Roadburn Festival @ Tilburg, Netherlands, 19-20/04/25

Ημέρα 3

Η τρίτη μέρα του Roadburn εκκίνησε με έναν ιδιαίτερο τρόπο που παραπέμπει κάπως στη λειτουργία των παράλληλων διαστάσεων. Ενώ οι μισοί δελεάστηκαν από τις πρόσφατες βαθμολογίες του Raygun Busch των Chat Pile στο ιδιαίτερα δημοφιλές προσωπικό του Letterboxed και έκλεισαν πρωινή προβολή του ολοκαίνουριου "Sinners", οι άλλοι μισοί βρεθήκαμε μαζί του και συζητήσαμε τη συγκεκριμένη ταινία, τη χθεσινή τους εμφάνιση στο Skate Park κι αυτή που ερχόταν στο Main Stage και πολλά ακόμη σε ένα δημοσιογραφικό δωμάτιο. Περισσότερα σχετικά με αυτό θα διαβάσετε σύντομα.

Συναυλιακά ωστόσο, η μέρα ξεκίνησε με ένα από τα πιο πολυσυζητημένα live acts του ακραίου ήχου, αυτό των Witch Club Satan. Όχι άδικα πολυσυζητημένο θα πούμε, μιας που σε μία τελετουργία, οι Witch Club Satan μπήκαν από την κυρίως είσοδο του Engine Room μέσα στο κοινό καίγοντας ματσάκια από φασκόμηλα που μοίρασαν στον κόσμο, και ανέβηκαν στη σκηνή για ένα σετ γεμάτο φρέσκο black και πολλή πρόζα. Θα μέναμε κι άλλο εκεί εάν δεν έπρεπε να χωριστούμε έτι μία φορά, για μια συζήτηση και μια εμφάνιση από αυτές που θα αποτελούσαν μεγάλες στιγμές του φεστιβάλ.

Στο Main Stage, οι Dodheimsgard καθήλωσαν αποδίδοντας ολόκληρο το "Black Medium Current".Η αναμονή για να βιώσουμε στην ολότητα του το τρισμέγιστo δίσκο μεγάλη και όταν το ρολόι χτύπησε 14:00 το μεσημέρι του Σαββάτου και με τις πρώτες νότες του "Et Smelter", γίναμε μάρτυρες μιας ανεπανάληπτης και αψεγάδιαστης εμφάνισης όπου δύσκολα θα βρεθούν λόγια για να περιγράψουν τι ζήσαμε για την επόμενη μία ώρα και εννιά λεπτά.  Ο ίδιος ο Walter την επομένη του σετ, στο panel του Q&A, ομολόγησε πως τα τελευταία πολλά χρόνια ήθελε, αλλά δεν τολμούσε να τους ζητήσει να παίξουν στο Roadburn. ‘Όταν ο ίδιος ομολόγησε πάλι πως κατά την διάρκεια του σετ τους δάκρυσε και όταν οι ίδιοι οι DHG γράψανε στα social media τους, πως ήταν η καλύτερη συναυλία που έχουν δώσει ποτέ, ποιοι είμαστε εμείς για να διαφωνήσουμε;

Ακριβώς απέναντι, μια ιδιαίτερη συζήτηση έλαβε χώρα στο V39. Η Shannon Void που δουλεύει μαζί με τους Imperial Triumphant και τους Inter Arma αλλά και για το Fire In The Mountains Festival «έσπρωξε» το διάλογο μεταξύ των Marika Zorzi (The Flenser, Evilgreed), Melanie Schmidt (Century Media) αλλά και των καλλιτεχνών Denisa και Michael Berdan (Uniform), σχετικά με το πως καλλιτέχνες και εργαζόμενοι στο χώρο της μουσικής πρέπει να αναπροσαρμόζονται συνεχώς σε έναν κόσμο που απαιτεί σύντομο περιεχόμενο στις social media πλατφόρμες. Μια ώρα μόνο τροφή για σκέψη, που ελπίζω σύντομα να έχει και ο κόσμος έξω από το φεστιβάλ να απολαύσει, όπου ακούστηκαν προσεγγίσεις διαφορετικών ηλικιών αλλά και πόσο δεν γίνεται να μένεις έξω από την εποχή σου ακόμη κι αν οι αλλαγές δεν σου αρέσουν.

Σε αυστηρά σόλο πλαίσιο, η Angel Diaz στη σκηνή του Next στις 15:00 και με το υλικό της ως Vyva Melinkolya για περίπου σαράντα λεπτά σκοτείνιασε τα πάντα με χαρακτηριστική άνεση. Ο πεντακάθαρος ήχος της κιθάρας, οι αργόσυρτες μελωδίες, τα εφέ στο μικρόφωνο, οι μελαγχολικές (duh!) αποχρώσεις· η Chelsea θα ήταν περήφανη. Τη σκυτάλη παίρνει ξανά στην κεντρική σκηνή στη δεύτερη από τις τρεις εμφανίσεις του, ο Steve Von Till που επικεντρώθηκε στο προσωπικό του υλικό, με έμφαση στο "Alone In A World Of Wounds" που αναμένεται σύντομα. Τα πλήκτρα, το τσέλο και τα κρουστά, αναμενόμενα, έμειναν στη δεύτερη γραμμή. Η μπροστινή ανήκε εξολοκλήρου στις φορτισμένες ερμηνείες. Απολύτως υποκειμενικά, μάλλον θα προτιμούσαμε αυτό το σετ σε βραδινό slot.

