«A Buyer's Guide»: Van Halen
Πώς να εκτιμήσετε τη σπουδαιότητα ενός τεράστιου hard rock ονόματος με απλά και προσεκτικά βήματα αποφεύγοντας τις κακοτοπιές
Θα θέλαμε να είναι πιο ευχάριστη η αφορμή, όμως ο θάνατος του Eddie Van Halen στις 6 Οκτωβρίου φανέρωσε ένα κενό στην αθρογραφία μας που έτσι κι αλλιώς θέλαμε να σπέυσουμε να καλύψουμε. Ως μονάδα ο Van Halen υπήρξε ο σημαντικότερος κιθαρίστας της γενιάς του και ένας από αυτούς που μπορούν να υπερηφανεύονται πως άλλαξαν τον τρόπο που παίζουν κιθάρα οι νεότεροί του κιθαρίστες, στον hard rock ήχο, αν όχι γενικότερα. Ως σύνολο το συγκρότημά του κατάφερε να εδραιωθεί ως κορυφαίο σε δύο εποχές και με δύο ήχους, άλλοτε πιο κοφτεροί και κιθαριστικοί, άλλοτε πιο στρογγυλοί και γυαλισμένοι.
Οι δύο ήχοι θα πίστευε κάποιος ότι ορίζονται και από τους δύο κύριους τραγουδιστές που αμφότεροι μπόλιασαν με ενέσεις προσωπικότητας το συγκρότημα, αλλά η πραγματικότητα λέει ότι υπάρχουν (ή συνυπάρχουν) παραδείγματα και στις δύο εποχές τους. Από τη μία μπορεί ο David Lee Roth να είναι για πάντα συνδεδεμένος με την πιο "rock" εκδοχή τους, όταν διεκδικούσαν τη σκυτάλη των Led Zeppelin, όμως ήταν επί των ημερών του που έφτασαν στα αστέρια σε πωλήσεις, δημοτικότητα και... synthesizer. Από την άλλη ο Sammy Hagar έχει κι αυτός φανατικούς φίλους και, παρότι κυρίως υπηρέτησε την εποχή που η «pop» πλευρά των Van Halen έδειχνε να υπερισχύει και τους οδήγησε σε μία σειρά Νο1 δίσκων, δεν του λείπουν οι πιο δυνατές στιγμές, ειδικά στα live όταν και μπορούσε να συνεισφέρει στη δεύτερη κιθάρα.
Παρότι, ειδικά στην Αμερική, η εμπορική τους απήχηση έπεσε μόνο επί των ημερών του Gary Cherone, του για ένα φεγγάρι τρίτου και καταϊδρωμένου τραγουδιστή τους, θα είναι ψέμα να πούμε ότι δεν υπάρχουν σαφείς κορυφές, βάθη και άλλα... ενδιάμεσα ύψη σε μία πορεία που υπήρξε αρκετά ασταθής ποιοτικά αλλά που έχει τουλάχιστον 3-4 δίσκους που κάθε φίλος του hard rock πρέπει να έχει ακούσει. Ξεκινώντας από τους εξής δύο υπεραπαραίτητους: [ΚΣ]
Van Halen
(1978)
Δεν πρόκειται απλώς για την καλύτερη δουλειά τους αλλά και για έναν από τους καλύτερους hard rock δίσκους σε οποιοδήποτε χρονική περίοδο και αν οριστεί, οποιοδήποτε νούμερο κι αν βάλετε στη λέξη top. Πέρα από αυτό όμως είναι και ο απόλυτος συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα '70s που τελειώνουν και τα '80s που έρχονται. Οι δύο παράγοντες για αυτό είναι ξεκάθαροι. Από τη μία ο Eddie Van Halen, ένας κιθαρίστας σαν βελτιωμένη εκδοχή των guitar heroes της τρέχουσας δεκαετίας τύπου Alvin Lee, από την άλλη ο David Lee Roth, ένας τραγουδιστής-frontman