Rock Culture #16: Μιλήσαμε για rock είδωλα, μουσικές φυλές και την κάνναβη με τον συγγραφέα Λιάκο Μπουρνόβα

«Το underground είναι για τον αστό ο κρυφός του πόθος, που ελλείψει θάρρους αρέσκεται να το παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα»

Από τον Γιώργο Ζαρκαδούλα, 04/12/2015 @ 11:41

To rock δεν είναι μόνο μουσική. Στις αμέτρητες εκφράσεις του, άγγιξε άλλες μορφές τέχνης, μεταμόρφωσε επαγγέλματα, γέννησε τεχνοτροπίες, έδωσε ρυθμό στην ιστορία, εμπνεύστηκε και ενέπνευσε: δημιούργησε μια ολόκληρη κουλτούρα με ποικιλία και δυναμική. Το Rocking, στη νέα στήλη του που βαφτίσαμε «Rock Culture», θα παρουσιάσει μια σειρά από άρθρα, αφιερώματα και συνεντεύξεις, με κεντρικό άξονα αυτή τη rock κουλτούρα, σαν τμήμα της πολιτιστικής δημοκρατίας της λεγόμενης «pop culture». Θέλουμε να αφηγηθούμε την μυθολογία της μουσικής που αγαπάμε, να αναζητήσουμε την αλληλεπίδρασή της με άλλες τέχνες, με την ιστορία, με την καθημερινότητα. Θέλουμε να μετρήσουμε τα πολιτιστικά της τέκνα και να μοιραστούμε τις απίστευτες εξιστορήσεις που έκαναν το rock ένα πολιτιστικό φαινόμενο.
 

Η trademark ερώτηση / τίτλος της στήλης θα μπορούσε να έχει και την εξής συνέχεια: «Μην είναι συγγραφέας stoner λογοτεχνίας; Μην είναι πάλι συλλέκτης εμπειριών μέσω των μουσικών φυλών της Αθήνας; Ή είναι απλά το κινηματογραφικό alter ego του Γιάννη Βόγλη»; Γιατί η αλήθεια (μου) είναι πως μόλις άκουσα για πρώτη φορά το όνομα Λιάκος Μπουρνόβας, σχεδόν αντανακλαστικά μου ήρθε στο μυαλό ο εν λόγω ηθοποιός και μια ταινία στην οποία πρωταγωνιστούσε. Με λίγο ψάξιμο βρέθηκε, με τον τίτλο "Υπερήφανοι" και μαζί της χάθηκε η όποια πιθανότητα περί ψευδωνύμου.

Διαβάζοντας το πρώτο και ιδιαίτερα το δεύτερο βιβλίο του ("Άλλη Μια Επιστροφή - Ταξίδι Στο Λουγκάνο"), γεννήθηκε η ανάγκη για κουβέντα ένεκα πολλών και διαφορετικών λόγων. Ο ήρωας του, ο Boy, είναι κατά κάποιον τρόπο η απάντηση στο ερώτημα του τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις και διαβάζοντας τις μουσικές και μη περιπέτειές του, ένα χαμόγελο ικανοποίησης σχηματίζεται στο πρόσωπο για τον τύπο εκείνο που κατάφερε να ζήσει μερικά που εμείς θα συνεχίσουμε να τα ονειρευόμαστε εις τον αιώνα τον άπαντα.

Από Flotsam & Jetsam σε psychedelic trance. Είναι το άλλο άκρο του από Flotsam & Jetsam σε σκυλάδικo;
O Boy είναι ένας μυθιστορηματικός ήρωας που προέρχεται από την γενιά των '90ς, περίοδος που το νέο-ψυχεδελικό κίνημα άρχιζε να εκφράζεται δια μέσου του ηλεκτρονικού ήχου. Ήταν η στιγμή του «»τότε" που το ΜDMA και το LSD ξαναέμπαιναν μαζικά στην καθημερινότητα των νέων της εποχής. Μετά από την άνυδρη και σχετικά ακαλαίσθητη δεκαετία του '80, η φωσφορίζουσα προοπτική του psychyedelic απορρόφησε το μεγαλύτερο κομμάτι των τότε εφήβων και ήταν απολύτως φυσιολογικό. Η ψυχεδέλεια πάντως είναι μονοπάτι ζωής που ξεφεύγει από τα όποια μουσικά όρια και σύνορα. Όσο για τα σκυλάδικα, εκείνα τα βήτα, τα υπόγεια , τα αυθεντικά, δεν χωρά αμφισβήτηση πως έχουν την δική τους ξεχωριστή, κοινωνιολογική αξία. Κάθε μορφή του underground είναι σεβαστή.

