«A Buyer's Guide»: Charles Mingus

Γεννήθηκε (σε στρατιωτική βάση) στις 22 Απριλίου του 1922, στο Νογκάλες, λίγο νότια του Τούσον της Αριζόνα μια μικρή πόλη χωρισμένη μεταξύ δύο χωρών, στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικό. Μεγάλωσε στο Watts του Λος Άντζελες και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου έπαιξε με τους μεγαλύτερους τζαζ μουσικούς της εποχής, όπως οι Lionel Hampton, Louis Armstrong, Charlie Parker, Miles Davis, Bud Powell, Art Tatum και τον Duke Ellington. Πέθανε στις 5 Ιανουαρίου του 1979, στην πόλη Cuernavaca στο Μορέλος του Μεξικό. Θεωρείται ο μεγαλύτερος σολίστ μπάσου όλων των εποχών.

Ξεκίνησε μελετώντας τρομπόνι και βιολοντσέλο. Μετέβη στο διπλό μπάσο αργότερα, το οποίο τελικά έγινε το μουσικό του όχημα. Πέρα από μπασίστας ήταν και εξαιρετικός πιανίστας. Ευρέως γνωστό λοιπόν από πολύ νωρίς ότι ήταν ένα φαινόμενο στο κόντραμπάσο, ξεκίνησε περιοδεύοντας με τους Louis Armstrong, Lionel Hampton και Duke Ellington πριν δημιουργήσει τις δικές του συνθέσεις και ηγηθεί των δικών του συγκροτημάτων. Έχει συμμετοχή σε πάνω από 250 (ναι καλά διαβάσατε) δίσκους, ενώ έχει συνθέσει πάνω από 300 κομμάτια!

O Mingus σε σχέση με τους Miles Davis και John Coltrane είχε μια μικρή (και ίσως τεράστια) διαφορά. Δεν αναλωνόταν σε μακρά σόλο και σημεία παρατραβηγμένα ή επίμονα ώστε να φανεί η αξία, αλλά άφηνε την ίδια τη σύνθεση και την ενορχήστρωση να μιλήσει. Έδινε βάση στο συνολικό αποτέλεσμα και στην πορεία, όχι στο φαίνεσθαι και στην μπροστά εικόνα. Επιπλέον σαν συνθέτης και τελικά σαν μουσικός ήταν πιθανότατα ακόμα πιο ανοιχτόμυαλος και προοδευτικός και είχε μια φρέσκια και εντελώς δική του άποψη για τον αυτοσχεδιασμό.

Μετά τον θάνατο του, η γυναίκα του Sue, με τη βοήθεια του μουσικολόγου Andrew Homzy κατά τη διάρκεια διαδικασίας καταλογογράφησης των έργων του, ανακάλυψαν μια σύνθεση μήκους άνω των 4000 μέτρων που απαίτούνταν δύο ώρες για να εκτελεστεί. Πρόκειται για το αριστούργημα "Epitaph" το οποίο με τη βοήθεια του Gunther Schuller και 30μελούς μπαντας ολοκληρώθηκε και παίχτηκε δέκα χρόνια μετά το θάνατο του.

Αν μπορούσε να μπει το +1 στα παρακάτω, αυτό με σιγουριά θα ήταν το "Money Jungle" το οποίο έρχεται σε συνθέσεις του Duke Ellington, αλλά Mingus και Roach ακολουθούν τον πιανίστα εκπληκτικά. Ίσως από τα πιο όμορφα παραδοσιακά, hard bop δημιουργήματα του χώρου. Δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν καθαρά δίσκος της δικής του (μόνο) δισκογραφίας οπότε θα παραμείνει απ’ έξω.

Σε οδηγούς και λίστες ποτέ δεν χωράνε όλα όσα θέλεις (γούστο) ή πρέπει (αξία) ή θα μπορούσαν (εμπορικότητα) ή απλά μένουν έξω λόγω διαφορετικότητας και όχι τόσο μεγάλης επίδρασης. Οπότε, έτσι απλά, εάν τελικά σας αρέσει ο ήχος του Mingus μην παραλείψετε και τους παρακάτω δίσκους. O καθένας έχει κάτι διαφορετικό. Το "Tijuana Moods" (1962) περιέχει αρκετά flamenco στοιχεία. Το "Cumbia & Jazz Fusion" (1978) είναι γεμάτο latin, παναμέζικες και κουβανέζικες μουσικές αναφορές. Το "Mingus Dynasty" (1960) λειτουργεί σαν swing ακόλουθος και big band συνοδοιπόρος του "Mingus Ah Um". Το "Presents Charles Mingus" (1961) το οποίο είναι μέσα στα πιο avant-garde jazz δημιουργήματα του και το "Jazz At Massey Hall" (1956) που κυκλοφόρησε από την μπαντάρα The Quintet (Dizzy Gillespie (τρομπέτα), Charlie Parker (σαξόφωνο), Bud Powell (πιάνο), Charles Mingus (μπάσο) και Max Roach (τύμπανα)) που θα μπορούσε και να χαρακτηριστεί ως ο τέλειος jazz δίσκος! Υπάρχει και το "The Greatest Jazz Concert Ever" το οποίο συλλέγει και τo "Jazz At Massey Hall Volume Two" από Bud Powell Trio εκτός των One και Three και συμπληρώνει τη συλλογή του Massey Hall.

