TV On The Radio: «Στο διάολο το Spotify και όλοι οι φίλοι του»

Αν τα τελευταία 25 χρόνια υπήρξε ένα συγκρότημα που έμαθε να λειτουργεί στα άκρα - με το ένα πόδι στη μελωδία, το άλλο στον θόρυβο, και το κεφάλι βαθιά μέσα στους πειραματισμούς- τότε οι TV On The Radio ήταν και παραμένουν αυτό. Μετά από μια μακρά περίοδο σιωπής, το σχήμα από το Brooklyn επέστρεψε πρόσφατα στη σκηνή με μια περιοδεία που θα περάσει και από την Αθήνα στις 8 Ιουνίου του 2025.

Με αφορμή αυτή τους την εμφάνιση, μιλήσαμε με τον Tunde Adebimpe για τη δημιουργική διαδικασία και τη συνειδητή επιλογή του συγκροτήματος να μη χωρέσει ποτέ κάτω από μια μουσική ταμπέλα. Ανήσυχος, με χιούμορ και αφοπλιστική ειλικρίνεια, στην κουβέντα που κάναμε δεν μάσησε καθόλου τα λόγια του, είτε για τον Bieber, είτε για το streaming, είτε για την σύγχρονη πολιτική κατάσταση, ενώ μας υποσχέθηκε πως η συναυλία τους στην Αθήνα αναμένεται να είναι ένα πραγματικό πανηγύρι. Η συζήτηση αυτή, όπως θα διαβάσετε παρακάτω, αποδείχθηκε χωρίς στεγανά. Όπως άλλωστε και η μουσική του σπουδαίου αυτού συγκροτήματος.

Καλησπέρα Tunde και σε ευχαριστώ γι' αυτήν την συνέντευξη. Οι TV On The Radio πάντα κουβαλούσαν τον ήχο της Νέας Υόρκης. Πώς σας έχει διαμορφώσει ή δυσκολέψει η πόλη δημιουργικά μέσα στα χρόνια;

Η Νέα Υόρκη είναι υπέροχη και εντελώς αντιφατική. Εξαιτίας της δύναμης που έχουν οι εργολάβοι και οι ιδιοκτήτες (δηλαδή ο καπιταλισμός), αν δεν ανήκεις στους οικονομικά προνομιούχους, είναι ένα από τα πιο απάνθρωπα μέρη για να αποκαλείς "σπίτι". Πληρώνεις ένα σωρό λεφτά για να ζεις στρυμωγμένος, ενοχλημένος, σε ένα θορυβώδες, βρώμικο, συχνά δύσοσμο περιβάλλον γεμάτο αρουραίους και υπερβολική αστυνομική παρουσία.

Και παρ’ όλα αυτά, είναι βαθιά ανθρώπινη και μαγική. Οι άνθρωποι προσπαθούν καθημερινά να δημιουργήσουν κάτι ουτοπικό. Μοιράζονται το φαγητό τους, την τέχνη τους, τη μουσική τους με όσους είναι γύρω τους. Χορεύουν μέσα σ’ όλα αυτά. Είναι μια πόλη εξουθενωτική αλλά, ταυτόχρονά, σου γεννάει έμπνευση. Είναι σχεδόν αδύνατο να μη βγει όλο αυτό στη δημιουργία σου, με κάποιον τρόπο.

Πάντα ακουγόσασταν σαν να είστε ένα βήμα μπροστά από την εποχή σας. Συμφωνείς μ’ αυτό;

Αν οι Sun Ra, Alice και John Coltrane, ο Pharoah Sanders και άλλοι προηγήθηκαν της δικής μας δημιουργικής πορείας, τότε όχι, δεν ήμασταν μπροστά από την εποχή μας. Είμαστε άμεσο αποτέλεσμα των συνθηκών μέσα στις οποίες μεγαλώσαμε. Πιστεύω ότι όλοι μας αγαπάμε - σε διαφορετικό βαθμό - την τεχνολογία στη μουσική και τους καλλιτέχνες, παλιότερους και σύγχρονους, που έσπρωξαν τα όριά της με τρόπους δημιουργικούς.

