Rethymno Rocks: Moonspell, Firewind, 1000mods, κ.α. @ Φορτέτζα, Ρέθυμνο, 28-30/08/25

Φεστιβαλικό τριήμερο νούμερο δύο, αφού έγινε με μικρή απόσταση μετά το Over the Wall Festival στο Ηράκλειο. Ήρθε η ώρα, λοιπόν, να ταξιδέψουμε δυτικά για να βρεθούμε στο Ρέθυμνο, όπου διεξάγεται στην πέμπτη του ενσάρκωση το Rethymno Rocks. Μπορώ να πω ότι είναι απ’ τα πιο δυναμικώς ανερχόμενα φεστιβάλ της περιφέρειας, αφού μέσα σε λίγα χρόνια έχουν καταφέρει να τραβήξουν προς τα μέρη μας ορισμένα εξέχοντα σχήματα της εγχώριας και της παγκόσμιας σκηνής. Πέρα απ’ όλη την πολύ καλή δουλειά που γίνεται σ’ επίπεδο οργάνωσης, βοηθάει φυσικά κι η τοποθεσία. Το φεστιβάλ λαμβάνει χώρα μέσα στο μεγάλο φρούριο του Ρεθύμνου, τη Φορτέτζα, ένα ενετικό αναγεννησιακό οχυρό που δεσπόζει σαν ακρόπολη πάνω απ’ την κωμόπολη, με επιβλητική θέα στη θάλασσα.

Είχε προηγηθεί την Τετάρτη η δωρεάν μέρα των Treha Sektori, iNsCissorS, και Anglaghel, που ξεχείλισαν τον προμαχώνα του Αγίου Παύλου με ambient, drone, και dungeon synth ήχους από εναλλακτικές πραγματικότητες. Με την ιδιαίτερη αύρα που δημιουργείται αυτομάτως, και με το Ρέθυμνο να αποτελεί ούτως ή άλλως αγαπημένο προορισμό (μιας και αποτελεί το τοπίο των φοιτητικών μου χρόνων), ξεκίνησε η πρώτη απ’ τις metal μέρες.

28 Αυγούστου

Περνώντας μέσα στο κάστρο απ’ την κεντρική πύλη, δίπλα στον έλεγχο των εισιτηρίων, θα βρίσκαμε να μας περιμένει η πρώτη έκθεση έργων του Dehn Sora στην Ελλάδα. Ο Γάλλος εικαστικός, που αποτελεί και μέλος της κολεκτίβας Church of Ra, των AmenRa, είχε δώσει το παρόν με το μουσικό του σχήμα Treha Sektori την προηγούμενη μέρα, και μία σειρά από έργα που έχει φιλοτεχνήσει τόσο ως αυτοτελή έργα, όσο και ως εξώφυλλα δίσκων.

Αυτή η ενδιαφέρουσα προσθήκη, όμως, δεν ήταν η μοναδική εικαστική συμπλήρωση του φεστιβάλ. Καθώς το απόγευμα έπεφτε και αρχίσαμε να ανεβαίνουμε το λόφο του κάστρου για να φτάσουμε στην σκηνή, μας καλωσόρισε η μικρή έκπληξη του φεστιβάλ. Ένα μεταλλικό τρίπτυχο γλυπτό, αφιερωμένο στον θεμελιωτή του σκληρού ήχου Madman, φιλοτεχνημένο απ’ τον Βασίλη Κολοβό απ’ τους Microforge μέσα σε λίγες μόλις μέρες. Το τρίπτυχο φωτιζόταν από ένα κόκκινο φως στο εσωτερικό του, με καπνό να βγαίνει απ’ την κορυφή, και προσκαλούσε για φωτογραφίες μέσα στη νύχτα, ενώ παράλληλα λειτουργούσε και ως σημείο συνάντησης.

Με αυστηρό προγραμματισμό, ανέβηκαν στη σκηνή οι Ρεθυμνιώτες Gnaal, οι οποίοι έχουν επισκεφτεί ξανά το φεστιβάλ στο παρελθόν, ως instrumental trio και με το όνομα Kalyva. Πλέον, με τον Άγγελο Νικολάου στο μικρόφωνο, οι heavy doom metallers έχουν ήδη αρχίσει να εδραιώνονται στον underground κόσμο της Κρήτης, και με δικό τους υλικό λίγο πριν τη φάση της επίσημης κυκλοφορίας, βγήκαν για να μας ζεστάνουν. Στο μισάωρο που διέθετε, η τετράδα επέλεξε να αφήσει τη μουσική να μιλήσει, και με πολύ λιτή στάση πάνω στη σκηνή ξεδίπλωσαν το heavy/doom υλικό τους, με τα αρκετά επικά φωνητικά, που με τις οπερατικές, ας το πούμε, ακροβασίες τους θύμισαν αρκετά Dickinson. Έκλεισαν το σετ τους έχοντας δώσει ξεκάθαρο στίγμα, και μας αποχαιρέτησαν δίνοντας υπόσχεση ότι θα τα ξαναπούμε σύντομα.