Μην ξεχάσετε να διαβάσετε και τους οδηγούς μας στους John Coltrane, Miles Davis, Thelonious Monk, Herbie Hancock, Sonny Rollins και Ornette Coleman.

 

The Black Saint Αnd Τhe Sinner Lady
(Impulse!, 1963)

Είναι πιθανά ο καλύτερος του δίσκος. Θα μπορούσε να το πει κάποιος και big band jazz λόγω εντεκαμελούς ορχήστρας, αλλά τελικά απέχει από το ύφος αυτό. Αν και ιδιαίτερα πειραματικό και σίγουρα στυλοβάτης του είδους, ξεχάστε την avant garde jazz ως μία θορυβώδη και δύσκολη να την παρακολουθήσεις μουσική. Εδώ ο πειραματισμός βρίσκεται στο βάθος του συνόλου υπό το όραμα αυτού του απίθανου μουσικού/συνθέτη/ενορχηστρωτή και ηγέτη της μπάντας. Οι συνθέσεις νιώθεις ότι έχουν προσεχθεί ιδιαίτερα. Οι ήχοι που εναλλάσσονται είναι εκπληκτικοί. Το πως το μοντέρνο και πειραματικό τότε, μπόρεσε να γίνει εύκολο και να ακουστεί από τόσο κόσμο είναι αξιοθαύμαστο. Αριστούργημα.

Mingus Ah Um
(Columbia, 1959)

Από τα καλύτερα post-bop γεμάτα cool jazz μελωδίες album όλων των εποχών. Ο ρατσισμός και ο διαχωρισμός ήταν ζητήματα που τον απασχολούσαν και έθιγε συχνά. Το "Fables Of Faubus" εδώ ήταν μια άμεση επίθεση εναντίον του Κυβερνήτη του Αρκάνσας και την αντίθεσή του στην ένταξη εννέα Αφροαμερικανών μαθητών σε σχολείο της περιοχής. Αν το προσέξετε είναι μια χαρούμενη έκθεση ευφυούς εχθρότητας. Αργές αλλά έξυπνες μελωδίες, που απεικονίζουν την ιδιοφυΐα του Mingus πίσω από το διπλό μπάσο του. Αρμονικά, απλά και απαλά. Όλα τα κομμάτια έχουν μια ευγενική και ζεστή ατμόσφαιρα καθώς η δροσερή κατά τ’ άλλα μουσική αιωρείται ελεύθερα. Απλησίαστα όμορφο!

 

Pithecanthropus Erectus
(Atlantic, 1956)

Αυτός ο δίσκος δεν έμοιαζε με κανέναν άλλον σύγχρονο του. Είναι μια στροφή στον ήχο της εποχής. Σφυρίχτρες, κόρνες, κουδουνίσματα και σειρήνες. Δίσκος γεμάτος θάρρος. Ήχος καινοτόμος, αλλά αποτέλεσμα ουσιώδες. Η σύνθεση, λένε οι πληροφορίες έγινε εκτός χαρτιού. Οι ιδέες σιγοτραγουδήθηκαν και αφέθηκαν στο αυτί του κάθε μουσικού, με τρόπο που ταίριαζε στον καθένα. Άσχετα με τις ικανότητές τους. Αυτός ο δίσκος έδειξε τον δρόμο της αυτοσχεδιαστικής jazz και μουσικής γενικότερα. Είχε όλη την ελευθερία και το ακούς. Είχε όλη τη μαγεία και το νιώθεις. Έθεσε απίθανα μουσικά θεμέλια που ακόμα και σήμερα επηρεάζουν το είδος. Έθεσε θεμέλια που κρατάνε την πειραματική και ελεύθερη μουσική ακόμα γερά.