Αν σταθείς αρκετά πιο πίσω προκειμένου να δεις την μεγάλη εικόνα, όλοι είμαστε το ίδιο συγκρότημα

Έχετε με συνέπεια αψηφήσει τις ηχητικές ταμπέλες. Σκεφτήκατε ποτέ πως αυτό μπορεί να αποξενώσει τους ακροατές;

Για να χρησιμοποιήσω τα λόγια των παλιών μου φίλων, Brooke Flying Bear και Santiparro, που κάποτε είχαν ένα σχήμα με το όνομα Ka, καθισμένοι σταυροπόδι γύρω από έναν βωμό πάνω στη σκηνή σε ένα κακόφημο μπαρ του Brooklyn, καθώς ετοιμάζονταν να παίξουν ένα ήρεμο set θρησκευτικής μουσικής σε ένα μαγαζί γεμάτο με εξαγριωμένους θεατές που είχαν έρθει να διασκεδάσουν σε μια rock συναυλία: «Αν σταθείς αρκετά πιο πίσω προκειμένου να δεις την μεγάλη εικόνα, όλοι είμαστε το ίδιο συγκρότημα».

Ο ήχος σας πάντα κινούνταν σε θολά νερά όσον αφορά τους ηχητικούς προσδιορισμούς. Εσύ πώς θα όριζες τους TV on the Radio το 2025;

Λοιπόν, για να δούμε, το λεξικό Webster ορίζει τους TV on the Radio ως …"legacy alt rockets"; Ίσως ως μια ομάδα ανθρώπων που προσπαθεί να φέρει ομορφιά και να γίνει κατανοητή μέσα από τη γλώσσα της μουσικής; Ή αλλιώς, ένα "block rockin' beat" τέρας που ποντάρει πως θα τσιμπήσεις!

Σε σχέση με τις πρώτες μέρες του συγκροτήματος έχει αλλάξει η δημιουργική σας διαδικασία; Τι σας εμπνέει τώρα;

Έχοντας, όπως πολλοί σύγχρονοι άνθρωποι, παρασυρθεί από τη μεγάλη απόσπαση προσοχής που είναι το ψηφιακό βάλτο-σύμπαν της οθόνης, νομίζω πως η μεγαλύτερη αλλαγή είναι η ανάγκη του να παλεύεις για να αφήσεις χώρο στη φαντασία. Να ακούσεις και να δεις τι έχει να πει και να μοιραστεί το σύμπαν/ η θεά /ή όπως αλλιώς θες να το πεις - πάνω από τον αλγόριθμο και όλους τους φασίστες φίλους του. Αυτός ο αγώνας μπορεί να μην εμπνέει, αλλά, από τη δική μου σκοπιά, αποτελεί την μεγαλύτερη διαφορά.

Η ψυχή, η πρόθεση, και η αισθητική υπερισχύουν του εξοπλισμού ή των μέσων που χρησιμοποιεί κανείς

Πάντα συνδυάζατε την θέρμη του αναλογικού με τον ψηφιακό πειραματισμό. Θα έλεγες πως ακόμα αυτός είναι ο ήχος που προσπαθείτε να αιχμαλωτίσετε;

Με ιδιαίτερη χαρά αναφέρω πως η τεχνολογία στην οποία έχεις πρόσβαση, δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο. Εξάλλου, οι διαφορές, για μένα, ανεξαρτήτως μεθόδου, είναι ανεπαίσθητες. Η ψυχή, η πρόθεση, και η αισθητική υπερισχύουν του εξοπλισμού ή των μέσων που χρησιμοποιεί κανείς. Ούτως ή άλλως, τίποτα δεν είναι πραγματικά απαλλαγμένο από ψηφιακή επεξεργασία πλέον. Εκτός βέβαια αν ο Jack White ή κάποιος τέτοιος αρχίσει να πουλάει γραμμόφωνα με δίσκους 78 στροφών.

Σήμερα, αυτοσχεδιάζετε στο στούντιο το ίδιο όσο στα πρώτα σας χρόνια;

Προσωπικά, η πρώτη φορά που μπήκα ποτέ σε στούντιο για ηχογράφηση ήταν γύρω στο 1996/1997 με τον φίλο μου Kelvin Pittman. Είχαμε ένα ντουέτο που βασιζόταν κυρίως στον αυτοσχεδιασμό και αποτελούνταν από ηλεκτρική κιθάρα και ντραμς. Οπότε ο αυτοσχεδιασμός αποτελούσε τότε ένα τεράστιο κομμάτι της διαδικασίας. Σήμερα, ο χρόνος είναι χρήμα σ’ αυτό το περιβάλλον, οπότε συχνά ο αυτοσχεδιασμός δεν μπορεί να βρίσκεται στο προσκήνιο.

Και έξω από το στούντιο, τι έχει αλλάξει στις ζωντανές σας εμφανίσεις;

Είναι το καλύτερο όταν είναι το καλύτερο αλλά είναι ένας πραγματικός εφιάλτης όταν δεν είναι. Όμως πλέον δεν νιώθω τόσο συνδεδεμένος συναισθηματικά. Είμαι απλώς χαρούμενος που υπάρχουν άνθρωποι που τους αρέσει αυτό που κάνουμε.