Κι όσο συνέβαιναν τα παραπάνω στη μία μεριά, οι υπόλοιποι κινήσαμε για το Koepelhal παρέα με τον Michael Berdan (ανυποψίαστοι για την ώρα για το τι θα μας έκανε αυτός ο άνθρωπος ελάχιστα λεπτά μετά) συζητώντας για τη φασιστική κατάντια του ελληνικού black metal. Δώσαμε ραντεβού για λίγο αργότερα, και εισήλθαμε στο Engine Room όπου μας περίμενε ένα set που αναμέναμε ιδιαίτερα. Οι Gillian Carter, στην τελευταία εμφάνιση μιας μακράς περιοδείας, συγκίνησαν με τον συναισθηματικό χαρακτήρα του ακμαίου screamo τους και έδωσαν έναυσμα για μια ιδιαίτερα φορτισμένη μέρα σε αυτή τη μεριά του ήχου. Χωρίς πολλά - πολλά, γρήγορα μετακινηθήκαμε στο διπλανό Terminal για άλλο ένα σετ που δεν υπήρχε περίπτωση να χαθεί. Το ραντεβού με τον Mike γίνεται στην ώρα του, και οι Uniform ανεβαίνουν στη σκηνή για να την κατεδαφίσουν δια παντός. Τα δύο κρουστά που έλειψαν από τους Kylesa συμπληρώθηκαν καρμικά στην εμφάνιση των Uniform, όπου ο Mike από ένας άβολος μα πανέξυπνος τύπος μεταμορφώθηκε σε ένα θηρίο που πάλεψε κάθε του δαίμονα και τον νίκησε. Ερμηνεύοντας όλο το "American Standard", οι Uniform όρισαν μια συγκλονιστική, industrial sludge εμφάνιση. Νομίσαμε πως είδαμε την αποκάλυψη, αλλά δεν ξέραμε τι μας περίμενε την επόμενη μέρα.

Αποφασίζοντας (ορθά τελικώς) να χάσουμε ελάχιστα λεπτά από την παραπάνω μαγεία ώστε να προλάβουμε από την αρχή τη σύμπραξη Sumac και Moor Mother στο Main Stage, βρεθήκαμε μπροστά σε μία μάχη τιτάνων. Το σοκαριστικό "The Film", λίγο πριν κυκλοφορήσει εκεί έξω, αποδόθηκε στην ολότητα του από τους μάστορες του θορύβου και την ποιήτρια των σκοτεινών ονείρων. Η Moor Mother στο επίκεντρο, παράλλασε τη φωνή της από το φυσικό στο παραμορφωμένο γρυλίζοντας σε κάθε τι που ώθησε αυτούς τους πνιγερούς στίχους να λάβουν σάρκα και οστά. Η ιερή τριάδα των Sumac, της έστρωναν πολύχρωμα σαν το εξώφυλλο του "The Film" χαλιά για να απλώσει την ηχητική παράνοια που έχτισαν παρέα. Μιας που είχαμε την τύχη να απολαύσουμε το "The Film" νωρίτερα, αυτό που βιώσαμε ανέδειξε στο πλήρες του αυτόν τον αριστουργηματικό δίσκο.

Κι από εκεί όμως λίγα λεπτά χάθηκαν, για να προλάβουμε την τρεχάλα απένατι. Οι Coilguns ήταν έτοιμοι να γεμίσουν το Engine Room αποδίδοντας στην ολότητά του τον τελευταίο δίσκο τους, "Odd Love". Λίγα ήξεραν, πως για πολλούς θα έδιναν την καλύτερη εμφάνιση του φεστιβάλ. Ενέργεια ασύγκριτη με τους ομοίους τους. Το post-hardcore και screamo τους ευαίσθητο, συγκινητικά πολιτικοποιημένο. Οι συναισθηματικές διακυμάνσεις από τον πόνο στην οργή κι ακόμη πιο βαθιά μας έκαναν να τραγουδήσουμε με την καρδιά μας, να κλάψουμε, και να τους αναγνωρίσουμε ως μία από τις μεγαλύτερες μας ηχητικές ελπίδες. Παρά το φορτωμένο πρόγραμμα, το Next Stage γέμισε με χαρακτηριστική ευκολία, αρκετά πριν οι One Leg One Eye πάρουν θέσεις. Από το πρώτο δευτερόλεπτο, ο ήχος του ντουέτου ήταν κρυστάλλινος. Ο Ian Lynch στέκεται στο αντίθετο άκρο του όρου 'rock star', κι αυτό από μόνο του αρκούσε για να τον κάνει να μοιάζει σα να παίζει εντός έδρας. Οι γραμμές του δρόσισαν το άκοπα κλίμα. Για την ολοκλήρωση της Lankum εμπειρίας, μετακινηθήκαμε λίγα μέτρα παραπέρα, στη μεγάλη σκηνή του 013 που ήταν έτοιμη για την Radie Peat και τους Øxn. Μόλις στην έβδομη εμφάνισή του, η τετράδα παρουσιάστηκε δεμένη και με την αυτοπεποίθηση πραγματικού headliner. Πολυφωνίες που στιγμιαία έφεραν φλας μπακ από την περασμένη χρονιά, γεμάτος ήχος, και προσεγμένα δοσμένες αναφορές στην Ιρλανδική παράδοση. Αν μπορούσαμε, θα τους βλέπαμε για τόσο κι άλλο τόσο.