Σειρά των Automaton να βγουν στο σανίδι, εξίσου λιγομίλητοι, όμως τι να πεις όταν η μουσική σου είναι ένας τραχύς παγετός που συμπαρασέρνει τα πάντα; Και μπορεί το συγκρότημα να κατάγεται απ’ την Αθήνα, όμως η αγάπη τους για τα Κρητικά χώματα φαίνεται απ’ τη δισκογραφία τους. Στον πρώτο δίσκο τους "Echoes Of Mount Ida" μας παίρνουν σ’ ένα post doom metal ταξίδι στις κορυφές του Ψηλορείτη, ενώ με το "Talos" ανασταίνουν στη σύγχρονη εποχή το πρώτο αυτόματο, τον μυθικό Τάλαντα που προστάτευε την Κρήτη στα αρχαία χρόνια. Η πρώτη επιβλητική στιγμή του τριημέρου θα ερχόταν στη μέση του σετ, με το καταιγιστικό "Automaton Marching" και μετά με το "Ο Τάλως Ξυπνά (Talos Awakens)". Ο ήλιος έδυε, τα λιγοστά σύννεφα συσπειρώνονταν γύρω απ’ τις απολήξεις των Λευκών Ορέων στο βάθος του ορίζοντα, και οι Automaton με την τελετουργική μουσική τους κυριαρχούσαν πάνω στο λόφο της Φορτέτζας. Μία σίγουρα ανατριχιαστική εμπειρία, που ξεχωρίζει με ευκολία στη μνήμη.

Αλλαγή διάθεσης αλλά όχι θερμοκρασίας, αφού το ντουέτο των Kalte Nacht θα έπαιρνε τη σκυτάλη για την επόμενη μία ώρα. Μπορεί να μην είχαν τόσο ταιριαστό ήχο σε σχέση με την υπόλοιπη σύνθεση της ημέρας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το darkwave ψύχος τους δεν βρήκε την αναγνώριση που του αρμόζει. Πριν συνεχίσουν την Ευρωπαϊκή τους περιοδεία, λοιπόν, επισκέφτηκαν το Ρέθυμνο για μία στάση, και ξεκίνησαν με το "Rare Obsession", στο οποίο και χρειάστηκε να αντιμετωπιστούν κάποια προβλήματα στον ήχο που έκρυβαν τις μπασογραμμές του Νίκου Κωσταντινίδη. Από εκεί και πέρα, το σετ συνεχίστηκε χωρίς προβλήματα. Αρκετός ενθουσιασμός στο "Humans Are Mistakes", από κόσμο που φαινόταν πως είχε τραβηχτεί για να ακούσει το συγκεκριμένο ντουέτο.

Παρά τη ζέστη, η Μυρτώ Στύλου είχε κάνει τη σκηνή δική της, λέγοντας κιόλας πως θέλει να την καλύψει ολόκληρη για να μην αισθάνεται μόνη. Διότι, όσο βλοσυρό κι αν ήταν το υλικό τους, άλλο τόσο προσηνής και επικοινωνιακή ήταν ανάμεσα στα κομμάτια. Τα βαρύτονα φωνητικά της είναι από μόνα τους εντυπωσιακά, ενώ σε κομμάτια όπως το "Nychta Skia" και "Trust Fall", οι άγριες κραυγές της προκαλούσαν ρίγη. Σε μία απ’ τις πιο ιδιαίτερες στιγμές του τριημέρου, οι Kalte Nacht μας προσκάλεσαν να χορέψουμε, και ξεκίνησε το ξεσηκωτικό "Raindrop", που ανοίγει το δεύτερο άλμπουμ τους, "URGE". Το κλείσιμο έγινε εμφατικά, με διπλό χτύπημα, αφενός με το ρυθμικό "Dare to Defy", με φωνητικά που σε παρέσερναν σε μία σκοτοδίνη, και το "Last Breath" να κλείνει με ιδιαίτερη φόρτιση και κρισιμότητα το σετ.

