Όταν οι Savatage έδιναν «το καλύτερο live όλων των εποχών»

Savatage @ Jezebel's, Anaheim, Καλιφόρνια, 26/08/90

Πολύ μεγάλο πράγμα το internet και το YouTube. Έχει δώσει ίσες ευκαιρίες για απίθανες απολαύσεις σε όσους έχουν χρόνο να σκοτώσουν, που σε μιαν άλλην εποχή θα φάνταζαν πράγματα αδιανόητα έως όνειρα θερινής νυκτός.

Μάλλον προσπαθούσα κάποια στιγμή να βρω παλιά live video των Savatage, κυρίως για να δω πως έπαιζε ζωντανά ο αείμνηστος και αδικοχαμένος Criss Oliva (δείτε για παράδειγμα το αδιανόητο ανεβοκατέβασμα σε ζωντανή εκτέλεση του "Sirens" στο 1:23), όταν έπεσα πάνω στο επίμαχο video.

Προφανώς υπάρχουν live video των Savatage που δεν υπάρχουν στο YouTube και πιθανόν να είναι καλύτερα, από όσο έχω ψάξει όμως, δεν έχω βρει καλύτερο ολόκληρο live παλιών Savatage με τέτοια απόδοση και τόσα πολλά ωραία πράγματα να παρατηρήσει κανείς.

Για να αιτιολογήσω σε ένα βαθμό την φράση που βρίσκεται στον τίτλο του άρθρου, αυτό το live στο Anaheim της Καλιφόρνια είναι τόσο γαμάτο έως απίστευτο, που αν μου έλεγε κάποιος ότι είναι «το καλύτερο live όλων των εποχών», θα δυσκολευόμουν πολύ να τον πείσω για το αντίθετο.

Με διπλή αφορμή, σκέφτηκα να καταγράψω γενονότα και σκέψεις με επίκεντρο αυτή την απίστευτη συναυλία. Πρώτον, σήμερα συμπληρώνονται 30 χρόνια από τον πέρα για πέρα άδικο χαμό του Criss Oliva σε ηλικία μόλις 30 ετών.

Μόλις σε μία δεκαετία στην κακονική δισκογραφία, καταξιώθηκε στη συνείδηση πολλών ως ένας από τους κορυφαίους metal κιθαρίστες όλων των εποχών, ως συνθέτης και σολίστας, και είναι αδιανόητο κρίμα που δεν πρόλαβε να προσφέρει περισσότερα στη μουσική και να απολαύσει ο ίδιος τους καρπούς του ταλέντου του και των κόπων του.

Δεύτερον, στις 27 Οκτωβρίου, σε δέκα μέρες δηλαδή, θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά σε βινύλιο το τρομερό live album "Ghost In The Ruins - A Tribute To Criss Oliva", με πλούσιο 12σέλιδο ένθετο και τρία επιπλέον κομμάτια από εμφάνιση στο Cleveland του Οχάιο το 1987.

Πάμε λοιπόν να μεταφερθούμε νοερά 33 χρόνια πίσω και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού κατά Ειρηνικό μεριά, σε ένα πιθανότατα ζεστό Αυγουστιάτικο βράδυ Κυριακής, ανοίγοντας το video σε διπλανό παραθύρι (και προσαρμογή στις διαστάσεις, για να τα βλέπετε και να τα διαβάζετε).

Το nightclub Jezebel's βρισκόταν στο Anaheim της περίφημης κομητείας Orange County. Η κομητεία βρίσκεται στην νοτιανατολική Καλιφόρνια και το Anaheim βρίσκεται στα βόρεια της κομητείας, περίπου 40 χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο του Λος Άντζελες.

Κατά διαβολική σύμπτωση, το Jezebel επαύσε την λειτουργία του επίσης πριν από 30 χρόνια, έχοντας ζήσει προηγουμένως θρυλικές στιγμές, όπως μπορείτε να διαβάσετε και να δείτε αντίστοιχα εδώ και εδώ, παρότι προφανώς μικρό σε χωρητικότητα.

Εκεί είχαν παίξει επίσης μεταξύ άλλων μετά το 1986 οι Accept, Annihilator, Danzig, D.R.I., Fates Warning, King’s X, Kreator, Krokus, Lizzy Borden, Metal Church, Megadeth, Metallica, Gary Moore, Nazareth, Nuclear Assault, Overkill, Sacred Reich, Sanctuary, Saxon, Soundgarden, Testament, UFO, Vio-lence και Voivod.

Το 1990, έχοντας ήδη τέσσερα άλμπουμ στην κραταιά Atlantic, οι Savatage έδωσαν μακράν τις περισσότερες συναυλίες από κάθε άλλη χρονιά, περιοδεύοντας για την προώθηση του καταπληκτικού "Gutter Ballet" και αναμενόμενα, είναι περισσότερο δεμένοι από ποτέ, καθώς ο Johnny Lee Middleton βρίσκεται ήδη πέντε χρόνια στο συγκρότημα και ο Chris Caffery, ως δεύτερος κιθαρίστας, λύνει τα χέρια του Criss Oliva που βρίσκεται στα ντουζένια του.

