«A Buyer's Guide»: Παύλος Παυλίδης
Μια αποτίμηση της προσωπικής πορείας του κορυφαίου δημιουργού
Πόσοι καλλιτέχνες μπορούν να λένε πως δεν σταμάτησαν ποτέ να είναι επίκαιροι; Και πόσοι από αυτούς κατάφεραν να μείνουν απολύτως συνεπείς στο προσωπικό τους όραμα, δίχως να παγιδευτούν στην επιτυχία του παρελθόντος; Και κυρίως, πόσοι συνεχίζουν να γράφουν σπουδαίους δίσκους δεκαετίες μετά το ξεκίνημά τους;
Ο Παύλος Παυλίδης είναι ένας από αυτούς. Από τα Μωρά στη Φωτιά και τα Ξύλινα Σπαθιά, μέχρι τους B-Movies και το σήμερα, ο Παυλίδης δεν έπαψε ποτέ να εξελίσσεται, να δοκιμάζει, να πειραματίζεται, και να αποτυπώνει καλλιτεχνικά την κάθε εποχή (του) μέσα από τραγούδια που κάθε φορά βρίσκανε το δρόμο τους σε μια νέα γενιά ακροατών. Και είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πως αυτή τη στιγμή ο Παυλίδης περνάει πιθανά την περίοδο της πιο έντονης αναγνωρισιμότητας του, όπως έγινε σαφές και από το τεράστιο περσινό sold-out στον Λυκαβηττό.
Με αφορμή λοιπόν τη μεγάλη headline εμφάνισή του στο Release Athens το Σάββατο, 21 Ιουνίου 2025, επιχειρούμε να καταγράψουμε το προσωπικό του σύμπαν, να αξιολογήσουμε τη δισκογραφία του, και να ξαναθυμηθούμε όλα εκείνα που τον καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς.
Άλλη Μια Μέρα
(Archangel Music, 2006)
Η επιστροφή στον ηλεκτρισμό, ο πρώτος δίσκος με τους B-Movies, ο Ασκληπιός Ζαμπέτας στην κιθάρα, ο ήχος της επόμενης μέρας. Το "Άλλη Μια Μέρα" από τη μία πατάει στην εποχή των Ξύλινων Σπαθιών - εξάλλου κάποια κομμάτια είχαν γραφτεί πολλά χρόνια πριν - και, από την άλλη, βρίσκει τον Παυλίδη να αναμετράται με τον παρελθόν του και, όχι απλά να βγαίνει κερδισμένος, αλλά να μας επανασυστήνεται πιο φρέσκος και ζωτικός από ποτέ. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως επιλέξαμε αυτό το άλμπουμ να συμπεριλάβουμε στο μεγάλο μας αφιέρωμα στο ελληνόφωνο rock. Εξάλλου, το άλμπουμ έχει κερδίσει για τα καλά το στοίχημα του χρόνου αφού όποτε και οποιοδήποτε κομμάτι και αν παίξει live ο Παυλίδης από αυτόν τον δίσκο, από κάτω θα γίνει χαμός. Και αυτό γιατί, σε αντιστοιχία με τα όσα πέτυχε την δεκαετία του 1990, εδώ, ο Παύλος ξεκίνησε να δημιουργεί το soundtrack της ζωής της επόμενης γενιάς ακροατών του.
