«A Buyer's Guide»: Η προσωπική δισκογραφία των μελών των Pink Floyd
Υπάρχει ζωή πέρα από τον πλανήτη Pink Floyd;
Μπορεί κάποιος να πει ότι η προσωπική δισκογραφία των μελών των Pink Floyd είναι απόδειξη ότι το σύνολο ήταν πάντα πολύ μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Και είναι σωστό, αν και βέβαια ήδη το σύνολο είχε διαρραγεί εσωτερικά πολύ πριν διαρραγεί εξωτερικά και αυτό αποτυπώθηκε και στους τελευταίους δίσκους τους. Υπάρχει όμως αξία στις προσωπικές δουλειές των Gilmour, Mason, Waters και Wright και φυσικά του Syd Barrett, που μπορεί να έφυγε νωρίς από το συγκρότημα αλλά το όραμά του παρέμενε μέρος του έργου των Pink Floyd; Η απάντησή μου είναι ξεκάθαρα καταφατική χωρίς φυσικά να ισχυρίζομαι ότι ποιοτικά μπορεί να συγκριθεί με τους ογκόλιθους που βρίσκουμε στη δισκογραφία των Pink Floyd.
Πέρα όμως από τη μουσική αξία, υπάρχει και κάτι παραπάνω που μπορούμε να αντλήσουμε από τις solo δουλειές των πέντε μουσικών. Και αυτό δεν είναι άλλο από τη δυνατότητα να αναλύσουμε τόσο το τι έδινε ο καθένας τους στο σύνολο όσο και να καταλάβουμε καλύτερα τις προσωπικότητές τους. Ο φιλόδοξος και πάντα πολιτικά ενεργός Waters είναι ο συνθετικά και (αναμφισβήτητα) στιχουργικά πιο ικανός. Ο χαμηλών τόνων και πιο μελωδικός Gilmour ειδικά στιχουργικά χρειαζόταν βοήθεια ενώ μακριά από τις μεγαλοπρέπειες των Pink Floyd στράφηκε σε μάλλον πιο απλά σχήματα επενδύοντας περισσότερο στον «ήχο» του. Η ταραγμένη ιδιοφυία του Barrett δημιουργούσε τα πιο περίεργα και εν τέλει σκοτεινά pop τραγούδια που έχουν δημιουργηθεί ποτέ. Ο εσωστρεφής Wright δεν κατάφερε να είναι συνεπής σε κάποιου είδους καριέρα όμως με ταπεινότητα προσπάθησε να διατηρήσει έναν ήχο κοντά σε αυτόν των Floyd. Και ο Mason ευχαριστημένος με το δεύτερο ρόλο κατέφυγε σε συνεργασίες και δίσκους που μπορεί να φέρουν το όνομά του αλλά στην πραγματικότητα η συνεισφορά του είναι περισσότερο στην καλλιτεχνική κατεύθυνση και στην εμπορική απήχηση παρά ουσιαστικά μουσική. Όλοι τους είναι πρόσωπα που ίσως δε θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε τόσο εύκολα στη μουσική αλλά και την ιστορία των Pink Floyd αν δεν μας είχαν αποκαλυφθεί σε αυτό το βαθμό μέσα από τις προσωπικές τους δισκογραφίες. Και όλοι τους δυσκολευτήκαν πολύ (και είναι ζήτημα αν το κατάφεραν ποτέ) να ξεφύγουν από τη βαριά σκιά του συγκροτήματος που όλοι μαζί ανέδειξαν αδιαμφισβήτητα ως ένα από τα κορυφαία της μουσικής του 20ου αιώνα.
Είτε είναι το καθαρά μουσικό κομμάτι που σας ελκύει να εξερευνήσετε τις δουλειές αυτές, είτε αυτή η περιέργεια του οπαδού να καταλάβει περισσότερα για τον δημιουργό που θαυμάζει, ορίστε ο τρόπος που σας προτείνουμε να βυθιστείτε στην προσωπική δισκογραφία των μελών των Pink Floyd.