Λιάκος Μπουρνόβας

Αν υποθέσουμε πως και ο Elvis -μεταξύ άλλων- ήταν ένα κατασκεύασμα του Big Brother, πού οφείλεται η εξέλιξη και η παραμονή της φυλής των ροκάδων σε αντίθεση με άλλες που έχουν ήδη εξαφανιστεί;

Ο λατρεμένος μου Elvis υπήρξε προϊόν από μόνος του. Είχε το χάρισμα όπως όλοι οι ταλαντούχοι καλλιτέχνες που ξεχώρισαν. Το σύστημα δεν μπορεί να δημιουργήσει ταλέντο, ωστόσο μπορεί να διακρίνει την μοναδικότητα και να την αναδείξει ποικιλοτρόπως προς όφελός του. Έχω την εντύπωση πως οι μουσικές φυλές τελικά δεν εξαφανίζονται ποτέ, απλά πέφτουν κατά καιρούς σε χειμερία νάρκη. Ποιός θα το πίστευε πως το 2015 θα αναβίωνε η rockabilly κουλτούρα, ο swing ήχος, η pin up αισθητική και τα custom σιδερικά; Η αναδρομική διαχρονικότητα του ήχου ξεπερνά κάθε προγνωστικό και φαντασία.

Θυμάσαι την πρώτη σου συναυλία και τον πρώτο δίσκο ή κασέτα που αγόρασες;
Ε ναι, αυτό δεν ξεχνιέται με τίποτα. Sodom στο Rodon Club. Είδα για πρώτη φορά τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει η φράση «έπεσαν και τα τσιμέντα». Μοναδική εμπειρία, μου πήρε μέρες να συνέλθω. Όσο για τον πρώτο heavy δίσκο ήταν το "Metal Heart" των Accept. Tεράστιος νάνος ο Udo!

Όταν το underground γίνεται κάποια στιγμή πιο δημοφιλές, σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης, πιστεύεις πως χάνει κάτι από την φύση του ή είναι μια αναγνώριση της ποιότητάς του από περισσότερο κόσμο;
Το underground είναι για τον αστό ο κρυφός του πόθος που ελλείψει θάρρους αρέσκεται να το παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα. Η underground κουλτούρα σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης εμπνέει χωρίς αντάλλαγμα. Το «υπόγειο» ξεχωρίζει, αλλά κυρίως γοητεύει την επιφάνεια. Κάθε τόσο λοιπόν οι επιφανειακοί ανασύρουν λασπωμένα διαμάντια απ' το υπόγειο μεδούλι των τεχνών, προσπαθώντας απελπισμένα να μεταγγίσουν ζωή στην ανία τους.

