Who the F*ck Are Arctic Monkeys?

Ήταν Ιούλιος του 2018 όταν οι Arctic Monkeys επισκέφτηκαν για πρώτη φορά την Αθήνα σε μια συναυλία που άφησε ανάμεικτα συναισθήματα σε όσους παρευρέθηκαν αφού οι μισοί δήλωναν ενθουσιασμένοι με την εμφάνιση του συγκροτήματος, και οι άλλοι μισοί την είχαν βρει κάπως χλιαρή και άσκαστη.

Και, παρόλο που ανήκω στη δεύτερη κατηγορία, δεν σας κρύβω πως χάρηκα με την ανακοίνωση της επιστροφής τους στην Ελλάδα. Και αυτό έδειξε να ισχύει για χιλιάδες κόσμου που, μέσα σε ένα 24ωρο, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ στην ιστορία των Φεστιβάλ στη χώρα μας, κατέστησαν sold-out τη συναυλία με αποτέλεσμα να προστεθεί και δεύτερη μέρα.

Και αν αυτό φανερώνει κάτι είναι πως, ασχέτως με το ποια είναι η γνώμη του καθενός για τη δισκογραφική πορεία των Arctic Monkeys την τελευταία δεκαετία όταν και προέκυψε η μεγάλη στροφή της καριέρας τους, αυτοί παραμένουν ένα παγκοσμίου επιπέδου τεράστιο όνομα και, συνεπώς, κι εγχώρια έχουν την αρμόζουσα αναγνώριση.

Το Rocking.gr ήταν εκεί απ' όταν κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους, κάνοντας κριτική σε όλες τις κυκλοφορίες τους, καταγράφοντας όλα τα τεκταινόμενα που τους αφορούσαν, συμπεριλαμβάνοντάς τους στις λίστες με τα καλύτερα άλμπουμ κάθε χρονιάς και δεκαετίας, και, γενικότερα, παρακολουθώντας με αφοσίωση την πορεία τους προς την κορυφή του κόσμου.

Με αφορμή λοιπόν τις δύο μεγάλες συναυλίες τους στην Πλατεία Νερού στο πλαίσιο του Release Athens Festival 2023, κάνουμε μια αναδρομή και ξαναθυμόμαστε όσα γράφτηκαν εδώ, ενώ παράλληλα επαναξιολογούμε αυτή τη μεγάλη διαδρομή που ακόμη φαίνεται να έχει πολύ δρόμο μπροστά της. Εξάλλου, τα πρώτα 20 χρόνια είναι δύσκολα! (Α.Α.)

A R! Arctic Monkeys Spotify Playlist!

Το Άγγιγμα Του Μίδα

Οι Arctic Monkeys ήταν μεγάλο συγκρότημα πριν καλά καλά ξεκινήσουν - και όχι, δεν αναφέρομαι στην ιδέα του Μαρκ Φίσερ για τους Arctic Monkeys ως σύμπτωμα της αχρονικής ανακύκλωσης στον ύστερο καπιταλισμό. Η παρέα από το High Green του Sheffield, ξεκίνησε από τη φιλοδοξία του Alex Turner και Matt Helders να φτιάξουν μία μπάντα που θα ακούγεται όπως κάθε άλλη στην εποχή του garage rock revival. Ευτυχώς δεν τα κατάφεραν. Η μουσική τους είχε τους ήχους, την προσέγγιση, και το coolness του είδους, όμως παρέα με μία πολυδιάστατη συνθετική νοοτροπία, με λεπτομέρειες και βάθος. Οι κυνικοί στίχοι παρατήρησης της νεολαίας και της κουλτούρας της μπορεί να μην διεκδικούσαν λογοτεχνικές δάφνες, όμως υπήρχε αρκετή διεισδυτικότητα ώστε να σχολιάζονται θετικά, και να γεμίζουν ένα ακόμη κουτάκι που οι «αρκτικές μαϊμούδες» (να πρόκειται άραγε μόνο για μία υποτιμητική σλανγκ για τους βορειοεγγλέζους;) το κάνουν καλύτερα απ' όλους τους σύγχρονούς τους.

