Riverside: «Θέλαμε να αποδείξουμε ότι δεν είχαμε πει την τελευταία μας λέξη»

Υπάρχουν κάποιες μπάντες που οι μουσικές τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απόληξη του χαρακτήρα και της ψυχοσύνθεσης του δημιουργού τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι οι Πολωνοί progressive rockers/metallers Riverside, των οποίων κάθε βήμα στη δεκαπενταετή ως τώρα δισκογραφική τους πορείας αποτελούσε - πέραν από μια εξαιρετική μουσική πρόταση - μια κατάθεση του ψυχικού κόσμου του ιθύνοντα νου της μπάντας, του Mariusz Duda. Ως η πρώτη δισκογραφική απόπειρα του συγκροτήματος μετά τον χαμό του ιδρυτικού μέλους και κιθαρίστα του Piotr Grudzinski, το "Wasteland" δεν θα μπορούσε να αποτελεί κάποιους είδους εξαίρεση. Αντίθετα, αποτελεί πιθανότατα το πιο φορτισμένο άλμπουμ της μπάντας κι όπως αναφέρει ο Duda σηματοδοτεί την έναρξη της «δεύτερης ζωής» της. Στην κουβέντα που ακολουθεί μιλάει μεταξύ άλλων για τον φόβο και την απόγνωση που φέρνει το ενδεχόμενο τέλος, για την ειλικρίνεια και αναζήτηση της αυθεντικότητας στην τέχνη και για το όραμα που του επιτάσσει να συνεχίσει, αποδεικνύοντας πως η ομορφιά και η σπουδαιότητα της μουσικής γίνονται ακόμα πιο έντονες και έχουν ακόμα μεγαλύτερη αξία όταν πίσω από αυτές βρίσκονται άνθρωποι σαν τον Mariusz Duda.

Χρήστο, εδώ;

Γεια σου Mariusz! Είναι πάντα ευχαρίστηση και προνόμιο το να μπορώ να μιλάω μαζί σου!

Σε ευχαριστώ.

Παρόλο που έχουμε μιλήσει αρκετές φορές στο παρελθόν, δεν είχαμε την ευκαιρία να τα πούμε τα τελευταία χρόνια, οπότε θα ήθελα να μου επιτρέψεις να εκφράσω τα συλλυπητήριά μου για τις απώλειές σου...

Σε ευχαριστώ πολύ. Τη θυμάμαι την τελευταία φορά που μιλήσαμε, πρέπει να ήταν για την προώθηση του "Love, Fear And The Time Machine"...

Στην περσινή περιοδεία τα πάντα ήταν δύσκολα

Σωστά! Οφείλω να πω ότι πάντα ένιωθα μια προσωπική σύνδεση με τις μουσικές σας, οπότε ο χαμός του Piotr με άγγιξε και επηρέασε τον τρόπο με τον ακούω πλέον την μουσική των Riverside. Μπορώ μόνο να φανταστώ πόσο πολύ θα επηρέασε εσάς... Υπήρξαν τραγούδια που σε δυσκολεύουν όταν τα παίζεις ζωντανά ή ακόμα κι όταν τα ακούς;

Κατά τη διάρκεια της περσινής περιοδείας τα πάντα ήταν δύσκολα, για να είμαι ειλικρινής...

Θυμάμαι το πρώτο show που παίξαμε τον Φεβρουάριο, ήταν πολύ δύσκολο για εμάς. Υπάρχουν κάποια πράγματα που σου βγαίνουν από μόνα τους (σ.σ.: muscle memory) και κατά τη διάρκεια των σόου κάνεις διάφορα που πάντα έκανες, όπως το να κοιτάς τους συμπαίκτες σου σε συγκεκριμένα σημεία ή παρεμφερείς περίεργες συμπεριφορές. Θυμάμαι πως - επειδή ήταν κάτι που είχα συνηθίσει - να κοιτάζω προς την μεριά του κιθαρίστα σε κάποια σημεία και αντί να δω τον Grudzien να χαμογελάει, έβλεπα τον Maciej να παίζει την κιθάρα του, κοιτώντας την πεταλιέρα του, αντί να είναι σε οπτική επαφή μαζί μου. Τέτοιου είδους πράγματα... Πολλές τέτοιες καταστάσεις ήταν δύσκολες και δεν μπορώ να πω ότι τις συνήθισα, αλλά ήξερα τι να περιμένω.