Μπρανκαλεόνε
(Fine! Records, 2024)
Αυτό και αν είναι επιτυχία. 20 χρόνια μετά τον πρώτο του προσωπικό δίσκο, 31 μετά το θρυλικό "Ξεσσαλονίκη", και 37 από το δισκογραφικό ντεμπούτο του με τα Μωρά στη Φωτιά, ο Παυλίδης κυκλοφορεί ένα άλμπουμ που, όχι μόνο από εμάς αλλά ευρέως, αναγνωρίστηκε ως μία από τις κορυφαίες του δουλειές - για κάποιους πιθανά και η κορυφαία του. Και είναι πραγματικά δύσκολο να διαφωνήσουμε με αυτή την άποψη αφού εδώ συναντάμε όλα αυτά τα - γνώριμα και μη - στοιχεία που τον καθιστούν έναν από τους 3-4 σημαντικότερους σύγχρονους εγχώριους τραγουδοποιούς. Όλος ο δίσκος φέρει μια αναζωογονητική φρεσκάδα λες και γράφτηκε από τον 20χρονο εαυτό του αλλά, παράλληλα, ακούγεται λες και ενορχηστρώθηκε από έναν ώριμο πια δημιουργό που ξέρει καλά να χτίζει αλλά και να αφαιρεί layers ήχων εις όφελος των κομματιών. Όσοι εξάλλου τα ακούσαμε και ζωντανά, ξέρουμε καλά πως αυτά τα τραγούδια μπορεί να μην κουβαλάνε το συναισθηματικό βάρος που κουβαλάνε άλλες παλιότερες συνθέσεις όμως, με βεβαιότητα, κουβαλάνε το ίδιο καλλιτεχνικό βάρος και ξεσηκώνουν το κοινό με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Αφού Λοιπόν Ξεχάστηκα
(Plus Rec, 2004)
Ο πρώτος κανόνας του "Αφού Λοιπόν Ξεχάστηκα" είναι πως δεν μιλάμε αρκετά για το "Αφού Λοιπόν Ξεχάστηκα". Το προσωπικό ντεμπούτο του Παυλίδη ήταν ένα στοίχημα που, για λίγο τουλάχιστον, έμοιαζε σαν να μην κερδήθηκε. Δεν είναι πως ο δίσκος πέρασε "στα ψιλά" αλλά με δεδομένο το συναισθηματικό του φορτίο και την ποιότητα των κομματιών του, θεωρώ πως δεν έκανε τον χαμό που έπρεπε να κάνει. Βέβαια, δεν ξέρω πόσοι μπορούν να το αντιληφθούν σήμερα, όμως το 2004 ήταν μια εποχή ευημερίας που στερούνταν ουσίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο δημιουργός επέλεξε να μας παραδώσει αυτό το "κόντρα στο κύμα" άλμπουμ και, όπως ήταν φυσικό, αυτό δεν αναγνωρίστηκε όπως έπρεπε. Με την ανάμνηση των Ξύλινων Σπαθιών ακόμη φρέσκια, αφού είχαν επίσημα διαλυθεί μόλις έναν χρόνο πριν, ο Παύλος αποτραβιέται στην Αμοργό, μας καλεί σε ένα πιο εσωστρεφές ταξίδι, και μας παραδίδει κομμάτια που μας τσάκισαν και μας γλυκάναν την ψυχή και, συγχρόνως, μας ανάγκασαν να ανακαλύψουμε την έννοια του λυρισμού μέσα από την απλότητα. Ευτυχώς, σήμερα, το προσωπικό ντεμπούτο του Παυλίδη έχει αγαπηθεί πολύ και έχει πάρει την αξία που του αναλογεί μέσα στη δισκογραφία του.