Δεν υπάρχει συναυλία των 1000Mods που να μην γίνεται πάρτι. Αρκεί να έχεις παρακολουθήσει μία ζωντανή τους εμφάνιση, κι αυτό πια το ξέρεις. Δεν θα μπορούσε, συνεπώς, να γίνει διαφορετικά και εκείνο το βράδυ στα τέλη Αυγούστου, όταν η τετράδα (με περιοδεύοντα κιθαρίστα στη θέση του Γιάννη τον… Γιάννη, απ’ τους Lord 13) ανέβηκε υπό τους ήχους του "War Pigs" των Black Sabbath, κι όλο το κοινό γεμάτο έξαψη να τραγουδά τους στίχους. Μπάσιμο γερό με το "Overthrown" απ’ το καταπληκτικό τελευταίο άλμπουμ τους, "Cheat Death". Κι εγένετο rock n’ roll. Με ένα αρκετά μακρύ κατάλογο ώστε το setlist να απαρτίζεται από διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά ίσων καρατίων διαμάντια, η παρέα απ’ την Κορινθία δεν άργησε – ούτε και δυσκολεύτηκε – να μας παίξει στα δάχτυλα.

Διότι, όταν το "Warped" καταφέρνει να προκαλεί μεγαλύτερο ξεσάλωμα απ’ το "Road to Burn", τότε ξέρεις ότι έχεις απ’ τη μία ένα συγκρότημα που δεν ζει πια υπό τη σκιά ενός – αδιαμφισβήτητα κορυφαίου – ντεμπούτου, αλλά με κάθε της βήμα έχει χαράξει πορεία. Το ίδιο και με το " Götzen Hammer", που έκανε όλες τις χαίτες του κοινού να ζωγραφίζουν παρενθέσεις στον αέρα, με την απόλυτη στιγμή που η Απολλωνία των Frenzee πήρε το μικρόφωνο κι είπε τα δικά της μέρη, απογειώνοντας μία ήδη ηλεκτρισμένη απόδοση. Τα χαμόγελα, τα ανήσυχα πόδια που δυσκολεύονταν να μείνουν σ’ επαφή με το έδαφος, τα χέρια και τα ρούχα που στριφογύριζαν στον αέρα, έδιναν ξεκάθαρο παλμό.

Αν κάτι δεν μου καθόταν καλά, κι ένιωθα ότι κάμπτει όσα κάθε κομμάτι κατάφερνε να χτίσει, ήταν οι «διαστημικοί» ήχοι παραμόρφωσης και reverb που ακούγονταν μεταξύ των τραγουδιών, κατά τη διάρκεια του κουρδίσματος. Υπήρξαν και τα μικροπροβλήματα στον ήχο, όπου χάσαμε κάποια φωνητικά στο πρώτο κομμάτι, ενώ το lead απ’ το "Vidage" παρ’ ολίγον να μην το απολαύσουμε σ’ όλη του τη μεγαλοπρέπεια, αλλά ευτυχώς ο ήχος έστρωσε μετά το πρώτο breakdown, κι έτσι όλη η καρμανιόλα του τζαμαρίσματος που ακολουθεί μπόρεσε να επιστρέψει στις ράγες της. Ποτήρια, σκόνη απ’ το έδαφος, σφυρίγματα και ιαχές δεν έπαψαν να ακούγονται, όσο το "Into the Spell" περνούσε στο "El Rolito", και το κλείσιμο με το "Super Van Vacation" ως σταθερά δεν λάθεψε ούτε αυτή τη φορά. Τα κόλπα με τα πετάλια και τη βαβούρα της κιθάρας αφηνίασαν το κοινό που ζητούσε, αναμενόμενα, να λάβει παράταση η γιορτή, όμως ξέρουμε ότι σε φεστιβαλικές μέρες τέτοια πράγματα δύσκολα συμβαίνουν.

Έτσι θα έκλεινε η πρώτη μέρα metal μέρα του Rethymno Rocks, μέσα σε μία γιορτή τόσο της νύχτας και του σκότους, όσο και της θερινής κάψας και σκόνης που καλύπτει τα πάντα, με δισολίες, ιδρώτα, και κοπάνημα.

29 Αυγούστου

Η μέρα που ο περισσότερος κόσμος πιθανότατα περίμενε με περισσότερη ανυπομονησία, αφού περιλάμβανε δύο ιστορικά για το είδος τους συγκροτήματα, που έρχονταν για πρώτη φορά στην Κρήτη. Πριν, όμως, συμβούν αυτά τα φοβερά και τρομερά, η μέρα επιφύλασσε ακόμη αρκετά καλούδια.