πιο ανάλαφρος σε σχέση με τη σοβαρότητα της προηγούμενης γενιάς που (μαζί με τον Steven Tyler) θα ορίσει το είδος για τουλάχιστον μία δεκαετία. Και μετά έχουμε τα τραγούδια, η μία από τις λιγοστές περιπτώσεις ακόμα και σε καλές στιγμές της δισκογραφίας τους που δεν έχει ούτε ένα filler. Αρκετές από τις καλύτερες στιγμές τους είναι εδώ: το κλασικό πλέον "Running With The Devil", το αποστομωτικό "Eruption" που έκανε χιλιάδες επίδοξους κιθαρίστες να τα παρατήσουν, το bluesy "Ice Cream Man", το "Atomic Punk" πάνω στο οποίο έστησαν ολόκληρη καριέρα οι Iron Maiden και φυσικά το ανυπέρβλητο ακόμα και από τους ίδιους "Ain't Talking About Love". [ΚΣ]
1984
(Warner, 1984)
Τώρα πιάνουμε ασύγκριτα μεγέθη, με ένα άλμπουμ τεράστιο σε όλα του, το οποίο εν πολλοίς καθόρισε τον εμπορικό rock ήχο των '80s. Στον τελευταίο δίσκο της πρώτης τους περιόδου, με τον David Lee Roth, οι Van Halen γιγαντώθηκαν εμπορικά, ενισχύοντας τον χαρακτηριστικό τους edgy hard rock ήχο με την καινοτομία των έντονων πλήκτρων σε πρώτο πλάνο. Παρ'όλα αυτά, είναι πράγματι εντυπωσιακό πως το εμπορικό τους peak επιτεύχθηκε συγχρόνως με το καλλιτεχνικό τους απόγειο, καθώς τα "Jump" και "Panama" υπήρξαν τα mega hits που που σε εισήγαγαν σε ένα δίσκο σχεδόν αψεγάδιαστο και, σίγουρα, πολύ πιο ουσιαστικό απ' ότι υποδήλωνε η pop(ular) φύση τους. Άλλωστε, από το Zeppelin-ικό "Drop Dead Legs", στο heavy metal-ικό (και με το τρομερό drum μπάσιμο) "Hot For Teacher" και από εκεί στο προσωπικά αγαπημένο "Girl Gone Bad", το ασύγκριτο κιθαριστικό ταλέντο του Eddie Van Halen φαντάζει ασυγκράτητο, χαράζοντας το μονοπάτι προς την αιωνιότητα... [ΣΚ]
II
(Warner, 1979)
«Μια νέα μπάντα έχει είκοσι χρόνια καιρό για να φτιάξει τον πρώτο της δίσκο και έξι μήνες για τον δεύτερο», λέει ένα παλιό γνωμικό. «Κανένα πρόβλημα», είπε η τετράδα και σηκώνοντας το γάντι ηχογράφησε μέσα σε μια βδομάδα τον διάδοχο του ντεμπούτου της, που μόλις έναν χρόνο πριν είχε σοκάρει τη rock κοινότητα. Το wiz kid που λεγόταν Eddie Van Halen φυσικά κλέβει και πάλι την παράσταση με το εκπληκτικό του παίξιμο. Το - όχι πρωτότυπα ονοματισμένο - "II" ακολουθεί από κοντά τον πρώτο δίσκο σε ύφος και αξία και περιέχει κι αυτό καταπληκτικά τραγούδια που μπορούν να θεωρηθούν hard rock ύμνοι. Αποπνέει μια αίσθηση ελευθερίας και κεφιού, που είναι συνώνυμη του συγκροτήματος και ιδιαίτερα της πρώτης περιόδου του, με τον μοναδικό DLR πίσω από το μικρόφωνο και τη grande σκηνική παρουσία. Γιατί ναι, το σούπερ όμορφο κορίτσι σου και μια παραλία μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι στην κορυφή του κόσμου. [ΠΚ]
