«A Buyer's Guide»: Charlie Parker

Ο Charlie Parker, γνωστός και ως "Bird" είναι μία από τις πιο επιδραστικές μορφές της μουσικής και πρωτοπόρος του bebop, ενός είδους που αναδιαμόρφωσε τη μουσική σκηνή του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε το 1920 στο Κάνσας Σίτι, μία περιοχή που είχε ήδη ισχυρή παράδοση στην jazz. Ο Parker έδειξε από μικρός το ταλέντο του στο σαξόφωνο, αλλά οι πρώτες του προσπάθειες στη μουσική συνάντησαν αποτυχίες και απογοητεύσεις. Ωστόσο, δεν τα παράτησε. Μέσα από πεισματική εξάσκηση, κατέκτησε την τεχνική του οργάνου και απέκτησε έναν ιδιαίτερο, εκρηκτικό τρόπο παιξίματος.

Η καριέρα του απογειώθηκε στη δεκαετία του 1940 όταν μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου συνεργάστηκε με άλλους μεγάλους μουσικούς της εποχής όπως ο Dizzy Gillespie, ο Miles Davis και ο Thelonious Monk. Ο Parker εισήγαγε νέες ιδέες, με καινοτόμες αρμονίες και φρενήρεις ρυθμούς που ήταν ανήκουστοι μέχρι τότε. Ωστόσο, παρά την καλλιτεχνική του επιτυχία, η ζωή του σημαδεύτηκε από τα προσωπικά του προβλήματα. Ο Parker αντιμετώπιζε έναν συνεχόμενο αγώνα με την εξάρτηση από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, που ξεκίνησε όταν ήταν ακόμα έφηβος. Αυτές οι εξαρτήσεις επηρέασαν την υγεία του και τη σχέση του με τις γυναίκες, ενώ ταλαιπώρησαν και την καριέρα του. Οι ερωτικές του σχέσεις, συχνά ήταν χαοτικές και γεμάτες εντάσεις. Ο χαμός της τρίχρονης κόρης του όλα αυτά τα γιγάντωσε και η κατάθλιψη συνδυαστικά ήταν καταστροφική.

Γενικότερα στην jazz και πολύ περισσότερο στην καριέρα του Bird πολύ δύσκολα μπορείς να κατηγοριοποιήσεις και να ξεχωρίσεις τις studio ηχογραφήσεις από τα bootleg, τις συλλογές, τις ζωντανές ηχογραφήσεις και οποιαδήποτε άλλα sessions έχουν ηχογραφηθεί ή/και μπερδευτεί σε διάφορες επανεκδόσεις και complete takes. Πιθανά και εδώ φταίει η άστατη ζωή του και οι εξαρτήσεις. Ήταν δύσκολος και με τους ανθρώπους και με την μουσική.

Προφανώς και καμία δισκογραφική δεν κυκλοφόρησε σύγχρονα δίσκο με το όνομα Immortal ή Fabulous ή Magnificent, ούτε φυσικά Genious, μην γελιόμαστε. Κάποιοι δίσκοι (καλώς ή κακώς σχεδόν όλος ο κατάλογος του) είναι συλλογές από 78άρια, 7ιντσα, 10ιντσα και ακυκλοφόρητα από διάφορες ηχογραφήσεις και περιόδους που χρόνια μετά κυκλοφόρησαν (αρκετά και μετά τον θάνατο του) με έναν προβοκατόρικο τίτλο σαν ολοκληρωμένοι δίσκοι και προϊόν. Οι δισκογραφικές που τα έβγαζαν μεμονωμένα, πρακτικά αργότερα τα μάζεψαν και έφτιαξαν ενδιαφέροντες νέους δίσκους που όπως και να το κάνουμε είναι συλλογές, αλλά όχι με την μορφή best of, αλλά με την μορφή ολοκληρωμένης συγκέντρωσης ηχογραφήσεων label, συγκεκριμένων sessions ή περιόδου. Τα περισσότερα δεν έχουν καν την ίδια σύνθεση (μουσικούς) σε όλα τα κομμάτια, αφού άλλαζε μπάντες και συνεργάτες πάρα μα πάρα πολύ συχνά. Όπως είπα και παραπάνω σε αυτό το χαοτικό κατάλογο κυκλοφοριών τα ταξίδια, οι περιοδείες, τα πηγαινέλα σε νοσοκομεία, στο τμήμα και σε κέντρα απεξάρτησης ήταν παράγοντες που το κρατούσαν την κατάσταση μπερδεμένη και αόριστη.