Πάντως, με κάθε show προσπαθούσα να το συνηθίσω και να γίνομαι όλο και πιο δυνατός, αν μπορώ να πω κάτι τέτοιο. Στο τέλος, βρήκαμε ο ένας τον άλλον, με διαφορετικό τρόπο. Αλλά, το ξεκίνημα ήταν πραγματικά δύσκολο...

Οφείλω να πω πως τα φετινά σόου που δώσαμε ήταν τελείως διαφορετικά σε σχέση με τα προηγούμενα, διότι έχει περάσει ένα χρονικό διάστημα πλέον. Έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια... και η ζωή συνεχίζεται και οφείλουμε να επικεντρωθούμε στο μέλλον αυτήν τη στιγμή.

Θέλαμε να αποδείξουμε ότι οι Riverside δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη

Ακολουθώ την μπάντα από το 2005 και από την πρώτη στιγμή λάτρεψα τη μουσική σας. Έτσι, όσο περνάνε τα χρόνια μπορώ να πω με μεγαλύτερη σιγουριά ότι οι Riverside δεν είναι απλά μια από τις αγαπημένες μου μπάντες της τρέχουσας περιόδου, αλλά μια από τις αγαπημένες μου μπάντες όλων των εποχών. Οπότε, θεωρώ ότι πρέπει να σε ευχαριστήσω που αποφάσισες να συνεχίσετε...

Η ευχαρίστηση είναι δική μου! Θέλαμε - πρώτα και κύρια - να αποδείξουμε ότι οι Riverside δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη. Διότι, κάτω από όλες αυτές τις συνθήκες μάλλον θα έπρεπε να το λήξουμε. Αλλά, μπορώ να πω ως βασικός συνθέτης - καθώς πάντα ήμουν ο βασικός συνθέτης σε αυτή την μπάντα - πως ακόμα δεν έχουμε πει την τελευταία μας λέξη. Πραγματικά θέλαμε να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι.

Θα ήταν εντάξει αν λέγαμε «ας το αφήσουμε». Κι οφείλω να πω ότι σκέφτηκα το να τελειώσω τους Riverside και να επικεντρωθώ στην σόλο καριέρα μου, στους Lunatic Soul και σε κάτι που θα έφερε το όνομά μου. Αλλά, αργότερα συνειδητοποίησα πως θα έπρεπε να κάνουμε ακόμα κάνα δυο άλμπουμ ή και περισσότερα, διότι ο μουσικός μας κύκλος δεν έχει κλείσει.

Είμαι κι εγώ χαρούμενος που το κάνουμε αυτό και που συνεχίζουμε...

Χάρις στο γεγονός πως οι Metallica υπάρχουν ακόμα, όλοι θυμούνται τον Cliff Burton σωστά;

Κατά την άποψή μου, είναι κι ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσετε την μνήμη του Piotr. Συμφωνείς;

Ένας φίλος μου είπε λίγο καιρό αφότου έφυγε ο Piotr: «θεωρώ πως πρέπει να συνεχίσετε, διότι αν το κάνετε η μνήμη του Piotr θα παραμείνει ζωντανή. Σε άλλη περίπτωση ο κόσμο θα τον ξεχάσει». Και είχε απόλυτο δίκιο.

Όταν μια μπάντα συνεχίζει, θυμάσαι ότι αυτή η μπάντα είχε ένα μέλος κάποτε και το σκέφτεσαι, ενώ παράλληλα υπάρχουν και οι επέτειοι που γιορτάζονται. Ίσως να μην είναι καλό παράδειγμα, ίσως και να είναι, αλλά χάρις στο γεγονός πως οι Metallica υπάρχουν ακόμα, όλοι θυμούνται τον Cliff Burton σωστά; Κι αυτοί φροντίζουν να τον θυμούνται, ενώ υπάρχουν επανακυκλοφορίες κι όλα τα σχετικά...

Ακριβώς κάτι τέτοιο είχα στο μυαλό μου... Κι ερχόμαστε στο "Wasteland" που είναι μια ακόμα άψογη προσθήκη σε μια αψεγάδιαστη δισκογραφία. Οφείλω να σε συγχαρώ, είναι υπέροχο άλμπουμ!

