ProgSession #25: Spectrum

Όση χαρά προσφέρει στους απανταχού μουσικόφιλους η παρακολούθηση της επικαιρότητας και η βιωματική συναίσθηση του παρόντος, άλλο τόσο, και ίσως και περισσότερο, ενδιαφέρον έχει η ενασχόληση με το άγνωστο παρελθόν, με το σκάλισμα της Ιστορίας, με τις πιο αφώτιστες γωνιές της. Στα πλαίσια αυτής της διαστροφής, το Rocking.gr κάθε μήνα θα παρουσιάζει, μέσω μίας στήλης που καθόλου τυχαία επέλεξε να παίξει με τις λέξεις progress και obsession, ένα δίσκο από το ευρύτατο φάσμα και την κληρονομιά του progressive rock, που δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει ενός cult συλλεκτικού επιπέδου.

Days of progressive past Vol. 25:

Spectrum - Part One
Harvest
1971

Οι Manfred Mann's Earth band είναι ένα σπουδαίο συγκρότημα του μελωδικού progressive rock και με τις παιδικές μου αναμνήσεις ακόμα ζωντανές, ένα από τα αγαπημένα μου. Δεν πέρασε καιρός μέχρι να ξεψαχνίσω τη δισκογραφία τους και η σχετική ευκολία με την οποία μπορεί κανείς να εντοπίσει σχεδόν το σύνολό της σε βινύλιο έκανε τους δίσκους τους να είναι από τους πρώτους που απέκτησα όταν επιδόθηκα στο εν λόγω σπορ. Φυσικά αν υπάρχει κάτι για το οποίο οι Manfred Mann's Earth Band έγιναν διάσημοι (κυριολεκτικά διάσημοι κάποιες εποχές) ήταν η ικανότητά τους στις διασκευές. Ειδικά οι Bruce Springsteen και Bob Dylan πρέπει ακόμα να απορούν από τη δύναμη και τις μελωδίες που κατάφερνε ο Manfred Mann να γεννήσει σχεδόν μέσα από τα τραγούδια τους. Τι δουλειά έχουν όμως, θα μου πείτε οι Βρετανοί σε μία στήλη που έχει ταχθεί να πραγματεύεται την κάπως πιο υπόγεια πλευρά του prog rock; Μα φυσικά το κείμενο δεν είναι για αυτούς αλλά για τη διασκευή που άνοιξε το δρόμο στο να μάθω εγώ και αρκετοί άλλοι φαντάζομαι, ένα αξιόλογο συγκρότημα από ένα απρόβλεπτο μέρος.

Στο αδίκως παραμελημένο "Good Earth" του 1974, λοιπόν, η Γήινη Μπάντα διασκεύασε δύο τραγούδια τα οποία από την αρχή ξεχωρίζουν στο σύνολο. Κυρίως το "I'll Be Gone" με την κολλητική μελωδία των πλήκτρων είναι από τα τραγούδια που από την πρώτη ακρόαση και μετά δεν σταματάς να τα σιγομουρμουρίζεις. Το αυθεντικό όμως είναι ένα εξίσου ενδιαφέρον τραγούδι από τους Αυστραλούς Spectrum. Σε εκείνη την εκδοχή του είναι ο αγαπημένος ήχος της φυσαρμόνικας που οδηγεί τη μελωδία και μαζί με ένα echo στην παραγωγή, έναν ξεκούραστο ρυθμό, τη συνοδευτική απλότητα του πιάνου και την με βαριά προφορά φωνή του τραγουδιστή (και συνθέτη και κιθαρίστα και αρμονικίστα) Mike Rudd δίνουν μία υπέροχη, νωχελική και blues folk χροιά σε αυτό που έμελλε να είναι το πρώτο single του συγκροτήματος. Υπέροχο και αγαπημένο όσο κι αν είναι, δεν είχε πολύ σχέση με το progressive rock, είναι κάτ' αντιστοιχία ό,τι το "Lucky Man" είναι για τους ELP. Αντιθέτως αν γύριζες πλευρά στο 45άρι για να ακούσεις το "Launching Place Part 2" (και αυτό βρήκε το δρόμο του στο "Good Earth" που λέγαμε) ο χαρακτήρας που θα διαμόρφωναν οι Spectrum άρχιζε σταδιακά να διαγράφεται. Με κυρίαρχα τα πλήκτρα και πιο εμφανείς τις συμφωνικές διαστάσεις τους οι Spectrum παραδίδουν ένα τραγούδι με δύο εναλλασσόμενα θέματα, ένα που παίζει και ξεχειλώνει κατά βούληση ο Lee Neale στο hammond και ένα διαφορετικό στο οποίο πατάει η φωνή του Rudd.