5150
(Warner, 1986)
Όλα τα ωραία έχουν ένα τέλος, αλλά και μια νέα αρχή μπορεί να είναι συναρπαστική. Αφού η ιδιαίτερη χημεία της πρώτης περιόδου διαλύθηκε και ο David Lee Roth αποχώρησε, η μπάντα προσέλαβε τον φτασμένο Sammy Hagar και εγένετο... Van Hagar. Το "5150" ήταν μια εξ' αρχής δύσκολη προσπάθεια διαδοχής ενός εμπορικά και καλλιτεχνικά υπερεπιτυχημένου δίσκου. Δεδομένης και της κομβικής αλλαγής τραγουδιστή, η προσπάθεια τελικά στέφθηκε από επιτυχία σε σημαντικό βαθμό, έχοντας αισθητά περισσότερα πλήκτρα, μεγαλύτερες δόσεις καψούρας και μικρότερες αλητείας. Το πάντρεμα του πάντα βιρτουόζικου παιξίματος του EVH και της χαρακτηριστικής χροιάς του Red Rocker πέρασε αλώβητα από το φίλτρο των mid-'80s και το αποτέλεσμα ήταν από αγαπησιάρικο μέχρι και σκληρό rock, που σε πολλά μέρη του είχε πιο pop προσανατολισμό. Ξεκίνημα μιας νέας εποχής. [ΠΚ]
Women And Children First
(Warner, 1980)
Πιστοί στο μοτίβο της εποχής που πρόσταζε συνεχή εναλλαγή του διπόλου «δίσκος» και «περιοδεία», αλλά σίγουρα και επειδή είχαν πολλή έμπνευση, οι Van Halen μόλις επέστρεψαν από τη World Vacation Tour μπήκαν άκοπα στο studio και νάτος ο τρίτος δίσκος. Το "And The Cradle Will Rock…" είναι άλλο ένα κλασσικό κομμάτι και το "Loss Of Control" ακούγεται σχεδόν heavy metal, ενώ προς το τέλος του δίσκου ακούμε και πιο χαλαρές στιγμές όπως το "Could This Be Magic". Το rhythm section των παραγνωρισμένων Michael Anthony και Alex Van Halen εξακολουθεί να καταθέτει διαπιστευτήρια - πάντα οι δυο τους ήταν βράχοι ώστε να μπορούν οι άλλοι δύο να κάνουν τα «δικά» τους και νομίζω ότι ήταν κηλίδα στην ιστορία της μπάντας η ύστερη συμπεριφορά της προς τον μπασίστα της. Η επιτυχημένη συνταγή, που περιλαμβάνει και τον Ted Templeman πίσω από την κονσόλα, εξακολουθεί να δουλεύει κι εδώ υπέροχα. [ΠΚ]
Fair Warning
(Warner, 1981)
Σχεδόν κάθε μεγάλο συγκρότημα έχει στη δισκογραφία του έναν δίσκο σαν το "Fair Warning". Έναν δίσκο δηλαδή όπου συνθετικά δεν καταφέρνουν πολλά πράγματα, που τα περισσότερα τραγούδια είναι ενδιαφέροντα χωρίς όμως να μπορούν να σταθούν δίπλα στις καλύτερες στιγμές του παρελθόντος τους, όμως ο ήχος και το παίξιμο είναι ίδια, αγαπημένα, χαρακτηριστικά δικά τους, αν όχι σε καλύτερο επίπεδο. Υπό την έννοια αυτή το "Fair Warning" είναι για όσους αγάπησαν τον ήχο της πρώτης περιόδου των Van Halen και μπορούν να απολαύσουν και μία πιο στριφνή, εσωστρεφή εκδοχή του. Παρότι τα πιο χαβαλεδιάρικα "Unchained" και "So This Is Love" είναι οι στιγμές που στο μέλλον οι περισσότεροι μνημονεύουν όταν θυμούνται τον δίσκο αυτό, η προσωπική μου προτίμηση είναι στο "Push Comes To Shove" που τους βρίσκει να εξερευνούν μέσα από το δικό τους πρίσμα μία μουσική περιοχή που λίγα χρόνια πριν είχαν αναδείξει οι Police και οι Clash (!). [ΚΣ]
