«A Buyer's Guide»: Panopticon

Οδηγός δισκογραφίας για ένα από τα πιο κρίσιμα και πολυσχιδή black metal σχήματα των τελευταίων ετών

Από τους Αποστόλη Ζαμπάρα, Άλκη Κοροβέση, 02/06/2021 @ 12:35

Οι Panopticon αποτελούν το προσωπικό σχήμα του Austin Lunn. O πολυπράγμων, και πολυοργανίστας (κατά βάση ντράμερ) Αμερικανός, έχει αναχθεί, τόσο με το προσωπικό του σχήμα όσο και με τη συνεισφορά του σε πληθώρα άλλων κυκλοφοριών της αμερικανικής black metal σκηνής, σε κομβική προσωπικότητα του χώρου την τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα, στα δεκατέσσερα χρόνια ύπαρξης του, ονομασμένου από το γνωστό μοντέλο παρακολούθησης του Bentham, προσωπικού του σχήματος, ο Lunn έχει κυκλοφορήσει δέκα LPs, καθώς και ισάριθμα split με άλλα συγκροτήματα, μεταξύ άλλων.

Panopticon

Οι Panopticon, με κάθε νέα κυκλοφορία, φρόντιζαν να ενισχύουν τη θέση τους ως ένα από τα κρισιμότερα και πιο ενδιαφέροντα σχήματα που έχουν ξεπροβάλλει στον ευρύτερο χώρο του black metal σε σημείο όπου πλέον συγκαταλέγονται στις «σταθερές» αξίες του ιδιώματος. Βέβαια, μόνο σταθερή δεν ήταν η δισκογραφία τους. Το συγκρότημα του Lunn, ο οποίος πέραν των εκάστοτε βιολιών ή τσέλων, αναλάμβανε την ηχογράφηση κάθε οργάνου, παραδοσιακού ή μη, σε κάθε άλμπουμ, μπορεί να περηφανεύεται πως δεν κυκλοφόρησε ποτέ δύο φορές τον ίδιο δίσκο. Ταυτόχρονα, καθώς οι Panopticon ηχητικά εξελίσσονταν, φρόντιζαν να συσπειρώνουν δίπλα τους, καθώς και να εμπνέουν, μια σειρά από σχήματα, συνεισφέροντας ουσιαστικά και ενεργά, τα μέγιστα στη δημιουργία ενός νέου κύματος αμερικανικών folk/post-black metal συγκροτημάτων, και όχι μόνο.

Panopticon

Όταν η τότε σύντροφός, νυν σύζυγος του Lunn, Bekah, του είχε δωρίσει ένα CD που περιείχε το "Queen Of Borrowed Light" των Wolves In The Throne Room, ο καλλιτέχνης συνειδητοποίησε πως το Cascadian black metal θα αποτελούσε ηχητικό καμβά των εξερευνήσεών του. Όχι για πολύ. Η δισκογραφία των Panopticon χωρίζεται σε δύο περιόδους, με το "Kentucky" του 2012 να τις διακρίνει. Η πρώτη, περιλαμβάνει τέσσερις δίσκους, οι οποίοι μαζί με το προαναφερθέν breakthrough album, βρήκαν τον Lunn να ξεδιπλώνει στιχουργικά, πάντα με τις απαραίτητες μυθολογικές αλληγορίες, την αναρχική του ιδεολογία και κυρίως την οικολογική της πλευρά. Κάθε δίσκος, τον έβρισκε να ενσωματώνει εντονότερα στοιχεία από crust, post-rock, folk, country, bluegrass, death metal, ακόμη και σποραδικά ambient στοιχεία. Ως αποτέλεσμα, οι δίσκοι ηχούσαν όσο απαιτητικοί όσο ήταν οι θεματικές τους, διατηρώντας στην επιφάνεια την κρισιμότητα του περίφημου red anarchist black metal, αποτελώντας πιθανώς τη σημαντικότερη μπάντα του χώρου μετά τους Iskra, εμπνέοντας μια νέα γενιά συγκροτημάτων να εκφραστούν πολιτικά υπό αυτό το ηχητικό πρίσμα.