Πολλοί της γενιάς μας ξεκίνησαν με τον παραδοσιακό τρόπο να ακούνε μουσική: Heavy Metal, Thrash, έσκασε το Doom και το Stoner και τώρα καταλήγουμε στα Blues, το Garage & τα '70s. Μεγαλώσαμε ή είναι απλά μια επιστροφή στις ρίζες που δεν τις ζήσαμε;
Συνήθως στην προ-εφηβεία αρχίζει το αυτί να επιλέγει ρυθμό και ένταση. Όσοι επιλέξαμε τον heavy ήχο αναπόφευκτα χαράξαμε πορεία και σε ανάλογα ακούσματα. Η ψυχοσύνθεση του καθενός διαφέρει όπως άλλωστε και τα δεκάδες είδη metal μουσικής. Epic, Classic, Thrash, Prog, Death, Black, Doom και η λίστα διευρύνεται. Με τα χρόνια o metal ήχος εξελίσσεται ικανοποιώντας και τον πιο απαιτητικό ακροατή. Πάντα θα θαυμάζω όσους παρέμειναν πιστοί στην πρώτη τους αγάπη, όμως ξέρω ότι δε θα καταφέρω ποτέ να τους μιμηθώ. Ξεκίνησα με Accept, λάτρεψα το γερμανικό και το Bay Area Thrash, αλλά τώρα πια όταν θέλω να ακούσω κάτι heavy μερακλώνω με Orange Goblin. Συμβαίνουν κι αυτά. Σήμερα είναι πολύ πιθανόν να ακούσουμε στο playlist ενός ραδιοφωνικού σταθμού Sonics, Yardbirds ή Pandoras. Δεν είναι όμως μόνο τα '60s garage αλλά μια διάχυτη old school αναβίωση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Μια χαρά μας έκατσε δηλαδή, διότι ναι φίλε μου, μεγαλώνουμε και μάλιστα δίχως σταματημό.

Λιάκος Μπουρνόβας - Άλλη Μια Επιστροφή-Απόδραση Στο Όνειρο

Ποιά είναι η πιο ενδιαφέρουσα μουσική φυλή με την οποία έχεις συναναστραφεί;
Το αντικείμενο της κοινωνιολογικής μου μελέτης έχει να κάνει με τις υπόγειες μουσικές και παραπολιτικές φυλές. Οπότε λίγο-πολύ τις έχω συναναστραφεί σχεδόν όλες, έτσι ώστε να καταφέρω να συλλέξω πληροφορίες και να καταλήξω σε εμπεριστατωμένα συμπεράσματα. Κάθε μουσική φυλή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά γνωρίσματα και την δική της ξεχωριστή αξία. Ειλικρινά μου είναι πολύ δύσκολο να ανακηρύξω την πιο ενδιαφέρουσα μιας και όλες εκπέμπουν το μοναδικό τους μεγαλείο. Γενικότερα πάντως όπως αναφέρει και ο Boy, ο ήρωας των μυθιστορημάτων μου: «Λατρεύω να παρατηρώ τα χαρακτηριστικά των μουσικοκοινωνικών φυλών. Θεωρώ πως είναι αυτονόητο να εξωτερικεύεις με την ένδυση ή το κούρεμα σου, τα μουσικά ακούσματα και τις ιδεολογικές σου προτιμήσεις. Μου μοιάζουν εντελώς άγονοι χαρακτήρες, όσοι δε νιώθουν την ανάγκη να εκφραστούν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ειδικά όταν βλέπω νεαρές ψυχές με αδιάφορο look και αμέτοχο ύφος, κάτι με πιάνει, μου’ ρχεται να τους αρχίσω στα σκαμπίλια. Ασυγχώρητοι όσοι δεν μπόρεσαν να συγκινηθούν απ’ τον ήχο, όσοι δεν κατάφεραν να τον κάνουν τρόπο ζωής τους».

Πες πως ο μυθιστορηματικός σου ήρωας, ο Boy, εκτελεί χρέη DJ σε ένα καταγώγιο των Εξαρχείων, με ποιό τραγούδι θα μπει και με ποιό θα κλείσει;
Εξαρτάται το καταγώγιο, αλλά μάλλον θα ξεκινούσε με Black Sabbath και "NIB" και θα έκανε outro με Toy Dolls το "Livin' La Vida Loca" γιατί θα του το 'χαν κάνει παραγγελιά!