Syd Barrett - The Madcap Laughs
(Harvest, 1970)
Προφανώς χρονικά ο πρώτος solo δίσκος μέλους των Floyd μετά το επώδυνο για όλες τις πλευρές διαζύγιο με τον ιδρυτή, ηγέτη, οραματιστή τους. Εξίσου πρώτος όμως και αξιολογικά, ένας δίσκος-ορόσημο για την άλλη πλευρά των 60s, την πιο σκοτεινή, τη λιγότερο ρομαντική, την λιγότερο ελπιδοφόρα. Δεν είναι πρωτότυπο να πούμε ότι ο Barrett αποτελεί μία από τις πιο γνωστές απώλειες του τρόπου ζωής των 60s, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη μία έτσι κι αλλιώς ευαίσθητη ψυχική υγεία. Όλα αυτά αποτυπώνονται σε ένα σύνολο τραγουδιών που ισορροπούν ανάμεσα στην παιδική απλότητα και την κραυγή βοήθειας. O συνδυασμός της ακουστικής κιθάρας, των δυσοίωνων σποραδικών ηλεκτρικών προσθηκών και της εύθραυστης φωνής, ελάχιστες άλλες φορές έχει στοιχειώσει ακροατές όσο εδώ (ο Skip Spence και ο Roky Erickson είναι προφανείς ομοιότητες). Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, όμως, είναι η αντίθεση των παραπάνω με τις μελωδίες που πασχίζουν να ακουστούν αισιόδοξες που κάνει το αποτέλεσμα απόλυτα διαπεραστικό. Το "Madcap Laughs" είναι ένας ανατριχιαστικά συναισθηματικός δίσκος, από το πώς ηχογραφήθηκε και ολοκληρώθηκε μέχρι και το αποτέλεσμά του. Όποιος δεν μπορεί να τον προσεγγίσει με αυτόν τον τρόπο είναι αδύνατο να καταλάβει και την ποιότητά του.
Roger Waters - Is This The Life We Really Want?
(Columbia, 2017)
Αν έπρεπε να απαντήσω με μία φράση στο γιατί αυτός είναι ο καλύτερος δίσκος του Waters, αυτή θα ήταν «γιατί είναι ο μόνος που έχει κατά 100% άλλον παραγωγό». Είναι δεδομένο ότι ο Waters αποδείχθηκε ο πιο ταλαντούχος όλων των Floyd, τουλάχιστον σε διάρκεια. Είναι επίσης δεδομένο όμως ότι δεν έχει μέτρο στη φιλοδοξία του και όσο κι αν αυτό είναι βασικό συστατικό της διάνοιάς του, είναι ταυτόχρονα και ο λόγος που οι καλύτερες δουλειές του δημιουργήθηκαν όταν είχε κάποιον δίπλα του να τον συγκρατεί ή/και να τον κοντράρει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτός ο άλλος δεν είναι κάποιος τυχαίος. Είναι το ανεπίσημο (;) μέλος των Radiohead, ο παραγωγός Nigel Godrich. Ο τρόπος που έχει καταφέρει να συμμαζέψει όλες τις ιδέες του Waters σε κάτι απόλυτα συμπαγές και ποιοτικά ομοιόμορφο χωρίς ταυτόχρονα να χάνει πουθενά σε φιλοδοξία ή να στερείται της προσωπικότητας του Waters, είναι θαυμαστός. Σχεδόν οτιδήποτε έχει δημιουργήσει ο Waters από το "Animals" και μετά αντικατοπτρίζεται εδώ με τον καλύτερο τρόπο.