Panopticon

Το "Kentucky", τελευταίος δίσκος με ευθέως πολιτικοποιημένο concept, καθώς και με το παλιό λογότυπο, βρήκε το σχήμα να δίνει κυρίαρχο ρόλο στις folk/bluegrass πτυχές του. Έκτοτε, οι δίσκοι, αν και περιελάμβαναν σαφείς διαφοροποιήσεις παρά το σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ τους, διακατέχονταν από την ύπαρξη αυτόνομων συνθέσεων του παραδοσιακού αυτού στυλ, πλάι σε μακροσκελή έπη ατμοσφαιρικού black metal. Το post-metal στοιχείο έγινε πιο έντονο σε δίσκους όπως το "Autumn Eternal", ενώ το "Roads To The North" που είχε προηγηθεί ξεδίπλωνε, τις, κοπής Windir, black metal καταβολές του σχήματος στο έπακρο. Οι ιδιαίτερες ενορχηστρώσεις, που άλλαζαν ανά χωρίο, το ιδίωμα το οποίο υπηρετούσαν, σε συνδυασμό με τα folk «σφηνάκια», ώθησαν τον Lunn να ονομάσει το ύφος του, τιμώντας την «μετοίκηση» του από το Kentucky στη Minessota, ως Appalachian black metal.

Panopticon

Το θεματικό βάρος, έπεσε, χωρίς όμως να περιπλέκεται από μεταφυσικές προσεγγίσεις, στην διατήρηση και προστασία του οικοσυστήματος, καθώς και τη φύση γενικότερα. Ο οικολογικός χαρακτήρας έμεινε, αλλά αντλείται ως βίωμα και φαντασιακά, σε σχέση με την εργαλειακή, μέχρι πρότινος προσέγγιση. Αποκορύφωμα αυτής της πορείας, ήταν το διπλό έπος του 2018, "The Scars Of Man On The Once Nameless Wilderness I And II". Εμείς, με αφορμή την επιστροφή του συγκροτήματος με το εκπληκτικό, "…And Again Into The Light", το οποίο δεν αφήσαμε εκτός κατηγοριοποίησης αν και μας παρεχόταν αριθμητικά η δυνατότητα, επιχειρούμε μια χαρτογράφηση της πολυσχιδούς δισκογραφίας ενός από τα πιο δραστήρια, προοδευτικά και κυρίως μοναδικά ηχητικά σχήματα που ανέδειξε το ιδίωμα την προηγούμενη δεκαετία. Στα λόγια του Lunn, "don't let the fire burn out" και ευελπιστούμε να παρείχαμε αρκετούς λόγους για να μυηθείτε στον σαγηνευτικό και πολυποίκιλο ηχητικό τους κόσμο. [Α.Ζ]

 
Panopticon - Roads To The North

Roads To The North
(Nordvis Produktion, 2014)

Η ανοδική πορεία που ξεκίνησε με το "Kentucky", συνεχίστηκε δύο χρόνια αργότερα με το "Roads To The North". Το ωμό black metal του δένει άψογα με τα bluegrass στοιχεία που βρίσκεις άφθονα σε όλη την διάρκειά του. Τόσο το ακραίο, όσο και το πιο φολκλόρ συστατικό της μουσικής του δίσκου έχουν λόγο ύπαρξης, ενώ ταυτόχρονα είναι και τόσο συνδεδεμένα μεταξύ τους, σε αντίθεση με τις ελαφρώς πιο χοντροκομμένες εναλλαγές του παρελθόντος. Ο Lunn εστιάζει περισσότερο στην μελωδία και μας προσφέρει ορισμένες ιδιαίτερα συναισθηματικές ακουστικές συνθέσεις, όπως τα "Norwegian Nights" και "The Long Road part 1: One Last Fire". Αναμφίβολα πρόκειται για έναν από τους δίσκους που επιβάλλεται να ακούσει κάποιος για να εντρυφήσει στον κόσμο της μπάντας, αλλά και μια από τις κορυφές της δισκογραφίας των Panopticon. [A.K.]