Τo single αυτό, από την κυκλοφορία του CD και μετά, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πρώτου LP των Spectrum που κυκλοφόρησε με τον φιλόδοξο τίτλο "Part One". Προοδευτικό όχι μόνο κατ όνομα αλλά και στην πράξη για την Αυστραλία, το "Part One" ίσως και να είναι το πρώτο prog rock άλμπουμ από down under. Ξεκινάει με το "Make Your Stash", μία προσαρμογή του "Jupiter, The Bringer Of Jollity" του Holst στη μετα-ψυχεδελικη εποχή. Βασισμένο στα ηχητικά στρώματα των πλήκτρων και την παιγμένη με τα δάχτυλα ηλεκτρική κιθάρα και φυσικά έχοντας σαν κληρονομιά τη σχεδόν pop μελωδία του πρωτότυπου θα μπορούσε με ευκολία αυτό να είναι το επόμενο single του συγκροτήματος. Τελευταία Manfred Mann παραπομπή (αλλά και ένδειξη ίσως πόσο επηρεάστηκε ο Βρετανός από το συγκρότημα αυτό) το γεγονός ότι δύο χρόνια μετά οι Earth Band θα κάνουν τη δική τους διασκευή στη σύνθεση του Holst ως "Joybringer", αλλά αυτή είναι μία άλλη ιστορία.

Οι συνθέσεις που κυριαρχούν, λόγω διάρκειας, στο "Part One" είναι τα "Fiddling Fool" (12'36") και "Superbody" (κακώς αναφέρεται συχνά ως "Superboy") (9'15") που αμφότερα ακολουθούν την ίδια μορφή. Περιλαμβάνουν μία ευφάνταστη και άμεση μελωδία που τονίζει την πιο ευπρόσιτη πλευρά του συγκροτήματος αλλά σύντομα ξεφεύγουν σε διαστημικές, χαοτικές και ενίοτε θορυβώδεις, σχεδόν krautrock (που δεν πρέπει να είχαν ακούσει ποτέ στη ζωή τους μέχρι τότε οι Αυστραλοί) περιπλανήσεις από αυτές που θα ενθουσιάσουν τους πιο περιπετειώδεις ακροατές. Με τα πλήκτρα να κόβουν και την κιθάρα να ράβει, παρόλα αυτά για κάποιο λόγο είναι η ρυθμική βάση και κυρίως τα τύμπανα του Ray Arnott που φαίνεται να ξέρουν πότε να κάνουν τα καταλληλότερα χτυπήματα. Τα δύο τραγούδια που απομένουν για να κλείσει ο δίσκος, "Drifitng" και "Mumbles I Wonder Why" δεν καινοτομούν στα πλαίσια των Spectrum και επαναλαμβάνουν ουσιαστικά όσα ήδη ξέραμε. Απέχουν πολύ όμως από το να είναι fillers. Αμφότερα εδραιώνουν την κυριαρχία των πλήκτρων στο άλμπουμ και μάλιστα κάνουν εύκολη τη διαπίστωση ότι ο Neale είχε βρει έναν απροσδιόριστα δικό του και αρκετά χαρακτηριστικό ήχο.

Οι Spectrum θα συνεχίσουν την πορεία τους με τον de facto ηγέτη Mike Rudd και τον μπασίστα Bill Putt να αποτελούν τον αδιάλειπτο πυρήνα σε όλες τους τις ενσαρκώσεις. Μάλιστα ο επόμενος δίσκος τους, "Milesago", ο πρώτος διπλός rock δίσκος της Αυστραλίας, από πολλούς θεωρείται ανώτερος του ντεμπούτο τους. Δυστυχώς κάπου εκεί η μικρή ανταπόκριση του κοινού που είχε πλέον μετακινηθεί σε άλλα είδη μουσική τους ανάγκασε να δημιουργήσουν ένα alter-ego, τους Indelible Murtceps (αναγραμματισμός του Spectrum) που με ποιο pop μουσική μπήκαν στο κλίμα της εποχής καλύτερα, έχασαν όμως τα πιο ποιοτικά τους χαρακτηριστικά και γρήγορα διέλυσαν. Το δίδυμο Rudd/Putt θα περιπλανηθεί με τους Ariel μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '70 και όταν το punk έχτισε μία σαρωτική σκηνή στην Αυστραλία. Οι τελευταίες δεκαετίες έφεραν ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για το συγκρότημα που το έχει κρατήσει ζωντανό μέχρι σήμερα, έστω και σε τοπικό επίπεδο.

Τον επόμενο μήνα το ProgSession θα υποστεί ένα πολιτισμικό σοκ, φέρνοντας την Ανατολική Μεσόγειο στη Β. Ευρώπη.