Η πίστη στην τέχνη

Για την αδυναμία μου να αντιληφθώ την καλλιτεχνική αξία θεσμών όπως τα βραβεία Grammy έχω αναφερθεί στο παρελθόν. Θα πει κάποιος «σκοτίστηκε ο κάθε θεσμός, όπως τα Grammy ή το Rock N' Roll Hall Of Fame για την κάθε προσωπική μου/σου άποψη» και δίκιο θα έχει. Εδώ δεν ενδιαφέρονται αν εκτίθενται με τις δικές τους επιλογές κάθε φορά, βαφτίζοντας το άσπρο-μαύρο και το μαύρο-άσπρο κατά το δοκούν, ενώ ποτέ δεν έχουν μπει στον κόπο να δώσουν μια ουσιώδη εξήγηση, επιδεικνύοντας ακόμα περισσότερο την αλαζονεία τους. Πώς μετά να πιστέψει κάποιος ότι πρόκειται για μια αδιάβλητη ή αντικειμενική διαδικασία;

Και ενώ, προφανώς, η άποψή επί της αξίας κάποιου θεσμού δεν μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με το αν συμφωνούμε με τις επιλογές του ή όχι, προσωπικά προσπαθώ να καταλάβω τι καθιστά τόσο σπουδαία την αναγνώριση για τους ίδιους τους μουσικούς και τους εν γένει συντελεστές. Φυσικά, η αφορμή είναι το ότι οι Dream Theater κέρδισαν βραβείο Grammy στην κατηγορία Best Metal Performance, για το τραγούδι "The Alien", μέσα από το τελευταίο τους (και πολύ καλό) άλμπουμ "A View From The Top Of The World".

Διαβάζω πολλά και διάφορα, κάποια τα συμμερίζομαι και κάποια όχι. Αδυνατώ να καταλάβω τον τύπο που έγραφε ότι τον έπιασαν τα κλάματα γιατί οι Dream Theater ήταν πάντα πολύ σημαντικοί στη ζωή του και πλέον δεν θα χρειάζεται να εξηγεί σε κάποιον γιατί είναι σπουδαίοι. Δεν το καταλαβαίνω καθόλου. Αρχικά, δεν χρειάζεται να ειπωθεί το προφανές πως η μουσική των Dream Theater, όπως και η metal μουσική γενικότερα, δεν είναι για όλους - δεν είναι καν για τόσους πολλούς αναλογικά. Αλλά σκέφτομαι και το εξής απλό: αν κάποιος άλλαξε γνώμη ή πείστηκε τελικά ότι οι Dream Theater είναι καλό συγκρότημα επειδή κέρδισαν ένα βραβείο Grammy, τότε είναι πιθανότατα αφελής ή άσχετος. Και τι σημασία έχει η γνώμη ενός αφελούς ή ενός άσχετου; Η πραγματική, καλλιτεχνική αξία των Theater δεν επηρεάστηκε ούτε στο ελάχιστο από αυτό το βραβείο.

Την ίδια στιγμή, δεν μπορώ να μην συμμεριστώ την χαρά που έβλεπα στο πρόσωπο του John Petrucci όταν παραλάμβανε το βραβείο (όση φαίνεται μέσα από όλα αυτά τα μούσια τουλάχιστον) ή να μην νιώθω όμορφα με την δικαίωση που ένιωθε ο Thomas Waber, το αφεντικό της δισκογραφικής Inside Out, στην οποία ανήκουν οι Dream Theater. Ομολογώ πως δεν μπορώ να θυμηθώ τέτοιο κύμα συγχαρητηρίων προερχόμενο από ανθρώπους του ευρύτερου progressive rock/metal χώρου. Ένιωσα ότι αυτό που συνέβη είναι κάτι πράγματι σημαντικό. Κι αυτό με έβαλε σε κάποιες σκέψεις και σε μια προσπάθεια να δω την όλη ιστορία από μια διαφορετική οπτική ματιά.

Μέσα από αυτή τη ματιά, οφείλω να πω ότι καταλαβαίνω απολύτως τη χαρά, τον ενθουσιασμό και την δικαίωση που νιώθουν άνθρωποι σαν τον John ή τον Thomas, τον οποίων οι δηλώσεις και τα σχόλια εμμέσως περιέκλειαν όλη την ουσία: «Το καταφέραμε με τον δικό μας τρόπο». Και έχουν δίκιο.