Ποια είναι η σχέση σας με το παλιότερο υλικό σας σήμερα;

Τείνω να το βλέπω σαν γιόγκα (την οποία δεν εξασκώ). Τα τραγούδια είναι οι στάσεις και οι άνθρωποι περνούν από την ίδια σειρά στάσεων καθημερινά για πολλά χρόνια. Μπορεί να μη νιώθεις κάτι μαγικό κάθε φορά, αλλά υπάρχει η δυνατότητα όλο αυτό να αποτελέσει μια μεταμορφωτική εμπειρία. Και πάντα υπάρχει κάτι να μάθεις, ένας τρόπος να το "γυρίσεις" ώστε να ξαναβρείς τη διασκέδαση.

Πώς ένιωσες να παίζεις ξανά κομμάτια όπως το "Wolf Like Me";

Η αλήθεια είναι πως ένιωσα υπέροχα αλλά μάλλον χρειάζομαι λίγο γυμναστήριο. Λίγο cardio και τα σχετικά.

Σε ένα σχήμα γεμάτο πολυοργανίστες και παραγωγούς, πώς διαχειρίζεστε τον δημιουργικό έλεγχο;

Νομίζω πως ο δημιουργικός έλεγχος, στην πραγματικότητα, είναι απλώς μια ψευδαίσθηση.

Άσχετα λοιπόν με την μουσική, τι είναι το σημαντικότερο πράγμα που έχετε μάθει ο ένας από τον άλλον;

Ο Jaleel με βοηθάει τελευταία στα μαθηματικά! Όχι, πέρα από την πλάκα, το συγκρότημα ως κοινωνική σχέση έχει έναν τύπο οικειότητας που εντοπίζεται μόνο στον στενό κύκλο της οικογένειας ή σε μακροχρόνιες ερωτικές σχέσεις. Οπότε, για καλό ή για κακό, ό,τι χρειάζεται να μάθεις για τον εαυτό σου είναι διαθέσιμο στον τρόπο που καθρεφτιζόμαστε ο ένας στον άλλον, αν έχεις την ταπεινότητα να το αποδεχτείς.

Πιστεύεις ότι η μουσική είναι εργαλείο διαμαρτυρίας;

Σίγουρα. Φυσικά, δεν είναι τόσο άμεσο όσο μια καλά οργανωμένη πολιτοφυλακή με οπλισμό και πληροφορίες σχετικά με τα αποτυπώματα, τα προγράμματα, και τις διευθύνσεις σπιτιών φασιστών και δικτατόρων, αλλά μέχρι να γίνει κάτι τέτοιο, ναι, είναι ένα εργαλείο διαμαρτυρίας.

Oι πιο ηλίθιοι, κοντόφθαλμοι και άπληστοι μπάσταρδοι βρίσκονται στο τιμόνι

Λόγω της σημερινής κοινωνικοπολιτικής κατάστασης, αισθάνεσαι πιο επείγουσα την ανάγκη να γράψεις μουσική;

Κοίτα, ως πολίτης μιας παραπαίουσας αυτοκρατορίας, όλα μου φαίνονται επείγοντα. Ο κόσμος αυτή τη στιγμή φλέγεται, παρακολουθούμε μια γενοκτονία σε ζωντανή μετάδοση στη Γάζα, και οι πιο ηλίθιοι, κοντόφθαλμοι και άπληστοι μπάσταρδοι βρίσκονται στο τιμόνι. Το πλοίο κάθε μέρα μοιάζει όλο και περισσότερο με φυλακή ή με πειρατικό καράβι με ένα καζίνο στο αμπάρι του καθώς τα πανιά του καίγονται την ώρα που κουτουλάει πάνω σε παγόβουνο.

Το streaming άλλαξε τον τρόπο που καταναλώνουμε μουσική. Πώς επηρεάζει αυτό τον τρόπο που γράφεις ή κυκλοφορείς άλμπουμ;

Χμμ, νομίζω πως πάντα αποτελούσε ένα έργο αγάπης και ποτέ δεν υπήρχε κάποια εγγύηση. Τα άλμπουμ ήταν το πιο δημοφιλές format και γεννηθήκαμε όταν αυτό κυριαρχούσε. Οπότε έτσι σκέφτονται οι περισσότεροι "παλιοί": γράφεις και κυκλοφορείς. Δεν φοβόμαστε να πειραματιστούμε με άλλους τρόπους, αλλά προσωπικά δεν έχω ακούσει ακόμα για κάποια προσέγγιση που να μου ταιριάζει ή να μου αρέσει περισσότερο. Επίσης, κάπου στο διάολο το Spotify και όλοι οι φίλοι του. Ο τύπος μας ξεζούμισε όλους και επένδυσε τα κλεμμένα του σε όπλα τεχνητής νοημοσύνης. Είναι ένα κάθαρμα.