Οι Project Renegade μου φυλούσαν μία τέτοια εμφάνιση ήδη απ’ το 2023, όταν τους έχασα στην τελευταία μέρα του Rockwave Festival. Παρ’ όλο που τους έλαχε ο κλήρος να ανοίξουν την βραδιά, δηλώνω με σιγουριά ότι είχαν μία απ’ τις πιο προσεγμένες εμφανίσεις. Ο ήχος μπορεί να ξέφευγε λίγο στις κιθάρες, όπως συνέβαινε γενικά με τα πρίμα τις τρεις μέρες, όμως το μπάσο ακουγόταν στιβαρό και καθαρό όπως έπρεπε για το groove / alternative ύφος τους. Η δε Μαριάννα Φλώρου πίσω απ’ το μικρόφωνο παρέδωσε μαθήματα fronting μπάντας, κι όχι μόνο επειδή είπε ολόκληρο το "The Fix Is In" σκαρφαλωμένη στα κάγκελα ώστε να προσελκύσει κόσμο να πλησιάσει στο κοινό, αλλά κι επειδή δεν έχανε νότα ενώ χτυπιόταν σαν να εξαρτάται η ζωή της απ’ αυτό, με τρομερή απόδοση στα καθαρά, και ξεσηκωτική στα brutals. Με τα πράσινα νέον χρώματα στα ρούχα τους, τα εφέ στο video wall, τις προσεκτικές χορογραφίες τους, οι Project Renegade ίδρωσαν τη φανέλα όσο λίγα opening acts, και το κλείσιμο με το "The New Joker" έδειξε πως αν ήταν σ’ άλλο σημείο του billing, το αποτύπωμα που θα άφηναν θα ήταν βαθύτερο.

Κι αφού μας είχαν ζεστάνει για τα καλά, ήρθε η στιγμή των SixForNine, που βρήκαν και αρκετή ανταπόκριση απ’ τον κόσμο που είχε πια συγκεντρωθεί στο λόφο. Για τα επόμενα τρία τέταρτα, το συγκρότημα του Foti Bernado (με ένα μακροσκελέστατο CV που τον καθιστά αυτόματα «βετεράνο») θα έπιανε το νήμα από εκεί που είχε μείνει, και θα συνέχιζε στα μοντέρνα μονοπάτια, με τα μεγάλα ρεφραίν, τις μελωδίες, και το ατελείωτο groove. Θα ήθελα να ακούω λίγο καλύτερα τις κιθάρες, καθώς στα σόλο δεν μπορούσα να ξεκαθαρίσω τι συμβαίνει, όμως ήταν η εξωστρέφεια και η ενέργειά τους που δεδομένα μαγνήτιζαν την προσοχή. Η επικοινωνιακή ικανότητά τους κορυφώθηκε όταν η Πηνελόπη Αναστασοπούλου των Mama Sings Fire (και σύζυγος του Bernado) ανέβηκε στη σκηνή για να τραγουδήσει σε ντουέτο μαζί τους το N.I.B. ως φόρο τιμής στον Ozzy. Πλάι σ’ αυτό το στιγμιότυπο, μπορεί κανείς να βάλει και το πιο prog "Counting Stars" ως αξιομνημόνευτο της συναυλιακής εμφάνισης.

Η ώρα για τους παλαίμαχους thrash metallers Onslaught του κιθαρίστα Nige Rockett είχε πια φτάσει, και τίποτα δεν μπορούσε να μας προετοιμάσει καλύτερα για τον οδοστρωτήρα που θα ακολουθούσε απ’ το Carmina Burana που ξεχύθηκε απ’ τα μεγάφωνα. Το συγκρότημα απ’ τo Μπρίστολ βγήκε πάνω στη σκηνή του Rethymno Rocks έχοντας άγριες διαθέσεις και, με το μπάσο να συνταράζει όλο τον κόσμο, τα μόσπιτ άνοιξαν μονομιάς.

Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, μάθαμε ότι ο μακροβιότερος τραγουδιστής τους, Sy Keeler, θα επανασυνδεθεί με το συγκρότημα από το 2026, όμως για την ώρα αξιοποίησαν ως προσωρινό αντικαταστάτη τον γίγαντα James Hayball. Η ορμή του υπήρξε καθοριστική ώστε το live να μην κάνει ποτέ κοιλιά, αλλά αντιθέτως να διατηρήσει αμείωτη την έντασή του σ’ όλη την ώρα που είχαν διαθέσιμη. Με διαρκείς προσκλήσεις στο κοινό για moshpit και κοπάνημα, ο Hayball, μαζί με τον μπασίστα Jeff Williams, ήταν αυτοί που περισσότερο αλληλεπιδρούσαν με το κοινό, δείχνοντας όλη την εξωστρέφεια που έλειπε απ’ τους υπόλοιπους.