Ο Charlie Parker απέκτησε το παρατσούκλι "Bird" ή "Yardbird" από ένα περιστατικό που συνέβη κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, καθώς ταξίδευαν με την μπάντα του, χτύπησαν κατά λάθος ένα κοτόπουλο (στα αγγλικά yardbird) στον δρόμο. Ο Parker επέμεινε να πάρουν το κοτόπουλο και να το μαγειρέψουν για δείπνο. Από τότε, οι μουσικοί άρχισαν να τον αποκαλούν "Yardbird" και αργότερα το παρατσούκλι συντομεύτηκε σε "Bird". Το παρατσούκλι ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μέσα από τη μουσική του εμπνέοντας την εικόνα της ελευθερίας και της ταχύτητας που συνδέθηκε με το στιλ του.

Ο συγκεκριμένος άνθρωπος παρόλαυτα δεν ήταν πολύ οργανωμένος, δεν τον ένοιαζε πάρα πολύ ο εκάστοτε δίσκος, ο τίτλος και η σειρά και έδινε περισσότερη σημασία στην δουλειά του, τις συνθέσεις αυτές καθεαυτές και τις εμφανίσεις του (σαν μεροκάματο). Ήθελε 5 δολάρια για την πρέζα εδώ και τώρα και δεν τον ένοιαζε αν θα έρθουν από μια σωστή και δομημένη ηχογράφηση (και μετά κυκλοφορία), από μεγάλες συναυλίες ή από ένα society concert - όπως τα έλεγαν - μπροστά σε μικρό κοινό σε προσωπικές εκδηλώσεις ή σπίτια πλουσίων. Τελικά όλο αυτό δεν ξέρουμε αν ήταν μια προσπάθεια να φέρει την jazz σε ένα πιο κοινωνικά αποδεκτό περιβάλλον και να δείξει ότι η μουσική αυτή δεν ήταν απλώς ψυχαγωγία για τις μάζες, αλλά και μια μορφή τέχνης που άξιζε σεβασμό και αναγνώριση ή άλλη μια προσπάθεια να αγοράσει το επόμενο μπουκάλι ουίσκι.

Οπότε όπως θα καταλάβετε οι παρακάτω δεν είναι αποκλειστικά studio ξεχωριστοί και μοναδικοί δίσκοι του (σιγά μην βρεις..), αλλά καλύπτουν σημαντικές περιόδους και συνεργασίες με τεράστιους καλλιτέχνες που δείχνουν το πως εξέλιξε τον ήχο μέσω standards και πως μετέπειτα εξελίχθηκε σαν δημιουργός και συνθέτης ο ίδιος. Ουσία είναι να καταλάβουμε μαζί γιατί είναι από τους αναμορφωτές του bop ήχου και γιατί θεωρείται ένας από τους κορυφαίους!

Το 1955, ο Parker έφυγε από τη ζωή μετά από κραιπάλες, σε ηλικία μόλις 34 ετών, αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη μουσική κληρονομιά, την οποία κάπως θα μαζέψω παρακάτω.

Αν στο ψάξιμο, στο δισκάδικο, στο διαδίκτυο, σε βιβλία ή οπουδήποτε ψάξετε, πέσετε πάνω σε πολλά strings, quartets, quintets, sextets, septets, volumes, memorials, takes και masters… δεν ευθύνεται κανείς! Τα δισκάκια με το όνομά του είναι αμέτρητα! Αν στα παρακάτω του οδηγού λείπει ένα, αυτό θα ήταν το “The Immortal Charlie Parker” και ουσιαστικά δεν μπήκε στον οδηγό γιατί περιέχει περισσότερα κομμάτια του Miles Davis και του Tiny Grimes παρά δικά του, αλλά πρόκειται για εξαιρετικό δίσκο από μια φανταστική για πολλούς περίοδο. Άλλη μια ιδιαίτερη κυκλοφορία είναι το "Swedish Schnapps" και προσωπικά βρίσκω και το “The Happy "Bird"” πολύ πολύ ενδιαφέρον.

