Release Athens: Behemoth, Testament, Pestilence @ Πλατεία Νερού, 28/07/24

Το Release Athens 2024 επέλεξε για το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι να ρίξει αυλαία με extreme metal τρόπο. Έπειτα από τις φεστιβαλικές ημέρες με headliners τους Megadeth και Judas Priest, η τρίτη metal στιγμή προοριζόταν να μας μεταφέρει στις πιο ακραίες πτυχές του ιδιώματος, έχοντας στο επίκεντρο μια από τις πιο επιτυχημένες μπάντες του 21^ου αιώνα στον ήχο. Οι Behemoth είναι πλέον ένα συγκρότημα με ειδικό βάρος στη σκηνή και βιομηχανία, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, και στην επιστροφή τους έπειτα από σχεδόν δέκα χρόνια στη χώρα μας απέδειξαν πως η πορεία τους στο μεσοδιάστημα τους γιγάντωσε τόσο ώστε να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον ευρύτερης μερίδας metalheads. Το πρόγραμμα όμως είχε και σύντομα μαθήματα διατλαντικής death/thrash ιστορίας.

Η προσθήκη των Pestilence στο billing της ημέρας ήταν ομολογουμένως απρόσμενη. Το ιστορικό ολλανδικό progressive/tech death metal σχήμα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και πιο επιδραστικά συγκροτήματα των ‘90s στο ύφος του, και διατηρείται ενεργό δισκογραφικά τα τελευταία δέκα χρόνια έπειτα από την επανασύστασή του από τον κιθαρίστα και τραγουδιστή Patrick Mameli. Για περίπου μια ώρα, το συγκρότημα, με σύμμαχο ένα τρομερό ήχο αλλά και ως αντίπαλο τις υψηλές θερμοκρασίες, εμφανίστηκε σαν καλολαδωμένη μηχανή. Με ένα σετ εμφανώς βασισμένο στις κομβικότερες στιγμές της πορείας τους, οι Pestilence κέρδισαν το παρευρισκόμενο κοινό σχετικά εύκολα, το οποίο είχε προσέλθει εγκαίρως για να τιμήσει ένα βαρύ όνομα της death metal ιστορίας.

Αναμενόμενα λοιπόν, δίσκοι όπως το κλασικό "Testimony Of The Ancients" ή το "Consuming Impulse" θα καταλάμβαναν την μερίδα του λέοντος της εμφάνισης. Η δυναμική έναρξη με το "Morbvs Propagationem" μέσα από το "Resurrection Macabre" του 2009 δείχνει πόσο σημαντική ήταν η κυκλοφορία για το σχήμα, αλλά ήταν μετά χτυπήματα όπως τα "The Process Of Suffocation", "The Secrecies Of Horror", "Prophetic Revelations" και "Land Of Tears" που άνοιξαν τα pits, αφού η ισορροπία ανάμεσα σε τεχνική, γκρούβα και αμεσότητα που συντηρεί η τετράδα των Pestilence ζωντανά δεν αφήνει περιθώρια. Ο Mameli μας ευχαρίστησε για τη συμμετοχή και τη στήριξή μας, και εμείς προσπαθήσαμε να επικεντρωθούμε στην μουσική κληρονομιά μιας μπάντας που πεισματικά παραμένει ενεργή και υπενθυμίζει με τέτοιες εμφανίσεις πως όσο δύστροπο ή αντιτουριστικό και αν είναι, το εν λόγω παρακλάδι του death metal, παραμένει στην αρτιότερη μορφή του εντυπωσιακά γοητευτικό. Κοινώς, με μια προσεκτικά ασφαλή και μετρημένη εμφάνιση, από πολλές απόψεις, οι Pestilence αποτέλεσαν ιδανικό opener για μια ημέρα που θα περιελάμβανε στην ολότητά της, πολύ moshing. Η συνέχεια το επιβεβαίωσε. [Α.Ζ.]