Ιστορίες Που Ίσως Έχουν Συμβεί
(Inner Ear, 2013)
Συνεχίζοντας την ανοδική πορεία που χαρακτηρίζει μέχρι και σήμερα τον δημιουργό, το 2013 ο Παύλος και οι B-Movies, με κυρίαρχες τις μορφές των Τζίνγκοβιτς και Μπενέκα, κυκλοφορούν ένα άλμπουμ που έμοιαζε σαν να ανοίγει το επόμενο καλλιτεχνικό κεφάλαιο του δημιουργού. Το "Ιστορίες Που Έχουν Συμβεί" μπορεί να μην απέχει ιδιαίτερα μουσικά από ό,τι είχαν δοκιμάσει μέχρι τότε, όμως χαρακτηρίζεται από μια έντονη εξωστρέφεια ενώ, συγχρόνως, τα "μεγάλα" κομμάτια του δίσκου (ξέρετε ποια λέμε) μοιάζουν θεόρατα. Για αυτό εξάλλου και τα περισσότερα από αυτά, 12 χρόνια μετά, παραμένουν αδιάσπαστο μέρος των ζωντανών του εμφανίσεων. Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα τραγούδια που πιθανά να βρίσκονται ένα σκαλοπατάκι πιο κάτω και για αυτό ο δίσκος δεν βρέθηκε στην κορυφή της κατάταξης. Η πραγματικότητα βέβαια είναι πως υπάρχουν μέρες που αν με ρωτήσετε θα σας πω πως αυτή είναι η κορυφαία στιγμή της προσωπικής καριέρας του. Σε αυτήν ακριβώς την διαπίστωση βέβαια, και το εύρος των δίσκων για τους οποίους μπορεί να ισχύει αυτό, έγκειται και το τεράστιο καλλιτεχνικό εκτόπισμα του Παυλίδη.
Αυτό Το Πλοίο Που Όλο Φτάνει
(Archangel Music, 2010)
Καταλαβαίνω απολύτως αυτούς που θεωρούν πως ο mid-tempo κι ένα τσικ λιγότερο rock ή ηλεκτρονικός Παυλίδης είναι ο καλύτερος Παυλίδης. Και δεν είναι τυχαίο που όλοι αυτοί συμφωνούν πως το "Αυτό Το Πλοίο Που Όλο Φτάνει" αποτελεί τον καλύτερο δίσκο του με τους B-Movies. Εστιάζοντας ακόμη περισσότερο στην παραγωγή και ανακαλώντας στοιχεία από τους Belle & Sebastian, την chamber pop, και όλο αυτό το υπέροχο indie μουσικό σύμπαν, ο Παυλίδης ισορροπεί ανάμεσα στο ντεμπούτο του και το "Άλλη Μια Μέρα", απομακρυνόμενος από την τραγουδοποιία των Ξύλινων Σπαθιών και παγιώνοντας τον ήχο που θα χαρακτήριζε για τα επόμενα χρόνια την πορεία του. Παρόλο που ηχητικά προτιμώ τον πιο up-tempo Παυλίδη, η αλήθεια είναι πως αγαπάω πολύ αυτόν τον δίσκο και σε αυτόν εμπεριέχονται μερικά από τα αγαπημένα μου τραγούδια του. Και ναι, κάπου από εδώ πιστέψαμε όντως πως κάποιες νύχτες σαν αυτές τις πάρα πολλές που τον παρακολουθούμε ζωντανά ότι όντως ανοίγουν οι ουρανοί και από μέσα ξεχύνονται λευκές καταιγίδες και lollipop με αποτέλεσμα η ζωή στη γη να είναι πράγματι πολύ (μα πολύ όμως) ωραία. Και τον ευχαριστούμε για αυτό.
Μια Πυρκαγιά Σ' Ένα Σπιρτόκουτο
(Inner Ear, 2016)
Άλμπουμ μετάβασης από τους B-Movies στο επόμενο βήμα. Ίσως και γι' αυτό να μοιάζει ελαφρώς μετέωρο μέσα στη δισκογραφία του δημιουργού. Σε καμία περίπτωση δεν το λες μέτριο βέβαια απλώς από αυτό απουσιάζουν οι μεγάλες κορυφές καθώς ο Παυλίδης επιστρέφει ελαφρώς στην εσωστρέφεια. Μας παραδίδει όμως πανέμορφα κομμάτια όπως το ομώνυμο, το "Τέλος του Κόσμου", το "Navigator" και το "Μια Φορά". Όμως, μάλλον ήταν πλέον σαφές πως, δέκα χρόνια αφού ξεκίνησε, ο σπουδαίος κύκλος που ξεκίνησε με τους B-Movies οδηγούνταν σε ένα φινάλε που, μπορεί να μην ήταν τόσο ένδοξο όσο ό,τι προηγήθηκε όμως, παράλληλα, έμοιαζε σαν την τέλεια κατακλείδα. Οι B-Movies δεν τελείωσαν ούτε με πάταγο, ούτε με λυγμό, αλλά με ένα χαμόγελο.