Θεωρείς πως ο Έλληνας μπορεί να διαχειριστεί την όποια ελευθερία του χαρίσει μια υποτιθέμενη αποποινικοποίηση της κάνναβης;
Φυσικά και μπορεί ο μέσος Έλληνας να διαχειριστεί μια ενδεχόμενη αποποινικοποίηση της κάνναβης. Ο λαός μπορεί να προσαρμόσει νέα δεδομένα στη ζωή του και το έχει αποδείξει ιστορικά πολλάκις. Το θέμα ωστόσο δεν είναι ο λαός αλλά το κράτος. Θα καταφέρουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις να διαχειριστούν σωστά την αποποινικοποίηση της κάνναβης ή θα δημιουργήσουν πάλι κάνα τερατόμορφο δημιούργημα; Θα ευεργετηθεί ο τουρισμός και η γεωργία; Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και έσοδα για το κράτος ή πάλι θα τα τσεπώσουν οι συντεχνίες του συστήματος; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι πρόκειται να συμβεί, εγώ πάντως στους εξουσιαστές δεν έχω καμιά εμπιστοσύνη! Εν αντιθέσει με την ινδική κάνναβη που την εμπιστεύομαι απόλυτα. Το μετρήσιμο αποτέλεσμα είναι εκθαμβωτικό. Τα έσοδα από ένα στρέμμα ινδικής κάνναβης ισοδυναμούν με τα έσοδα 50 στρεμμάτων πατάτας. Περαιτέρω ανάλυση νομίζω είναι περιττή.

Λιάκος Μπουρνόβας

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για τα παιδιά να αποχωριστούν τα πιστεύω των γονιών τους, χωρίς να αποχωριστούν τους ίδιους τους γονείς;
Το υγιές παιδί περιπλανιέται πέρα από τα πιστεύω των γονιών του. Ειδικά στην Βαλκανοευρωπαϊκή Ελλάδα όπου τα πιστεύω των προγενέστερων γενεών συνοψίζονται στην λέξη-έννοια «ρουσφέτι», οφείλουμε να τα ξεχάσουμε διά παντός. Δεν υπάρχει αθώος γονέας και παππούς. Έκαναν προχειροδουλειές με τα γενετικά τους παράγωγα και αυτό είναι εμφανέστατο στις νεότερες γενεές. Για να σωθεί το παιδί πρέπει να ανθίσει μακριά απ' την γονική μούχλα.

Ο ήρωας σου, έχει μια έγνοια, μια ανησυχία για την νεολαία κι αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στα μυθιστορήματά σου. Από που πηγάζει αυτό το ενδιαφέρον; Έχει να κάνει με τα παιδικά του χρόνια;
Στην «πιάτσα» της ζωής δεν καταλήγει κάθε παιδί, αλλά ορισμένα μόνο. Γιατί άραγε κάποια παιδιά δε φτάνουν ποτέ σε σκοτεινό σοκάκι ή και αν φτάσουν απομακρύνονται ταχύτατα; Γιατί κάποια άλλα βρίσκουν εκεί θαλπωρή, νόημα και συνοδοιπόρους; Ο κάθε νταλαβεριτζής ουσιών, όπως όλοι οι επαγγελματίες κάνει πολύ καλά τη δουλειά του, διατηρώντας το «πόστο» του ανοιχτό 365 μέρες το χρόνο, διαθέτοντας την πραμάτεια του με ζήλο. Οι γονείς όμως κάνουν εξίσου καλή δουλειά ή έχουν φορτώσει τα παιδιά τους στη ρουλέτα της καθημερινότητας κι όπου κάτσει η μπίλια; Είναι δίπλα τους; Υπάρχουν στ' αλήθεια ή απλά προσποιούνται; Όλα από την οικογένεια ξεκινάνε! Αιμοβόροι μπαμπούλες που καιροφυλαχτούν να κατασπαράξουν παιδιά δεν υπάρχουν. Γονείς όμως που πήραν στο λαιμό τους τα ίδια τους τα παιδιά υπάρχουν πολλοί κι αυτό μας αφορά όλους!