Mingus Mingus Mingus Mingus Mingus
(Impulse!, 1964)

Η συνεργασία με τον Bob Hammer, προσφέρει ένα γεμάτο, θορυβώδες post-bop δημιούργημα. Ακούγεται πιο ακατέργαστο από τα υπόλοιπα. Ο μπασίστας εδώ έχει ξεκάθαρα όλο τον έλεγχο. Η ικανότητα, το ταλέντο και ο επιβλητικός του τρόπος κρατάνε τα γκέμια. Τα σόλο είναι φωτεινά και καυτά. Οι συνθέσεις έχουν αυτοπεποίθηση και η ενορχήστρωση έχει σιγουριά που μόνο οι Hammer και Mingus μπορούν να εγγυηθούν. Η εξέλιξη στα περισσότερα κομμάτια είναι εμβληματική. Είναι για σεμινάρια. Από τις πιο εκλεπτυσμένες δημιουργίες του. Αυτό που το κάνει μοναδικό και υπέροχο είναι ότι είναι μερικές φορές γρήγορο, άλλες αργό, μερικές ήπιο, κάποιες απασχολημένο, πολλές όμορφο, κάμποσες χαοτικό και αρκετές όλα αυτά ταυτόχρονα!

 

The Clown
(Atlantic, 1957)

Είναι από αυτά τα άλμπουμ που δεν είναι μόνο για τους οπαδούς του είδους ή του καλλιτέχνη. Είναι μουσική που απευθύνεται σε όλους όσους αγαπούν τη μουσική γενικά. Είναι από αυτούς τους δίσκους που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που ακούτε μουσική. Αν και το στιλ του είναι αρκετά αυτοσχεδιαστικό, δεν είναι τόσο δύσκολο άκουσμα. Είναι μεν ατρόμητο και αρκετά τολμηρό, αλλά το λες και ωμό, μπορεί και σαγηνευτικό. Το μόνο σίγουρο, ότι είναι απολαυστικό. Η ικανότητά του Charles να μεταβάλλει τη δυναμική τόσο του κοντραμπάσου όσο και όλου του συγκροτήματος είναι εκπληκτική. Εδώ θα ακούσετε την πιο βαθιά και σκοτεινή πτυχή της ψυχής αυτού του τεράστιου καλλιτέχνη.

Blues & Roots
(Atlantic, 1960)

Εδώ το εξώφυλλο γράφει Charlie. Ο ίδιος είναι. Αυτός που έχουν ακουστεί ότι φώναζε και πίεζε και ήταν κάπως δύσκολος ηγέτης. Όμως ότι (και εάν) τελικά ήταν, όποια συμπεριφορά κι αν είχε, εδώ ακούς ότι όλοι περνάνε καλά. Οι συνθέσεις είναι σαν γλέντι. Οι ρίζες, όχι ο ήχος, είναι όντως blues. Οι ρυθμοί σε κάποιες φάσεις μπορεί να σου θυμίσουν χορευτική swing, χωρίς πάλι να είναι. Είναι τόσο ενθουσιαστικό όσο κανένα. Στα τελευταία δευτερόλεπτα του δίσκου, στο κομμάτι "E's Flat Ah's Flat Too" είμαι σίγουρος ότι ακούω κάποιον να φωνάζει «γιαχού» με τρελή χαρά! Αυτή η χαρά μένει, αυτό το κέφι περνάει, αυτός ο φρέσκος και εκλεπτυσμένος (κρατώντας από τα παλιά) ήχος έκανε τον δίσκο μεγάλο.

Let My Children Hear Music
(Columbia, 1972)

Με ύφος κλασικής μουσικής και ορχηστρικά σημεία μεγάλης και πολυπληθούς μπάντας, αυτός ο δίσκος είναι τόσο ξεχωριστός όσο κανένας. Ο ίδιος ο Charlie έχει πει ότι είναι ότι καλύτερο έχει φτιάξει ποτέ. Sy Johnson, Alan Raph, Hub Miller ακόμα και ο Teo Macero βοήθησαν να συντονιστούν οι πενήντα και βάλε μουσικοί, να γραφτεί, να παραχθεί σωστά o ήχος τους και να παρουσιαστεί σωστά η σύνθεση, η ενορχήστρωση και η μουσική τους. Μιλάμε για δύσκολο επίτευγμα. Εδώ τελικά ακούς πραγματικά νέες ιδέες και ιδιαίτερα πρωτότυπες τεχνικές. Η απαγγελία στο ποίημα (του), στο σαν από soundtrack ταινίας τρόμου "The Chill of Death", παρότι μουσικά δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο, δίνει μια αδιανόητη ατμόσφαιρα στο εγχείρημα. Η αίσθηση που αφήνει είναι βαθιά, χυδαία και ατρόμητη.