Όπως αναμενόταν, έχοντας κλείσει τέσσερις δεκαετίες απ’ το ντεμπούτο τους, "Power From Hell", σχεδόν το μισό σέτλιστ ήταν εστιασμένο εκεί. Με το ημερολόγιο να μην ξεπερνά ποτέ τo 2007 και το "Killing Peace", μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα ότι οι hardcore punk και thrash πλευρές του συγκροτήματος εκπροσωπήθηκαν με θέρμη – ειδικά με το μανιασμένο παίξιμο του drummer James Perry –, ενώ το βαρύ κι ασήκωτο "Destroyer of Worlds" που προλογίστηκε απ’ τα λόγια του Oppenheimer, "Ι am become death, destroyer of worlds", αποτέλεσε μία απ’ τις ξεκάθαρες κορυφώσεις της συναυλίας.

Στο τέλος, οι βρετανοί έπαιξαν το καθιερωμένο cover τους στο "Iron Fist" των Motorhead, και έχοντας εξαντλήσει και εξαντληθεί κι οι ίδιοι, αρκούσε ένα "You guys are fucking awesome" για να μας αποχαιρετήσουν και να κατέβουν απ’ τη σκηνή.

Με το πρόγραμμα να ακολουθείται μέχρι κεραίας, το ρολόι έδειξε 22:20, και στο video wall έκανε την εμφάνισή του το εξώφυλλο της επανέκδοσης του "Wolfheart". Σε μία συναυλία που είχε το ιδιαίτερο χαρακτήρα να αποτίνει φόρο τιμής στο ιστορικό, πια, ντεμπούτο των Πορτογάλων, η ατμόσφαιρα είχε την ιδανική πυκνότητα γι’ αυτό που θα ακολουθούσε: μία γιορτή της σκοτεινής πλευράς της φαντασίας και του ψυχισμού. Σπάνια οι Moonspell έχουν στα φεστιβάλ μία θέση που να αρμόζει στη μουσική τους, όμως δυσκολεύομαι να σκεφτώ πολλές τοποθεσίες - πάνω απ’ την επιφάνεια της γης - που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα φωτισμένα ερείπια της Φορτέτζας.

Με τα ακόρντα του "Wolfshade" να αντηχούν πάνω από αλυχτίσματα λύκων, οι Πορτογάλοι ανέβηκαν στη σκηνή, με τον πανύψηλο Fernando Ribeiro να πιάνει τη θέση του στο κέντρο της και να κραυγάζει επιβλητικά με το καλησπέρα σας. Από εκεί και μετά, ομολογουμένως μόνο το χάος. Με τον ήχο να είναι δυνατός και πολύ καθαρός, ο χρόνος είχε γυρίσει στο 1995, και το φεγγάρι κρύφτηκε γρήγορα αφού είχαμε ήδη σεληνιαστεί από μόνοι μας.

Στο "Love Crimes" έκανε και την εμφάνισή της η Eduarda Soeiro (των Glasya) πίσω απ’ τον Ribeiro, αναλαμβάνοντας τα δεύτερα φωνητικά, τελειοποιώντας μία ήδη εξαιρετική εμφάνιση. Θέλω να πω, όταν ξεκινάει ΤΟ riff στο "…of Dream and Drama" και ο Pedro Paixão ξεκινάει να σολάρει με ήχους Hammond, για να αναλάβει μετά ο Amorim να ξεμαλλιάσει την κιθάρα του, τότε λίγα πράγματα μπορούμε να ζητήσουμε παραπάνω. Μετακίνηση στο ακόμη πιο μακρινό παρελθόν, με την ροή του ντεμπούτου να σπάει για χάρη του "Tenebrarum Oratorium" απ’ το πρώτο τους EP, "Under the Moonspell" - αλλαγή που χάρηκα, καθώς έφερε μία μικρή ανατροπή στη δομή του σέτλιστ.

Κι αν μέχρι εκείνο το σημείο μπορούσαμε να μιλάμε ήδη για ένα εξαιρετικό live κι ένα συγκρότημα σε φόρμα, τα κομμάτια που ακολούθησαν το ονειρικό ιντερλούδιο του Νυχτερινού Φεγγαριού έμοιαζαν βγαλμένα από best of συλλογή. Τι να πούμε, για το folk ξέσπασμα της "Trebaruna" και της εξοστρακισμένης απ’ την original κυκλοφορία του άλμπουμ αδερφής της "Ataegina"; Για το αβυσσαλέο "Vampiria", που αποτελεί υπόδειγμα ρομαντικής αισθητικής, και την τσιρίδα που έβγαλε η Soeiro (μα πώς γίνεται να βγάλεις τέλεια μία τσιρίδα;), ή για το επικό κλείσιμο με το πάντα πορωτικό "Alma Mater"; Επειδή, όμως, η συναυλία ήταν γύρω απ’ το "Wolfheart" και άλλες ιστορίες, τσιμπήσαμε και τέσσερα κομμάτια απ’ το "Irreligious", τα οποία αποτέλεσαν υποδειγματικό κλείσιμο, ειδικά το ανυπέρβλητο "Fullmoon Madness" – το οποίο, σε μία αστεία συνθήκη, ο Fernando προλόγισε δις, αφού την πρώτη φορά δεν έλαβε τις αντιδράσεις ενθουσιασμού που περίμενε.