Μοιράζοντας δωρεάν το 18 τραγουδιών demo τους στα τοπικά κλαμπ που έπαιζαν δεν έγιναν απλώς γνωστοί, αλλά έκαναν μία marketing επανάσταση, αφού από uploads στο My Space, οι Arctic Monkeys ίσως και να ξεκίνησαν την λογική της διαδικτυακής προώθησης μουσικής πριν από κάθε άλλο συγκρότημα. Όταν κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους, "Whatever People Say I Am, That's What I Am Not", το 2006, ο υπόγειος κόσμος έπινε ήδη νερό στο όνομα μίας μπάντας φαινόμενο, ίσως η τελευταία που έφερε τέτοια μαζική παράκρουση στο κοινό. Με το ντεμπούτο να γίνεται όχι απλώς No1, αλλά το ταχύτερα μοσχοπουλημένο ντεμπούτο συγκροτήματος στην Αγγλία, οι Arctic Monkeys έμπαιναν στο mainstream ήδη ως βασιλιάδες, έχοντας ως τότε κυκλοφορήσει μόνο μερικά singles, και το EP "Five Minutes With Arctic Monkeys".

Με μία εικόνα που αντλούσε από τις ακούρευτες φαβορίτες των Oasis, και ήχο στα πρότυπα των Strokes, οι Arctic Monkeys μετέτρεπαν σε χρυσό ό,τι έπιαναν, και έφερναν κόσμο τόσο σε μικρές σκηνές, όσο και σε μεγάλα φεστιβάλ. Λίγους μήνες μετά το πρώτο τους LP, και με την κούραση που έφερε η περιοδεία των ίδιων κομματιών ξανά και ξανά, αποφασίζουν να κυκλοφορήσουν ένα ακόμη EP, που μοιραζεται τον ίδιο τίτλο με το παρόν άρθρο. Και μπορεί μερικά άτομα να ξίνισαν θεωρώντας ότι πρόκειται για αρπαχτή, αλλά το αθυρόστομο αλμπουμάκι προμήνυε την παραγωγικότητα που θα επιδείκνυαν οι Arctic Monkeys στο μέλλον. Η πρώτη και μοναδική ως τώρα αποχώρηση, όμως, έμελλε να έρθει με τη φυγή του μπασίστα Andy Nicholson, μιας και αυτή η απότομη εκτίναξη στη δημοσιότητα αποδείχτηκε δυσκολοχώνευτη εμπειρία.

Με τον αντικαταστάτη του Nick O' Malley, προχώρησαν χωρίς να χάσουν χρόνο στην κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους το 2007. Το "Favourite Worst Nightmare" κεφαλαιοποιεί την επιτυχία του πρώτου άλμπουμ, βελτιώνει κάθε πτυχή του, και ακούγεται συναισθηματικό μα και ορμητικό. Οι όποιες διαφορές δεν σηματοδοτούν προς το παρόν μία αλλαγή εποχής - αυτή βρίσκεται στο εγγύς, μα άγνωστο, μέλλον. Από τις υπόγειες παμπ της Αγγλίας, και τα βάσανα της μετεφηβείας, περνάμε πια οριστικά στην εποχή της ζωής κάτω από τους προβολείς, την νοσταλγία μίας χαμένης αθωότητας, και φυσικά, το ρομάντζο ως συναισθηματικό άξονα. Το παίξιμο γίνεται πιο φουριόζικο. Το "Brianstorm" και το "505" είναι τα δύο πρόσωπα ενός συγκροτήματος που φέρνει την βιομηχανία ανάποδα. Η κορυφή στα charts και η εξαΰλωση του ανταγωνισμού επαναλαμβάνεται με άνεση. Οι Arctic Monkeys είναι το πιο καυτό όνομα, και πλέον δεν μπορείς να τους αγνοήσεις. Το γεγονός ότι ακόμη κι έτσι παρέμειναν - και παραμένουν ακόμη - πιστοί στην ανεξάρτητη Domino και στον Laurence Bell που τους ανακάλυψε, λέγοντας όχι στις προσφορές των μεγάλων εταιρειών, τους τιμά.

