The Ex, Lungs @ Gazarte, 02/11/25

Κυριακή βράδυ στο κέντρο της πόλης και λίγες είναι οι πιθανότητες κάτι να αμφισβητήσει, πόσο μάλλον να αναιρέσει τη μελαγχολία που συνήθως συνοδεύει αυτή την συνθήκη. Οι τελευταίες μου ελπίδες αφήνονται στα έμπειρα χέρια των The Ex και όπως κινούμαι βιαστικά προς το Gazarte κάτι μου λέει πως με περιμένει μια εμπειρία μοναδική. Μπαίνω στον χώρο, παίρνω σε βινύλιο το "If Your Mirror Breaks" για όλους τους λόγους του κόσμου (ένας εκ των οποίων είναι ότι το αφιέρωσαν στον Steve Albini, τα υπόλοιπα θα τα πούμε στη συνέχεια). Βρίσκω την συναυλιακή γωνιά μου. Το κοινό, που έχει αρχίσει να γεμίζει το venue, είναι ένα σύνθετο μείγμα, κυρίως και εντόνως ανυπόμονο για την εμφάνιση των Ολλανδών.

Τα φώτα χαμηλώνουν και στο stage εμφανίζoνται οι Lungs για το οpening act της βραδιάς. Μπάντα γεμάτη ενθουσιασμό, με χημεία μεταξύ τους η οποία αποτυπώνεται τόσο επί σκηνής όσο και στις συνθέσεις τους, είχαν συνολικά μια δυνατή εμφάνιση με μικρές αδυναμίες. Ήχος ψυχεδελικός, rock και folk, με στίχο που σε τραβάει για να σε εντάξει σε μια διάσταση εσωτερική, μέχρι τη στιγμή των μουσικών εκρήξεων. Οι Lungs ήταν μια ιδιαίτερη επιλογή για το άνοιγμα της συγκεκριμένης βραδιάς, που μου δημιούργησε προβληματισμούς για το πώς λειτούργησε. Αυτό φάνηκε κυρίως στον κόσμο που έμοιαζε να βρίσκεται στον ίδιο χώρο με διαφορετικούς σκοπούς. Από τη μία, το κοινό των Lungs, παρόν και ενθουσιώδες να (επι)κοινωνεί στο μοίρασμα της μπάντας, με το κοινό ωστόσο που είχε έρθει για το main act να μην συνδέεται σε βαθμό εμφανή. Κρατώ την "Eμπιστοσύνη" και το "Πικρό Λεμόνι", όπως και μια πολύ ενδιαφέρουσα ματιά στην ανάγκη για έκφραση που αξίζει την προσοχή.

Το stage πλημμυρίζει με κόκκινο φωτισμό, ο κόσμος μαζεύεται στις πρώτες σειρές: η αίσθηση που υπάρχει στον χώρο έχει ήδη αλλάξει. Η μουσική των The Εx μπορεί να έχει διανύσει χιλιόμετρα δημιουργικότητας, πειραματισμού, αλλαγών, αλλά το punk στοιχείο που τους ένωσε αρχικά με το κοινό που τους ακολουθεί πιστά (ή τους έμαθε) από την εποχή του "Disturbing Domestic Peace" είναι ζωντανό και διαμορφώνει μια ένταση σχεδόν πολεμική - το εναρκτήριο staccato του "Beat Beat Drums", ποιήματος του Walt Witman από το 1861, της δίνει από την πρώτη στιγμή διέξοδο.