Μάλλον δεν θα έπρεπε να μας εξέπληττε το γεγονός ότι η μπάντα που θα συνόδευε τη Midwife για το "No Depression In Heaven" θα ήταν τελικά οι Thou, αλλά. Το υλικό απέκτησε μια περισσότερο post-rock υφή. Τα περιστασιακά γρυλίσματα ταίριαξαν ωραιότατα. Αν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί μία λέξη αντί περιγραφής, αυτή θα μπορούσε να είναι 'power-up'. Διαβάζοντας μια άλλη περιγραφή, αυτή που έγραψε η Becky Laverty για τις Kuunatic, μου έμεινε μια φράση: "Όταν πιστεύεις οτι έχεις καταλάβει με τι έχουν να κάνουν, γλιστρούν από τα δάχτυλα σου". Αυτό ακριβώς ήταν το συναίσθημα του να τις βλέπεις live, κάνοντας το γιαπωνέζικο tribal-folk-psych-? που δύσκολα κατηγοριοποιείται, μια από τις ανακαλύψεις του φεστιβάλ! Μετά τη συμμετοχή της στο πρωινό πάνελ, η Denisa μας έπεισε να παρακολουθήσουμε το σκοτεινό pop της, κι έτσι το Hall Of Fame γέμισε με ατμόσφαιρες προερχόμενες από την Ινδονησία και ένα φρέσκο κορίτσι που φαίνεται πως ανακάλυψε τον εαυτό του στο σκοτεινό ήχο και της πάει πολύ.

Κοιτώντας ψυχρά, κάποιος θα μπορούσε να δει την παρουσία των Altin Gün στο φεστιβάλ σαν ρίσκο· λίγα λεπτά στο Main Stage ήταν υπέρ-αρκετά για να γειώσουν τα όποια σχόλια. Ο ψυχεδελικός δείκτης ανέβηκε απότομα. Η ένταση ακολούθησε. Το φαν κλαμπ, γιατί προφανώς, έδωσε το έναυσμα για χορό. Το κατάμεστο 013 δεν δυσκολεύτηκε να ακολουθήσει. Την ίδια ώρα κι ενώ η γιορτή των Altin Gün θέριευε, στο απέναντι Engine Room το νέο σχήμα του Tim De Gieter που προσφάτων αποχώρησε από τους Amenra σε σύμπραξη με τον Sigfried Burroughs, Doodseskader, παρουσίασε μια πραγματικά συγκλονιστική εμφάνιση. Αυτό που κάνουν οι δύο τους επί σκηνής είναι φρέσκο, πειραματικό, sludge, industrial, όλα μαζί και ισόποσα. Χτισμένοι οπτικοακουστικά με ένα μαγευτικό visual που παρουσίαζε και τους στίχους, μείναμε να διψάμε ώστε να τους ξαναδούμε.

Η προσθήκη μιας εμφάνισης-έκπληξη των Bo Ningen στο Skate Park ήρθε σαν αναπάντεχο βραδινό δωράκι. Τα χαμόγελα του κουαρτέτου ξεχώριζαν με γυμνό μάτι. Ο φαζζαριστός ήχος σήκωσε και τους τελευταίους στο πόδι. Η ενέργεια δεν έπεσε από τα κόκκινα ούτε για λίγο. Μια εμφάνιση που θα θέλαμε να παρακολουθήσουμε όλοι, μα για κάποιους η θρυλική επιστροφή των Pageninetynine στο Terminal δεν μπορούσε να ακυρωθεί για κανένα λόγο. Το πάρτυ στη σκηνή ξέφυγε. Διπλά φωνητικά, διπλά κρουστά, τριπλές κιθάρες, moshpits που νομίζω πως δεν έχουμε ξαναδεί με απόλυτη σιγουριά στο Roadburn. Οι ζωντανοί θρύλοι του hardcore screamo υποσχέθηκαν να τα διαλύσουν όλα και το έκαναν με το παραπάνω, βουτώντας στο κοινό και τραγουδώντας στα χέρια μας, αφήνοντας μας να ξεσπάσουμε με κάθε δυνατό τρόπο.

Λίγος όμως ακόμη χώρος για ξέσπασμα υπήρχε στην ψυχούλα μας. Τον είχαμε φυλάξει για την εμφάνιση των Chat Pile στο Main Stage. Παρά την ολοκληρωτική διάλυση που μας προσέφεραν εχθές στο Skate Park, δεν είχαν πει την τελευταία τους κουβέντα. Μπορεί πριν δύο χρόνια να έκαναν στο ίδιο φεστιβάλ τη μεγαλύτερή τους εμφάνιση που φέτος κυκλοφόρησαν και σε live δίσκο, η φετινή όμως ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Με διαφορετικά από τα χθεσινά κομμάτια, ο Raygun δεν αργεί να μείνει όπως πάντα μόνο με τη βερμούδα του και να αρχίσει να οργώνει τη σκηνή μοιράζοντας μας στιγμές κυνικής αλήθειας μέσα από την κοσμική σαπίλα που η μουσική των Chat Pile πρεσβεύει και ειρωνεύεται. Το πολιτικό στοιχείο έντονο, οι αναφορές στις ταινίες ακόμη περισσότερες. Από την έκπληξη του (μισού) "grimace_smoking_weed" στο "Masc" και πίσω στο "Why", το συγκεκριμένο set αφιερώθηκε λίγο περισσότερο στο "Cool World" αλλά μας άφησε να χαμογελάμε, άδειοι πλέον από ότι μας φόρτισε. Αδύναμους να προλάβουμε τους Blind Girls, αλλά άξιζε με το παραπάνω. Και κάπως έτσι, μαζέψαμε τα κομμάτια μας για να αντέξουμε την τελευταία μέρα από το μάλλον καλύτερο τετραήμερο της χρονιάς.