Μαύρο Κουτί
(United We Fly, 2021)
Νέα δεκαετία και, κλασσικά, ο Παυλίδης ανακατασκευάζει τον εαυτό του και μας επανασυστήνεται, έχοντας δίπλα του ένα ολοκαίνουργια σχήμα. Οι Hotel Alaska και ο Φώτης Σιώτας αποτέλεσαν το τέλειο όχημα προκειμένου ο δημιουργός να επανεφεύρει τον ήχο του και να προχωρήσει μπροστά. Το "Μαύρο Κουτί" ισορροπεί ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον του καλλιτέχνη, ενοποιώντας όλες τις πτυχές της πορείας του, δένοντας τον ηλεκτρισμό με τα ηλεκτρονικά στοιχεία και τον λυρισμό με σύγχρονους πειραματισμούς. Ναι, από εδώ μπορεί να λείπουν οι hit-άρες (εντάξει, έχει το "Τώρα που Χάνεται το Φως" και το "Άννα" αλλά καταλαβαίνετε τι λέω), όμως, σε επίπεδο τραγουδοποιίας, το "Μαύρο Κουτί" παραμένει ένας από τους πιο πλήρεις και ενδιαφέροντες δίσκους του Παυλίδη και, πιθανά, και ο πιο υποτιμημένος του μέχρι σήμερα.
Πέρα Από Την Θάλασσα
(United We Fly, 2023)
Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για ένα εγχείρημα που ξάφνιασε. Περισσότερο όμως νομίζω ξάφνιασαν οι διαξιφισμοί και οι διαδικτυακές κόντρες που προέκυψαν κατά την κυκλοφορία του γύρω από το κατά πόσο πέτυχε τον σκοπό του. Η ιστορία είναι απλή. Το 2019, η κόρη του Γιάννη Μαρκόπουλου, Λένγκα, επικοινώνησε με τον Παύλο Παυλίδη και του μετέφερε την επιθυμία του πατέρα της να διασκευάσει κάποια τραγούδια του. Το αποτέλεσμα ήταν ένα άλμπουμ που, ασχέτως αν σας αρέσει ή όχι, με βεβαιότητα αποτελεί μια θαρραλέα, μεταμοντέρνα, και άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Η πραγματικότητα βέβαια είναι πως όλες αυτές οι απόπειρες είναι οριακά καταδικασμένες εν τη γενέσει. Από τη μία, λόγω του ιστορικού βάρους που κουβαλάνε, κάτι που αποτρέπει τους παραδοσιακούς ακροατές του έργου να το ξαναφανταστούν λίγο διαφορετικά, και, από την άλλη, γιατί, ακόμη και για τον Παυλίδη που έχει καταφέρει να ανανεώνει συνεχώς ηλικιακά το κοινό του, όσο και να το πειράξεις ή να το ανανεώσεις , είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό να βρει τελικά το δρόμο του σε μια νεότερη γενιά. Όπως και να έχει, πρόκειται για μια κυκλοφορία που έφερε κοντά δύο τεράστιες μορφές της ελληνικής σκηνής και, με βεβαιότητα, ασχέτως αν τα κατάφερε ή όχι, παρουσίασε έναν δρόμο για να επαναπροσεγγίσουμε καλλιτεχνικά το παρελθόν, χωρίς μανιέρες, νοσταλγίες, και επίπλαστους σεβασμούς.