Panopticon - The Scars Of Man On The Once Nameless Wilderness I And II

The Scars Of Man On The Once Nameless Wilderness I And II
(Bindrune Recordings, 2018)

Το διπλό, και σχεδόν δίωρο, αυτό άλμπουμ αποτελεί τον πιο τολμηρό δίσκος σε μια ήδη περιπετειώδη και πολυσχιδή δισκογραφία. Η απόφαση του Lunn να ενδώσει, σε κάθε δίσκο, εις βάθος στην post-black metal και στην bluegrass/folk πλευρά του, καταφέρνει, από μια σχετικά «ασφαλή» κίνηση και επίδειξη ομοιομορφίας, να αναχθεί εξαιτίας της αδιανόητης ποιότητας και ατμόσφαιρας που τη διακατέχει, σε ένα από τα πιο επιβλητικά και μοναδικά άλμπουμ της προηγούμενης δεκαετίας στον ακραίο ήχο. Η ικανότητα του "The Scars of Man On The Once Nameless Wilderness" να διατρέχεται από μια ενιαία αίσθηση απόκοσμου, φυσιολατρικού μεγαλείου, είτε σφυροκοπά ως σκανδιναβική black metal ελίτ, είτε βυθίζεται στον κόσμο της αμερικανικής υπαίθρου, του δίνει ένα χαρακτήρα, ο οποίος το ανάγει σε ένα περιπετειώδες αλλά τόσο προσιτό άλμπουμ. Αν υπάρχει μια κυκλοφορία, η οποία να λειτουργεί ως κατατοπιστικός άξονας των ηχητικών «αξιών» και του οράματος που πρεσβεύουν οι Panopticon, είναι αυτή εδώ. Αν σας προβληματίζει η διάρκεια, να ξέρετε πως πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα όπλα της. [Α.Ζ.]

 

Panopticon - Kentucky

Kentucky
(Pagan Flames Productions, 2012)

Το "Kentucky" αποτελεί σημείο καμπής για τη δισκογραφία των Panopticon, αλλά και μια από τις πιο ιδιαίτερες κυκλοφορίες του σκληρού ήχου των τελευταίων ετών. Οι appalachian folk επιρροές, που προϋπήρχαν στον ήχο της μπάντας, εδώ αναδεικνύονται σε σημείο όπου το άλμπουμ αποτελεί μια ριζοσπαστική σύγκρουση δύο κόσμων. Διασκευές σε παραδοσιακά protest folk τραγούδια της περιοχής, samples από το κλασικό ντοκιμαντέρ "Harlan County U.S.A.", εναλλαγές black metal riffs με σόλο fiddle βιολιού σε καταιγιστικά δεκάλεπτα κομμάτια, και πάνω από όλα, ένα ιδιαίτερο concept. O Lunn, τιμά την επαναστατική κληρονομιά των μεταλλωρύχων του Kentucky, αναδεικνύοντας τις χρόνιες αντιξοότητες και ταξικές συγκρούσεις, δίνοντας στην πορεία μια συνειδητοποιημένη πνοή στο «παγανιστικό», folk-black metal. Το "Kentucky", θαρραλέο και ριψοκίνδυνο, τράβηξε δικαίως τα βλέμματα, αποτελώντας μια ιστορική κυκλοφορία για το extreme metal, από αυτές που για να αντιληφθείς τη σημασία τους οφείλεις να ερευνήσεις στις σκιές της επιφανειακής αναγνώρισης. [Α.Ζ.]