Ημέρα 4

Η τελευταία μέρα του Roadburn Festival, παραδοσιακά και γλυκόπικρα ξεκίνησε με το καθιερωμένο panel Q & A με την Becky και τον Walter, τα βασικά δηλαδή πρόσωπα πίσω από τη δημιουργική ομάδα του φεστιβάλ. Για άλλη μία φορά, το ντουέτο στάθηκε στην επιμονή του να διατηρήσει την ταυτότητα του φεστιβάλ αναλλοίωτη, αποφεύγοντας τους χορηγούς, και διατηρώντας την πολύχρωμη μικροκοινωνία του. Η στροφή στον κόσμο του σκληρού underground οδηγεί συχνά σε δυσκολίες που έχουν να κάνουν έντονα με το line-up του φεστιβάλ και πόσο σύντομα ή αργά μπορούν να κλείσουν ονόματα. Φυσικά μείναμε και στους χώρους, όπου σχολίασαν το κατ’ εξαίρεση στήσιμο φέτος και τις διαφορετικές εισόδους των Terminal και Engine Room λόγω της ανακαίνισης του Koepelhal, όπως βέβαια και τα line-up clashes με τη σημαντική σημείωση του Walter πως είναι κομβική η υπερκάλυψη δεκαλέπτου μεταξύ των set, ώστε ο κόσμος να μην μετακινείται όλος ακριβώς την ίδια στιγμή, αν για παράδειγμα οι εμφανίσεις ξεκινούσαν ακριβώς την ίδια στιγμή με τις προηγούμενες. Μέσα σε στιγμές συγκινήσεων που ξεκινώντας από τον Walter όλοι βουρκώσαμε, λήξαμε σε γέλια αφού ο ίδιος μας είπε πως το «μυστικό» σετ των Thou δεν μπορεί πλέον να είναι μυστικό, και να μείνουμε συντονισμένοι!

Οι προσδοκίες για το πρώτο μουσικό σετ της ημέρας βρίσκονταν ψηλά, μόνο από τα βιογραφικά των εμπλεκόμενων στους Vuur & Zijde (βλ. Laster, Grey Aura, Silver Knife μεταξύ άλλων). Το αποτέλεσμα περισσότερο μας προσγείωσε απότομα, παρά μας εκτόξευσε. Τα post-punk στοιχεία βρίσκονταν εκεί μεν, οι μικρές ανισορροπίες και τα θαμμένα φωνητικά κόστισαν βαριά δε. Κάποιοι ωστόσο προτιμήσαμε να συνεχίσουμε τις συζητήσεις κι έτσι παραμείναμε στο V39, όπου ο Steve Von Till κάθισε αναπαυτικά και μοιράστηκε μαζί μας την πορεία της καλλιτεχνικής του δημιουργίας σε κάθε του project, την αλήθεια γύρω από το Ολλανδοφανές επίθετό του, και την εμπλοκή του με το Fire In The Mountains Festival στη Minnesota όπου σε συνεργασία με ανεξάρτητη ομάδα δουλεύουν με σχολεία (μιας που είναι και ο ίδιος δάσκαλος) ώστε να βοηθήσουν στην αποτροπή εφηβικών αυτοκτονιών στις ομάδες των αυτοχθόνων Αμερικανών, ένα φαινόμενο που δυστυχώς μεγεθύνεται. Μια κουβέντα που προσέφερε έμπνευση και ελπίζουμε σύντομα να βρίσκεται στη διάθεση του κοινού ηλεκτρονικά.

Σιδηροδρομικό black metal μέσα στο καταμεσήμερο; Σιδηροδρομικό black metal μέσα στο καταμεσήμερο! Οι Bacht'n De Vulle Moane μπορεί να μην ήταν το πιο προφανές όνομα, με όποια έννοια κι αν το δει κανείς, και τα τεχνικά προβλήματα στα ηλεκτρονικά τους δεν βοήθησαν, αλλά τελικά έβαλαν τη μαύρη πινελιά τους στη ροή του προγράμματος. Από την άλλη, στο Terminal προετοιμαζόμασταν για πολύ μεγάλες εντάσεις, αφού οι Ιάπωνες noise τιτάνες Endon προετοιμαζόντουσαν για λίγη παρουσίαση της περσινής τους δουλειάς, "Fall Of Spring", λίγο αυτοσχεδιασμό και πολλή παράνοια. Οι λάτρεις του noise συγκεντρωθήκαμε και ανταμειφθήκαμε πλουσιοπάροχα. Το όνομα των Frente Abierto υπήρχε κάπου στη λίστα μας, στην πράξη ωστόσο δεν ξέραμε τι ακριβώς τι να περιμένουμε. Το πάντρεμα flamenco ψυχής με heavy αισθητική που μας κέρασαν ήταν αναπάντεχα σωστό για να περιγραφεί σε λίγες λέξεις. Οι αλλαγές απλό κλασικά σε ηλεκτρικά όργανα, οι δύο φωνές, οι ίδιες οι συνθέσεις, οι εικόνες από την Ανδαλουσία, τα πάντα, απλά άψογα. Μία ζεστή αγκαλιά για της μεσογειακές καρδούλες μας. Μια άλλη εξωτική παρουσία μαγείρευε τις δικές της μαγείες εντός του Hall Of Fame - η Penelope Trappes και οι πειραματικές της ατμόσφαιρες, η εκθαμβωτική σκηνική της παρουσία – αχ, αυτό το headpiece – μας μετέφεραν σε μία άλλη διάσταση, αιθέρια, καθαρτική.