Συνειδητοποιώντας ότι κάπως είχα καταφέρει να μην δω τους Testament εδώ και δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια, μάλλον δεν υπήρχε καλύτερη ευκαιρία από μια εμφάνιση – επιστροφή στις ρίζες, εφόσον η συμμετοχή τους στο Release Festival επρόκειτο να είναι στα πλαίσια της περιοδείας εορτασμού της κληρονομιάς των πρώτων τους δίσκους, "The Legacy" και "New World Order". Ιδανική ευκαιρία για να τους δει κάποιος που δεν είναι η πρώτη του ζωντανή επαφή με το υλικό τους – μιας και σίγουρα θα έχανε αγαπημένα, πιο σύγχρονα κομμάτια, οπότε η αναμονή για την επαφή με την ζωντανή απόδοση των πρώτων δίσκων των Testament στο παρόν είχε αρχίσει να βράζει μέσα μας. Ένα τεράστιο πανό μας κρύβει τις προετοιμασίες, αλλά δεν αργεί να ξεπροβάλλει πίσω του το thrash συγκρότημα που τόσοι και τόσοι αγαπήσαμε.

Δεν αργήσαμε πολύ να καταλάβουμε βέβαια, πως ίσως και να μιλάμε για υποδειγματική περίπτωση μπάντας που περνά τη δεύτερη της εφηβεία παρόλο που μετρά ήδη 35 χρόνια παρουσίας. Η αχώριστη, εμβληματική τριάδα των Chuck Billy, Alex Skolnick και Eric Peterson λάμπει στη σκηνή ίσως περισσότερο και από τη νιότη της, και ήταν έτοιμοι να διδάξουν πως γράφτηκε στ' αλήθεια το thrash metal όταν αυτό γεννιόταν, συνοδευόμενοι από τους νεότερους Steve Di Giorgio και Chris Dovas. Οι ήχοι του "Eerie Habitants" και "The New Order" ξυπνούν τους δαίμονες του "The Legacy", κι έκτοτε το κοινό διατηρείται σε εγρήγορση. Οι κιθάρες ηχούν όπως τότε. Ο μεγαλοπρεπής Chuck Billy δίνει το ρυθμό και παρασύρει μαζί του τους πάντες με την συμπαθέστατη προσωπικότητά του στην ομιλία, αλλά επιθετική του φωνή σε κάθε κομμάτι. Αν είχα ένα μικρό παραπονάκι, θα ήταν ότι ίσως και να ήθελα την ένταση της φωνής του ελάχιστα δυνατότερα, σίγουρα όμως δεν βρισκόταν σε κάποιο σημείο που καθιστούσε τον ήχο προβληματικό.

Δεν είχε και μεγάλη σημασία όμως, τελικά. Ποιος σκληροπυρηνικός οπαδός τους άλλωστε δεν ξέρει να τραγουδήσει το "Trial By Fire", το "The Preacher" και το "Do Or Die"; Είμαι αρκετά σίγουρη πως δεν είναι πολλοί, μια σιγουριά που μου επιβεβαίωνε ο κόσμος γύρω μου. Αυτό όμως που απολαμβάνω σε ένα δεύτερο επίπεδο στις εμφανίσεις των Testament είναι πως επικοινωνούν πράγματι οικογενειακά. Μιλούν όλοι τους στο κοινό, αστειεύονται μεταξύ τους, ζουν στο έπακρο μέχρι και το τελευταίο λεπτό ενώ μας παρουσιάζουν riffs και ρυθμούς που έχουν μείνει στην ιστορία του metal. Ακόμη και το νεότερο μέλος της οικογένειας, ο drummer τους Chris Dovas που βρίσκεται μόλις δύο χρόνια στο συγκρότημα και μάλιστα έχει ελληνική καταγωγή, είχε τη στιγμή του να μας μιλήσει για την εμπειρία του να έρχεται πρώτη φορά στην Ελλάδα, με το συγκρότημα του και όχι με την οικογένεια του, καθώς και πόσο τον συγκίνησε αυτό - απολαύσαμε και τις ικανότητες του σε ένα drum solo.