Whatever People Say We Are, That's What We're Not

Και να που ο παράδοξος τίτλος του ντεμπούτου θα κληθεί να γίνει πραγματικότητα. Μετά από μία σαφή και αδιαφιλονίκητη κατάκτηση του mainstream, τη σάρωση σε μεγάλα φεστιβάλ, και τα πρώτα τους live albums, οι Arctic Monkeys μπαίνουν προσωρινά στον πάγο. Ο Alex Turner, ο εμβληματικός μπροστάρης τους, βάζει προτεραιότητα στους Last Shadow Puppets, ένα side-project supergroup που αποτελεί φόρο τιμής στις μεγάλες του μουσικές επιρροές. Και μόλις βγάζει από μέσα του την ιδιαίτερη καλλιτεχνική του ανησυχία για το διαφορετικό, επαναδραστηριοποιεί τους Arctic Monkeys, γράφοντας δυο ντουζίνες νέα κομμάτια, μοιρασμένα μεταξύ δύο παραγωγών: του Josh Homme των Queens of the Stone Age, και του James Ford, ο οποίος συμμετείχε και στους Last Shadow Puppets. Το τελικό αποτέλεσμα θα συμπυκνωθεί στο τρίτο άλμπουμ του συγκροτήματος, το "Humbug", που θα κυκλοφορήσει το 2009.

Είναι η πρώτη φορά που οι Arctic Monkeys θα ανατρέψουν τις προσδοκίες για την περσόνα τους, θα διανθίσουν τον ήχο τους με παραπάνω όργανα, θα επιτρέψουν στις επιρροές τους να βγουν στην επιφάνεια, και θα δώσουν καθαρή στροφή στη μουσική τους. Το "Humbug" ήταν το πρώτο δείγμα ότι παρά τον retro χαρακτήρα του, το συγκρότημα δεν σκόπευε να μείνει στάσιμο, ακόμη κι αν ήταν μόνο για να μας δώσει διαφορετικές εκδοχές του παρελθόντος. Σ' αυτή την νέα εποχή τους, οι όροι μπορούν να αλλάξουν οποτεδήποτε. Και θα άλλαζαν ξανά, αλλά όχι πριν εξερευνήσουν λίγο ακόμη αυτή τη νέα τους πλευρά.

Με τον τέταρτο δίσκο τους, "Suck it And See", οι Arctic Monkeys ήταν σαν να ενθάρρυναν τους οπαδούς να δοκιμάσουν και να κρίνουν τις νέες, pop γεύσεις στο μουσικό μενού τους, πριν τους ξεγράψουν λόγω της απομάκρυνσης από το παρελθόν. Βέβαια, το όνομα κάποια βρώμικα μυαλά το παρερμήνευσαν, αλλά αυτό δεν εμπόδισε το δίσκο να φτάσει ξανά σε δυσθεώρητα εμπορικά ύψη. Δουλεύοντας πάλι πάνω στις δυνάμεις του προκατόχου του, αλλά και με τον στόχο να καλύψουν κι άλλο έδαφος, οι Arctic Monkeys γράφουν το δίσκο επιλέγοντας αυτή τη φορά το στίγμα του James Ford έναντι του Josh Homme. Οι επιρροές τους, ξανά από μία διαφορετική πτυχή της μουσικής ιστορίας, έρχονται σαν πυξίδα για να δείξουν το δρόμο. Η σκόνη που είχαν σηκώσει για δεύτερη συνεχόμενη φορά οι Arctic Monkeys είχε να κάνει με την ανατροπή των προσδοκιών, κι όχι επειδή αποτελούσαν πια ινδάλματα μίας στυλιστικής αναβίωσης.

Όμως δεν επρόκειτο για το ίδιο συγκρότημα. Η παρέα από το Sheffield μεγάλωνε, και ο πειραματισμός ήταν ενδεικτικός μίας ενηλικίωσης και ωρίμανσης, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά. Αν δεν υπήρχε αυτή η μεταβατική περίοδος, οι Arctic Monkeys θα κατέληγαν η σκιά του εαυτού τους, μίας μπάντας - φαινόμενο που για μία στιγμή κατέκτησε την κορυφή κι ύστερα ξεχάστηκε επειδή βασίστηκε υπερβολικά στις δυνάμεις του. Η έξοδος από την ζώνη ασφαλείας τους ήταν η καλύτερη επιλογή που θα μπορούσαν να είχαν κάνει. Κι αν δεν αρκεί η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα αυτών των δύο δίσκων ως επιχείρημα, ας σκεφτούμε ότι ήταν απαραίτητη αυτή η παρέκβαση για να γίνει το εντυπωσιακό comeback στον έρωτά μας με τον επόμενο δίσκο τους… [Μ.Κ.Ο.]

Η παγκόσμια αναγνώριση

Το εντυπωσιακό με τους Arctic Monkeys και χαρακτηριστικό όλων των πραγματικά ξεχωριστών συγκροτημάτων είναι πως, μέσα σε 20 χρόνια, έχουν αποπειραθεί αρκετές φορές μια δυναμική επανεκκίνηση σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση, επαναπροσδιορίζοντας το ποιοι είναι και τι ακριβώς κάνουν ενώ, παράλληλα, κάθε φορά πετυχαίνουν να διαιωνίσουν όλους τους μεγάλους μύθους μιας σπουδαίας rock εποποιΐας.

