμαλωτίζει την προσοχή του ακροατή. Όπως ήταν φυσικό βέβαια, αυτό δεν μπορεί να έχει καθολική ισχύ και, συνεπώς, δεν ήταν και λίγοι αυτοί που αγνόησαν την παρουσία του συγκροτήματος, επιλέγοντας την ώρα του set τους να μιλάνε ή να πάνε να κάνουν κάτι άλλο, μένοντας με την εντύπωση πως ο ήχος του σχήματος αποτελεί απλώς ένα ηχητικό χαλί.

Όσοι όμως δώσαμε προσοχή, αποζημιωθήκαμε και με το παραπάνω καθώς παρακολουθήσαμε τρεις μουσικούς να ξεδιπλώνουν μπροστά μας ευφυέστατους πειραματισμούς με μπόλικο groove που μπορεί να ταξιδεύουν ή να υπνωτίζουν τον θεατή αλλά ποτέ δεν καταλήγουν να είναι τόσο αυτοαναφορικοί ώστε να τον κοιμίσουν. Με δεδομένο πως οι BEAK> κινούνται σε παρόμοιους δρόμους με τους The Smile, τους οποίους επίσης είδαμε πρόσφατα, θα μου επιτρέψετε να πω πως οι πρώτοι ήταν σαφέστατα ανώτεροι σε όλα τα επίπεδα, παραδίδοντας μας μια πραγματικά αξιόλογη και ουσιαστική εμφάνιση που προετοίμασε το έδαφος για ό,τι θα ακολουθούσε.

Παρόλο που η ώρα πια πλησίαζε τις 22:00, η θερμοκρασία στην, πολύ γεμάτη πλέον, Πλατεία Νερού συνέχιζε να είναι υψηλή, καθιστώντας το βράδυ της Τετάρτης ένα από τα πιο ζεστά του φετινού Καλοκαιριού. Όπως αποδείχθηκε όμως, απολύτως τίποτα δεν θα μπορούσε να χαλάσει αυτή την εμφάνιση που, εν τέλει, εξελίχθηκε σε μια από τις πιο συγκλονιστικές συναυλιακές εμπειρίες που έχουμε ζήσει ποτέ στην Ελλάδα. Κι όσοι πιστεύετε πως μπορεί να υπερβάλω, είτε δεν ήσασταν εκεί, είτε κάτι χάσατε.

Όπως και να έχει, λίγο μετά την προκαθορισμένη ώρα, η οθόνη πάνω στη σκηνή άρχισε να προβάλει εικόνες με μηνύματα και βίντεο με υπότιτλους στα ελληνικά, διαμορφώνοντας την πορεία που θα έπαιρνε η βραδιά. Πριν από το live, έλεγα πως δεν ήξερα τι να περιμένω. Αν θα παρακολουθούσαμε κάτι τελείως ατμοσφαιρικό ή αν η Πλατεία Νερού τελικά θα γινόταν ένα τεράστιο dance floor. Τελικά, δεν συνέβη τίποτα από τα δύο, ή, πιο σωστά, συνέβησαν τόσα πολλά περισσότερα.

Οι Massive Attack ανέβηκαν στη σκηνή, έτοιμοι να κατακτήσουν τον κόσμο, με ήχο που έχουμε πετύχει σε ελάχιστες συναυλίες της ζωής μας και την γενικότερη παραγωγή να κάνει σαφές από τα πρώτα λεπτά της συναυλίας πως αυτό που θα εξελισσόταν μπροστά μας θα ήταν μια κανονική "larger than life" εμπειρία με τα όλα της. Και, ναι, ok, καμιά φορά υπερβάλουμε όταν το λέμε αυτό αλλά το χθεσινό, συνολικά, μπορεί να συγκριθεί με ελάχιστα πράγματα που έχουν συμβεί στο εγχώριο συναυλιακό τοπίο.

Το "Risingson", το οποίο πιθανά να αποτελεί και το καλύτερο κομμάτι τους (nudge nudge wink wink στον σύντροφο Παντελή και στην κειμενάρα του για τους Smashing Pumpkins), άνοιξε ιδανικά μια βραδιά όπου η απόδοση του συγκροτήματος θα κοντραριζόταν μόνο με τα υψηλά επιπέδου visuals που, σε όλη τη συναυλία, έθιγαν κοινωνικοπολιτικά ζητήματα με έμφαση φυσικά στον πόλεμο του Ισραήλ ενάντια στην Παλαιστίνη. Κάτι είχαμε δει για guests στην περιοδεία τους όμως, και πάλι, η εμφάνιση της Elizabeth Fraser στη σκηνή αποτέλεσε μια άκρως καλοδεχούμενη προσθήκη. Και, φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, όταν άρχισε να τραγουδά το "Black Milk", οι πάντες μείναμε αποσβολωμένοι, καθώς η ερμηνεία της 60χρονης πια φωνής των Cocteau Twins δεν έχει αλλοιωθεί στο ελάχιστο από το χρόνο, καθιστώντας την ένα μοναδικό φαινόμενο του εναλλακτικού ήχου.