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ!

Θα μπορούσαμε να βρούμε και κάποιον που να παίζει ακριβώς όπως ο Grudzien, αλλά τότε θα προσποιούμασταν ότι είμαστε κάποιοι άλλοι από αυτούς που πραγματικά είμαστε

Ποιες θα έλεγες ότι ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που κλήθηκες να ξεπεράσεις όταν αποφάσισες να γράψεις νέα μουσική για τους Riverside;

Το να είναι δυνατός αναφορικά με την κεντρική ιδέα. Πάντα γράφω άλμπουμ. Οι Riverside πάντα γράφουν άλμπουμ. Και προσωπικά δεν νιώθω κάποια υποχρέωση να ικανοποιήσω το κοινό μου, αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω... Δεν βλέπω το λόγο να κάνω το ίδιο άλμπουμ που έχω κάνει στο παρελθόν...

Έτσι, υπάρχουν κάποια πράγματα στα οποία οφείλεις να είσαι απόλυτα συγκεντρωμένος. Αν θες να δημιουργήσεις μια ιστορία με δυνατή συνοχή, θα πρέπει απλά να κάνεις κάτι δικό σου και να το υποστηρίξεις.

Γι' αυτό, παραδείγματος χάριν, όταν κάναμε το "Anno Domini High Definition" αποφάσισα να προσπεράσω όλες τις ακουστικές κιθάρες, τις μπαλάντες και τα σχετικά, καθώς ήθελα να δημιουργήσω ένα δυναμικό άλμπουμ γύρω από την εποχή της υπερκινητικοτητας. Οπότε, ήθελα να είναι διαφορετικό από τη "Reality Dream" τριλογία.

Επίσης, όταν κάναμε το "Love, Fear And The Time Machine" ήθελα να δημιουργήσω κάτι σαν αυτό που βλέπεις στο εξώφυλλο του δίσκου. Να δημιουργήσω αυτού του είδους την μελαγχολία, αυτού του είδους τα συναισθήματα που είναι συνδεδεμένα με την παιδική ηλικία. Οπότε, αυτό το άλμπουμ έπρεπε να είναι πιο μαλακό, πιο χαλαρό, έπρεπε να είναι σαν ένα ηλιοβασίλεμα και να μην έχει αυτή τη σκοτεινή μελαγχολία που χαρακτήριζε τις προηγούμενες δουλειές.

Αυτήν τη φορά, ήθελα να δημιουργήσω ένα άλμπουμ για το τέλος του κόσμου. Και για αυτό το λόγο έπρεπε να είναι πιο σκοτεινό και πιο «σκουριασμένο». Γράφοντας ένα άλμπουμ για το τέλος του κόσμου δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα μπορούσαμε να επαναλάβουμε ακριβώς αυτό που πχ κάναμε στο "Love, Fear And The Time Machine", μόνο και μόνο επειδή ο κόσμος αγάπησε αυτό το άλμπουμ. Να έχουμε πάλι αυτές τις spacy κιθάρες; Όχι! Ήθελα να δημιουργήσω κάτι διαφορετικό κι αυτό αποτέλεσε την μεγαλύτερη πρόκληση.

Το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε θα ήταν να γράψουμε το ίδιο άλμπουμ με κάτι που έχουμε κάνει στο παρελθόν. Για παράδειγμα, να κάνουμε το "Second Life Syndrome pt.II" με παρόμοια τραγούδια, αντίστοιχες κιθάρες και τρόπο παιξίματος. Θα μπορούσαμε να βρούμε και κάποιον που να παίζει ακριβώς όπως ο Grudzien, αλλά τότε θα προσποιούμασταν ότι είμαστε κάποιοι άλλοι από αυτούς που πραγματικά είμαστε. Και πάντα θέλω να κάνω κάτι που είναι ειλικρινές, που είναι δικό μας. Και για αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό που κάναμε. Και είμαι χαρούμενος που το κάναμε.

Αυτή, λοιπόν, ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση: το να δημιουργήσουμε κάτι διαφορετικό. Με τον δικό του χαρακτήρα, με τον δικό του ήχο και με την δική του ταυτότητα.