Ωστόσο, το επερχόμενο σερί αποδείχτηκε ικανό να κατεδαφίσει την Πλατεία νερού παρόλο που αυτή δεν έσφυζε από κόσμο, ενώ ταυτόχρονα να βιώνουμε κάποια από τα πιο δυναμικά moshpits ολόκληρης της διοργάνωσης. Αναπόφευκτο θα μου πεις, όταν έρχονται στη σειρά χωρίς καμία λύπηση τα "Disciples Of The Watch", "Alone In The Dark" και "Over The Wall". O Chuck Billy, σαν άλλος προφήτης, κατεύθυνε με τις κινήσεις των χεριών του και τους ιστορικούς στίχους των Testament, το λαό του στη γη της επαγγελίας. Μια γη που η γηγενής αμερικάνικη καταγωγή του, τον αφήνει στοιχειωμένο με την προγονική γνώση του πως είναι να τη χάνεις. Μια συγκινητική συνθήκη, όταν στο κοινό ανεμίζει, εντονότερα από άλλες φορές εντός του καλοκαιριού, μια σημαία της Παλαιστίνης. Θα επιλέξω να πιστέψω, ότι η επιλογή των Testament να αλλάξουν το φόντο τους σε μαύρο και τα φώτα τους σε πρασινοκόκκινα για τα τελευταία κομμάτια, δεν ήταν τυχαία. Ως μια λύτρωση αυτών των ιδιαίτερα βαρέων σε επίπεδο συλλογικής μνήμης σκέψεων, και μιας που μιλήσαμε για moshpits ακόμη πιο πριν, υπάρχει ένα κομμάτι ίσως σε όλο το trash metal, που είναι το απόλυτο για αυτή τη δραστηριότητα. Ο Chuck Billy το γνωρίζει, κι έτσι καλεί στο μεγαλύτερο moshpit που έχει δει σε συναυλία των Testament στην Ελλάδα. Το "Into The Pit" ηχεί και το κοινό τιμά τις απαιτήσεις των Testament. Τα πάντα, φάνηκαν σαν ένα λεπτό. Ίσως και να μιλάμε για την πιο άρτια και ευδιάθετη εμφάνιση των Testament στη χώρα μας. Ίσως και να μας έλειψαν μερικά νεότερα κομμάτια, αυτό το ταξίδι στο χρόνο όμως μας ζέστανε την ψυχή. Ίσως και να επισκίασαν με αυτή τη θέρμη ότι ακολούθησε. Αυτά τα ίσως, θα τα απαντήσει η ιστορία. Η σιγουριά βρίσκεται στην επιβεβαίωση που μας προσφέρουν οι Testament για όσους διαχρονικά αποτελούν ένα από τα αγαπημένα μας thrash συγκροτήματα. Ραντεβού σε λίγες μέρες στην Τσεχία! (Ε.Τ.)

Με το πρόγραμμα να τηρείται στην εντέλεια, ένα πανό είχε σκεπάσει εκ νέου τη σκηνή του Release, και μια θεατρική είσοδος λάμβανε χώρα στις σκιές. Οι Behemoth έπαιξαν υπέροχα με την εισαγωγή του "Post-God Nirvana" προετοιμάζοντας μας για ένα ψευδοθρησκευτικό χολυγουντιανά σατανικό σόου, μέχρι να ορμήσουν με το "Once Upon A Pale Horse", μέσα από το προ διετίας "Opvs Contra Natvram". Το περιβόητο blackened death metal σχήμα του Nergal είναι πλέον σε θέση να δίνει επιβλητικά, θεατρικά και καταιγιστικά headline shows, βρισκόμενο στο απόγειο της αναγνωρισιμότητας του, απότοκο της εμπορικής επιτυχίας που βιώνει την τελευταία δεκαετία.

Πράγμα λογικό, αν αντιληφθείς πόσο κομβικό υπήρξε το "The Satanist" τόσο για τον ίδιο τον Nergal, όσο και για την ευρύτερη μεταλ σκηνή της προηγούμενης δεκαετίας. Έτσι, όταν το προσωπικό αγαπημένο "Ora Pro Nobis Lucifer" μέσα από το δίσκο έκανε την σαρωτική εμφάνισή του, στην πιο «ορθόδοξη» black metal στιγμή της βραδιάς, ήταν πλέον βέβαιο πως θα βλέπαμε μια ισοπεδωτική εμφάνιση. Οι Behemoth ανέκαθεν στήριζαν πολλά στην ισορροπία εικόνας/αισθητικής και ήχου, και η δόμηση του σετ τους, που κάλυψε μια διαδρομή 33 ετών, απέδειξε πως όποια άποψη και να έχεις για επιμέρους πτυχές της πρότασής τους, παραμένουν επαγγελματίες.