Στον δικό μας μικρόκοσμο μπορούμε να αναλύουμε την κάθε λεπτομέρεια και να αναφερόμαστε στην κάθε αλλαγή που εντοπίζουμε στην αγαπημένη μας μπάντα (όπως είναι δική μου οι Dream Theater) αλλά για τον πολύ κόσμο είμαστε απλά κολλημένοι/σπασίκλες και δεν καταλαβαίνουν τίποτα από αυτά που λέμε. Για την πλειονότητα των ανθρώπων εκεί έξω, συγκροτήματα όπως οι DT συνεχίζουν να παίζουν πολύπλοκη μουσική που μπερδεύει και κουράζει, όπως κουράζουν αντίστοιχα οι βαριές κιθάρες και τύποι που φωνάζουν αντί να τραγουδάνε σε άλλες περιπτώσεις της σκληρής μουσικής. Ε, λοιπόν, το να παραμένεις έτσι κουραστικά επίμονος στην τέχνη που πρεσβεύεις και κάποια στιγμή να λαμβάνεις μια αναγνώριση εκτός των ορίων της εμβέλειάς σου, μια έξωθεν καλή μαρτυρία είναι μια νίκη που δεν χρειάζεται να υποβαθμίσεις. Το απολαμβάνεις και τους αφήνεις να προσπαθούν να χτυπήσουν ρυθμικά το πόδι τους σε 17/8...

Αντίστοιχα, όποιος έχει εικόνα για την σχεδόν 30ετή πορεία της Inside Out, τους καλλιτέχνες που έχει υπογράψει, το πόσο έχει βοηθήσει να αναδειχθεί η progressive rock/metal μουσική και το πόσο πιστή έχει μείνει στο όραμά της, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει πως είναι μια καταξίωση που μπορεί ποτέ να μην περίμεναν οι άνθρωποί της, αλλά τους άξιζε να την γευτούν. Πιθανότατα, θα έχουν - και η μπάντα και η εταιρεία - κάποιο έμμεσο οικονομικό όφελος, πουλώντας την μαρκίζα των «Grammy Winners» σε αυτούς που αγοράζουν πρώτα marketing και μετά μουσική, αλλά είμαι βέβαιος πως δεν συγκρίνεται με την ηθική επιβράβευση που νιώθουν.

Εδώ, να συμφωνήσουμε το εξής - αφού τα ίδια τα Grammy δεν θα το παραδεχτούν ποτέ. Όπως και στην πλειονότητα των προηγούμενων περιπτώσεων, έτσι και με τους Dream Theater είναι σαφές ότι αναγνωρίζουν μια ιστορικότητα στον βραβευόμενο ή έστω την συνυπολογίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό (να επισημανθεί πως υπό αυτή τη λογική είναι λογικό να χαίρεται ο Mike Portnoy - ένα κομμάτι του βραβείου μάλλον του αξίζει). Ενδεχομένως, με αυτό τον τρόπο να αυτοαναιρούνται σε ένα βαθμό, αλλά όπως αναφέρθηκε και πιο πριν ας μην ψάχνουμε συνοχή στα κριτήρια της ακαδημίας. Κι, εν τέλει, μικρή σημασία έχει αν οι DT δεν είναι πλέον στα καλύτερα χρόνια της καριέρας τους ή το ότι "The Alien" δεν πλησιάζει καν τις σπουδαίες συνθέσεις τους.

Αυτό που αξίζει να κρατήσουμε βρίσκεται σε κάποια από τα λόγια που είπε ο Petrucci όταν παρέλαβε το βραβείο: στο «ευτυχώς δεν τους ακούσαμε» όταν τους έλεγαν ότι τραγούδια τους είναι πολύ μεγάλα, με πολύ περίεργα μέτρα και πολλά κιθαριστικά σόλο και στο «μείνετε πιστοί στην τέχνη σας» προς τους οπαδούς και κυρίως τους μουσικούς που παίζουν progressive rock/metal. Γιατί, η (οικονομική) επιβίωση μιας μπάντας σε αυτόν τον χώρο παραμένει ένα δύσκολο εγχείρημα και η αναλογία του τι μπορεί να προσδοκά ότι θα λάβει ένας prog μουσικός σε σχέση με το ταλέντο και την προσπάθεια που επενδύει παραμένει απαγορευτικός και παραμερίζεται μόνο λόγω της αγάπης για τη μουσική, όσο υπάρχουν αντοχές.

Χωρίς απαραίτητα να σημαίνει ότι κι αυτοί θα διεκδικήσουν ένα βραβείο Grammy μια μέρα, η επιτυχία αυτή των Dream Theater μπορεί να τους δώσει την ελπίδα και το κίνητρο να πιστέψουν σε κάποια αντίστοιχη υπέρβαση και να συνεχίσουν να προσπαθούν να πετύχουν, κάνοντας αυτό που αγαπάνε. Κι αυτό μπορεί να είναι μια πραγματική νίκη μέσα από έναν επίπλαστο θεσμό.