Είμαστε ακόμα οι Riverside. Αλλά διαφορετικοί Riverside

Όταν το πρωτοάκουσα, μπορώ να πω ότι δεν ήταν αυτό που περίμενα πάντως, και το λέω με την καλή έννοια... Θα το χαρακτήριζα ως μια μίξη παλιών και νέων Riverside, αλλά με φρέσκια και διαφορετική προσέγγιση. Συμφωνείς;

Σίγουρα κάτι άλλαξε! Συνήθως, δουλεύαμε μαζί στις πρόβες, αλλά αυτή τη φορά έκανα πολλά πράγματα μόνος μου. Ήθελα να αλλάξω μερικά πράγματα. Όχι μόνο ένα ή δύο...

Πρώτον και κύριο, λόγω του τίτλου ήθελα να αλλάξω τον τρόπο με τον οποίο τραγουδάω. Δεν με εξέφραζε πολύ αυτό το μελαγχολικό στυλ που είχα σε τραγούδια όπως το "Towards The Blue Horizon" ή στο "Time Travelers" με τις πολύ όμορφες, συναισθηματικές μελωδίες. Όχι! Ήθελα να κάνω κάτι που να είναι πιο «αντρικό». Οπότε σκέφτηκα «το να τραγουδήσω αντρικά δεν σημαίνει ότι πρέπει να ουρλιάζω, οπότε ίσως θα έπρεπε απλά να τραγουδήσω πιο χαμηλά». (γέλια)

Κάπως έτσι αποφάσισα να τραγουδήσω πιο χαμηλά και παράλληλα θέλησα να αποβάλλω τις επιρροές από το Βρετανικό rock και να κάνω κάτι δικό μου. Οπότε σκεφτόμουν, «τι θα μπορούσε να είναι πολωνικό αυτήν την εποχή;» και ό,τι σκεφτόμουν ήταν συνδεδεμένο με την θρησκεία, τον πατριωτισμό κι όλα αυτά. Εν τέλει σκέφτηκα πως κάποιου τέτοιου τύπου μελωδίες συνδυασμένες με κάποιο παραδοσιακό στοιχείο - όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν - θα ήταν ενδιαφέρουσες. Έτσι, τραγούδια σαν το "The Day After" ή το "Lament" έχουν εμπνευστεί από σλάβικες μελωδίες.

Επίσης, ένα μεγάλο μέρος είναι παιγμένο σε ακουστική κιθάρα και συντέθηκε σε ακουστική κιθάρα. Για αυτό και έχει δυναμικό, μα συνάμα προσιτό ήχο.

Επιπλέον, υπήρξαν κι άλλες αλλαγές όπως για παράδειγμα πως ο ήχος στα drums έπρεπε να είναι μεγαλύτερος ή το ότι ο ήχος στις κιθάρες θα έπρεπε να είναι μια σύνδεση κι ένα μίγμα ανάμεσα στην συνήθη ηλεκτρική κιθάρα και την βασισμένο στο piccolo κιθάρα. Γενικά, το background είναι διαφορετικό.

Στην πραγματικότητα, ήθελα να βρω τη λύση για το τέλος του κόσμου και να επισημάνω ότι είμαστε ακόμα οι Riverside, αλλά διαφορετικοί Riverside. Δεν ήθελα να προσποιηθώ τους παλιούς Riverside, αλλά να δημιουργήσω νέα ποιότητα. Όλα αυτά αθροιστικά, με ώθησαν στο να δημιουργήσω αυτό που τελικά έχουμε στο "Wasteland", το οποίοι όταν έρχεσαι σε επαφή μαζί του ακούγεται σαν Riverside, αλλά σε πολλά επίπεδα έχει διαφορετική προσέγγιση.

Και, φυσικά, κάποιος θα πει ότι αυτή η αλλαγή επήλθε γιατί δεν έχουμε πλέον τον Piotr μαζί μας. Αν ο Piotr ήταν ακόμα μαζί μας, αυτό το άλμπουμ μπορεί να ήταν παρόμοιο με αυτό που είναι. Διότι, οι ήχοι και οι κιθάρες θα ακολουθούσαν διαφορετικό στυλ. Φυσικά, κάποια μοναδικά μέρη που ήταν μόνο για τον Piotr δεν υπάρχουν πλέον. Άλλα, όπως και να έχει, η πηγή και ο βασικός πυρήνας των Riverside παραμένουν ίδιοι, μόνο που με όλες αυτές τις αλλαγές ακούγονται διαφορετικοί.