Μιας εντελώς διαφορετικής ουσίας θηλυκή παρουσία ωστόσο, ξεσήκωσε πάρα πολύ σύντομα το Skate Park. Διαβαίνοντας τη διπλανή πόρτα, οι Oust βρέθηκαν να δίνουν σεμινάρια hardcore punk, με την μπροστάρισά τους να έχει οργώσει όλο το Skate Park (πάνω και κάτω), τραγουδώντας μας μέσω στη μούρη, κι αφήνοντας μας να κάνουμε μαθηματικά για να λύσουμε την εξίσωση του από που πρέπει να περάσει το καλώδιο για να μη μπουρδουκλωθούμε. Μαγεία. Στην τελευταία της εμφάνιση στο Terminal, η Madeline Johnston άφησε καλεσμένους και κόνσεπτ πίσω, κι έδωσε μια Midwife παράσταση αντάξια για afterburn. Χωρίς κόλπα, λόγια ή χαιρετισμούς. Ακριβώς όπως το 2022. Μόνο με ένα μικρόφωνο, την Stratocaster της κι ένα καταγάλανο οπτικό για φόντο. Είχαμε την τύχη, χάριν του ίδιου του Toby Driver, να παραβρεθούμε backstage παρακολουθώντας την προετοιμασία και την εμφάνισης του προσωπικού του σχήματος από τελείως άλλη ματιά. Στο solo σετ του, τον πλαισίωσαν τα υπόλοιπα μέλη των Alora Crucible συν του Βέλγου κιθαρίστα-θορυβοποιού Pavel Tchikov (Ogives, Sopa Bopa κ.α). Η εμφάνιση του καθαρτική και το τέλος μαγικό. Μας παρότρυνε να μην σταματήσουμε ποτέ να ευχόμαστε και σίγουρα ο κόσμος που παρευρέθηκε στο Next Stage, ευχήθηκε να βρεθεί ξανά μπροστά μας σύντομα.

Μετά τη σαγηνευτική παρουσίαση του "The Film", οι Sumac αυτή τη φορά επιστρέφουν έτοιμοι να μας παρουσιάσουν το δικό τους περσινό δίσκο, "The Healer". Είναι αξιοπρόσεκτο το πως η τριάδα των Turner, Cook και Yacyshyn κατάφερε με την απόλυτη αρμονία εκτέλεσης και αυτοσχεδιασμού, να επισκιάσει τη χθεσινή τους συντριπτική εμφάνιση με τη Moor Mother, και όμως κάπως τα κατάφεραν. Το Main Stage λύγισε μπροστά στο μεγαλείο των συνθέσεών τους. Έχοντας καλύψει τις ορέξεις για τα αντί-σουξέ από παλιότερες κυκλοφορίες την Παρασκευή, οι Big Brave επέστρεψαν στον τόπο του εγκλήματος με το εξαιρετικό περσινό "A Chaos Of Flowers" στις αποσκευές, και η έκβαση έδειχνε εξαρχής προδιαγεγραμμένη. Όπως και έγινε. Κάθε χτύπημα ξεχείλιζε όγκο. Κάθε μέτρημα τραβούσε όλο και πιο βαθιά. Κάθε στροφή έριχνε φως. Κάθε σβήσιμο έμοιαζε με υπόκλιση. Το ανακάτεμα της σειράς των κομματιών έδωσε μία πλήρως καλοδεχούμενη τροπή. Η αίσθηση συγκριτικά με τρία χρόνια πίσω, όταν είχαν παίξει στην ίδια σκηνή, ήταν τόσο κοντά και τόσο μακριά ταυτόχρονα. Στην κορύφωση του "I Felt I Funeral" ήταν σα να άνοιξαν οι ουρανοί.

Γνώριμος από τη θητεία του στους Dawn Ray'd, ο Matthew Broadley αναμενόμενα τράβηξε κάμποσο κοινό στο Hall Of Fame για την παρουσίαση του solo folk project του, Greet. Για όλες τις καλές του προθέσεις, ωστόσο, το «φωνητικά και harmonium» στήσιμο ήταν τόσο δύσκολο στην πράξη, όσο φάνταζε στα χαρτιά. Αφήνοντας πίσω τη σκόνη και τις τσίτες της προηγούμενης μέρας, οι Bo Ningen ανέβηκαν στη Main Stage με την ίδια ενέργεια και την ίδια προσήλωση. Το "Line On The Wall" ακούστηκε σε όλη του την ψυχεδελική μεγαλοπρέπεια, με τις παραμορφώσεις σε πρώτο πλάνο και το ξεχειλωμένο ρίξιμο αυλαίας για θαυμαστικό.