David Gilmour - David Gilmour
(Harvest, 1978)
Θα μπορούσε να βρίσκεται και στην Buy Or Die κατηγορία. Όσοι αυτό που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο λατρεύουν στους Pink Floyd είναι ο ήχος και το παίξιμο της κιθάρας του Gilmour σίγουρα σε αυτόν τον δίσκο θα επιστρέφουν ξανά και ξανά γιατί έχει ακριβώς αυτό και σε απεριόριστες δόσεις. Στην πραγματικότητα ο δίσκος είναι σχεδόν αποκλειστικά αυτό και μόνο. Και εδώ είναι που ίσως υστερεί από τους δύο που προαναφέρθηκαν (αν και ρωτήστε με μία διαφορετική μέρα και ίσως λάβετε διαφορετική απάντηση), στο ότι δηλαδή συνθετικά δεν έχει τόσα πολλά να δώσει, είναι καθαρά ένα προσκύνημα στον κιθαριστικό ήχο που έγινε ένα από τα μεγαλύτερα trade marks στην ιστορία του οργάνου. Χαρακτηριστικό ότι το χιτάκι του δίσκου, και πιθανότατα καλύτερο τραγούδι, είναι διασκευή ("There’s No Way Out Of Here"). Από την άλλη ποιος που έχει μάθει να τραγουδάει κάθε νότα από κάθε σόλο του Gilmour με τους Pink Floyd μπορεί να αντισταθεί στο οργασμικό από αυτή την άποψη "Raise My Rent"; Το να μη λατρεύεις το "David Gilmour" είναι να μη λατρεύεις τον David Gilmour, στην οποία περίπτωση, τι κάνεις σε αυτό το άρθρο;
Roger Waters - Amused To Death
(Columbia, 1992)
Ήταν ο πιο ώριμος solo δίσκος του Waters μέχρι εκείνη τη στιγμή και παραμένει ακόμα ο πιο αποτελεσματικός σε ό,τι έχει να κάνει με το concept και την καθαρότητα του μηνύματός του. Ο τίτλος τα λέει όλα, με το αντιπολεμικό περιεχόμενο να είναι παρόν αλλά η προσέγγιση αυτή τη φορά είναι μέσω της αναδυόμενης (τότε) εποχής του πολέμου ως θεάματος (βλ. και Πόλεμο του Κόλπου). Υψηλού επιπέδου συμμετοχές προεξεχούσης αυτής του Jeff Beck, που φυσικά λάμπει, αλλά και πολλών ακόμα πολύπειρων session-άδων και αστέρων διαφορετικών ειδών μουσικής (από PP Arnold μέχρι Steve Lukather) μαζί με τον συμπαραγωγό Patrick Leonard διασφαλίζουν ένα μουσικά άρτιο αποτέλεσμα που κινείται στο επικολυρικό και πομπώδες χωρίς να χάνει ποτέ το συναισθηματισμό και τον ανθρωπισμό του. Η φωνή του Waters είναι πάντως στα χειρότερά της και μόνο η χρήση πολλών γυναικείων φωνών καλύπτει την αδυναμία αυτή. Για τα 72 λεπτά διάρκειάς του με αρκετά μουσικά και στιχουργικά θέματα να επαναλαμβάνονται είναι εκπληκτικό το πόσο εύκολα ρέει ο δίσκος. Ακόμα κι αν είναι «μόλις» ο δεύτερος καλύτερος δίσκος της προσωπικής του δισκογραφίας (αρκετοί σίγουρα τον θεωρούν πρώτο), είναι οπωσδήποτε αυτός που εκφράζει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τον δημιουργό του.
Richard Wright - Wet Dream
(Harvest, 1978)
Είναι και δεν είναι παράξενο που ο Wright είναι ο πρώτος της κλασικής σύνθεσης των Floyd που κυκλοφόρησε προσωπικό δίσκο. Είναι, γιατί η συνθετική του συνεισφορά στους Floyd ήταν διαρκώς μειούμενη και την εποχή του "Wet Dreams" σχεδόν μηδενική, σε βαθμό που θα θεωρούσε κάποιος ότι δεν έχει πλέον κάτι άλλο να δώσει. Δεν είναι γιατί οι εντάσεις με τον Waters τον είχαν ήδη φέρει σχεδόν εκτός συγκροτήματος, κάτι που θα επισημοποιούνταν αργότερα. Εν τέλει το "Wet Dream" αποτελεί στην πραγματικότητα μία πιο μελαγχολική και easy-listening εκδοχή του ήχου των Pink Floyd. Μέχρι και τον Snowy White έχει στην κιθάρα που έτσι κι αλλιώς ήταν συναυλιακό μέλος τους και ιδιαίτερα όμοιος ηχητικά με τον Gilmour. Η αγάπη του για το σπίτι του στη Λίνδο κυριαρχεί σαν concept αλλά η διάχυτη μελαγχολία πρέπει μάλλον αποδοθεί στον καταρρέων γάμο του και την υφέρπουσα κατάθλιψή του. Χωρίς να πρόκειται για αριστούργημα, είναι καλύτερος δίσκος από τη φήμη που έχει.