Όλα όσα περιλαμβάνονται εδώ δίνουν την αίσθηση πως όντως είναι αληθινά, πως έχουν συμβεί! Δεν προσποιούμαστε πως αυτά τα στενάχωρα πράγματα συνέβησαν...

Στο πλαίσιο της προώθησης του δίσκου επεσήμανες ότι το σκοτάδι και η εσωτερική κραυγή των παλιών Riverside επανήλθαν. Είναι όντως σκοτεινό και θυμωμένο, αλλά με διαφορετικό τρόπο από ότι ήταν προηγούμενα άλμπουμ. Θα μπορούσε αυτό να οφείλεται στο ότι έχεις αλλάξει ως άνθρωπος κι αυτό αντανακλά στη μουσική σου;

Νομίζω πως ναι. Ίσως κάτι να έσπασε μέσα μου και να υπάρχει αυτή η μεγάλη πληγή. Επίσης, συνδέεται με το γεγονός ότι έγινα σαράντα τρία πρόσφατα και πλέον είμαι ένας ενήλικος άνδρας, ενώ παράλληλα είμαι σε μια διαφορετική σχέση αυτή τη στιγμή και νιώθω πολύ περισσότερο υπεύθυνος από ότι ήμουν παλιότερα.

Πάντως, θυμάμαι όταν άκουγα ένα demo που απλά μου βγήκε και συνέθεσα πολύ γρήγορα, να συνειδητοποιώ πως τα επίπεδα των συναισθημάτων έχουν αλλάξει πλέον. Δεν είναι απλώς όμορφα, μελαγχολικά τραγούδια. Υπάρχουν πολλά πράγματα που κάποιος μπορεί να διαβάσει και να ακούσει ανάμεσα στις γραμμές. Όλα όσα περιλαμβάνονται εδώ δίνουν μια αίσθηση πως όντως είναι αληθινά, πως έχουν συμβεί! Δεν μοιάζει να προσποιούμαστε πως αυτά τα στενάχωρα πράγματα συνέβησαν. Και ίσως αυτό το συναίσθημα να είναι κάποιου είδους παρέα όταν ακούει κάποιος το άλμπουμ.

Αλλά, σίγουρα, κι εγώ παρατήρησα πως κάτι έχει αλλάξει. Για καλύτερα ή χειρότερα δεν ξέρω, αλλά σίγουρα έτσι βγήκε! Για μένα, είναι απόλυτα ειλικρινής μουσική!

Για μένα αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο στη μουσική...

Η ειλικρίνεια!

Αυτό το άλμπουμ είναι η δεύτερη ζωή μας, κατά μια έννοια

Αυτό! Πάντως υπάρχουν κάποιες αναφορές στο "Second Life Syndrome" όπως οι τίτλοι του εναρκτήριου και του τελευταίου τραγουδιού, καθώς και το μεγάλο instrumental τραγούδι στη μέση. Ποιοι άλλοι παραλληλισμοί μπορούν να γίνουν ανάμεσα στα δυο αυτά άλμπουμ που δεν είναι τόσο προφανείς ή εύκολα αναγνωρίσιμοι;

(γέλια) Πρώτα και κύρια, χρησιμοποίησα το νούμερο εφτά στον τίτλο για να υποδείξω ότι υπάρχει μια συνέχεια. Το ανάποδο L είναι το 7 και στο επόμενο άλμπουμ θα υπάρχει το οκτώ και στο μεθεπόμενο το εννιά. Έτσι, αντί να παίζω με τον αριθμό των λέξεων των τίτλων, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τους ίδιους τους αριθμούς.

Είναι αλήθεια πως ήθελα να κάνω αυτή την αναφορά στο "Second Life Syndrome" κυρίως γιατί όντως αυτό το άλμπουμ είναι το σύνδρομο της δεύτερης ζωής μας.. είναι η δεύτερη ζωή μας, κατά μια έννοια.