Panopticon - …And Again Into The Light

…And Again Into The Light
(Bindrune Recordings, 2021)

Είθισται, όταν φτιάχνουμε έναν οδηγό δισκογραφίας για ένα συγκρότημα, ο πιο πρόσφατος δίσκος του να μένει εκτός. Και όμως, το φετινό πόνημα των Panopticon είναι ένα αριστούργημα και λαμβάνει καίρια θέση στην ιστορία της μπάντας, αφού αγκαλιάζει όλα τα στοιχεία που αγαπήσαμε σε αυτούς. Ο Lunn δείχνει πιο ανανεωμένος από ποτέ, δεν νερώνει το υλικό του, και επικαλείται την appalachian folk όποτε αυτός κρίνει πως χρειάζεται. Και πετυχαίνει να πατήσει κορυφή εκ νέου. Με τεράστιες - σε διάρκεια, αλλά και ποιότητα - συνθέσεις, αλλά και ένα ομώνυμο να φτιάχνει το κλίμα. Στο "...And Again Into The Light" σημαίνων ρόλο κατέχει το βιολί με τον πένθιμο τόνο του να έρχεται μάλλον σε αντίθεση με τον τίτλο, ενώ υπάρχουν και αρκετά σημεία όπου το black μπλέκεται με το death metal. Ο δίσκος αποτελεί με ευκολία μια από τις πιο δυνατές κυκλοφορίες της χρονιάς. [A.K.]

 
Panopticon - Panopticon

Panopticon
(Lundr Records, 2008)

Την Πρωτομαγιά του 2008 ξεκινά το επίσημο δισκογραφικό ταξίδι των Panopticon με το ομώνυμο ντεμπούτο τους. Αν και, τόσο ηχητικά όσο και πειραματικά, υπολείπεται, όσων εκτενέστατων ακολούθησαν από το σχήμα, το "Panopticon" στέκει έως σήμερα ως μια από τις πιο αποκαλυπτικές, συνειδητοποιημένες και επιδραστικές red anarchist black metal κυκλοφορίες στην ιστορία του ιδιώματος. Από τα, αλά blackened crust των Iskra, κοψίματα και τη διασκευή σε Amebix με την οποία κλείνει ο δίσκος, μέχρι τα post-black κινηματογραφικά έπη που απαρτίζουν τον σκελετό του δίσκου, και από τους πύρινους στίχους-μανιφέστα ("Flag Burner, Torch Bearer"), τις αλληγορίες ("The Lay Of Grimnir") και samples, έως την αφιέρωση στην Emma Goldman, οι Panopticon ηχούν καίριοι, φροντίζοντας ώστε μια μικρή φλόγα αντίστασης εντός του ιδιώματος, όχι μόνο να μην σβήσει, αλλά και να επεκταθεί. Αν μάλιστα επιμείνετε και δείτε πίσω από τους στίχους και το πνιγηρό κατράμι, τότε θα ανακαλύψετε τους ηχητικούς σπόρους των όσων πολλών έπονταν. [Α.Ζ.]

Panopticon - Social Disservices

Social Disservices
(The Flenser, 2011)

Μόλις ένα χρόνο πριν την αλλαγή ρότας που ήταν το "Kentucky", o Lunn κυκλοφόρησε πιθανώς τον πιο πνιγηρό του δίσκο. Το «τετράτομο» "Social Disservices" παρουσιάζει, οργισμένα μια κριτική των κοινωνικών θεσμών δήθεν πρόνοιας και αλληλεγγύης, αποκαλύπτει την πραγματική φύση της αστικής φιλανθρωπίας, βασιζόμενο σε ηχοτοπία black metal δραματουργίας, με το βιολί να διατηρεί αξιοσημείωτο ρόλο. Τα ambient/industrial περάσματα δίνουν τη θέση τους σε ισοπεδώσεις αμερικανικής κοπής, υπό ένα εντελώς πηχτό ηχητικό πρίσμα, που ευτυχώς ακονίστηκε με την επανέκδοση του 2016, και οι Panopticon αφήνουν για λίγο την ελπίδα που χαρακτηρίζει τη μουσική τους στο περιθώριο. Το "Social Disservices" παραμένει ένα ξεχωριστό άλμπουμ που ρίχνει φως στο θυμικό όσων υποφέρουν από αγχώδεις ψυχικές διαταραχές, αναζητεί τα αίτια στη σύγχρονη δυστοπία μέσω τεσσάρων ισοπεδωτικών και μακροσκελών συνθέσεων, για να φωνάξει στο τέλος, "never give in, never give up". [Α.Ζ.]