Και τώρα θα σας πούμε για την παράλληλη εμπειρία των τριών παραπάνω σετ. Ενώ δύο αναίσχυντοι διέκοψαν με πολύ δυνατή κουβέντα τη μυσταγωγία των Big Brave, μας έβγαλαν από το μουντ και κοιτάξαμε το κινητό μας, ένα λεπτό μετά τη δημοσίευση της διπλής εμφάνισης των Uniform και Thou στο Skate Park. Τα παρατάμε όλα και τρέχουμε στο Skate Park, έξω από το οποίο η ουρά επεκτάθηκε σύντομα σχεδόν μέχρι το Terminal απ’ όπου και ξεκινήσαμε, ήταν όμως πασιφανές από τη θέση μας ότι είχαμε εξασφαλίσει την παρουσία μας εντός της αυστηρής χωρητικότητας του Skate Park. Νικήσαμε. Οι Uniform, απλούστεροι και με έναν ντράμερ ανεβαίνουν στη σκηνή. Ο Mike Berdan ανατριχιάζει μιλώντας για τον γείτονά του που έφυγε από την Παλαιστίνη και του έδειχνε βίντεο να καίνε ανθρώπους ζωντανούς πίσω στη χώρα του. Μας θυμίζει ότι δεν μιλάμε αρκετά γι’ αυτό. Μπορεί και να κλαίμε, όλοι μαζί λίγο. Οι Uniform μας διαλύουν με το "Clemency". Η επιλογή όμως, να παίξουν για δεύτερη φορά ολόκληρο το εικοσάλεπτο κομμάτι "American Standard" με την ωμότητα που αυτόματα αποδίδει η σκηνή του Skate Hall, μας χαρίζει την καλύτερη στιγμή του φεστιβάλ. Ο Mike απαγγέλει το ποίημα στην αρχή του. Και το κοινό παγώνει. Επικρατεί πνιγερή ησυχία. Εκείνος συνεχίζει, έτοιμος να βάλει τα κλάματα από την ένταση. Οι σπονδυλικές μας στήλες βρίσκονται σε αναταραχή. Για τα επόμενα είκοσι λεπτά, τα κεφάλια μας κινούνται ασταμάτητα στη βασανιστική λούπα. Δέος.

Ένα δέος, που μόνο οι Thou (ωπ, τι κάναμε εδώ), αν είχε κάποιος ελπίδα, θα μπορούσαν να μας πούνε, έλα, πάμε λίγο να γίνουμε γελοίοι. Δεν είναι έκπληξη πια. Οι Thou αν βρεθούν στο Roadburn, θα παίξουν όλες τις μέρες του φεστιβάλ. Η τελευταία τους εμφάνιση στο Skate Hall, χωρίζει στα δύο τένοντες, ενώνει τα κομμάτια της ψυχής που παραλίγο να μας φύγουν προηγούμενως. Με το χαρακτηριστικό τους χιούμορ διασκευάζουν τους φίλους τους Pygmy Lush, αλλά και τους Cower. Τρελαίνονται και γυρνάνε σε όλη τους τη δισκογραφία. Κι εμείς οργανώνουμε πόλεμο, τον μόνο αποδεκτό πόλεμο, πάνω στη ράμπα του Skate Park. Δεν είναι εύκολο μια μπάντα να γίνεται συνώνυμη του Roadburn Festival. Οι Thou είναι μια από τις λίγες, και είδαμε για τελευταία φορά το γιατί.

Με όση δύναμη μας έχει απομείνει, αδειασμένοι από την προηγούμενη διπλή καθηλωτική εμπειρία, κάνουμε ένα πέρασμα από το Next και την άχαστη εμφάνιση των ανερχόμενων Pothamus που φυσικά ανακάλυψε η Pelagic Records, όπου έπαιξαν ζωντανά ολόκληρο το νέο δίσκο τους, "Abur". Ψυχεδέλεια και post metal ενώ η μπάντα χόρευε σε έναν αστρικό ρυθμό, τους ανέβασαν σε μία από τις πιο όμορφες εμφανίσεις. Για το τέλος, η εκθαμβωτική και πολύκροτη μουσική των Haunted Plasma γέμισε με πολύχρωμα φώτα το Main Stage, παρουσιάζοντάς μας ένα σχήμα που είναι πραγματικά πολυμορφικό ζωντανά, πηγαίνοντας από τη free form ψυχεδέλεια στο synthwave κι ακόμη παραπέρα. Ιδανικές τελευταίες ανάσες από τον γεμάτο ζωή αέρα του Απριλιάτικου Tilburg. Αργεί πολύ η επόμενη χρονιά;

Highlights:

Α.Μ.: Το καλωσόρισμα των Oranssi Pazuzu. Οι Kylesa, έστω και χωρίς δεύτερο ντράμερ. Η πανάξια ζωντανή πρώτη του "The Spin". Το "Sinners" σε IMAX για έναρξη φεστιβαλικής μέρας. Η αφιέρωση στην Emily Dickinson των Big Brave.

Ε.Τ: Η συναισθηματική κορυφή ολόκληρης της απόδοσης του "Odd Love" των Coilguns. Η στιγμή απόλυτης ησυχίας στο Skate Park όταν ο Mike Berdan των Uniform απήγγειλε το ποιήμα του "American Standard" και ο λόγος του για την Παλαιστίνη. Οι Kylesa και ό,τι αφορούσε τους Chat Pile (κυρίως το αυθόρμητο bro fist με τον Raygun όταν συμφωνήσαμε πόσο τέλειοι είναι οι The Callous Daoboys). H αγκαλιά στον Steve Von Till. Η ζωντανή εμπειρία του "The Spin". Η screamo παρουσία (Gillian Carter, Pageninetynine, Teardrinker, Karnabahar <3 ). Η τεράστια έκπληξη των Officer Jones And His Patrol Car Problems. Όταν "We’re so lucky to be alive".