Συνέχεια με το "Future Proof", με τους Massive Attack στην πιο Nine Inch Nails στιγμή της βραδιάς, προτού οι Young Fathers βρεθούν μαζί τους στη σκηνή και τους συνοδεύσουν για τρία κομμάτια με την εκτέλεση του "Voodoo in My Blood" να παρασέρνει τα πάντα στο πέρασμα της. Εξάλλου, ό,τι και να πιστεύει κανείς για τους Young Fathers, νομίζω πως όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε πως πρόκειται για ένα πραγματικά ξεχωριστό και, δικαίως, αναγνωρισμένο όνομα και η παρουσία τους, έστω και σαν guests σε ένα εγχώριο Φεστιβάλ, ήταν κάτι πολύ σημαντικό.

Κάπου εδώ όμως έπρεπε να πέσουν λίγο οι τόνοι και να ανατριχιάσει το είναι μας. Η Fraser επιστρέφει στη σκηνή καθώς ακούγονται οι πρώτες νότες του "Song to the Siren" του Tim Buckley, που, πολλοί από εμάς όμως τουλάχιστον, λατρέψαμε μέσω της εκτέλεσης της Fraser στο συγκλονιστικό ντεμπούτο των This Mortal Coil. Ακολούθησε άλλη μία διασκευή στο "ROckwrok" των Ultravox από το "Ha!-Ha!-Ha!" του 1977, προτού το συγκρότημα μας βομβαρδίσει με μερικά από τα πιο διάσημα κομμάτια του και, συγκεκριμένα, τα "Angel", "Safe From Harm", και "Unfinished Sympathy". Και, για το κλείσιμο, ύστερα από μια παύση λίγων δευτερολέπτων που γέννησε ένα debate σχετικά με το αν τελικά αυτό ήταν ένα encore ή μέρος του κανονικού set, οι Massive Attack επέστρεψαν στη σκηνή με το "Karmacoma", το "Teardrop", και το "Group Four", στου οποίoυ την εισαγωγή είχαν κολλήσει το "Levels" του Avicii, προτού μας αποχαιρετήσουν για τα καλά.

Είναι πραγματικά δύσκολο να μεταφέρει κανείς το κλίμα μιας τέτοιας εμφάνισης, καθώς όσα παρακολουθήσαμε χθες υπερβαίνουν το απλό συναυλιακό πλαίσιο και μπαίνουν στη σφαίρα μια ευρύτερης συζήτησης για την έννοια του καλλιτέχνη. Αν κάτι έγινε απολύτως σαφές χθες, 14 χρόνια μετά την τελευταία τους εμφάνιση στην Ελλάδα, είναι πως οι Massive Attack δεν είναι απλώς ένα από τα σημαντικότερα trip-hop σχήματα που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990, αλλά αποτελούν ένα τεράστιο καλλιτεχνικό φαινόμενο υψηλής τεχνικής απόδοσης που τιμά στο έπακρο την ιστορία του και σέβεται πάρα πολύ το κοινό του, το οποίο όμως οφείλω να ομολογήσω πως ήταν λίγο πεσμένο χθες. Αν έπρεπε να μαντέψω θα έλεγα πως οι περισσότεροι μάλλον απορροφήθηκαν τελείως από την εμφάνιση του σχήματος, με αποτέλεσμα να μην μπορούν καν να επεξεργαστούν πλήρως όσα εκτυλίσσονταν μπροστά τους, πόσο μάλλον να αντιδράσουν σε αυτά.

Από όπου και αν το πιάσουμε όμως, είναι αδύνατο να βρούμε ψεγάδια. Σε επίπεδο ήχου, το χθεσινό θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τα συναυλιακά δρώμενα της χώρας και, ειδικά, της Πλατείας Νερού. Σε επίπεδο απόδοσης, οι Βρετανοί έδωσαν ρεσιτάλ λειτουργώντας ως ένα καλοκουρδισμένο μουσικό κουτί που μπορεί να συνδυάσει trip hop, ηλεκτρονικά, industrial, και rock στοιχεία. Σε επίπεδο visuals, μιλάμε για μια ακριβή παραγωγή που δεν είναι σπουδαία γιατί απλώς "εμπεριέχει καλά μηνύματα" αλλά γιατί λειτουργεί υπό ένα καλλιτεχνικό πρίσμα που ξεπερνά τα στεγανά του παρωχημένου μηνύματος και μετατρέπεται σε ουσιαστική πολιτική δήλωση που δεν επισκιάζει την μουσική τους αλλά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της. Και όλα αυτά μαζί, νομίζω αποδεικνύουν γιατί οι Massive Attack δεν είναι απλώς σπουδαίοι, αλλά είναι ζωτικοί και απαραίτητοι προκειμένου να μας θυμίζουν πως μπορεί ένα συγκρότημα να τα κάνει όλα (μα όλα όμως) σωστά. Χθες το βράδυ πάντως σίγουρα τα έκανε. Μακάρι να τους ξαναδούμε από κοντά σύντομα. (Α.Α.)

Φωτογραφίες: Ρωμανός Λιούτας