Έχεις αναπτυγμένη σε μεγάλο βαθμό την σημαντικότητα της ομάδας. Από την καλλιέργεια / διάθεση της κάνναβης, διαδικασία στην οποία συμμετέχει ενεργά ο Boy, ως την επιμέλεια / έκδοση ενός βιβλίου όσον αφορά εσένα προσωπικά. Όλοι για έναν κι ένας για όλους;
Η άμιλλα, η ενότητα και η αλληλεγγύη είναι ό,τι απέμεινε, ο μοναδικός, ουσιαστικός οπλισμός μας. Δε χρειάστηκε να έρθουν ετούτες οι δύσκολες στιγμές που βιώνουμε για να καταλήξουμε στο παραπάνω συμπέρασμα. Αυτός ήταν, είναι και θα παραμείνει για πάντα ο τρόπος μας. Ζούμε μαζί, μέσα και περιμετρικά της αγέλης. Πορευόμαστε δίχως αυταπάτες και ατομικισμούς, δημιουργώντας από κοινού την πραγματικότητα που μας αξίζει.

Για ποιόν λόγο θεωρείς πως το είδος της stoner λογοτεχνίας στην Ελλάδα δεν είναι τόσο αναπτυγμένο σε σχέση με το εξωτερικό; Καλά να 'μαστε, από χασικλήδες πάμε καλά. Βλέπεις κάποια αντίφαση εδώ;
Η Ελλάδα σαν χώρα είναι από μόνη της μια αντίφαση. Σ' αυτόν τον τόπο είναι αδύνατο να βρεις κάτι που να είναι έστω και κατά προσέγγιση ανεπτυγμένο σε σχέση με το εξωτερικό, πόσο μάλλον η stoner λογοτεχνία! Γενικότερα πάντως οι Έλληνες εκδότες στην πλειοψηφία τους είναι άτολμοι και σχετικά οπισθοδρομικοί. Όταν επέστρεψα το 2009 στην Ελλάδα και πρωτοδιέθεσα κείμενά μου σε εκδότες, μου είπαν «Λιάκο γράφεις υπέροχα, αλλά δυστυχώς η θεματολογία σου είναι ακατάλληλη για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς». Αυτό μου έλεγαν αλλά παρέλειψαν να μου επισημάνουν πως στην συγκεκριμένη αγορά σουλατσάρουν ως επί το πλείστον αναγνώστες «εν υπνώσει». Δεν πειράζει το διαπίστωσα στην πορεία. Το ευτύχημα πάντως είναι πως βρέθηκαν τελικά οι «τρελοί» εκδότες όπως ο Φιλιππότης και το Vakxikon κι έτσι εμφανίστηκε επιτέλους και ένα αληθινά «κανναβοκαπνισμένο» μυθιστόρημα στα ράφια των βιβλιοπωλείων της χώρας.

Λιάκος Μπουρνόβας

Στην αρχή αντιμετωπίστηκε σαν απόκοσμο αντικείμενο, μα με τον χρόνο η σειρά «Αριστοκρατική αλητεία» εξοικειώνει όλο και περισσότερους αναγνώστες στην κουλτούρα της stoner λογοτεχνίας. Είμαι σίγουρος πως στα επόμενα χρόνια θα βρεθούν κι άλλες πένες που χωρίς αναστολές θα φλερτάρουν με τη ρεαλιστική εξιστόρηση της ζωής στα κείμενά τους.

Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει το τρίτο μέρος της Αριστοκρατικής αλητείας. Σε μια ενδεχόμενη παρουσίαση του βιβλίου, ποιο θα ήταν το ιδανικό soundtrack να παίζει στο background;
Στo νέο μυθιστόρημα με τίτλο "Άλλη Μια Επιστροφή - Άποδραση Στο Όνειρο", η όλη πλοκή του κειμένου κορυφώνεται με έναν τρόπο σαρωτικό. Ο Boy κεντρικός ήρωας, καλείται να ξεπεράσει ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό προκειμένου να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα απρόοπτα της ποινικά κολάσιμης ζωής του. Το ιδανικό soundtrack δεν θα μπορούσε να ήταν άλλο από το "Cold Sweat" των Thin Lizzy!

Φωτογραφίες: Δημήτρης Καρπέτης

  • SHARE
  • TWEET