Μ.Τ.: Messa, οι συνεργασίες Sumac x Moor Mother και Body x Dis Fig, οι Big Brave στο skate park, οι Big Brave στο main set τους να απαγγέλουν Emily Dickinson, οι ανακαλύψεις στο Next Stage. Φέτος διορθώσαμε το λάθος μας και προλάβαμε τη special μπυρα του φεστιβάλ, yay!

Κ.Λ.: DHG, Oransi Pazuzu, The Hirs Collective, Thou, Sumac + Moor Mother, Toby Driver.

Απογοήτευση:

Α.Μ.: Ότι έγινε προβολή του "Gimme Danger" στο φεστιβάλ, αλλά μπήκε Κυριακή στις έντεκα το πρωί. Η απουσία after party σετ. Στο καθαρά μουσικό, περίμενα περισσότερα από Faetooth και Vuur & Zijde.

Ε.Τ: Παραδόξως, από θέμα απόδοσης δεν υπήρξε απογοήτευση φέτος, πέραν της προσωπικής μου αδυναμίας να αντέξω τα μπάσα του The Bug και της δυσαναλογίας σκηνικής παρουσίας / μουσικών ιδεών των Witch Club Satan (όταν το πρώτο είναι στο 150 το δεύτερο είναι κρίμα να βρίσκεται στο 90). Οπότε, φυσικά όλα όσα χάσαμε και που δεν πρόλαβα να φάω αυτό το καταραμένο παγωτό.

Μ.Τ.: Όταν άκουγα λίγες μέρες μετά το φεστιβάλ την official playlist, που για κάποιο λόγο είχε σε σειρά κάποιες απο τις μπάντες που έχασα. Που δυστυχώς δεν έχω πρόσβαση σε ένα TARDIS για να προλάβω περισσότερες μπάντες ¯\_(ツ)_/¯

Κ.Λ.: The Bug, Lane Shi-Otay, Witch Club Satan

Λυπάμαι που έχασα:

Α.Μ.: Κάπως κατάφερα και δεν είδα ούτε λίγο τη συνεργασία The Body & Dis Fig. Τα σετ των Black Curse και CHVE αποδείχθηκαν πιο καταδικασμένα από το αναμενόμενο. Το τελευταίο surprise gig των Thou.

Ε.Τ: Τους Blind Girls που είχαν την ατυχία να συμπίπτουν με Chat Pile. To solo σετ της Dis Fig. Τους Bo Ningen και το προσωπικό σετ του Steve Von Till. Τα panels των Cave In και Thou.

Μ.Τ.: Ora Cogan, Tristwch Y Fenywod, το μισό σετ των ØXN, κάποια από τα panels του φετινού side programme.

Κ.Λ.: Buñuel, Glassing, Bambara, Tristwch y Fenywod.

Η καλύτερή μου ανακάλυψη:

Α.Μ.: Κόντρα σε ό,τι περίμενα, γκρούβαρα θεσπέσια με Fire!. Η συνεργασία Midwife & Vyva Melinkolya μου είχε περάσει πολύ στα ψιλά κι ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω γιατί. Μέσα στο τρέξιμο έχασα λίγο από Øxn και ντρέπομαι για λογαριασμό μου

Ε.Τ: Η απόφασή μου για σύντομη επίσκεψη στο Skate Hall της Πέμπτης όπου και οι Teardrinker και οι Karnabahar έγιναν αμέσως μπάντες για να παρακολουθώ στενά, αποδείχθηκε σωστή. Η συνεργασία των Throwing Bricks και Ontaard στα πλαίσια του φεστιβάλ είναι από τις πιο καλογραμμένες μουσικές που έχω ακούσει εδώ και χρόνια. Πως οι Haunted Plasma ζωντανά έχουν synthwave ποιότητα.

Μ.Τ.: Σε γενικές γραμμές οι ανερχόμενες μπάντες που πέρασαν από το Next με αποκορύφωμα Kuunatic και Pothamus. Οι Frente Abierto που σε μια στιγμή "ας τσεκάρουμε τι είναι αυτό" μας καθήλωσαν. Bonus: Η ταινία "Sinners" που κάπως προλάβαμε να χώσουμε στο πρόγραμμα και να δούμε στο διπλανό IMAX το Σάββατο το πρωί. 

Πιο παράξενη στιγμή:

Α.Μ.: Με διαφορά, τα πάντα γύρω από τους Frente Abierto. Το γνήσιο σοκ στο πρώτο άκουσμα της κλασικής. Τα απανωτά ρίγη επί πενήντα λεπτά. Η στενοχώρια στη συνειδητοποίηση ότι δεν είχαν κανένα δίσκο μαζί τους. Ακόμα χειρότερα, όταν ψάχνοντας βρήκα 2 (ολογράφως, δύο) στούντιο ηχογραφήσεις τους online.

Ε.Τ: Η κουβέντα που έπιασα με τον Mike Berdan για την ελληνική black metal σκηνή της οποίας αποδείχθηκε τεράστιος γνώστης. Η είσοδος των γυμνόστηθων Witch Club Satan στο Engine room που μας μοίρασαν αναμμένα φασκόμηλα και ανέβηκαν στη σκηνή. Το πόσα ελληνικά άκουσα γύρω μου φέτος. Η τραγουδίστρια των Oust που γύρισε όλο το Skate Park τραγουδώντας και ο κόσμος που προσπαθούσε να παρκάρει το καλώδιο του μικροφώνου. Η πρώτη μου φορά στο Paradox και τα παρολίγον ζουμιά με τον συγκινητικό 40 Watt Sun.

