ProgSession #9: Cosmic Jokers

Όση χαρά προσφέρει στους απανταχού μουσικόφιλους η παρακολούθηση της επικαιρότητας και η βιωματική συναίσθηση του παρόντος, άλλο τόσο, και ίσως και περισσότερο, ενδιαφέρον έχει η ενασχόληση με το άγνωστο παρελθόν, με το σκάλισμα της Ιστορίας, με τις πιο αφώτιστες γωνιές της. Στα πλαίσια αυτής της διαστροφής, το Rocking.gr κάθε μήνα θα παρουσιάζει, μέσω μίας στήλης που καθόλου τυχαία επέλεξε να παίξει με τις λέξεις progress και obsession, ένα δίσκο από το ευρύτατο φάσμα και την κληρονομιά του progressive rock, που δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει ενός cult συλλεκτικού επιπέδου.

Days of progressive past Vol. 9:

Cosmic Jokers - Cosmic Jokers
1974
Kosmiche Musik

Το Progsession αυτού του μήνα θα ασχοληθεί με ένα συγκρότημα που δεν υπήρξε ποτέ, ένα άλμπουμ που ποτέ δεν ηχογραφήθηκε, με συνθέσεις που δε γράφτηκαν ποτέ. Πριν το εξηγήσουμε αυτό όμως, ας πάμε μία βόλτα μέχρι τη Γερμανία των αρχών της δεκαετίας του '70.

Μπορεί ο χιπισμός στην Αμερική μέχρι τότε να είχε ήδη αρχίσει να εξασθενεί, οι Γερμανοί όμως είχαν ακόμα βαθιά στην υπόγεια κουλτούρα τους όλες τις διδαχές του. Η ελευθεριακή ζωή και έκφραση, τα κοινόβια, η αντισυμβατική τέχνη ήταν η καθημερινότητα για το πιο τολμηρό και ανήσυχο μέρος της νεολαίας, όπως φυσικά και τα ναρκωτικά. Μέσα από αυτές τις συνθήκες γεννήθηκαν και κάποια από τα σπουδαία έργα του χώρου, που οι Γερμανοί αποκαλούν «κοσμική μουσική» και οι υπόλοιποι Krautrock.

Μία παρέα μουσικών ήταν αυτή που συμμετείχε και σε κάποιες από τις ηχογραφήσεις που έμελλε να μείνουν ως ορόσημα του είδους. Στα studio του (μετέπειτα γνωστού παραγωγού των Scorpions) drummer Dieter Dierks μαζεύτηκαν κατόπιν πρόσκλησης του παραγωγού Rolf-Ulrich Kaiser για μερικά «λυσεργικά πάρτυ» εξαιρετικοί εκπρόσωποι της σκηνής, που είχαν ήδη συνεργαστεί μαζί του ως μία γκρούπα μουσικών, οι Cosmic Couriers. Υπό αυτό το όνομα είχαν δράσει ως υποστηρικτικό συγκρότημα σε διάφορα project του πάντα φιλόδοξου Kaiser, με πιο διάσημα και αναγνωρισμένα, πλέον, τα "Seven Up" των Ash Ra Tempel / Timothy Leary, "Tarot" του Walter Wegmuller και "Cyborg" του Klaus Schulze. Όμως είχαν το ...κακό συνήθειο να έχουν απαιτήσεις και άποψη επί του αποτελέσματος, κάτι που δεν ταίριαζε με το συγκεντρωτισμό του Kaiser. Έτσι, στο μυαλό του τελευταίου άρχισε να αναπτύσσεται μία αντίφαση. Από τη μία είχε στη διάθεσή του αναντίρρητα μερικούς από τους καλύτερους μουσικούς στην πιάτσα, από την άλλη έπρεπε να τους αφαιρέσει κάθε διάθεση παρεμβάσεων. Τα προαναφερθέντα πάρτυ αποδείχθηκαν η καλύτερη λύση.

Με αμοιβές που στην καλύτερη περίπτωση έπιαναν επίπεδα session καλεσμένων και στη χειρότερη περιορίζονταν στην «κατανάλωση» της βραδιάς, ξεκίνησε ένα αδιάκοπο τζαμάρισμα χωρίς κανόνες και στόχο. Η ποιότητα των μουσικών αλλά και το προϋπάρχον δέσιμό τους τούς οδήγησαν σε εξαιρετικές εμπνεύσεις με καλλιτεχνική ελευθερία και αυθόρμητη έκφραση. Από εκεί και μετά ανέλαβε ο Kaiser αυτό το «δημιουργικό χάος» να το μετατρέψει σε εμπορεύσιμη μορφή. Κόβοντας και ράβοντας από τα έτοιμα και με πλήρη άγνοια των συμμετεχόντων, δημιούργησε δύο εικοσάλεπτα έπη, που, περιέργως, όχι μόνο δεν έχασαν από τις επεμβάσεις του, αλλά και απέκτησαν μία κάποια συνοχή, ώστε να αποτελέσουν ένα από τα αριστουργήματα της σκηνής.

Όταν μιλάμε για συνοχή, βέβαια, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι αναφερόμαστε σε έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς space rock δίσκους και πρόγονο του ambient. Τα ηχητικά τοπία που δημιουργούνται είναι θαυμαστής ομορφιάς αλλά και αφαιρετικής προσέγγισης, το groove ορισμένες φορές θυμίζει ένα δύστροπο funk, ενώ τα πρώιμα ηλεκτρονικά μέσα προσδίδουν ακόμα περισσότερο στην τριπαριστή ατμόσφαιρα.

Η οδυνηρή ανακάλυψη της «πλεκτάνης» έγινε από τον κιθαρίστα Manuel Gottsching καθώς άκουσε εντυπωσιασμένος το δίσκο να παίζει σε κάποιο δισκάδικο, μόνο για να ανακαλύψει ότι ...άκουγε τον εαυτό του! Ήταν, όμως, όταν τα νέα έφτασαν στον Klaus Schulze που τα πράγματα ζόρισαν. Όταν μάλιστα ο Kaiser κατάφερε να αρμέξει από τα ίδια sessions και άλλα τέσσερα (!) ψευτοάλμπουμ (με φθίνουσα ποιότητα) τα πράγματα πήραν τη νομική οδό και ο Kaiser έφυγε από τη χώρα κυνηγημένος.

Δημιούργημα μεγαλομανείας ή εμπορικού δαιμονίου, κατάπτυστο για τον τρόπο που δημιουργήθηκε ή αυθεντικό στην αφέλειά του, μία μουσική φάρσα ή ένα αποτέλεσμα λεπτομερούς σχεδιασμού, η ουσία είναι ότι το πρώτο αυτό άλμπουμ των Cosmic Jokers αποτελεί ένα διαμάντι της ευρωπαϊκής progressive σκηνής και ίσως αξεπέραστο ακόμα και για τους δημιουργούς του. Υπό αυτό το πρίσμα, και πάνω από 35 χρόνια μετά τη δημιουργία του, νομίζω ότι οφείλουμε να του το συγχωρέσουμε πλέον του Kaiser, πατώντας το repeat στο cd ή για τους πιο τυχερούς ξαναβάζοντας τη βελόνα στην αρχή του βινυλίου..

Τον επόμενο μήνα θα περάσουμε από τις διαστημικές ατμόσφαιρες στις πολύπλοκες δομές, αλλά προσοχή: μπορεί να δυσκολευτείτε να προφέρετε τους καλεσμένους μας.

Κώστας Σακκαλής