Μπάντα που δύσκολα ταξινομείται, αφού στα 40 και κάτι χρόνια μουσικής πορείας έχει σπάσει τα στεγανά των genres και έχει κινηθεί από το punk και το post-punk στο noise, τη jazz, την πειραματική rock και τον αυτοσχεδιασμό (και η λίστα δεν σταματά), οι The Ex δεν θα έκαναν ούτε το live τους μια απ’ τα ίδια. Σε μια κίνηση όχι συνηθισμένη για live εμφανίσεις, η τετράδα δεν επιλέγει να παρουσιάσει κομμάτια-σταθμούς, αλλά συνολικά το νέο άλμπουμ. Προσωπικά, δίνω απεριόριστο σεβασμό σε μια μπάντα που σέβεται τόσο το δημιουργικό process της, όσο και το κοινό της, ώστε να νιώθει την ανάγκη να το μοιραστεί ως σύνολο μαζί του, δείχνοντας παράλληλα που βρίσκεται μουσικά στο τώρα. Τον ίδιο σεβασμό, οριακά λατρεία, φαίνεται να έδειξε και το κοινό, με εκστατικές φωνές, σε κάθε μα κάθε στιγμή αυτού που ακολούθησε.

"Αυτό είναι ένα τραγούδι για τις Δευτέρες" μας λέει ο Arnold de Boer λίγο πριν ξεκινήσει το "Monday Song", μια ποιητική και σκοτεινή βουτιά στα αδιέξοδα και το αίσθημα ασφυξίας που προκαλεί η ζωή στο σήμερα. Η μπάντα, ούτως ή άλλως, έχει αποδείξει ότι ο στίχος της δεν είναι απλές αναφορές, είναι punk ποίηση με πολλαπλές προσλαμβάνουσες, τόσο αιχμηρή όσο και παθιασμένα αισιόδοξη, αναγνωρίζοντας το ανθρώπινο της ύπαρξης και της αμφιβολίας. To "The Evidence" που ακολουθεί, με rock και jazz δυναμισμό, πλαισιωμένο από στίχους εμπνευσμένους από τον James Βaldwin, είναι πράγματι ένα ακόμη πειστήριο.

Στο πιο σκοτεινό και αυτοσχεδιαστικό "Spider And Fly", η στιχουργική πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, στο καταφύγιο του μαγικού ρεαλισμού, από κοινού με την περιπλοκότητα του ήχου τους. Οι τρεις κιθάρες των de Boer, Terrie Hessels και Andy Moor είναι καθεμιά και μια διαφορετική ιστορία σε ένα σύνολο με μακρά riffs, παράλληλες και εναλλασσόμενες μουσικές αφηγήσεις – ενώ ταυτόχρονα είναι εντυπωσιακό πώς οι επιρροές τους (από τον punk ήχο έως την Ethiopian jazz) είναι εμφανείς στην μουσική πρακτική του καθενός ξεχωριστά, όπως και της υπέροχης και εμπνευστικής ντράμερ Katherina Bornefeld. Η τελευταία, με εναλλαγές ρυθμού, στιλ και έντασης που δίνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα ντραμς, θέτει τον βηματισμό των αφηγήσεων σε κάθε σημείο, από τις εξάρσεις και τον άγριο ρυθμό, έως τις υφέσεις και τον υπέροχα αισθησιακό τόνο του υπαρξιακού "Circuit Breaker". "Δεν θα ζήσουμε και δεν θα πεθάνουμε σαν ποντίκια" και ο χορός, το headbanging και η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα δείχνουν ότι συμφωνούμε.

Σε αυτή την μοναδικότητα της μουσικής τους, δεν θα μπορούσε να μην χωράει και η αναφορά στον κρουστό ήχο που αναπαράγεται μέσα από, ή μάλλον καλύτερα πάνω στις κιθάρες, με μπαγκέτες και λάμες, μέχρι και κουπάκια. Οι The Ex δείχνουν πώς γίνεται η δουλειά, χωρίς ανούσιες κινήσεις, έχοντας απορροφήσει κάθε γνώση που τους έδωσαν οι δεκάδες και υπέροχες συνεργασίες τους (αυτό οριακά θα ήθελε ξεχωριστό άρθρο) και έχοντας εξελίξει οι ίδιοι τον ήχο τους με τρόπους ριζοσπαστικούς – αυτό δεν είναι εξάλλου το ζήτημα για να μένεις μουσικά ζωντανός;