Πιστεύεις ότι η ιδέα του «άλμπουμ» εξακολουθεί να έχει καλλιτεχνική αξία το 2025 ή είναι πλέον κάτι νοσταλγικό;

Πότε γράφτηκε το πρώτο μυθιστόρημα; Παλιά, έτσι; Και ανάλογα με το πόσο ευέλικτος είσαι με τους ορισμούς, τότε πολύ παλιά. Τι θα μπορούσε να μοιάζει πιο ξεπερασμένο; Όμως, κανένας, εκτός από τον χειρότερο τύπο ηλίθιου, δεν θα αποθάρρυνε έναν γεννημένο συγγραφέα να κυνηγήσει την τέχνη της μυθιστορηματικής αφήγησης, ανεξαρτήτως στατιστικών για το τι μπορεί να τραβήξει την εκάστοτε γενιά που έχει λεφτά να χαλάσει.

Πιστεύω ότι αν κάποιος θέλει να καταγράψει τις μουσικές του ιδέες σε ένα πεντάγραμμο και αυτό είναι κάτι που τον εξυπηρετεί, τότε αυτό έχει καλλιτεχνική αξία. Και πραγματικά, κάπου ας σκεφτούμε και τους καημένους δισεκατομμυριούχους που κάποτε θα ξεφύγουν από τον θάνατο μέσω της τεχνολογίας; Το "για πάντα" είναι πολύς χρόνος. Ίσως πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε τώρα ώστε να τους προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ψυχαγωγίες!

Κοιτώντας πίσω, υπάρχει κάποιο άλμπουμ σας που νιώθεις ότι παρεξηγήθηκε - ή που ίσως εκτιμάται περισσότερο τώρα σε σχέση με την εποχή που κυκλοφόρησε;

Ε, ίσως το "Nine Types of Light" να μην έλαβε την αγάπη που του επενδύθηκε, αλλά ξέρεις πως πάει. Δεν μπορούν τα πάντα να είναι επιτυχίες.

Υπάρχει όμως κάποιο άλμπουμ σας που αγαπάς περισσότερο; Και γιατί;

Δεν θα έλεγα πως υπάρχει "αγαπημένο" γιατί είναι μια κάπως απόλυτη έννοια αλλά έχω αγαπημένο κατηγορία. Τα "Return to Cookie Mountain" και "Dear Science" είναι τα αγαπημένα μου άλμπουμ όταν τα δουλεύαμε. Ήμασταν ακόμα όλοι στο Brooklyn και βρισκόμασταν μέσα σε μια πραγματικά όμορφη κοινότητα μουσικών.

Με ποιους σύγχρονους καλλιτέχνες νιώθεις μεγαλύτερη συγγένεια σήμερα;

Χωρίς συγκεκριμένη σειρά και μιλώντας μόνο για μένα: Buffalo Nichols, What are People For?, Erin Durant, Suzanne Vallie, Sharon Van Etten, L’rain, Catherine Brookman, Days, Jolie Holland, Ryan Sawyer, Cunt Roaches, Truffles, Katie Pinke, Adam Green. Deerhoof!!!
Και πραγματικά οποιονδήποτε έχει την κοινή λογική να χρησιμοποιεί τη φωνή του για να μιλήσει, να τραγουδήσει, ή να ουρλιάξει ενάντια στις γαμημένες φρικαλεότητες που συμβαίνουν γύρω μας όπως η γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τους λοιπούς συμμάχους, ή την λεηλασία του μοναδικού πλανήτη που ρεαλιστικά έχουμε. Οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως αισθητικής, που προσπαθεί να σταθεί απέναντι στον φασισμό και την απληστία.

Υπάρχει κάποιο άλμπουμ ή τραγούδι άλλου καλλιτέχνη που θα ήθελες να έχεις γράψει εσύ;

Νομίζω πως δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι όταν γράφεις μουσική. Θυμάμαι όμως ότι ένιωσα κάτι σαν ζήλια την πρώτη φορά που άκουσα το "Hey Jealousy" - χαχα, όχι εντάξει, ίσως όμως την πρώτη φορά που άκουσα το "Smells Like Teen Spirit". Ήμουν πολύ μικρός.