Roger Waters - The Pros And Cons Of Hitch-Hiking
(Harvest, 1984)
Έχοντας τη δυνατότητα να διοχετεύει τη δημιουργικότητά του μέσω των Pink Floyd των οποίων κατέληξε ο σχεδόν αποκλειστικός συνθέτης, ο Waters ήταν ο τελευταίος που ξεκίνησε προσωπική δισκογραφία. Η αρχή έγινε με μία ιδέα που είχε προτείνει στους υπόλοιπους Floyd ως εναλλακτική του concept που τελικά έγινε το "The Wall", έχοντας ήδη στο μυαλό του ότι ένα από τα δύο θα γίνει ο πρώτος του solo δίσκος. Το concept αφορά την κρίση μέσης ηλικίας ενός άντρα όπως τη βιώνει σε ένα όνειρο και ακολουθεί μουσικά και ερμηνευτικά το κλίμα του "The Wall" και του "The Final Cut" και στιχουργικά το ψυχαναλυτικό περιεχόμενο του πρώτου. Με μία ροή που δύσκολα διαχωρίζει τραγούδια, όπως εξάλλου αρμόζει σε ένα concept ονείρου του οποίου η αφήγηση ακολουθεί τον πραγματικό χρόνο του δίσκου, εξασφαλίζεται μία θαυμαστή συνοχή αλλά χάνει σε μονάδες αφού λίγα μέρη ξεχωρίζουν εκτός συνόλου. Όσο για το μεγάλο πρόβλημα του πώς αντικαθιστάς έναν κιθαρίστα σαν τον David Gilmour μετά από τόσα χρόνια συνεργασίας, ο Waters το έλυσε με τον καλύτερο τρόπο. Έφερε τον Eric Clapton που αποδεικνύεται εξίσου ικανός και επιδραστικός και σε ένα prog/art rock περιβάλλον.
David Gilmour - On An Island
(EMI, 2006)
Υπό μία έννοια είναι το αδελφάκι του "Wet Dreams" (o Wright εξάλλου συμμετέχει). Τόσο γιατί και τα δύο έχουν ως αφετηρία την απόλαυση της χαλαρής ζωής ενός νησιού (μάλιστα αμφότερα ελληνικά) όσο και γιατί και στις δύο περιπτώσεις αυτό μεταφράζεται σε χαλαρούς ρυθμούς, μελωδικές συνθέσεις, νυχτερινές εικόνες, ατμοσφαιρικούς ήχους, χαμηλές φιλοδοξίες, εύκολο άκουσμα. Και αυτό ακριβώς είναι το "On An Island", ο δίσκος ενός 60άρη (τότε) μουσικού που έχει πετύχει ό,τι ήθελε να πετύχει μέχρι τότε στη ζωή του και φτιάχνει μουσική όχι πλέον ως statement, όχι για τους προβολείς της δημοσιότητας, αλλά ως προσωπική έκφραση μίας ήρεμης κατασταλαγμένης ζωής. Το αποτέλεσμα είναι ποιοτικό και επιτυχημένο αλλά μόνο υπό αυτή την έννοια. Το "On An Island" είναι ένας δίσκος που αν το ακούσεις την κατάλληλη στιγμή, με την κατάλληλη χαλαρή διάθεση μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που είχες ανάγκη. Βαλ’το όμως τη λάθος στιγμή και δε θα απέχει από το «γεροντίστικο» και τη «μουσική ανελκυστήρα». Δεν είναι ούτε για όλους, ούτε για όλες τις στιγμές.
Nick Mason - Fictitious Sports
(Harvest, 1981)
Ίσως και να αδικείται γιατί η ποιότητά του είναι μάλλον υψηλότερη από κάποιους δίσκους που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Όμως στην πραγματικότητα είναι ένας δίσκος που στέκει ξέχωρα από όλους όσοι παρουσιάζονται εδώ γιατί είναι από όλες τις απόψεις ο λιγότερο σχετικός με τους Pink Floyd και τα μέλη τους. Φυσικά ο Mason παίζει ντραμς εδώ οπότε η σύνδεση υπάρχει, αλλά τόσο η συνεισφορά του είναι εξαιρετικά μικρή όσο και ο ήχος δεν έχει καμμία σχέση με τον ήχο των Floyd. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν δίσκο της εξαιρετικής τζαζίστριας Carla Bay (πέθανε πριν από λίγες ημέρες, 17-10-23) που έχει γράψει όλες τις συνθέσεις και παίζει πλήκτρα, με τη συμμετοχή υπέροχων μουσικών όπως του αγαπημένου Robert Wyatt (η πιο μελαγχολική φωνή του rock) και του φοβερού Chris Spedding στην κιθάρα. Παρότι το όνομα του Mason μπήκε στη μαρκίζα μάλλον για εμπορικούς λόγους, το αποτέλεσμα είναι ένας συναρπαστικός, κεφάτος, αταξινόμητος δίσκος που ακουμπάει σε ένα ευρύτερο jazz-rock, προσιτό avant garde πλαίσιο.