Έτσι, και στην προκειμένη περίπτωση, οι Βρετανοί πήραν απολύτως στα σοβαρά τον κανόνα του «καθοριστικού πέμπτου άλμπουμ», κλείστηκαν στο Sage & Sound studio στο Los Angeles, πειραματίστηκαν με ιδέες και όργανα, και με την τεράστια συμβολή του James Ford η οποία υπήρξε καθοριστική για το τελικό αποτέλεσμα, μας παρέδωσαν το "AM". Και όπως οι Beatles, οι Who, ο David Bowie, οι U2, οι Metallica και τόσοι άλλοι πριν, κατάφεραν να ξεπεράσουν όλα τα όρια τους και να μετατραπούν σε παγκόσμιο φαινόμενο του σύγχρονου ήχου. Έτσι, εκεί που το 2012 έπαιζαν support στους Black Keys, μέσα σε ένα χρόνο θα κατέληγαν να είναι ένα από τα πιο hot live acts του πλανήτη και να εμφανίζονται ως headliners στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ του κόσμου (μια ιδέα μπορείτε να πάρετε εδώ).

Η ιστορία είναι γνωστή. Αρχικά, στο πλαίσιο της Record Store Day, τον Φεβρουάριο του 2012, ήρθε ένα νέο κομμάτι, το οποίο προοριζόταν να μην είναι καν στο δίσκο. Στη συνέχεια, οι δηλώσεις του Josh Homme έκαναν σαφές πως μάλλον πρέπει να περιμένουμε κάτι αρκετά διαφορετικό. Και φυσικά, η θρυλική εμφάνισή τους στο Pyramid Stage του Glastonbury το 2013, όπου, με περίσσιο θάρρος έπαιξαν τρία νέα κομμάτια από ένα άλμπουμ που ακόμη δεν ήταν έτοιμο, η οποία σήμερα θεωρείται η συναυλία στην οποία έγιναν πραγματικοί performers, έκανε όλο τον κόσμο να μιλάει πλέον γι' αυτούς.

Βέβαια, ακόμη και τότε, κανείς δεν περίμενε το μπαμ που θα έκανε το "AM", γράφοντας ιστορία, και πετυχαίνοντας το μεγάλο πέρασμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αφού έφτασε στο Top10 του αμερικάνικου Billboard, και, συγκεκριμένα, στη θέση έξι. Συγχρόνως, το άλμπουμ σάρωσε στα μουσικά βραβεία (NME Awards, UK Festival Awards, Brit Awards), έκανε την rock μουσική να ξεπεράσει σε δημοτικότητα την pop στο Ηνωμένο Βασίλειο, και μπήκε σε όλες σχεδόν τις λίστες με τα καλύτερα άλμπουμ της χρονιάς και της δεκαετίας (φυσικά και στις δικές μας εδώ κι εδώ). Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε αφού το 2014 αποτέλεσε το άλμπουμ με τις περισσότερες πωλήσεις βινυλίου στο Ην. Βασίλειο, ήταν μέσα στη δεκάδα των πιο εμπορικών δίσκων της χρονιάς, ενώ στην Ελλάδα ανακηρύχθηκε το πιο δημοφιλές άλμπουμ στο Spotify. Και κάπως έτσι, μέσα σ' έναν μόλις χρόνο, οι Arctic Monkeys, καλώς ή κακώς, θα γυρνούσαν σελίδα και θα γινόντουσαν πλέον ένα άλλο συγκρότημα. Για την ακρίβεια βέβαια, για το επόμενο διάστημα θα σταματούσαν τελείως να είναι συγκρότημα.

Η θέα από την κορυφή

Τον Αύγουστο του 2014 οι Arctic Monkeys ανακοίνωσαν πως θα κάνουν ένα διάλειμμά. Ο Turner συνεργάστηκε με την Alexandra Saviour και, στη συνέχεια, ασχολήθηκε αρκετά με τους Last Shadow Puppets, με τους οποίους έβγαλε έναν ακόμη δίσκο και περιόδευσε εκτενώς, περνώντας και από την Ελλάδα. Από την άλλη, ο Matt Helders συνεργάστηκε τους Dean Fertita και Josh Homme στον εξαιρετικό δίσκο "Post Pop Depression" του Iggy Pop. Στα τέλη του 2016 όμως, η τετράδα εθεάθη στο Sheffield, με τις φήμες για νέο δίσκο να φουντώνουν. Ένα χρόνο μετά, ο Nick O'Malley θα δήλωνε πως στόχος τους ήταν να βγάλουν μια νέα ολοκληρωμένη δουλειά μέσα στο επόμενο έτος.