Η συναυλία ολοκληρώθηκε μετά από μίαμιση ώρα φόρτισης και συναισθήματος, με τους Moonspell να μας αποχαιρετάνε εγκάρδια και να αποχωρούν υπό τις ιαχές του ικανοποιημένου κοινού. Δυσκολεύομαι να φανταστώ πώς θα μπορούσε κανείς να μην φύγει πλήρης με όσα είδαμε κι ακούσαμε, αφού η μπάντα, τα κομμάτια, και ο χώρος, όλα λειτούργησαν έτσι ώστε να βιώσουμε μία ανεπανάληπτη εμπειρία. Ναι μεν είναι πενηντάρηδες που έχουν κατευνάσει την πείνα τους για συναυλίες και κοινό σε έξαρση, αλλά παραμένουν επαγγελματίες που αποδίδουν τα μέγιστα, και με αρκετή εμπειρία ώστε να διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον. Κερασάκι στην τούρτα πως, παρά το κλίμα νοσταλγίας, η μπάντα δεν λησμονεί το μέλλον, με το νέο άλμπουμ να καταφτάνει μέσα στο 2026, όπως μας είπε ο Fernando σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, και επιβεβαίωσε το βράδυ της Παρασκευής.

30 Αυγούστου

Με την ένταση της προηγούμενης νύχτας ακόμη να διαπερνά το σώμα μας, ανεβήκαμε το λόφο της Φορτέτζας για τρίτη και τελευταία φορά για φέτος, για να δώσουμε το παρόν στην τελευταία μέρα του φεστιβάλ.

Την αρχή του τέλους σηματοδότησαν οι Ηρακλειώτες Toxic Terror, εξαπολύοντας μία κρητική trash fucking metal επίθεση. Με αμείωτο πείσμα στον ήλιο που ακόμη κρατούσε καλά, το πενταμελές συγκρότημα έδωσε τον καλύτερό του εαυτό για τα περίπου είκοσι λεπτά που ήταν πάνω στη σκηνή. Με τους Kreator να λειτουργούν ως πυξίδα, οι Toxic Terror έφεραν τη φρέσκια τους πραμάτια, παίζοντας υλικό απ’ το ντεμπούτο τους, "Isolation", που κυκλοφόρησε λίγες μέρες πριν. Αναμενόμενα, υπήρχε η δυσανάλογη ενέργεια μεταξύ μπάντας και κοινού που παρατηρείται στο opening act, αλλά αυτό δεν πτόησε τα άτομα που ήταν εκεί να μυηθούν στους ήχους των Ηρακλειωτών. Απ’ τα old-school riffs, τη γκρούβα, και τον παλμό, εγώ να πω ότι κρατάω και το επιβλητικό μπάσο, που κυριαρχούσε κάθε φορά που ξεπεταγόταν.

Θα ακολουθούσε η εμφάνιση των Triumphant, για τους οποίους ουκ ολίγοι διθύραμβοι έχουν ακουστεί απ’ τον Σπύρο Κούκα σε τούτο δω το σάιτ. Επικό heavy metal με τα όλα του, σε μία πιο μανιασμένη εκδοχή των Manowar, τους οποίους τίμησαν κιόλας με το "Blood of the Enemies". Το κοινό συντονίστηκε αυτόματα μόλις ακούστηκε το εναρκτήριο ορχηστρικό intro του "Overture to Elysian", κι ίσως αναμενόμενα, αφού οι Triumpher αποτελούν έναν άσο στο μανίκι της εγχώριας σκηνής. Φυσικά, είχαμε ένα πολύ καλό σερί κομματιών, αλλά και μία αδιανόητη τεχνική δεινότητα – όχι μόνο στα εκπληκτικά σολίδια του Μάριου Πετρόπουλου, αλλά και στο παίξιμο του drummer Άγη Τζουκόπουλου, ο οποίος στα είκοσι χρόνια του ήδη κατεβάζει σαγόνια. Δυστυχώς, ο ενθουσιασμός επισκιάστηκε μερικώς απ’ τον ήχο, αφού τα πρίμα ξύριζαν αρκετά, σε βαθμό που το μπάσο να φτάνει αρκετά δυσδιάκριτο στ’ αυτιά μου (ευτυχώς όχι τόσο ώστε να χαθεί η μαγική σύμπραξη με την κιθάρα στο "I Wake the Dragon"), ενώ ο ήχος των drums ακουγόταν ξηρός για αρκετή ώρα και τα πιατίνια ακούγονταν στο θεό. Ακόμη κι έτσι, όμως, η πρώτη επίσκεψη των Αθηναίων στην Κρήτη τσέκαρε όλα τα κουτάκια, και με σιγουριά μπορεί να χαρακτηριστεί θριαμβευτική.