Α μην ξεχάσω, υπάρχει και η ταινία “Bird” του Κλιντ Ίστγουντ που απευθύνεται στην ζωή του και παρουσιάζει όλα τα παραπάνω αρκετά καλά! A και το "Bird: Original Motion Picture Soundtrack" είναι τελικά μια αρκετά καλή συλλογή. Τρίτο Α , Α και το Birdland το θρυλικό jazz club στη Νέα Υόρκη, παρότι πήρε το όνομα του, δεν τον φιλοξένησε και τόσες φορές τελικά.

Μπορείτε να διαβάσετε και τους οδηγούς μας στους John Coltrane , Miles Davis , Charles Mingus , Herbie Hancock, Thelonious Monk, Sonny Rollins, Ornette Coleman, Archie Shepp, Lee Morgan, Chick Corea, Wayne Shorter, Pharoah Sanders, και Art Blakey.

 

Bird Αnd Diz
(Mercury, 1952)

Τεράστια συνεργασία με τον τρομπετίστα Dizzy Gillespie. Ηχογραφήσεις από το 44 έως το 46. Και αυτό θα το έλεγες συλλογή δίσκων 78 στροφών. Βγήκε δηλαδή από σινγκλάκια. Στην πρώτη πρώτη έκδοση, υπήρχαν και δυο συνθέσεις χωρίς τον Diz αλλά στις επόμενες αφαιρέθηκαν. Είναι ένα διαχρονικό αριστούργημα που αποτυπώνει την απόλυτη χημεία μεταξύ δύο από τους μεγαλύτερους πρωτοπόρους της jazz. Η ενέργεια και η δεξιοτεχνία τους λάμπουν σε κάθε κομμάτι, καθώς ο Parker με το αστραπιαίο, μελωδικό του παίξιμο και ο Gillespie με τις έντονες, δυναμικές φράσεις της τρομπέτας, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα bebop. Εδώ ακούς και τους Thelonious Monk στο πιάνο, Curley Russell στο μπάσο και Buddy Rich στα τύμπανα. Ρέει πραγματικά εύκολα και άψογα και αιχμαλωτίζει την ουσία του bebop, προσφέροντας μια ανεπανάληπτη εμπειρία ακρόασης. Είναι ένα αριστούργημα και μια εμβληματική καταγραφή μιας σημαντικής εποχής της jazz και παραμένει ένα απαραίτητο για κάθε λάτρη της μουσικής.

Charlie Parker With Strings
(Clef Records, 1955)

Αυτό αφορά δύο δίσκους σε έναν. Το “Charlie Parker With Strings” είναι πρακτικά το 12ιντσο που προέκυψε από δύο 10ιντσα με το ίδιο όνομα, που βγήκαν ξεχωριστά και περιείχαν εντελώς διαφορετικά κομμάτια και διαφορετικούς μουσικούς. Το πρώτο ηχογραφήθηκε τον Νοέμβριο του 1949 και το δεύτερο τον Ιούλιο του 1950. Η Mercury Records τα έβγαλε 1950 και 1951 αντίστοιχα και ο συνδυασμός τους από Clef Records και Verve Records ήρθαν 1955 και 1956 αντίστοιχα. Η Columbia Records το έβγαλε το 1957 με το όνομα “April In Paris”. Το έργο αυτό είναι ένα από τα πιο ξεχωριστά έργα στην καριέρα του Parker, καθώς συνδυάζει το bebop με ορχηστρικά έγχορδα. Τσέλο, άρπες, βιόλες, βιολιά. Τα έγχορδα προσθέτουν μια ρομαντική και σχεδόν κλασική αίσθηση. Τότε έκριναν ότι η jazz του πρέπει να μείνει πιο «σκληρή», αλλά πούλαγε σαν τρελό. Τώρα δείχνει όμως μια διαφορετική, εκλεπτυσμένη πλευρά του Parker και παραμένει ιδιαίτερο, αγαπημένο, κορυφαίο και φανταστικό. Είναι στην κορυφή γιατί μουσικά και συνθετικά είναι άπιαστο.