Panopticon - Autumn Eternal

Autumn Eternal
(2015, Bindrune Recordings)

Με τον εν λόγω δίσκο, ο Lunn εισάγει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τα post-rock στοιχεία που εδώ και χρόνια έχει προσθέσει στην παλέτα του. Φυσικά και δεν ξεχνάει το black metal υπόβαθρο του, το οποίο αποτελεί τον βασικό μπούσουλα και αυτής εδώ της κυκλοφορίας. Η χρονική απόσταση του ενός έτους ανάμεσα στο "Autumn Eternal" και στο "Roads To The North" δεν αντικατοπτρίζεται ηχητικά, αφού παρατηρείται ιδιαίτερη εξέλιξη από το ένα στο άλλο. Τα folk στοιχεία έχουν παραμεριστεί αρκετά, αλλά αυτό δεν δρα ανασταλτικά στην δυναμική του δίσκου, αντιθέτως οι Panopticon αποδίδουν εξίσου όμορφα αξιοποιώντας περισσότερο την post-rock πλευρά τους. Συνθέσεις συμπαγείς και εξόχως ποιοτικές, με έντονο το ατμοσφαιρικό στοιχείο καταφέρνουν να αποτυπώσουν με μεγάλη ακρίβεια την τοποθεσία του υπέροχου εξωφύλλου και να μεταφέρουν τον ακροατή εκεί. [Α.Κ.]

 
Panopticon - …On The Subject Of Mortality

…On The Subject Of Mortality
(Lundr Records, 2010)

Ο τρίτος και άκρως παραγνωρισμένος δίσκος των Panopticon επανακυκλοφόρησε ευτυχώς το 2016 σε βελτιωμένη εκδοχή, από τη στιγμή που και ο δημιουργός του παραδέχθηκε την άγνοια του όσον αφορά τις τεχνικές ηχογράφησης. To "...On The Subject Of Mortality" είναι ένας δίσκος με αρκετή ποικιλία. Αν και ο άξονας του είναι πάντα το black metal, σε αυτόν συναντάμε αρκετά crust στοιχεία, μπόλικες ambient και post-rock αναφορές, ενώ τα επι μέρους επικά μελωδικά του riff και το funeral doom, καθιστούν την κυκλοφορία ως μια από αυτές που δεν είναι εξ αρχής διακριτή η ταυτότητα των Panopticon, ενώ συνεχίζει να αποτελεί έναν εξαίσιο μελωδικό black metal δίσκο. Ο δίσκος δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε φίλους της μπάντας, αντιθέτως, ενδέχεται και κάποιος που «χαλιέται» από την bluegrass φύση του συγκροτήματος, να τον εκτιμήσει περισσότερο, αφού προσεγγίζει περισσότερο το παραδοσιακές ‘90s σκανδιναβικές φόρμες που έχουμε συνηθίσει. [Α.Κ.]

 
Panopticon - Collapse

Collapse
(Pagan Flames Productions, 2009)