Ένα απ’ τα πιο μεγάλα ονόματα του τριημέρου ήταν έτοιμο να κάνει την εμφάνισή του. Οι Primordial, έχοντας φτάσει σκαστοί την τελευταία στιγμή από τη Σλοβακία που έπαιζαν το προηγούμενο βράδυ, έκαναν στα γρήγορα ένα soundcheck, έφεραν τον ήχο στα μέτρα τους, και στις 21:00 ξεκίνησαν να παίρνουν κεφάλια. Όχι απλώς να παίζουν μουσική, δηλαδή, αλλά να θερίζουν.

Το Ιρλανδικό συγκρότημα, με μπροστάρη τον θεατρικό Alan Averill "Nemtheaga" βαμμένο με corpse-paint, δεν έχασε χρόνο για να μας ξεδιπλώσει το folk metal του με τα αρκετά post χτισίματα και τις κορυφώσεις. Εισαγωγή με το "As Rome Burns", που ακούγεται πάντοτε κρίσιμο και τελετουργικό, για να συνεχίσουν χωρίς περιστροφές "No Grave Deep Enough". Οι Primordial αποτελούν ξεκάθαρο παράδειγμα μπάντας που δεν χρειάζεται να πει πολλά, αφού η μουσική θα τα πει όλα έτσι κι αλλιώς. Το χτύπημα των extreme εξάρσεων συνδυαζόταν ιδανικά με τα φωνητικά του Nemtheaga, που κάνει κάθε στροφή και στίχο να ακούγεται σαν τις προειδοποιητικές κραυγές κάποιου παράφρονα προφήτη.

Το υλικό που παίζουν ζωντανά έχει αφήσει εν πολλοίς τις πρώτες μέρες τους να αναπαυτούν στο παρελθόν, με μοναδική εξαίρεση το "God to the Godless" απ’ το ξεχωριστό τρίτο άλμπουμ τους, "Spirit the Earth Aflame", στο οποίο και αστειεύτηκε ότι γράφτηκε πριν πολλοί απ’ το κοινό γεννηθούμε καν – ίσως μικροδείχνουμε, ίσως έφταιγε η ηλικιακή σύνθεση των πρώτων σειρών! Με δυνατά χαρτιά από κάθε δίσκο, οι κιθάρες έπαιζαν θέματα με βαρύ άρωμα Ιρλανδίας, χωρίς ποτέ να χάνουν το σκοτάδι τους. Μικρές εισαγωγές, ενέσεις μαθημάτων ιστορίας γύρω απ’ τη θεματολογία των στίχων, που περιστρέφονται γύρω απ’ το Ιρλανδικό παρελθόν, όπου ένας εκτελεστής κρεμάει τον γιο του, ή πλοία ξεκινούν από μία λιμασμένη Ιρλανδία για την Αμερική.

Το Ιρλανδικό στοιχείο συναρμόζει στο black riffing και τους post metal βηματισμούς. Το "Victory has 1000 Fathers…" δείχνει ότι το τελευταίο τους άλμπουμ δεν θα χαραχτεί στο μάρμαρο, αλλά κάποια τραγούδια του θα το κάνουν, όχι λόγω εύκολων χορευτικών μελωδιών, αλλά λόγω της επικής διάθεσης που γεννά η Ιρλανδική μουσική παράδοση όταν παντρεύεται με τη metal μουσική. Το κλείσιμο με το "Empire Falls" μας άφησε να κοιτάμε με βλέμμα αποσβολωμένο μία ανυπέρβλητη εμφάνιση, που ξεχώρισε με ευκολία στο τριήμερο, λόγω ήχου, υλικού, σκηνικής εμπειρίας, και συναισθηματικής φόρτισης. Η βραδιά είχε συνέχεια, αλλά για πολλούς η νύχτα έκλεισε τη στιγμή που οι Primordial κατέβηκαν απ’ τη σκηνή.

Είκοσι λεπτά μετά τις δέκα, ήρθε η ώρα για τους εγχώριους ήρωες να κλείσουν με εμφατικό τρόπο τη φεστιβαλική τριημερίδα. Πόσο επικό το θες το power metal σου; Ναι, είναι η απάντηση, κι έτσι το "Conquest of Paradise" του Vangelis παίζει δυνατά απ’ τα ηχεία για να προσκαλέσει τους πιστούς για ένα ύστατο προσκύνημα στο stage του Rethymno Rocks. Με ξεκάθαρο πρωταγωνιστή τον guitar hero Gus G., η ομάδα των Firewind έγινε δεκτή με φωνές και χειροκροτήματα, από ένα ενθουσιασμένο κοινό. Ομολογώ ότι δεν έχω σχέση με την μουσική των Firewind εδώ και πολλά χρόνια, όμως είναι δύσκολο να μην θαυμάσεις το αψεγάδιαστο παίξιμο, τα μεγάλα ρεφραίν, και τη μελωδικότητα του σχήματος.