OU812
(Warner, 1988)
Με τον «πόλεμο» μεταξύ Van Halen και David Lee Roth να μαίνεται ακόμη, και τον Diamond Dave να κυκλοφορεί, δύο χρόνια νωρίτερα, το (διασκεδαστικότατο) "Eat 'Em And Smile", το εύγλωττα τιτλοφορούμενο "Oh, You Ate One, Too" φαντάζει ως μια πρώτης τάξεως «ανταπάντηση», τόσο από άποψης εντυπώσεως, όσο - και κυριότερα - σε ό,τι αφορά τη μουσική του καθεαυτή - αποτελώντας, μάλιστα, μια μερική «επιστροφή» στις πιο κιθαριστικές φόρμες. Ο «νέος» Sammy Hagar, που πλέον είχε ενσωματωθεί πλήρως στη μπάντα, αποτελεί έναν σαφώς ανώτερο τεχνικά τραγουδιστή από τον προκάτοχό του, δίχως να υπολείπεται (ιδιαίτερα) σε προσωπικότητα, ενώ το υλικό του άλμπουμ φαντάζει το πιο ποικιλόμορφο και ηχητικά πλούσιο από σχεδόν οποιοδήποτε άλλο της «Van Hagar» περιόδου - αν όχι γενικότερα. Αν, μάλιστα, απουσίαζαν δυο-τρεις πιο cheesy (τις λες και filler) στιγμές, το "OU812" θα μπορούσε να θεωρείται το πλέον αντιπροσωπευτικό κι απαραίτητο άλμπουμ της εποχής Hagar, μα σε κάθε περίπτωση στέκεται ως ένα δείγμα μιας ακμαίας και δημιουργικής μπάντας ακόμη στα ντουζένια της. [ΣΚ]
A Different Kind Of Truth
(Interscope, 2012)
Με το πολυπόθητο (από τους οπαδούς) reunion με τον David Lee Roth να πραγματοποιείται, το επόμενο βήμα ήθελε τους Van Halen να επιστρέφουν με στούντιο δουλειά τους, 14 χρόνια μετά το αμφιλεγόμενο "III", αλλά με τις αναμενόμενες απώλειες που ήθελαν τον έφηβο γιο του Eddie, Wolfgang, να αντικαθιστά τον Michael Antony. Πέραν, ωστόσο, του όποιου συνεχιζόμενου Spinal Tap-ικού δράματος περιέβαλε την μπάντα σταθερά, το ύστατο Van Halen άλμπουμ όριζε μια επιστροφή στις πιο σκληρές, κιθαριστικές ημέρες των τεσσάρων πρώτων δίσκων τους, όντας το πιο heavy και up tempo υλικό της εδώ και δεκαετίες. Λογικό, βέβαια, καθώς αρκετές ιδέες προέρχονταν από demo των πρώτων δημιουργικών τους χρόνων, αλλά και λόγω της ίδιας της παρουσίας του Roth, που πράγματι αποτελούσε τον πιο ιδανικά ταιριαστό τραγουδιστή για τις συνθετικές ιδέες του βιρτουόζου Eddie. Όσο για τα τραγούδια, και μόνο το τόσο χαρακτηριστικό tapping του "As Is" έφτανε για να χτυπήσει κόκκινο η νοσταλγία, με το "A Different Kind Of Truth" να κλείνει το δημιουργικό κύκλο που άνοιξε το 1978 και να αποτελεί ένα τίμιο και αξιοπρεπέστατο επιστέγασμα μιας μυθικής καριέρας. [ΣΚ]
III
(Warner, 1998)