Σε αυτή την μουσική εντροπία, υπάρχει ένα σημείο-τομή. Το βαθιά συναισθηματικό "Wheel", για το οποίο η Bornefeld αφήνει τα ντραμς και έρχεται μπροστά με μια παρουσία ήρεμα καθηλωτική. Εκεί, σε μουσική που θυμίζει στιγμές του εργατικού αμερικάνικου τραγουδιού, γινόμαστε μάρτυρες εκείνης της μαγικής στιγμής που η μουσική μπορεί να μιλάει ήπια, λιτά και να μετακινεί κόσμους: "Your destiny lies in your own loving hands, and the wheel of life spins" και από τα χείλη της βγαίνει στίχος που λειτουργεί ως παυσίπονο και χάρτης ανθεκτικότητας.

Την εσωτερικότητα έρχεται να αντικαταστήσει γρήγορα τη noise ταραχή και το οριακά spoken poetry "In The Rain". Καθηλωτικά, αυστηρά φωνητικά από τον Alnold, κιθαριστικός χαμός και ντραμς που σε κρατάνε σφιχτά εκεί, προσέφεραν ένα από τα highlights της βραδιάς - για να ακολουθηθεί από το υπέροχο "The Apartment Block". Σε εκείνο το σημείο αναρωτιόμουν πώς μπορεί να διασταλεί ο χρόνος και αυτό που βιώνουμε να μην τελειώσει. Σε δεύτερο χρόνο, θα σκεφτόμουν ότι αξίζει μια ωδή στα cowbells – ναι, στα cowbells.

Aυτό το τελευταίο, μάλλον ήρθε να μου το επιβεβαιώσει το upbeat "Great!", αυτός ο αποχαιρετισμός γεμάτος ζωντάνια, ένα ακόμη καύσιμο για χορό, για έναν ρυθμό που μπορεί να μένει ως συντροφιά. Ο «ενθουσιασμός» θα ήταν μια λέξη ανεπαρκής για να περιγράψουμε αυτό που ακολούθησε. Ο κόσμος διψούσε και αυτό οδήγησε όχι σε ένα, αλλά σε δύο encore, με τα αγαπημένα "The Heart Conductor" και "Soon All Cities" από τον προηγούμενο δίσκο τους, "27 Passports". Aν κρινόταν από εμάς θα έπαιζαν για πολύ περισσότερο, αλλά όπως μας είπε και ο Arnold πριν μας αποχαιρετίσουν με μια συγκινητική εγκαρδιότητα, «ήθελαν να πιούν μια μπύρα και να μας γνωρίσουν» - πόσο πιο ειλικρινείς και υπέροχοι να γίνουν;

"The rod even had a go on the spirit […] but to the heart it could not get". Όταν οι στίχοι με τους οποίους σε αποχαιρετά μια μπάντα είναι επί της ουσίας το μότο της για τη ζωή, αλλά και για την προσέγγιση της τέχνης τους, δεν μπορείς να κλείσεις τα αυτιά. Μια ανειρήνευτη πορεία, μια δημιουργικότητα που διαρκώς αμφισβητεί το δεδομένο, αλλά την ίδια στιγμή εμπνέεται και πλοηγείται χωρίς βεβαιότητες στον δρόμο που της δίνει η επιρροή, είναι η μαγική συνταγή. Μια συνταγή που μπορεί να σε επαναφέρει, όσες δεκαετίες κι αν κουβαλάς, σε ένα μουσικό μονοπάτι που θα προσφέρει στον κόσμο. Γι’ αυτό και θα αγκαλιάζεται, θα γίνεται μια μικρή ιεροτελεστία. Τους ευχαριστούμε για την έμπνευση – και επειδή η δική τους φαίνεται πως δεν θα στερεύσει, θα είμαστε εκεί.

Φωτογραφίες: Μιχάλης Κουρής