David Gilmour - Rattle That Lock
(Columbia, 2015)
Γιατί όχι το "Radio K.A.O.S." του Waters ή το "About Face" του ίδιου θα ρωτήσετε ως δίσκος που πρέπει να αποφεύγεται; Γιατί μπορεί να είναι εξίσου κακά άλμπουμ αλλά τουλάχιστον είναι ενδιαφέροντα στον τρόπο που προσπάθησαν να φέρουν τα 80s στα μέτρα τους (ή τον εαυτό τους στα μέτρα των 80s) και έχουν τουλάχιστον ένα ωραίο τραγούδι έκαστο. Το "Rattle That Lock" είναι επώδυνα γερασμένο και ακίνδυνο. Δεν περιμέναμε μαγικά από τον Gilmour στην ηλικία του, αλλά το concept του "On An Island" εδώ κρατάει όλα τα άσχημα χαρακτηριστικά και κανένα από τα καλά, η μουσική είναι βαρετή και οι στίχοι της γυναίκας του οριακά υποφερτοί. Φυσικά όσοι εθισμένοι δε χορταίνουν τα χαρακτηριστικά σηκώματα της κιθάρας του, εδώ υπάρχουν πάλι πολλά να θαυμάσουν και δε συζητάμε ότι ένας καλλιτέχνης τέτοιου επιπέδου δεν παρουσιάζει δουλειά που δεν είναι άρτια στην παραγωγή και στην εκτέλεση. Καλλιτεχνικά και συνθετικά όμως, το επίπεδο είναι χαμηλό.
David Gilmour - Live In Gdansk
(EMI, 2008)
Ιδανικά θα έπρεπε εδώ να βρίσκεται κάποιο live που εστιάζει στη solo δισκογραφία κάποιου από τους Floyd. Δυστυχώς όμως τα τρία μέλη που έχουν ζωντανά ηχογραφημένους δίσκους στηρίζονται περισσότερο ή λιγότερο στην κληρονομιά των Pink Floyd στις συναυλίες τους. Κι αν το "In The Flesh" του Waters περιέχει ένα εκ των καλύτερων (και ακυκλοφόρητο οπουδήποτε αλλού) τραγούδι του, το "Each Small Candle", κι αν το "Us + Them" εστιάζει στο κορυφαίο "Is This The Life We Really Want", τελικά ήταν αδύνατον να αντισταθώ τόσο στην ταυτόχρονη παρουσία του Gilmour με τον Wright, όσο και στην υπέροχη εκτέλεση του "Echoes" στην μεγαλειώδη ολότητά του. Οι στιγμές που αντλούνται από την προσωπική δισκογραφία του Gilmour προέρχονται όλες από το "On An Island" με ό,τι καλό και κακό μπορεί να σημαίνει αυτό.
A Compilation
1. Syd Barrett - Terrapin
2. Syd Barrett - Golden Hair
3. Syd Barrett - Baby Lemonade
4. Richard Wright - Cat Cruise
5. Richard Wright - Waves
6. David Gilmour - There’s No Way Out Of Here
7. David Gilmour - Raise My Rent
8. Nick Mason - Boo To You Too
9. Roger Waters - 4:41am (Sexual Revolution)
10. David Gilmour - Murder
11. Roger Waters - The Powers That Be
12. Roger Waters - Perfect Sense Pt.1
13. Roger Waters - The Bravery Of Being Out Of Range
14. Roger Waters - Each Small Candle
15. David Gilmour - On An Island
16. Roger Waters - Picture Yourself
17. Roger Waters - Is This The Life We Really Want?
18. Roger Waters - Smell The Roses