Μ.Τ.: Παράξενη με τη καλύτερη έννοια: Να βλέπουμε σε σειρά μπάντες όπως Sumac με Moor Mother, One Leg One Eye και ØXN, έχοντας μόλις δει το "Sinners" το ίδιο πρωί (those who know, know).

Αντί επιλόγου

Στην προσπάθεια του να μην θεωρηθούν οι παρακάτω γραμμές υπερβολή, ξεκινούμε ξεκαθαρίζοντας πως είμαστε άτομα που μεγαλώσαμε στην Ελλάδα και εκτιμούμε τις συναυλίες και τη σκηνή της, ταξιδεύουμε παντού στο εξωτερικό για να τιμήσουμε τη μεγάλη θεά που ονομάζεται μουσική σε όλες της τις εκφάνσεις, και συχνά δυσκολευόμαστε να κατατάξουμε καλύτερα κι αγαπημένα. Συμβαίνει όμως κάτι στη νότια Ολλανδία τις μέρες του Roadburn Festival, ανοίγει μια μαγική πύλη σε άλλη διάσταση όπου όλα αυτά που εκπροσωπούμε ως ακροατές λαμβάνουν σάρκα και οστά. Μια μικρή κοινότητα γεμάτη ανάγκη για αποστασιοποίηση από την καθημερινότητα, με τους δικούς της όμως όρους.

Ο ήχος που ονομάζουμε σκληρός, είναι πολύ συχνά μαλακός, ευάλωτος, ευαίσθητος, απογυμνωμένος από άμυνες μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η αποτύπωση όλων των πτυχών του σε ένα φεστιβάλ που τις σέβεται εξίσου, είναι ένας από τους λόγους που κρατάνε χιλιάδες ανθρώπων, μεταξύ τους κι εμάς, για να βγάλουν άλλη μια χρονιά και να μην αφήσουν τις καθημερινές αναποδιές να τους πτοήσουν. Εκεί που μιλάμε όλοι σαν να γνωριζόμαστε, που κάνουμε κοπλιμέντα στα ρούχα μας, που τσουγκρίζουμε μπύρες και μιλάμε με πάθος γι΄ αυτό που μας σπρώχνει παραπέρα.

Στον αντίποδα, η ίδια η διοργάνωση του φεστιβάλ παλεύει με αμέτρητους δαίμονες. Τα νέα δεδομένα των περιοδειών, το να εξασφαλίσει χρήματα χωρίς να μπλέξει με διαδικασίες που δεν εμπίπτουν στην ταυτότητα του φεστιβάλ, να έχει ενδιαφέροντα ονόματα, να βολέψει τις εμφανίσεις ώστε να προλάβουν όλοι, να φροντίσει ο κόσμος να μπορεί να ανταπεξέλθει σε κόστη, να αντιμετωπίσει την κάθε τυχαία δυσκολία κάθε χρονιάς. Όλα, ενώ επιτυγχάνει να στήσει εμφανίσεις αψεγάδιαστης τεχνικής ποιότητας, πρότερα στην πλειοψηφία τους, φέτος φαντασμαγορικά, στο σύνολό τους. Προσωπικά δεν έχω παρευρεθεί άλλη φορά σε φεστιβάλ που μηδενός εξαιρουμένου, όλοι οι καλλιτέχνες απέδωσαν τεχνικά και ψυχικά στο έπακρο, ανεξαρτήτως γούστου και είδους.

Το Roadburn Festival, αποτελεί παράδειγμα του πως η αγνή αγάπη στη μουσική γίνεται έμπρακτη συλλογική εμπειρία. Επίκεντρο στην τέχνη και όχι στα πρόσωπα, μακριά από ψευδεπίγραφα DIY προτάγματα μιας νοοτροπίας παρωχημένης, με αγάπη σε κοινό και καλλιτέχνες όπου γίνονται πραγματικά ένα, σε παρέες, σκηνές, συνεντεύξεις, δρόμους, ενώ τρώνε φαγητό και καπνίζουν τσιγάρο. Εμπνευσμένοι από αυτό το παράδειγμα, γυρνάμε με όρεξη να κάνουμε ότι μπορούμε για να αναπαράγουμε λίγη από την αγνότητά του. Για να επιστρέψουμε το συντομότερο σε αυτό, στηρίζοντας το με κάθε μας κίνηση, όπως αυτές οι γραμμές που γράφτηκαν με πολλά κιλά αγάπης. Για να στήσουμε και αλλού τέτοιες εστίες μαγείας. Για να στηρίζουμε αυτά που δεν πρέπει να σταματούν όταν ο κόσμος γύρω μας τείνει προς ιδέες και καταστάσεις που φοβόμαστε, σιχαινόμαστε και μαχόμαστε με την ίδια ένταση.

Υ.Γ: Πέρασε ένας χρόνος και τίποτα δεν άλλαξε. Κόντρα στην αθλιότητα της ανθρώπινης φύσης, με όχημα τη μουσική και το δικαίωμα για όλους στην ελευθερία, όσες φορές κι αν το φωνάξαμε στην Ολλανδία, δεν είναι ποτέ αρκετό - Λευτεριά στην Παλαιστίνη.