Παράλληλα, κάποιος ίσως πει πως το "Guardian Angel" συνδέεται με τους στίχους του "The Curtain Falls" από το "Out Of Myself" ή ότι το "River Down Below" συνδέεται με το "The Same River". Αλλά θα ήταν λίγο υπερβολικό όλο αυτό...

Ας πούμε απλά πως το "River" στο όνομα της μπάντας Riverside και το "River" στον τίτλο του κάθε τραγουδιού όπως το "Back To The River" ή το "River Down Below" ή το "Where The River Flows" είναι το ίδιο ποτάμι (γελάει). Απλά το κάνουμε κάποιου είδους κρυφή έκπληξη (σ.σ.: easter egg).

Στα σοβαρά, οι αναφορές στο "Second Life Syndrome" έγιναν κυρίως γιατί αυτή είναι η δεύτερη ζωή μας. Απλά αυτό...

Τα φωνητικά μου ήταν όμορφα, αλλά ντροπαλά και δεν είχαν καθόλου αυτοπεποίθηση μέσα τους. Ήθελα να το αλλάξω αυτό

Το a capella άνοιγμα του "The Day After" με άφησε άφωνο την πρώτη φορά που το άκουσα και με καθηλώνει κάθε φορά. Πώς κι αποφάσισες να ανοίξεις το άλμπουμ με αυτό τον τρόπο; Θα μπορούσε να είναι κάτι σαν την προσευχή μιας χαμένης ψυχής;

Φυσικά και θα μπορούσε! Έχει να κάνει με τον διαφορετικό τρόπο τραγουδιού που ανέφερα και πριν. Ακόμα θυμάμαι να το τραγουδάω αυτό... Δεν θυμάμαι που ήταν... πιθανότατα κάτω από το ντους! Εκεί είναι που μου βγαίνουν πάντα οι καλύτερες μελωδίες! (γέλια) Το "The Depth Of Self-Delusion" το έγραψα επίσης στο ντους... και το "Lament". Γενικά, έκανα πολλά ντους κατά τη διάρκεια αυτού του άλμπουμ! (γέλια) Όταν, λοιπόν, άρχισα να το τραγουδάω, συνειδητοποίησα ότι βγαίνει υπέροχα ως a capella...

Έχει επίσης να κάνει με την αναζήτηση για διαφορετικού τύπου μελωδίες. Θυμάμαι τη στιγμή που συνειδητοποίησα πως πρέπει να αλλάξω τον τρόπο με τον οποίο τραγουδάω και να τον κάνω πιο δυναμικό όσον αφορά στις μελωδικές γραμμές.

Στην αρχή, με την τριλογία του "Reality Dream" οι Riverside είχαν αυτές τις κάπως μελαγχολικές μελωδικές γραμμές. Αλλά εκείνη ήταν μια διαφορετική μελαγχολία, ήταν πιο ψυχεδελική, ήταν μια μίξη ψυχεδέλειας και μελαγχολίας ή κάτι τέτοιο. Αργότερα, με το "Shrines Of New Generation Slaves" και το "Love, Fear And The Time Machine" ήταν που συνειδητοποίησα πως η μελαγχολία γινόταν πιο απαλή και πιο ευγενική και παρόλο που ακόμα τραγουδούσα στενάχωρα τραγούδια, αυτά είχαν διαφορετικό συναίσθημα. Τα φωνητικά μου ήταν όμορφα, αλλά ντροπαλά και δεν είχαν καθόλου αυτοπεποίθηση μέσα τους. Ήθελα να το αλλάξω αυτό. Παρόλο που η φωνή μου ακουγόταν αρκετά θλιμμένη, εγώ ήθελα να το αλλάξω αυτό.

Με το "The Day After" λοιπόν, θεωρώ πως το άλλαξα αυτό. Κι αργότερα στο άλμπουμ όλα αυτά τα πιο χαμηλά φωνητικά είναι λόγω αυτού του γεγονότος.