Εντυπωσιακός ήχος, πιστή απόδοση κομματιών, τυμπανιστικό ποδοβολητό σε πρώτο πλάνο (με τον John Rice να αντικαθιστα στην τρέχουσα περιοδεία το κτήνος τον Inferno), και ένας Nergal να μην χάνει νότα από κανένα riff ή σόλο παρά την έμφασή του στις φωνητικές ερμηνείες και την αλληλεπίδραση με το κοινό. Το οποίο εγχώριο κοινό, εκτιμάει ιδιαίτερα όλες τις εποχές της μπάντας, και οι Behemoth, στην μεγαλύτερη συναυλία τους στα μέρη μας έως σήμερα, το γνωρίζουν καλά αυτό. Ο Nergal, στην επικοινωνία του με τον κόσμο, ομολογουμένως ιδιαίτερα αυθόρμητος, υπενθύμισε πως είναι ένας άνθρωπος που δεν λογάριαζε ποτέ ιδιαίτερα το πώς θα εκφραστεί. Και από ένα κάπως άβολο "This Is Sparta" που φώναξε προς εμάς, περάσαμε σε μια σχεδόν μισάωρη old-school εποποιία που ισοπέδωσε τα πάντα στο διάβα της.

Κάθε πέρασμα από το προ εικοσαετίας "Demigod" θα σηκώνει σκόνη και θα επιφέρει ακραίες αντιδράσεις σε οποιαδήποτε συναυλιακή περίσταση. Το "Conquer All" και το κλασικό ομότιτλο άσμα αποτέλεσαν αναμενόμενα κορυφές της εμφάνισης, όπως και το οπαδικό αγαπημένο "Ov Fire And The Void" μέσα από το "Evangelion", σε μια εντυπωσιακή εκτέλεση. Μπορεί οι Behemoth να μην είχαν φέρει μαζί τους ένα πλήρες stage show, δίνοντας έμφαση στα ταιριαστά backdrop και φυσικά τις μάσκες, τα ράσα, και τις εναλλαγές κοστουμιών που σηματοδοτούσαν και αλλαγή κεφαλαίου στο σετ, αλλά ηχούσαν ομολογουμένως επιβλητικοί, δίνοντας τον αέρα ενός πραγματικά μεγάλου σχήματος. Το πέρασμα από το εφηβικό και πρωτόγονο "Cursed Angel Of Doom" από το πρώτο τους ντέμο κάλυψε τους πολύ σκληροπυρηνικούς ακόλουθους, ενώ προσωπικά δεν περίμενα να φάμε στη μούρη το "Christians To The Lions" (και γενικά κάποιο πέρασμα από το "Thelema.6"), αλλά πολύ το απόλαυσα γιατί ταίριαζε πλήρως στην over the top εμφάνιση και αισθητική της μπάντας, ειδικά σε μια τέτοια ημέρα.

Εντυπωσιασμένος από την ενέργεια του κοινού, που ισορροπούσε ανάμεσα σε απαθανάτιση του σόου και της θεατρικότητας της μπάντας και το ανελέητο headbanging, o Nergal ζήτησε το λόγο για λίγα λεπτά, σε μια παύση του σετ. Εκεί, αφού αναφέρθηκε, προβλέψιμα, στην ελληνική μυθολογία, κατέληξε στην αποθέωση του ελληνικού black metal και της σημασίας του για την εξέλιξη του ακραίου ήχου, με ειδικές αναφορές στα ιερά τέρατα των Necromantia και Rotting Christ. Στην τελική, όντας εκεί από την αρχή, ο Πολωνός γνώριζε από πρώτο χέρι τη σημασία και επίδραση της εμβληματικής εγχώριας σκηνής στο τότε underground. Προηγουμένως, είχε φροντίσει με τα δημοφιλή "Bartzabel" (μοναδική εκπροσώπηση του "I Loved You At Your Darkest") και "Blow Your Trumpets Gabriel" να υπενθυμίσει πως μεγάλο μέρος της δυναμικής των Behemoth οφείλεται στις μουσικές επιλογές των τελευταίων ετών, και το πώς αυτή συντονίστηκε με το ευρύτερο σύγχρονο metal κοινό.