 

Charlie Parker Sextet
(Dial Records, 1952)

Έχεις στα τύμπανα τον Max Roach, στο πιάνο τον Duke Jordan στο τρομπόνι τον J.J. Johnson και στην τρομπέτα τον Miles Davis. Φυσικά ο Bird στο άλτο και ο Tommy Potter στο μπάσο. Το 1958 κυκλοφόρησε σαν “All Star Sextet” και τότε μπορείς να πεις ότι πλέον ήταν όνομα και πράμα! Έχει και το κομμάτι “Klactoveedsedstene” που αν το διαβάσεις σφύρα μου. Εχει και το φοβερό “Air Conditioning” που στα πρώτα εξώφυλλα το έγραφε air conditioned... Ακούγεται παλιομοδίτικο γιατί έχει ηχογραφήσεις του 46 και του 47. Το 207 είναι ο αριθμός του καταλόγου της δισκογραφικής. Θα το βρεις και με αυτόν τον αριθμό σαν τίτλο. Η δυναμική συνεργασία με το εξαμελές του σχήμα απογειώνει τις συνθέσεις και την αυτοσχεδιαστική τους δεινότητα. Σίγουρα εκφράζει το πνεύμα του bebop και την καινοτομία της εποχής, προσφέροντας μια πιο «ψαγμένη» εμπειρία για τους λάτρεις του είδους. Τρομερά διαχρονικά κομμάτια. 

Charlie Parker
(Clef, 1954)

Θα μπορούσε να είναι και ΕP, αφού η διάρκεια του είναι μόλις 24 λεπτά! Περιέχει όμως κομματάρες με πρώτη και καλύτερη την σύνθεση “Now's the Time”, χωρίς να πιστεύω ότι όλες οι υπόλοιπες υστερούν. Προφανώς και είχε κυκλοφορήσει και νωρίτερα σε 7ιντσα. Θεωρητικά όμως σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα πλήρες, συνειδητό, δικό του άλμπουμ. Κάτι πολύ σπάνιο για τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη, εκείνη την εποχή. Σύντομα μελωδικά σόλο, καλοί συνεργάτες μουσικοί και αυτό το πάντα λυρικό άλτο που κλαίει σε κάθε σύνθεση. Αληθινό bebop. Το παίξιμό του είναι εξαιρετικό, οι συνθέσεις του εξίσου εντυπωσιακές. Εδώ οφείλουμε να παινέσουμε την ικανότητα του Parker να μεταδίδει αυθεντικά συναισθήματα και να γράφει διαχρονικές μελωδίες. Αυτό είναι το καλύτερο στούντιο άλμπουμ του (ε δεν θα βρεις και πολλά!), αν και ηχογραφήθηκε με δυο διαφορετικές συνθέσεις, δυο διαφορετικές φορές. 

 

South Of The Border
(Mercury, 1952)

Σε αυτό το άλμπουμ, ο Parker εξερευνά τους ρυθμούς της Λατινικής Αμερικής με τη βοήθεια μουσικών της latin jazz. Κομμάτια όπως το "Tico Tico" και το "La Cucaracha" προσφέρουν μια συναρπαστική συγχώνευση της bebop με λατινικές μουσικές επιρροές και afro-cuban στιλ, δείχνοντας την ευελιξία και την προθυμία του Parker να πειραματιστεί με διαφορετικά είδη. Είναι προφανέστατα μοναδικό, ξεχωριστό και διαφορετικό, αλλά το εγκεφαλικό αλλά χαρούμενο στιλ του Parker που υπάρχει περίπτωση να εμφανίστηκε ελάχιστες φορές στη ζωή και στην καριέρα του, είναι αξιοθαύμαστο. Είναι σίγουρα μια πιο ανάλαφρη πλευρά του. Που μπορεί να μην υπήρξε και ποτέ πραγματικά. Το παίξιμό του, ακόμα κι αν δεν έχει τροποποιηθεί για να ταιριάζει στο κουβανέζικο θέμα, είναι συναρπαστικό. Όποιος απολαμβάνει την καλή μουσική θα απολαύσει και αυτό πραγματικά. Το “My Little Suede Shoes” το μοναδικό δικό του εδώ, είναι ένα επίπεδο πάνω όλων και ξεχωρίζει. Cubop!