Οφείλω να πω πως γενικά το αγαπημένο μου στοιχείο στις μουσικές σου - είτε μιλάμε για τους Riverside, είτε για τους Lunatic Soul - είναι οι φωνητικές μελωδίες που γράφεις και ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεσαι τη φωνή σου. Οπότε, καταλαβαίνεις πως με εξέπληξε αυτή η επιλογή του να τραγουδήσεις χαμηλότερα. Αλήθεια, σε επηρέασαν μήπως άλλοι καλλιτέχνες που τραγουδούν κατ’ αυτό τον τρόπο;

Δεν νομίζω! Ο Leonard Cohen ή ο Nick Cave; (γέλια)

Είναι αστείο γιατί όταν ετοιμαζόμουν για την "Towards The Blue Horizon" περιοδεία έκανα μερικά μαθήματα φωνητικής, κυρίως για να είμαι σε καλύτερη κατάσταση λόγω του μεγάλου διαλείμματος που κάναμε όταν απεβίωσε ο Piotr. Ήθελα να είμαι καλύτερα προετοιμασμένος σε επίπεδο φυσικής κατάστασης. Και ο δάσκαλός μου μου είπε «γιατί δεν χρησιμοποιείς τα πιο χαμηλά σου μέρη; Έχεις μια πολύ ωραία φωνή εδώ». Και τότε συνειδητοποίησα πως τα χρησιμοποιούσα μόνο για backing vocals. Ίσως χρησιμοποίησα κάποια στο "Out Of Myself" και αργότερα υπήρχαν μόνο ως backing vocals τόσο στους Riverside όσο και στους Lunatic Soul, αλλά ποτέ ως τα βασικά. Και σκέφτηκα πως είναι ώρα γι' αυτό.

Βασικά, περίμενα την κυκλοφορία του άλμπουμ κάτω από το δικό μου όνομα, καθώς εξετάζω να κάνω κάτι τέτοιο στο μέλλον. Έχω κάποιες ιδέες που δεν ταιριάζουν ούτε στους Riverside ούτε στους Lunatic Soul και σκεφτόμουν πως το να τραγουδάω χαμηλά θα ήταν μια ωραία διαφοροποίηση ανάμεσα σε αυτή την δουλειά και τους Riverside ή τους Lunatic Soul. Αλλά, αργότερα συνειδητοποίησα πως η στιγμή ήταν τώρα και πως δεν έπρεπε να περιμένω. Αυτή εδώ είναι η στιγμή που πρέπει να τραγουδήσω πιο χαμηλά, καθώς μπορεί να συνδεθεί με το θέμα του άλμπουμ και με τις μελωδίες και σκέφτηκα πως θα ήταν πολύ ταιριαστό να το αξιοποιήσω τώρα.

Ακόμα κι αν νομίζεις πως ήρθε το τέλος του κόσμου θα πρέπει να σκεφτείς πως αυτό δεν είναι το τέλος για σένα. Διότι, μπορείς να σταθείς στα δυο σου πόδια και να προχωρήσεις μπροστά. Αυτό κάναμε κι εμείς με τους Riverside...

Στο "Acid Rain" και συγκεκριμένα όταν μπαίνει το "Dancing Ghosts" μέρος, υπάρχει ένας μιλητός στίχος που λέει «Περιμέναμε τις καλύτερες ημέρες. Πώς μπορούσαμε να ξέρουμε τότε ότι είμαστε χαρούμενοι;», που θεωρώ πως είναι απόλυτα αληθής και μια από τις πιο στενάχωρες φράσεις του άλμπουμ. Πώς μπορούμε να μάθουμε να εκτιμάμε αυτά που έχουμε;

Είναι πολύ αλήθεια αυτό. Έβλεπα μια ταινία που λέγεται "Dead Man's Letters" (σ.σ.: με επιφύλαξη) που έχει να κάνει με έναν δυστοπικό κόσμο στο μέλλον. Κάπου μέσα σε αυτή πρέπει να άκουσα κάτι συναφές.

Πρόκειται για ένα άλμπουμ που αφορά στο τέλος του κόσμου και απλά φαντάστηκα τον εαυτό μου κάπου στο μέλλον, σε ένα μέρος με πολύ ανοιχτό χώρο, ενώ ο κόσμος τον οποίο γνωρίζουμε δεν υπάρχει πια. Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ήταν τόσο βιαστικοί και περιμέναν πως κάτι σπουδαίο θα συμβεί στο μέλλον, ήταν στην πραγματικότητα πολύ απασχολημένοι για να καταλάβουν πως αυτή ήταν η καλύτερη περίοδός τους. Τώρα πλέον είναι απλά μνήμες, είναι φαντάσματα που χορεύουν (σ.σ.: "Dancing Ghosts"), σαν τις σκιές των παλιών ανθρώπων που δεν υπάρχουν πια.