Στον Διπλανό Ουρανό
(Inner Ear, 2015)
Κάθε φορά που στήνουμε αυτά τα αφιερώματα για πολύ αγαπημένους μας καλλιτέχνες, έρχεται αυτή η δύσκολη και άβολη στιγμή που πρέπει να επιλέξουμε τον πιο αδύναμο δίσκο της δισκογραφία του. Η αλήθεια είναι πως το "Στον Διπλανό Ουρανό" είναι ο λιγότερο αγαπημένος μου δίσκος του Παυλίδη, όχι γιατί δεν έχει μέσα πανέμορφα τραγούδια, αλλά γιατί, όταν βγήκε, έμοιαζε με πισωγύρισμα, ενώ, πάντα, κάτι με ενοχλούσε στην παραγωγή του. Παράλληλα βέβαια, και ο Παυλίδης λειτούργησε ελαφρώς προβοκατόρικα κυκλοφορώντας έναν μήνα πριν το άλμπουμ το single με τα "Τα Σκουπίδια" και "Κατάδικος" που αποτελούν δύο τεράστιες κομματάρες που μας άνοιξαν την όρεξη, προτού ο Παυλίδης τελικά μας μεταφέρει σε έναν άλλο, απολύτως διαφορετικό, διπλανό ουρανό. Παράλληλα όμως, εδώ εμφανίζονται και τα πρώτα σημάδια επανάληψης για το σχήμα, ακολουθώντας με μικρότερη επιτυχία συνταγές που ήδη είχε δοκιμάσει στο παρελθόν αλλά και για τον δημιουργό που, στιχουργικά, έμοιαζε ελαφρώς αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο, επιστρέφοντας σε αγαπημένες του ιδέες και θεματικές από το Παυλιδικό σύμπαν και μοιάζοντας, για πρώτη μάλλον φορά στην πορεία του, ελαφρώς αυτοαναφορικός. Ακόμη βέβαια και αν δεν γυρίζω τόσο συχνά στο άλμπουμ, με βεβαιότητα κομμάτια όπως τα "Ο Δειλιέν", "Ο Χρόνος", "Μια Ήσυχη Βροχή", "Μέχρι τα Χαράματα" κέρδισαν το στοίχημα του χρόνου και αξίζουν μια περίοπτη θέση μέσα στη δισκογραφία του.
Live στο Θέατρο Απόλλων
(Archangel Music, 2008)
Μα τι δισκάρα; Το live του 2008 είναι ίσως ο solo δίσκος του Παυλίδη που έχω ακούσει περισσότερο. Από την αρχή, με το "Όταν Πεθαίνει Γύρω Κάθε Ομορφιά", και μέχρι το τέλος, πρόκειται για μια υπέροχη δουλειά που μας θυμίζει αυτή την περίοδο που ο Παυλίδης ξανάβρισκε τον εαυτό του στήνοντας υπέροχα live που, ασχέτως αν έπαιζε για λίγους ή για πολλούς, μετατρέπονταν σε μια υπέροχη, συλλογική εμπειρία. Πέραν όμως από τα προσωπικά του τραγούδια, εδώ συναντάει κανείς μερικές από τις καλύτερες εκτελέσεις σε κομμάτια των Ξύλινων Σπαθιών. Η αλήθεια είναι πως, με δεδομένη πλέον την πλούσια προσωπική δισκογραφία του, το άλμπουμ δεν αντικατοπτρίζει το ποιος είναι ο Παυλίδης σήμερα, ούτε τις αδιανόητες live εμπειρίες που μας έχει χαρίσει τα τελευταία 20 χρόνια. Από την άλλη όμως, πρόκειται για έναν δίσκο στον οποίο, όσες φορές και να επιστρέψεις, πάντα κάτι καινούργιο θα βρει να σου δώσει, όπως εξάλλου συμβαίνει και με τον δημιουργό του εδώ και τόσες δεκαετίες.
