Tinariwen

Η μουσική είναι πάντα καλύτερη όταν τη συνοδεύουν όμορφες ιστορίες και το ένατο άλμπουμ των Tinariwen ξεχειλίζει από τέτοιες. Σε ένα ταξίδι διάρκειας δυο βδομάδων στην έρημο από το Μαρόκο προς τη Μαυριτανία (προς το studio που θα ηχογραφούσαν το άλμπουμ...), η μπάντα κατασκήνωνε κάθε βράδυ και πρόβαρε τη μουσική γύρω από τη φωτιά. Το τελευταίο βράδυ του ταξιδιού, έστησαν τα μικρόφωνα και, βασικά, ηχογράφησαν με λίγα live takes το "Amadjar" για ένα ακροατήριο Σκορπιών. Αυτή δεν είναι απλώς μια ωραία διήγηση σε ένα δελτίο τύπου αλλά η ίδια η πεμπτουσία αυτής της μπάντας και του νέου άλμπουμ της. Κι όσο κι είναι δύσκολο να δεχτεί κανείς ότι η κολεκτίβα των Tinariwen απομακρύνθηκε ποτέ από αυτές, το "Amadjar" σηματοδοτεί μια επιστροφή στις ρίζες: στην καρδιά της ερήμου, όπως και στο μνημειώδες "Tassili" του 2011.

Η λέξη "Amadjar" μεταφράζεται ως «ο αόρατος επισκέπτης». Μοιάζει να υπονοείται ότι ο αόρατος επισκέπτης είσαι εσύ ο ίδιος, φίλε ακροατή. Κλείνεις τα μάτια και προσπαθείς να φανταστείς τους Tuareg μουσικούς να τραγουδάνε τις μουσικές τους ιστορίες στους αμμόλοφους και, σαν σκορπιός κι εσύ, μεταφέρεσαι εκεί στις σκιές της νύχτας που συναντάνε τις πορφυρές σπίθες, απρόσκλητος, αόρατος, ανώνυμος. Πάντα αυτή ήταν η γοητεία των Tinariwen. Το να σου δίνουν την αίσθηση ότι αντικρίζεις στα κλεφτά έναν κόσμο που δεν φτιάχτηκε για τα δυτικά σου μάτια και το να σου δίνουν τη χαρά να μετέχεις σε ένα μεθυστικό πανηγύρι στο οποίο δεν ανήκεις.

Μάθαμε να τους αποκαλούμε desert blues και να θεωρούμε το στυλ τους αρκετά παγιωμένο, παρόλα αυτά το "Amadjar" επιφυλάσσει εκπλήξεις. Πολλά από τα τραγούδια έχουν έναν ανάλαφρο, σχεδόν εορταστικό χαρακτήρα και ο όποιος blues τόνος του άλμπουμ περνάει συχνά σε δεύτερη μοίρα. Αντίθετα, υπάρχουν αρκετά εκτεταμένες πολυρυθμίες και μια εντύπωση ότι οι Tinariwen ζυγιάζουν και αφομοιώνουν στον ήχο τους πολλά στοιχεία από παραδοσιακές μουσικές των λαών της Sahara. Οι κιθάρες με τις χοροπηδηχτές τους πεντατονίες είναι φυσικά εδώ, όπως και η πέτρινη φωνή του αρχηγού Ibrahim Ag Alhabib - μια χροιά που μόνο με τους μεγάλους του Mississippi μπορεί να παραλληλιστεί -, στο πλάι τους όμως τα κρουστά και τα χορωδιακά φωνητικά μέρη δεν έχουν απλώς συνοδευτικό ρόλο.

Μεγάλη συμβολή στις νέες κατευθύνσεις που αχνοφαίνονται έχουν οι φοβερές συνεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο άλμπουμ, σε έναν δρόμο που ταιριάζει πολύ στους Tinariwen. Ξεχωρίζει η παρουσία του σπουδαίου Warren Ellis (The Bad Seeds και Dirty Three) όπου με το βιολί του χαρίζει μια νέα διάσταση στον οικείο ήχο της μπάντας. Ο Cass McCombs συμμετέχει στο "Kel Tinawen", ένα από τα καλύτερα tracks του άλμπουμ και ο Stephen O'Malley των Sunn O))) προσθέτει ελαφρώς παραισθησιογόνες blues αναθυμιάσεις στα "Amalouna" και "Wartilla", με τη χαρά του μαθητή που παίζει με τον δάσκαλο. Η εκπληκτική φωνή της Noura Mint Seymali επίσης ακούγεται σαν να ήταν πάντα μέρος της παρέας. Ειδικά το "Amalouna" είναι ένα πρωτόγνωρο διαμάντι της δισκογραφίας των Ερήμων. Υπάρχουν όμως και τα highlights που δεν έχουν εξωτερικές επιρροές: το "Tenere Maloulat" και το σκοτεινό "Wartilla" είναι τραγούδια που θα είχαν άνετα θέση σε ένα best of του συγκροτήματος.

Αν και οι συνθέσεις του άλμπουμ δεν στέκονται όλες στο ίδιο επίπεδο, η συνολική εμπειρία της ακρόασης του "Amadjar" είναι απολαυστική. Ένα θαυμάσιο άλμπουμ που επαναφέρει τους Tinariwen σε μεγάλη φόρμα, έπειτα από τα ελαφρώς πεσμένα "Emmar" και "Elwan", μπορώντας να σταθεί ανάμεσα στα καλύτερα τους και κοντά στο συγκλονιστικό "Tassili". Περισσότερο όμως, ένα ακόμα μυστικιστικό μουσικό - και όχι μόνο - ταξίδι που θα αποζημιώσει τους ακροατές που τολμούν να μετρούν τη φαντασία ως μία από τις αισθήσεις τους. Στο τέλος της μέρας όλοι μας, άνθρωποι και σκορπιοί, δεν είμαστε παρά ο ανώνυμος κόκκος άμμου και η στιγμιαία σπίθα φωτιάς που συνοδεύει τα αληθινά τραγούδια.