Οι συνεργασίες με άλλους μουσικούς - από τον Peter Murphy μέχρι τον Trent Reznor - έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία σας. Με ποιους άλλους θα ήθελες να συνεργαστείς;

Αν μιλάμε για νεκρούς: Nina Simone, Alice Coltrane, Sun Ra, Jimi. Από αυτούς που είναι ζωντανοί: Rickie Lee Jones, Nneka, Little Dragon, Deerhoof, Kaitlynn Aurelia Smith, PJ Harvey, Trent, El-P, Xavi, James Murphy και η παρέα του. Το μεγαλύτερο όνειρο μου αυτή τη στιγμή - αν μπορούσα να χτυπήσω τα δάχτυλά μου και να το κάνω να συμβεί - θα ήταν να μπω στο στούντιο με τους Beverly Glenn Copeland και Lonnie Holly και να αναλάβουν την παραγωγή ενός άλμπουμ με ντουέτα/συνεργασίες με αυτούς και την L’rain.

Αλήθεια πιστεύω ότι ο Bieber είναι σπουδαίος καλλιτέχνης

Τι θα εξέπληττε τους θαυμαστές σου σχετικά με τη μουσική που ακούς; Έχεις ενοχές ή "κρυφές επιρροές";

Θα μπορούσα να το παίξω σνομπ και υπάρχει πολλή μουσική που δεν με αγγίζει, αλλά ως προς αυτά που με αγγίζουν δεν έχω καθόλου ενοχές. Ίσως να μην είναι πια στο προσκήνιο όσα ήταν, αλλά αλήθεια πιστεύω ότι ο Bieber σχεδόν υπήρξε το τέλειο πρόσωπο για την pop και σπουδαίος καλλιτέχνης. Μου αρέσουν οι αρχικές ηχογραφήσεις του "The Sound of Music", του "Singing in the Rain" και του "My Fair Lady". Μου αρέσει η Dua Lipa και οι They Might Be Giants. Υπάρχει χρόνος και τόπος για τόσες διαφορετικές μορφές μουσικής έκφρασης. Δεν υπάρχουν αυστηροί κανόνες. Άκου οτιδήποτε μπορεί να αγγίξει την καρδιά σου όταν το έχει ανάγκη.

Το εύρος των ακουσμάτων σας είναι σαφές και στον ήχο σας. Ποιος θα έλεγες πως είναι ο μεγαλύτερος "nerd" του συγκροτήματος;

Πραγματικά, αυτός ο τίτλος ανήκει στον αγαπημένο μας, αείμνηστο Gerard. Ήταν βαθιά ερωτευμένος με τη μουσική αλλά είχε, συγχρόνως, κι ένα πολύ κριτικό πνεύμα. Ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στο να καταλάβει το τρόπο που λειτουργεί. Τη ζούσε πραγματικά.

Ο ήχος σας είχε πάντα κινηματογραφική διάσταση. Θα γράφατε ποτέ κάποιο soundtrack;

Κοίτα, σε προσωπικό επίπεδο, εγώ το έχω κάνει και σίγουρα θα το ξανακάνω στο μέλλον.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Ίσως ένα άλμπουμ μετά την περιοδεία;

Θα δούμε. Το μέλλον είναι άγνωστο ή, τουλάχιστον, ακόμα επεξεργάσιμο.

Τελευταία ερώτηση. Τι να περιμένουμε από τη συναυλία σας στην Αθήνα;

Όση αγάπη και φως μπορεί να εκτοξεύσει πάνω σας μια παρέα μεσήλικων, λαμβάνοντας υπόψη ότι κάποιοι από εμάς θα έχουμε φάει το βάρος μας λόγω της θεϊκής σας κουζίνας. Ο Jahphet Landis είναι ξανά μαζί μας στα ντραμς και είναι ήρωας, όπως και ο Smoota στα πλήκτρα και στο τρομπόνι, που απελευθερώνει ανεξέλεγκτη αισθησιακή ενέργεια στη σκηνή.

Επίσης έχουμε την τύχη να παίζουμε με την Jesske Hume στο μπάσο, η οποία αποτελεί μια ζωτική και, παράλληλα, φονική παρουσία. Μέχρι τώρα ήταν σκέτη απόλαυση, ίσως διασκεδάζουμε περισσότερο από ποτέ. Αν αυτό μεταφραστεί ηχητικά και ενεργειακά, τότε να περιμένετε να στήσουμε ένα κανονικό "πανηγύρι". Να περιμένετε να περάσετε πολύ καλά.