Με συνολική διάρκεια 75 λεπτά και συνολικά 14 τραγούδια, το setlist είναι ονειρικό, πραγματικό best of μιας δισκογραφίας με διαμάντια. Αλλά δεν δίνω 10 στα 10. Βάζω 9,9 για την ακρίβεια. Θα έδινα 10 αν είχαμε τουλάχιστον ισόποση εκπροσώπηση των "Hall Οf Τhe Mountain King" και "Gutter Ballet". Madness Reigns αφού!

Setlist:
City Beneath The Surface ("The Dungeons Are Calling")
White Witch ("Hall Of The Mountain King")
Of Rage And War ("Gutter Ballet")
She's In Love ("Gutter Ballet")
Mentally Yours ("Gutter Ballet")
Twisted Little Sister  ("Sirens")
Strange Wings ("Hall Of The Mountain King")
Rock 'N' Roll (διασκευή Led Zeppelin)
Gutter Ballet ("Gutter Ballet")
Hounds ("Gutter Ballet")
The Dungeons Are Calling ("The Dungeons Are Calling")
Sirens ("Sirens")
Power Of The Night ("Power Of The Night")
Hall Of The Mountain King ("Hall Of The Mountain King")

Line-up:
Jon Oliva: φωνή, πλήκτρα, τύμπανα, κιθάρα
Chris Caffery: ρυθμική κιθάρα, φωνή
Criss Oliva: lead κιθάρα
Johnny Lee Middleton: μπάσο
Steve Wacholz: τύμπανα
Ray Gillen: φωνή (καλεσμένος)

Ο ήχος είναι ένας αρκετά καλός μεν, επιπέδου bootleg δε, και η εικόνα, μονταρισμένη από δύο κάμερες, ικανοποιητική αν και όχι τόσο καθαρή. Όπως φαίνεται πριν το encore των δύο τελευταίων κομματιών από την ένδειξη "Jezebels proudly presents Savatage", το video αποτελεί πιθανότατα παραγωγή του ίδιου του μαγαζιού.

Προφανώς αυτή δεν είναι μια συνηθισμένη συναυλία, καθώς καταρχάς συμμετέχει σε δύο τραγούδια ο επίσης αείμνηστος και αδικοχαμένος Ray Gillen. O Gillen υπήρξε ένας από τους κορυφαίους τραγουδιστές της γενιάς του. Διετέλεσε μέλος των Black Sabbath την εποχή των "Seventh Star" και "The Eternal Idol", ενώ δισκογραφικά έλαμψε κατά κύριο λόγο με τους Badlands. Κατέληξε την 1η Δεκεμβρίου του 1993 εξαιτίας επιπλοκών από AIDS σε ηλικία μόλις 34 ετών. 

Σε μια επανάληψη της συμμετοχής του στο προηγούμενο άλμπουμ "Hall Of The Mountain King", ο Gillen μοιράζεται καταρχάς με τον Jon Oliva τα φωνητικά στο "Strange Wings". Είναι πραγματικά τραγικό να παρακολουθείς τον Ray και τον Criss, δύο νέους, υπερταλαντούχους και επιτυχημένους μουσικούς δίπλα-δίπλα επί σκηνής, στα καλύτερά τους δηλαδή, γνωρίζοντας ότι μετά από τρία και κάτι χρόνια θα έφευγαν από τη ζωή με διαφορά μερικών μόλις εβδομάδων.

Για να επανέλθουμε στα ευχάριστα, στο καπάκι ο Jon κάθεται στα τύμπανα για μια κολασμένη εκτέλεση του "Rock 'N' Roll" με τον Gillen στη φωνή. Μάλιστα, πριν ξεκινήσει το solo, ο Criss φαίνεται πως κάνει νόημα στον Chris Caffery να σολάρει εκείνος, και ο Caffery μόλις ολοκληρώνει και πριν τελειώσει το κομμάτι, ως ελάχιστο ευχαριστώ, αγκαλιάζει τον Criss (δεν είναι κρυφό πόσο αγαπούσαν οι αδελφοί Oliva τους Led Zeppelin).

Εξαιρώντας τον Steve "Doctor Killdrums" Wacholz που παίζει σε άλλη κατηγορία, ο Caffery φαίνεται πως είναι ο πωρωμένος. Φοράει t-shirt Savatage ενώ ας πούμε ο Criss φοράει (πόσο cool τύπος;) t-shirt Batman. Μόλις στα 23 του, τουλάχιστον τέσσερα χρόνια μικρότερος από τους υπολοίπους, ζει το rock 'n' roll όνειρό του στη πρώτη του μεγάλη δουλειά. Πατάει κι ένα σύντομο stagedive στο ήρεμο, μεσαίο μέρος του "Sirens".