Έχοντας βρει έναν απίστευτα ταιριαστό μπροστάρη στο πρόσωπο του Herbie Langhans, που τιμά κάθε εποχή του συγκροτήματος και δείχνει ως τραγουδιστής ικανότατος και ακούραστος, οι Firewind μας έκαναν μπαλάκι ανάμεσα στη μακροσκελή δισκογραφία τους. Οι ρυθμικοί υπεύθυνοι, δηλαδή ο μόνιμα χαμογελαστός Πέτρος Χριστοδουλίδης και Johan Nunez, κρατούσαν στιβαρό έρμα, ώστε η κιθάρα του Gus G. να κάνει τα μαγικά της. Το "Fire and the Fury" ήταν η στιγμή που, για κάθε άτομο στο κοινό, ο χρόνος λίγο σταμάτησε να προσέξει τι γίνεται επί σκηνής – τόσο πολύ μας αποσβόλωσε, που ένας το ξαναζήτησε μετά. Ποτήρια φύγανε στο "I am the Anger" και την heavy βουτιά στο παρελθόν.

Το σχήμα του Gus G. μπορεί να μην είναι πια αυτό που ήταν όταν κατακτούσε τον κόσμο, κι έχουν αλλάξει πολλά απ’ το 2009 που επισκέφτηκαν τελευταία φορά την Κρήτη (με τους Scorpions στα Χανιά, όπου και τους είχα πετύχει). Η απουσία πραγματικών πλήκτρων στη γιορτή του "Maniac", όπου σείστηκε ο λόφος, μου έλειψε ειλικρινά, ενώ βρήκα κάπως παράταιρη την αισθητική Sabaton με πολεμικά props όπως περικεφαλαίες ("Ode to Leonidas") και στρατιωτικά καπελάκια ("Mercenary Man"). Ακόμη κι έτσι, όμως, οι Firewind παραμένουν άξιοι headliners. Η ήπια και μειλίχια στάση του Gus G. όταν μιλούσε και προλόγιζε τα κομμάτια, άλλοτε απευθυνόμενος σ’ εμάς κι άλλοτε στον μακροβιότερο συνοδοιπόρο του, τον Χριστοδουλίδη, τον έκανε διπλά συμπαθή για την ηρεμία που τον χαρακτηρίζει, και την οποία δεν υποψιάζεσαι όταν βλέπεις αυτόν τον άνθρωπο να κάνει τις πόζες του και να σολάρει ανερυθρίαστα με την κιθάρα στην πλάτη.

Τα «είναι-αλλά-δεν-είναι-ακριβώς-encore» "Rising Fire" και "Falling to Pieces" έμελλε να κατεβάσουν την αυλαία, αφήνοντάς με εμένα να αναρωτιέμαι πού είναι το "Head Up High" ή ένας μικρός φόρος τιμής στον Ozzy απ’ τον κιθαρίστα που τον πλαισίωσε στο "Scream" λίγο πριν την επαναδραστηριοποίηση των Sabbath. Υπήρχαν εξάλλου δέκα λεπτά που δεν αξιοποιήθηκαν απ’ το συγκρότημα. Ωστόσο, υπήρξε μία υπόσχεση πως, αν χοροπηδούσαμε αρκετά στο "Falling to Pieces", οι Firewind θα ξανάρθουν. Και νομίζω έγινε καλή δουλειά, ε;

Έτσι, το πέμπτο Rethymno Rocks έφτασε στο τέλος του, έχοντας αφήσει πίσω τις καλύτερες δυνατές εντυπώσεις. Σωστός προγραμματισμός, δυνατό line-up, σεβασμός στο χώρο, και επί μέρους καλούδια, σε μία διοργάνωση που φαίνεται να ξέρει πολύ καλά τι κάνει, γι’ αυτό και θεριεύει με κάθε χρονιά που περνάει. Περιθώρια βελτίωσης σαφώς και μπορούν να βρει κανείς αν θέλει, όμως θα ήταν άδικο να πούμε ότι στέρησαν κάτι απ’ την συνολική εμπειρία. Η αρχή για το 2026 έχει ήδη γίνει με την ανακοίνωση των Tankard. Ραντεβού πάλι στα σοκάκια του Ρεθύμνου, σε έναν χρόνο!