Τεχνικά, το προπέρσινο "…Scars II (The Basics)" θα μπορούσε άνετα να μπει εδώ, αλλά όπως καταλάβατε δεν προτιμάμε τις εύκολες λύσεις. Το "Collapse", ήταν ο δεύτερος δίσκος του συγκροτήματος, και αποτελεί το σημείο εισχώρησης και φανέρωσης πολλών «εξωτικών» ηχητικών πινελιών που διάνθισαν, και εξέλιξαν, το black metal του ντεμπούτου. Ακόμη δεν μπορώ να ξεχάσω το σοκ της πρώτης ακρόασης του εναρκτήριου έπους "The Death of Baldr And The Coming Of War". Ο Lunn εδώ, εμπνέεται από τη σκανδιναβική μυθολογία την οποία αντιμετωπίζει αλληγορικά για να περάσει τα κοινωνικά του μηνύματα, σε έναν δίσκο που όσο πειραματικός είναι, τόσο πάσχει σε θέματα συνοχής και διατήρησης ενός σταθερά υψηλού επιπέδου. Δεν γίνεται όμως να αγνοηθεί το "Collapse", όχι μόνο για λόγους πληρότητας, αλλά και για λόγους ιστορικότητας, και, κυρίως, ουσίας. [Α.Ζ.]

 
Panopticon - Live Migration

Live Migration
(Bindrune Recordings, 2020)

Ηχογραφημένο στα πλαίσια του Migration Festival του 2018, που συγκέντρωσε μερικές από τις πιο αξιόλογες μπάντες του σύγχρονου extreme metal underground, το "Live Migration" αποτυπώνει την πραγματική δυναμική των συνθέσεων των Panopticon. Βασισμένο στα, έως τότε δύο πιο πρόσφατα άλμπουμ του σχήματος καθώς και στο "Collapse", βρίσκει τον Lunn και τους μουσικούς που τον βοήθησαν στο εγχείρημα να μεταφέρουν στην εντέλεια τις, εξ' ολοκλήρου black metal, συνθέσεις του tracklist, όπως τους αρμόζει. Η εξαιρετική παραγωγή και ηχογράφηση αναδεικνύει τις κατάμαυρες ατμόσφαιρες που ξεπροβάλλουν με το συνολικό αποτέλεσμα να μας κάνει αν αναρωτιόμαστε αν θα βιώσουμε ποτέ αυτό το ζεστό και inclusive αίσθημα ωμής συναισθηματικής κατάθεσης που, φαίνεται πως, αποτελεί μια ζωντανή συναυλιακή εμπειρία. Βέβαια, θα βολευόμασταν και με τον Lunn να κάθεται σε ένα κούτσουρο και να παίζει ακουστικά folk. Έστω. [Α.Ζ.]

A Compilation

Spotify Playlist

Όπως είναι δομημένη η δισκογραφία των Panopticon, για την κάλυψη ενός 80λεπτου θα αρκούσαν μια χούφτα συνθέσεις. Θεωρώντας όμως πως στο εν λόγω αφιέρωμα η μισή μαγεία είναι αυτή της ανακάλυψης, η παρακάτω λίστα επιχειρεί, με τις αναμενόμενες παραλείψεις, να δώσει ένα ελάχιστο στίγμα της ποικιλομορφίας και της εξέλιξης που είχε ανά τα χρόνια ο ήχος του συγκροτήματος, εμβαθύνοντας σε όλες τις πτυχές του, αφού, όπως προείπαμε, δεν υπήρξε δίσκος των Panopticon που υστερεί ποιοτικά.

1. "The Lay Of Grimnir" ("Panopticon")
2. "The Death of Baldr And The Coming Of War" ("Collapse")
3. "Living In The Valley Of The Shadow Of Death" ("…On The Subject Of Mortality")
4. "Patient" ("Social Disservices")
5. "Which Side Are You On" ("Kentucky")
6. "Killing The Giants As They Sleep" ("Kentucky")
7. "Where Mountains Pierce The Sky" ("Roads To The North")
8. "Norwegian Nights" ("Roads To The North")
9. "Sleep To The Sound Of Waves Crushing" ("Autumn Eternal")
10. "Sheep In Wolves Clothing" (The Scars Of Man On The Once Nameless Wilderness part I")
11. "The Wandering Ghost" ("The Scars Of Man On The Once Nameless Wilderness part II")
12. "Moth Eaten Soul" ("…And Again Into The Light")
13.  "The Embers At Dawn" ("…And Again Into The Light")

  • SHARE
  • TWEET