The Genius Of Charlie Parker
(Savoy, 1955)

Ναι, δεν είναι δίσκος του όσο ζούσε. Τι πρωτότυπο. Περιέχει όμως μερικές μοναδικές στιγμές της καριέρας του. Βγήκε μετά θάνατον, αλλά σχεδόν κανένα από τα κομμάτια δεν είχαν κυκλοφορήσει μέχρι τότε σε άλμπουμ. Ο χαμός που λέγαμε με τα σινγκλακια, τα 7αρια, τα 10άρια και πάει λέγοντας. Περιλαμβάνει επιλογές από έξι συνεδρίες που ηχογραφήθηκαν μεταξύ 1944 και 1948. Εκτός τις δικές του, εχει και μερικές συνθέσεις του Slim Gaillard εδω. Σε όλα τα κομμάτια αναδεικνύει την τεχνική του δεξιοτεχνία. Υπάρχουν έντονες ρυθμικές αλλαγές και μελωδίες που βγαίνουν από τις ρίζες του Parker συνδυαστικά με τον προσωπικό του αυτοσχεδιαστικό του χαρακτήρα. Ασταμάτητες και γρήγορες αρμονικές διαδρομές και εντυπωσιακές αυτοσχεδιαστικές αλληλουχίες που κάνουν τον δίσκο τόσο απολαυστικό όσο και μια φανταστική συλλογή συνθέσεων του τρομερού αυτού σαξοφωνίστα. Το πόσο αγνά και αυθεντικά ακούγονται είναι απίθανα εντυπωσιακό. Τρομερή ποικιλία και όμορφοι πειραματισμοί.

The Charlie Parker Story
(Savoy, 1956)

Παρόμοια κατάσταση με το από πάνω. Παίζει και σαν “Memorial Vol 1”. Αυτό το άλμπουμ καταγράφει μια από τις πιο σημαντικές ηχογραφήσεις της καριέρας του Parker. Αυτή στις 26 Νοεμβρίου του 1945 με τους Miles Davis, Max Roach, Curley Russell και Dizzy Gillespie (στο πιάνο). Αυτό το session είναι θρυλικό για το πρωτοποριακό κομμάτι "Ko-Ko" φυσικά, μια από τις πλέον καθοριστικές bebop ηχογραφήσεις του Parker. Μιλάμε για μια από τις πιο συναρπαστικές ηχογραφήσεις στην ιστορία της μουσικής. Το άλμπουμ περιλαμβάνει επίσης πολλές εναλλακτικές λήψεις, προσφέροντας μια συναρπαστική και μοναδική ματιά στη δημιουργική διαδικασία της μπάντας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αυτό. Γενικά είναι ένα ουσιαστικό άκουσμα γιατί αιχμαλωτίζει τον μουσικό σε ένα σημείο καμπής στην ιστορία της jazz, όπου το bebop γινόταν το κυρίαρχο στυλ. Είναι για συλλέκτες. Είναι για οπαδούς. Ο δίσκος όμως παραμένει μια από τις καλύτερες εισαγωγές στο πρώιμο έργο του και ένας ακρογωνιαίος λίθος για τους λάτρεις του είδους.