Ομολογουμένως, η ηχητική στροφή του "Tranquility Base Hotel + Casino" μας ήρθε κάπως απότομα με αποτέλεσμα να διχάσει κοινό και κριτικούς. Σήμερα όμως νομίζω πως οι περισσότεροι - εντάξει ίσως όχι ο Lars Ulrich - θα συμφωνήσουν πως δεν πρόκειται για έναν καθοριστικό δίσκο. Σίγουρα όμως οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως ήταν φιλόδοξος και φανέρωνε ένα συγκρότημα που πεισματικά αρνούνταν να επαναλάβει την πετυχημένη συνταγή του. Το πρόβλημα που παραμένει μέχρι σήμερα όμως είναι πως τα τραγούδια του δίσκου δεν ήταν αρκετά για να μας πείσουν πως οι Arctic Monkeys μπορούσαν όντως να υποστηρίξουν τη νέα τους κατεύθυνση ενώ, στα μάτια μου τουλάχιστον, έδειχναν πλέον καταδικασμένοι να μοιάζουν με ένα προσωπικό σχήμα που απλά εξυπηρετεί τις εμμονές του Turner. Και νομίζω πως αυτό ενισχύθηκε και από την εμφάνισή τους στο Rockwave Festival την ίδια χρονιά, σε μια συναυλία όπου οι πόζες υπερίσχυσαν της μουσικής.

Όπως και να έχει, κάπως έτσι φτάσαμε στο 2021, όταν ο Matt Helders αποκάλυψε τις πρώτες πληροφορίες για τον επόμενο δίσκο τους, κάτι που επιβεβαιώθηκε λίγο καιρό μετά, όταν και το συγκρότημα ανακοίνωσε την δισκογραφική του επιστροφή με τίτλο "The Car". Σε αυτή την περίπτωση βέβαια, οι δηλώσεις του μελών σχετικά με τη "σύνδεση μεταξύ των δίσκων τους" μας είχαν κάπως προετοιμάσει με αποτέλεσμα να μην σοκαριστούμε. Και αν, σε προσωπικό επίπεδο, το "The Car" δεν μου είπε σχεδόν τίποτα και περισσότερο ενίσχυσε την απογοήτευσή μου για το συγκρότημα, ο πλανήτης για άλλη μία φορά υποκλίθηκε μπροστά τους με μεγάλα μέσα να το ψηφίζουν καλύτερο δίσκο της χρονιάς ενώ, παρόλο που έγινε το πρώτο τους άλμπουμ που δεν ήταν Νο.1 στα βρετανικά charts, οι πωλήσεις του δεν ήταν διόλου αμελητέες.

Η φετινή τους περιοδεία βρίσκει το συγκρότημα σε φόρμα να επιστρέφει για τρίτη φορά σε ένα headline show στη σκηνή του Glastonbury και να παίζει ένα best-of show που κάλυψε το σύνολο της καριέρας τους και, όπως ήταν φυσικό, μας άνοιξε την όρεξη να τους δούμε ζωντανά. Με πολλές αλλαγές και κομμάτια να μπαινοβγαίνουν στο setlist κάθε νέας τους συναυλίας, μένει να διαπιστώσουμε από κοντά τι θα παίξουν τις δύο μέρες της εμφάνισής τους στην Αθήνα που ελπίζω να με κάνουν να πάρω πίσω και αυτά τα - όχι και τόσο καλά - πράγματα που μπορεί να έχω πει γι' αυτούς. Ακόμη βέβαια και αν δεν το κάνουν, τίποτα δεν μπορεί να αναιρέσει όλες τις τεράστιες υπερβάσεις που έχουν πετύχει μέχρι σήμερα και τον τρόπο που, μέσα σε 20 χρόνια, όρισαν αρκετές φορές το rock για μια ολόκληρη γενιά ακροατών. Και, φυσικά, το μέλλον ακόμη τους ανήκει. (Α.Α.)

A R! Arctic Monkeys Spotify Playlist!