Swans

Διαβάζω ξανά το κείμενο που συνόδευσε το προ τετραετίας "Leaving Meaning" και διαπιστώνω πως, όντως, αρκετοί φίλοι των Κύκνων δεν εκτίμησαν την πιο ακουστική στροφή τους, μετά από μια επταετία ασύλληπτου post-apocalyptic heaviness. Ο Michael Gira όμως σκαρώνει αυτό το παιχνίδι εδώ και 41 ολόκληρα χρόνια: είναι το παιχνίδι των αέναων μεταμορφώσεων, των ηχητικών σκιών, της αιώνιας απόδρασης. Εκείνος το σκαρφίστηκε, εκείνος το παίζει κι εκείνος έφτιαξε τους κανόνες. Είναι μονίμως μπροστά από εμάς και κινείται άτακτα και χαοτικά, όπως αρμόζει σε κάθε καλλιτέχνη.

Η ιστορία και ο μουσικός κόσμος των Swans είναι, έτσι κι αλλιώς, γεμάτα από παράδοξα. Εδώ δεν μιλάμε για κάποιο σχήμα που θέλησε ποτέ να ικανοποιήσει τον οποιοδήποτε. Μιλάμε για τους τιτάνες του πειραματικού rock και ίσως την πιο σημαντική έκφραση του. Αν είσαι εδώ λοιπόν γιατί περιμένεις την συνέχεια της Τριλογίας ("The Seer", "To Be Kind", "The Glowing Man"), να σου υπενθυμίσω ότι εκείνοι οι Swans «διαλύθηκαν». Ούτε όμως βρισκόμαστε ακριβώς στην folk αναβίωση των Angels Of Light που επιχείρησε το "Leaving Meaning". Ο Ικέτης είναι από άλλο παραμύθι. Κοιτάει πίσω τις τέσσερις δεκαετίες δισκογραφίας, εποπτεύει το σύνολο του έργου των Swans, αναστοχάζεται το Τέλος κι ανοίγει τις κουρτίνες να μπει άπλετο φως. Τουλάχιστον κατά το ήμισυ, στον πρώτο από τους δύο δίσκους. Ω, φυσικά, το άλμπουμ έχει συνολική διάρκεια δύο ώρες.

Μετά από μία πολύ υποτονική και διφορούμενη εκκίνηση με το "The Parasite", το ήδη γνωστό μας "Paradise Is Mine" θα σε υποδεχτεί σε ένα οικείο σκηνικό: southern gothic ατμόσφαιρα και no wave επαναληπτικότητα. Καθώς ο Gira διερωτάται επίμονα "Am I Ready To Die?", ο Ικέτης σε βάζει ήδη σε μια ελαφρώς μεταφυσική ατμόσφαιρα. Από εκεί κι έπειτα, θα απλωθούν μπροστά σου διάφορα hints που υπονοούν το Τέλος - της ζωής ή της μουσικής καριέρας του Gira; Αυτό παραμένει θολό. Στο "Michael Is Done" βάζει τον εαυτό του να του φυτρώνουν φτερά στην πλάτη και να αναδύεται στον ουρανό αφού κάποιος άλλος θα έρθει κι ο Michael τελείωσε. Η φανταστική ακουστική μπαλάντα "Unforming" περιέχει μερικούς από τους καλύτερους στίχους που έγραψε ποτέ ("it seems that I'm shrinking while I continue to grow") και σβήνει με ένα αγωνιώδες "Freedom from fear". Πραγματικά, αν κάποιος δεν γνώριζε, θα πίστευε πως ο δημιουργός του άλμπουμ πρόκειται σύντομα να «φύγει».

Ταυτόχρονα το άλμπουμ διαθέτει τις πιο παράξενες μουσικές αναφορές. Το εξωφρενικά πιασάρικο για Swans "Los Angeles: City Of Death" σε επαναφέρει στις «εμπορικές» μέρες του "The Great Annihilator". Το "No More Of This" - άλλος ένας αποχαιρετισμός - μας καλεί ξεκάθαρα στον αρμονικό κόσμο των … Pink Floyd και το "Ebbing" μοιράζει ένα φως σχεδόν αγγελικό, για 11 λεπτά. Σε ακούω να αναρωτιέσαι: "Και το σκοτάδι;" Θα πρέπει να αρκεστείς στο εκπληκτικό ομώνυμο, που ναι, μοιάζει σαν να ξεπήδησε από την Τριλογία, άντε ίσως και στο τελετουργικό "Why Can't I Have What I Want Any Time That I Want?". Όμως, είπαμε, υπάρχει και δεύτερος δίσκος…

…εκεί που δεσπόζει το 43 λεπτών "The Beggar Lover (Three)". Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο Gira επιχειρεί ένα τόσο τεράστιο μουσικό κομμάτι. Εδώ όμως δεν επιχειρεί ένα νέο "The Seer" με την κολασμένη, υπνωτική του επαναληπτικότητα. Περισσότερο κοιτάει προς το "Look At Me Go" του "My Father Will Guide Me Up A Rope To The Sky" αλλά και προς τις ατμοσφαιρικές τεχνικές του κορυφαίου "Soundtracks For The Blind". Οι πολλαπλές σκηνές αυτής της σύνθεσης δεν διαδέχονται η μία την άλλη με ομαλή ροή αλλά περισσότερο μέσω ηχητικής συρραφής. Πρόκειται φυσικά για ένα κολοσσιαίο ταξίδι πειραματισμού που χωράει τα πάντα, από ποδοβολητά και ανάποδες απαγγελίες μέχρι άπειρα drones και noise rock μέρη. Εκπληκτικό. Μετά από μια τέτοια εμπειρία, το "The Memorious" που κλείνει τον δίσκο είναι αξιοπρόσεκτο μεν, αδυνατεί να κλέψει τις εντυπώσεις δε, αν και ο Παντελής γράφει τα καλύτερα για την πρόσφατη αθηναϊκή ζωντανή του απόδοση.

Tο "The Beggar" πιθανόν να μπερδέψει εκείνους που έμαθαν τους Swans μετά το 2010, κατά την γνώμη μου όμως, θα κάνουν ένα φριχτό λάθος! Διότι αυτό είναι ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά, γενναιόδωρα, συναισθηματικά και πολυσυλλεκτικά άλμπουμ που έβγαλε ποτέ ο Gira και οι Κύκνοι του, ένα άλμπουμ φιλόδοξο, μυστηριώδες αλλά και ζεστό. Προφανώς δεν απευθύνεται σε περαστικούς, προφανώς η δίωρη διάρκεια του το κάνει απαιτητικό, θεωρώ όμως πως πρόκειται για ένα έργο που προσεγγίζει το τέλειο κι επιφυλάσσει πολλαπλές ανταμοιβές στον ακροατή. Ένας καταπληκτικός δίσκος που κρύβει, αν όχι όλα, πολλά από τα στοιχεία που έκαναν αυτή την μπάντα τόσο μοναδική, όλα αυτά τα χρόνια. Είναι αυτό το τέλος τους; Δεν μπορώ να παίξω αυτό το παιχνίδι. Αν όμως είναι, αυτό είναι ένα εξαιρετικό Αντίο.

Bandcamp