Το κανονικό μερος του σετ θα ολοκληρωνόταν με το επικό "Chant For Eschaton 2000" και ένα κοινό να αποθεώνει. Τα φώτα έσβησαν, αλλά γνωρίζαμε τι θα ακολουθούσε στο φινάλε. Το πομπώδες "O Father O Satan O Sun!" με τα αιματοβαμμένα και φαντεζί ράσα, τα εκκλησιαστικά σημεία, τον επιβλητικό του τόνο και τον ταιριαστό φωτισμό, αποτυπώνει στο έπακρο την μεγαλομανία των δημιουργών του. Η μπασογραμμή του τσιτωμένου Orion δίνει το έναυσμα και το κοινό τραγουδάει όλους τους στίχους, φαινόμενο σπάνιο για αυτή τη μουσική. Όσο η αυλαία της συναυλίας, αλλά και του Release Athens 2024, πέφτει με την απαγγελία του Nergal προς τον Έκπτωτο, όλα ποια έχουν πάρει το δρόμο τους σε ένα επιβλητικό φινάλε, αντάξιο μιας ηγετικής εμφάνισης.

Προσωπικά, κατά τις τελευταίες νότες σκέφτομαι ξανά την πορεία του Nergal, από το ναρκοθετημένο πολωνικό black metal underground, μέχρι την καταξίωση, την μάχη με τη λευχαιμία, όλες τις προβοκατόρικες (ακόμα και αντιδραστικές ή ατυχείς) τοποθετήσεις και τις διαμάχες του προσωπικά αλλά και ως μπάντα, την διαρκή και έμφυτη ανάγκη του για πρόκληση προς τα ιερά και τα όσια, υπέρβαση, βλασφημία. Λίγες ημέρες πριν την επιστροφή τους στη χώρα μας, θα αποσύρονταν οι κατηγορίες για την προ οκταετίας υπόθεση περί προσβολής εθνικών συμβόλων. Πολλά μπορούν να ειπωθούν για τον, διαβόητο Adam "Nergal" Darski, ποτέ όμως δεν έκανε πίσω. Το όραμά του για τους Behemoth ξεδιπλώθηκε μπροστά μας το βράδυ της Κυριακής, ένα όραμα που τους κατέστησε σε κραταιά δύναμη ενός ήχου που τα τελευταία χρόνια μάλλον δικαιώνεται στην ευρεία συνείδηση του κοινού.

Η θέση των Behemoth στη metal ιστορία μάλλον θα φέρει ολόδικό της κεφάλαιο, με υπέρτιτλους αλλά και υποσημειώσεις. Ένα πράγμα όμως θα παραμένει σίγουρο, μαζί με την προκλητική τους αλλά και στυλιζαρισμένη καλλιτεχνική πρόταση. Η σφραγίδα τους στην διόγκωση ενός ήχου, το αποτύπωμά τους (με διαφορετικό τρόπο) σε τρεις δεκαετίες εξέλιξης ενός ανορίοτου ήχου. Οι Behemoth, όσο αποστασιοποιημένα και αν τους δει κανένας, διατηρούνται ακόμη στην ελίτ του σύγχρονου ακραίου ήχου, με ισχυρό πυρήνα οπαδών, και συναυλίες αντάξιες της εικόνας που έχουν δημιουργήσει. Η τελευταία μας επίσκεψη στην Πλατεία Νερού αυτό το καλοκαίρι λοιπόν, έμελλε να ήταν ντυμένη με βλασφημία, blastbeats, black/death/thrash riffs, extreme metal παρελθόν και παρόν. Αυτά, καλό είναι να γίνονται τακτικότερα. Ελπίζουμε και σε μέλλον. [Α.Ζ.]

Φωτογραφίες: Γιώργος Κρίκος