 

Oh Yeah
(Atlantic, 1962)

Να πούμε ότι είχε χιούμορ; Εδώ το αποδεικνύει. Φωνάζει, τραγουδάει και παίζει μόνο πιάνο. Ναι μόνο πιάνο. Ακούστε τον. Δεν παίζει καθόλου κοντραμπάσο. Ο δίσκος είναι για περίεργους. Είναι για φίλους. Είναι για φανατικούς. Τίποτα δεν τον κάνει κακό. Είναι λίγο πιο παρανοϊκό. Είναι λίγο πιο επίφοβο. Είναι κάπως πιο τρελό. Απλά εδώ δεν θα ακούσεις και δεν θα νιώσεις τα δάχτυλα του θεού στις χορδές του μπάσου. Όταν ο Roland Kirk όμως σολάρει και ακούς στο υπόβαθρο ένα «Ναι, Ρολάντ!» καταλαβαίνεις τι συμβαίνει σε αυτή την ηχογράφηση. Το αποτέλεσμα είναι πολλά καλά, χαρούμενα, κλασικά bop κομμάτια που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από την τεράστια δισκογραφία του.

 

Reincarnation Of A Lovebird
(Prestige, 1973)

Για την ακρίβεια, είναι δύο δίσκοι. Αυτό ουσιαστικά είναι η συλλογή των κομματιών που γράφτηκαν στο Παρίσι και κυκλοφόρησαν στη γαλλική δισκογραφική America Records, ως "Blue Bird" (1971) και "Pithycanthropus Erectus" (1971). Προσοχή, το δεύτερο είναι με "Y" στη δεύτερη συλλαβή. Μαζί του παίζουν οι Eddie Preston (τρομπέτα), Charles McPherson (αλτο σαξ), Bobby Jones (τενόρο σαξ), Jaki Byard (πιάνο) και Dannie Richmond (κρουστά). Δεν είναι κακό, δεν είναι άσχημο, ίσα ίσα που περιέχει μια ιδιαίτερη πτυχή του μπασίστα και μια συναρπαστική ποικιλία από διαφορετικές εποχές. Δεν πρέπει να μπερδευτεί με την ομώνυμη κυκλοφορία της Candid Records του 1988.

 

Mingus At Antibes
(Atlantic, 1976)

Αφού προσπερνάμε την ζωντανή δισκάρα από το live του Massey Hall, πάμε Ιούλιο του 1960 σε φεστιβάλ στην Γαλλία. Με δύο συνθέσεις κλειδιά, "Wednesday Night Prayer Meeting" και "Better Get Hit In Your Soul", το κλασικό "I’ll Remember April" και την πεντάδα Dolphy/Ervin/Curson/Mingus/Richmond στο παρκέ (πιθανά η καλύτερη σε όλη την καριέρα του), δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Τρομερό υλικό, εξαιρετική ομάδα, σωστή σύνθεση, πολλή όρεξη, τέλειο αποτέλεσμα.

A Compilation

H λίστα για ένα πιο σφαιρικό άκουσμα, πέραν των 10 φανταστικών βασικών συνθέσεων, περιέχει άλλες τόσες σαν δώρο!

Listen

1 Goodbye Pork Pie Hat (Ah Um)
2 Solo Dancer (The Black Saint And The Sinner Lady)
3 Pithecanthropus Erectus (Pithecanthropus Erectus)
4 Hora Decubitus (Mingus Mingus Mingus Mingus Mingus)
5 Haitian Fight Song (The Clown)
6 Moanin’ (Blues & Roots)
7 The Shoes of the Fisherman’s Wife Are Some Jive Ass Slippers (Let My Children Hear Music)
8 Devil Woman (Oh Yeah)
9 Wednesday Night Prayer Meeting (Mingus At Antibes)
10 Better Get It In Your Soul (Ah Um)
+
11 Song With Orange (Mingus Dynasty)
12 Cumbia & Jazz Fusion (Cumbia & Jazz Fusion)
13 Dizzy Moods (Tijuana Moods)
14 All The Things You Could Be By Now If Sigmund Freud’s Wife Was Your Mother (Charles Mingus Presents Charles Mingus)
15 Tonight At Noon (Tonight At Noon)
16 Myself When I Am Real (Mingus Plays Piano)
17 Black Bats And Pole (Changes Two)
18 Sue's Changes (Changes One)
19 Half-Mast Inhibition (Pre-Bird)
20 Caravan (Money Jungle)