Στα χαρτιά η επιλογή του Gary Cherone των Extreme ως αντικαταστάτης του Sammy Hagar στουντιακά, αλλά και του Roth αφού είχε προηγηθεί μία μίνι επανένωση, έμοιαζε ιδανική. Ένας καταξιωμένος τραγουδιστής με ένα πολύ ποιοτικό συγκρότημα-απόγονο των Van Halen, τους Extreme, ικανός στιχουργός και εκπρόσωπος μία νέας γενιάς που μπορούσε να πειραματίζεται πάνω στον ήχο του hard rock, θα μπορούσε να αναβιώσει ένα συγκρότημα που δε βρισκόταν στα καλύτερά του. Δυστυχώς το αποτέλεσμα ήταν ακριβώς το αντίθετο και σχεδόν σκότωσε τους Van Halen, για τα επόμενα 14 χρόνια έστω. Σίγουρα η έλλειψη χημείας αφού μπήκαν στο στούντιο κατευθείαν χωρίς να δοκιμαστούν σε συναυλίες πρώτα, έπαιξε το ρόλο της, αλλά, πάνω από όλα, ενώ είναι εμφανής η προσπάθεια είτε σε συνθετικό επίπεδο είτε παραγωγής να ακουστούν πιο σύγχρονοι, τα τραγούδια κάθε άλλο παρά εντυπωσιάζουν. Ή ίσως οι πιθανώς καλές στιγμές να λυγίζουν υπό το βάρος των 65 λεπτών διάρκειας του δίσκου. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Michael Anthony ουσιαστικά απέχει από μπασίστας εδώ, με τον Eddie Van Halen να αναλαμβάνει και αυτόν τον ρόλο και το αποτέλεσμα να μην τον δικαιώνει. [ΚΣ]
Tokyo Dome Live In Concert
(Warner, 2015)
Παρ' όλο το μεγάλο εμπορικό τους διαμέτρημα, οι Van Halen έχουν να επιδείξουν μόλις δύο ζωντανές κυκλοφορίες. Επιλέξαμε τη δεύτερη, από μία συναυλία ηχογραφημένη στην Ιαπωνία το 2013, όχι επειδή είναι αισθητά καλύτερη, αλλά επειδή είναι με τον Diamond Dave - που ζει κιόλας εκεί. Ο δίσκος περιλαμβάνει μόνο κομμάτια από τον κατάλογο της μπάντας με τον Roth πίσω από το μικρόφωνο, που είναι από μόνο του αρκετό ώστε να μη μας πειράξει το ότι ακούγεται ενίοτε λίγο κουρασμένος. Άλλωστε, οι υπόλοιποι παίζουν κατά κανόνα με χειρουργική ακρίβεια. Τα τραγούδια είναι όλα ένα κι ένα, ενώ ακόμα και τα πρόσφατα από το "A Different Kind Of Truth" δένουν όμορφα με τα κλασσικά. Εφ' όσον δεν υπάρχει κάποιο επίσημο ζωντανά ηχογραφημένο ντοκουμέντο από τη χρυσή εποχή των late '70s - early '80s, τούτο εδώ μας κάνει. [ΠΚ]
A Compilation
1. Running With The Devil (Van Halen)
2. Eruption (Van Halen)
3. Atomic Punk (Van Halen)
4. Ain't Talking About Love (Van Halen)
5. Dance The Night Away (II)
6. Beautiful Girls (II)
7. And The Cradle Will Rock… (Women And Children First)
8. Romeo Delight (Women And Children First)
9. Push Comes To Shove (Fair Warning)
10. Jump (1984)
11. Panama (1984)
12. Hot For Teacher (1984)
13. Girl Gone Bad (1984)
14. Best OF Both Worlds (5150)
15. Why Can't This Be Love (5150)
16. Mine All Mine (OU812)
17. A.F.U. (OU812)
18. Right Now (For Unlawful Carnal Knowledge)
19. Amsterdam (Balance)
20. As Is (A Different Kind Of Truth)