Ήδη από το εναρκτήριο σαμπαθικό "City Beneath The Surface" φαίνεται ότι η πεντάδα είναι σε δαιμονιώδη φόρμα, το τερματίζουν όμως πολύ νωρίς, με ανελέητο headbanging στον απόλυτο σπινταριστό ύμνο με τέρμα δίκασο "White Witch" (προσέξτε στο ξεκίνημα το άλμα του Johnny Lee Middleton).

Ένας βασικός λόγος που χαρακτηρίζω το εν λόγω live ως «το καλύτερο όλων των εποχών» είναι η εμφάνιση του Steve "Doctor Killdrums" Wacholz, καθώς δεν έχω δει ποτέ μου ντράμερ να κοπανάει και να κοπανιέται με αυτόν τον τρόπο. Και δεν περιγράφω άλλο, δείτε τον και θα καταλάβετε. Παρακαλώ πολύ, αν υπάρχει κάποιος άλλος, να το συζητήσουμε.

Ο Jon o Oliva, σε τρελά κέφια κι εκείνος, εκτός από τους πολλαπλούς ρόλους του που υπηρετεί άψογα, αποδεικνύει ότι αποτελεί κι έναν καταπληκτικό frontman. Είναι ο γαμάτος τύπος που χωρίς να πλατιάζει, «απασχολεί» το κοινό στα μικρά κενά ανάμεσα από τα κομμάτια, δε μασάει τα λόγια του όταν προλογίζει το αντιπολεμικό "Of Rage And War" και «ρουφάει» άκοπα (ενδεικτικά τσεκάρετε τα σφηνάκια που αρπάζει από την πρώτη σειρά στο 49:50 και στο 1:08:50).

Επιπλέον, βρίσκεται καθώς προείπαμε πίσω από το θηριώδες drum kit του Wacholz στη διασκευή του "Rock 'N' Roll" και παίζει ως αριστερόχειρας κιθάρα για δεξιόχειρα στο "Power Of The Night", δίνοντας το μικρόφωνο στον Caffery (είπαμε, ο πιτσιρικάς Chris ζει πολλαπλώς το όνειρό του).

Όσον αφορά τους τρεις μεγάλους πρωταγωνιστές και στυλοβάτες των Savatage από το ξεκίνημά τους, ο Criss ήταν πάντοτε και είναι και στην προκειμένη πιο χαμηλών τόνων σε σχέση με τον μεγάλο του αδελφό και τον Doctor Killdrums, αλλά τραβάει την προσοχή με το εξωπραγματικό παίξιμό του και τον τρομερό τόνο που ανέκαθεν διέθετε.

Για να επανέλθουμε στη ζωντανή ροή, είναι αδύνατον να πούμε πως οι τόνοι πέφτουν στα καινούρια τότε κομμάτια του "Gutter Ballet" μετά την τρομερή έναρξη, κρίνοντας και από τις αντιδράσεις του κοινού. Αντιθέτως, οι πιο progressive διαθέσεις ύμνων όπως το "Hounds" και το "Gutter Ballet" προκαλούν ανατριχίλες.

Από την άλλη όμως, η «κατηφόρα» που έρχεται στο φινάλε με τους τέσσερις ομώνυμους ύμνους των τεσσάρων πρώτων άλμπουμ υπενθυμίζει την αξία του heavy/power metal στη ζωή μας. Οι Savatage υπήρξαν πρωτοπόροι για το ιδίωμα και μπορούν να υπερηφανεύονται πως δύσκολα μπορεί κανείς να τους ανταγωνιστεί, τουλάχιστον στο κλασικό metal ήχο, σε δολοφονικά riff και δολοφονικά groove.

Ευτυχώς για εμάς, είχαμε τη τύχη να ζήσουμε κάτι αντίστοιχο πριν από 19 χρόνια στο Ρόδον, όταν οι Jon Oliva's Pain ολοκλήρωναν την εμφάνισή τους με τα ίδια ακριβώς τέσσερα κομμάτια, με την ίδια ακριβώς σειρά. Για την ιστορία, την συναυλία στο Ρόδον ακολούθησε την επόμενη ημέρα ακουστικό show στο An Club.

Αν είστε οπαδοί των Savatage και δεν είχατε δει ποτέ αυτό το video, πάω στοίχημα ότι μια στο τόσο θα το επισκέπτεστε. Μετά από δέκα και βάλε χρόνια που υπάρχει στο YouTube, δεν νομίζω ότι υπάρχει κίνδυνος να το κατεβάσουν. Και επειδή όλα μπορούν να συμβούν σε αυτή τη ζωή, μακάρι να κυκλοφορούσε κάποια στιγμή και επίσημα, κι ας μην έχει καλύτερο ήχο και εικόνα. Δεν περιγράφω άλλο! Δείτε το!