 

The Bird Blows The Blues
(Dial Records, 1949)

Η Dial πρόσφερε αυτό το δίσκο αποκλειστικά μέσω ενός κουπονιού (για αποστολή μέσω ταχυδρομείου) στο τεύχος της 3ης Ιουνίου 1949 του περιοδικού Downbeat. Όπως περιγράφεται, αυτή η «έκδοση περιορισμένης παραγγελίας αλληλογραφίας», πουλιόταν για 5 δολάρια συν τα έξοδα αποστολής άλλο ένα δολάριο (διπλάσια δηλαδή τιμή από τα τυπικά LP της αγοράς εκείνη την εποχή), αναμφίβολα ένας παράγοντας που έκανες τις παραγγελίες/πωλήσεις πάρα πολύ λίγες. Θες κι άλλο λόγο γιατί αυτός ο δίσκος απευθύνεται σε σπασίκλες!; Γιατί εχει πρώιμες δουλειές και είναι ένα έργο που καταγράφει τον Parker σε μια από τις πιο δημιουργικές του φάσεις, προσφέροντας μια εξαιρετική ευκαιρία στους ακροατές να βιώσουν τη μαγεία και τη συνθετική μεγαλοφυΐα του σαξοφωνίστα σε όλο της το μεγαλείο. Εχει αδιανόητες κομματάρες. Ξεκινάς με το "Relaxing At Camarillo" και συνεχίζεις με "Carvin' The Bird" , το vocal "Dark Shadows", "Blowtop Blues", "Bongo Bop" και για το τελος "Cool Blues". Τρομερό.

 

Big Band
(Clef, 1954)

Ενορχηστρωτές ή ας πούμε μαέστροι οι Gil Evans και Joe Lipman. Τεράστια ονόματα της εποχής. Παραγωγός ο εξαιρετικός Norman Granz. Δίσκος με κομμάτια μεγάλης ορχήστρας. Μεγάλης μπάντας. Το λέει και τ’ όνομα του. Κάπου υποφέρει από το στιλ της pop μουσικής, όποια κι αν ήταν εκείνη την εποχή. Τα σόλο όμως διατηρούνται σύντομα και τα τραγούδια περιορίζονται σε διάρκεια τριών λεπτών που ήταν και φιλικά προς το ραδιόφωνο και συμβατά με τη μορφή 78 στροφών των βινυλίου. Τα σινγκλάκια που λέγαμε. Ευτυχώς, όταν ο Parker κάνει σόλο, είναι εξίσου μαγικά όπως τα ξέρουμε. Τα τραγούδια διατηρούν μια γλυκιά απαλότητα που τα κάνει σίγουρα εύκολα και απολαυστικά. Δεν είναι δίσκος με ποικιλία, δεν είναι τέλειος, αλλά εξακολουθεί να συγκεντρώνει στιγμές λαμπρότητας που αξίζουν. Παίζουν πάρα μα πάρα πολλοί και μεγάλοι μουσικοί σε αυτό το δίσκο.

 

The Quintet : Jazz At Massey Hall
(Debut, 1956)

Εδώ για νομικούς λόγους (ίσως και για το πλαστικό Grafton σαξόφωνο), ο Parker καταγράφεται ως Charlie Chan! Έχει ειπωθεί (θα το γράψω στα αγγλικά, φαίνεται ακόμα πιο μεγαλειώδες) ως The Greatest Jazz Concert Ever και ελέγχεται ως πραγματικά εύστοχη παρατήρηση. Μαζί του στο Τορόντο ήταν οι Bud Powell, Dizzy Gillespie, Charles Mingus και Max Roach! Τι άλλο να γραφτεί. Φτάνουν τα ονόματα. Η τεχνική ικανότητα που ακούγεται εδώ είναι εκπληκτική. Προσέξτε όποιον από τους μουσικούς θέλετε και άμεσα θα καταλάβετε ότι παίζουν σε εξωπραγματικό επίπεδο. Οι τεχνικές δεξιότητες από μόνες τους δεν κάνουν εξαιρετική τη μουσική, αλλά και οι συνθέσεις, και οι έξι-επτά, είναι φανταστικές. Πόσο τυχεροί όσοι βρέθηκαν εκείνο το βράδυ στις 15 Μαΐου του 1953 στον Καναδά και το είδαν αυτό να εξελίσσεται ζωντανά μπροστά τους. Ήταν η μοναδική φορά που οι πέντε μουσικοί ηχογράφησαν μαζί ως μονάδα και ήταν η τελευταία ηχογραφημένη συνάντηση του Bird και του Diz.
Αν αυτό το θεωρήσουμε έργο πεντάδας, το “Jam Session” είναι η εναλλακτική live πρόταση.

Spotify Playlist