Πιθανότατα αποτελεί μια συνέχιση αυτού που ξεκίνησα να επισημαίνω στο "Love Fear And The Time Machine". Οφείλεις να ζεις το εδώ και τώρα. Μην περιμένεις για καλύτερες ημέρες, απλά επικεντρώσου στο γεγονός πως αυτές εδώ είναι οι καλύτερες ημέρες σου. Και κάνε το σωστά. Απλά χαλάρωσε και κοίτα εσένα και την οικογένειά σου. Μην περιμένεις να αρρωστήσεις ή να συμβεί κάτι φρικτό ή... να έρθει το τέλος του κόσμου. Όχι! Απλά κάνω τώρα! Ξέρω πως είναι εύκολο να το λες αυτό, πως είναι κλισέ, αλλά είναι αλήθεια...

Αυτό ήθελα να κάνω. Να επισημάνω και να υπενθυμίσω πως αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή σου: το να είσαι καλά με τον εαυτό σου την δεδομένη χρονική στιγμή. Εδώ και τώρα!

Μα, αν συμβεί και κάτι φρικτό και σκεφτείς πως ήρθε το τέλος του κόσμου θα πρέπει να σκεφτείς πως αυτό δεν είναι το τέλος για σένα. Διότι, μπορείς να σταθείς στα δυο σου πόδια και να προχωρήσεις μπροστά. Αυτό κάναμε κι εμείς με τους Riverside...

Φαινόταν πως είχε έρθει το τέλος της μπάντας, αλλά στην αρχή κάναμε την φωτογράφιση ως τρίο, μετά από δυο χρόνια βγάλαμε την ανακοίνωση και έπειτα βγήκαμε σε περιοδεία, παίρνοντας μαζί μας έναν άλλο τύπο και αποδεικνύοντας πως μπορούμε ακόμα να παίζουμε ζωντανά. Αλλά, η μεγάλη αλήθεια για μια μπάντα φαίνεται πάντα όταν καλείται να γράψει νέα μουσική. Και το κάναμε κι αυτό τώρα.

Αυτή είναι μια ακόμα απόδειξη ότι μπορούμε να υπάρχουμε, ακόμα κι αν ήρθε το τέλος του κόσμου για την μπάντα. Το θεωρώ πολύ σημαντικό και θα έπρεπε να αποτελεί έμπνευση για όλους εκείνους του ανθρώπους που έχουν προβλήματα με το να το καταλάβουν αυτό. Σε άλλη περίπτωση, θα είναι απλά φαντάσματα που χορεύουν στο μέλλον και τίποτα άλλο.

Το καταλαβαίνω και θεωρώ ότι είναι κάτι που αξίζει να κρατήσει κάποιος στην άκρη του μυαλού του. Τώρα, θέλω να πάμε στο τέλος του “Lament” με το βιολί που είναι απλά συγκλονιστικό. Πώς προέκυψε; Βγάζει ένα τόσο ταιριαστό με την περίπτωση συναίσθημα...

Ήθελα να χρησιμοποιήσω ένα διαφορετικό όργανο σε αυτό το άλμπουμ. Έχουμε πειραματιστεί στο παρελθόν με το σαξόφωνο, αλλά αυτή τη φορά ήθελα κάτι που να συνδέεται με το θέμα και συγκεκριμένα με αυτή την «εσωτερική κραυγή» ή το «εσωτερικό κλάμα». Έτσι, θεώρησα πως είναι η κατάλληλη στιγμή για το βιολί. Ειδικά, από τη στιγμή που είναι συνδεδεμένο με το Πολωνικό crying tree (σ.σ.: αμετάφραστο) που έχουμε εδώ και κατ’ επέκταση συνδέεται με τα δάκρυα.

Ο Michal Jelonek, που εμφανίζεται ως καλεσμένος στο άλμπουμ, παίζει διαφορετική μουσική και αρέσκεται περισσότερο σε αυτού του είδους τα σόλο σαν κι αυτό που παίζει στο "The Struggle For Survival" αργότερα, το οποίο έχει ένα σόλο βιολί.

Αλλά, ναι, το τέλος του "Lament" είναι πολύ έντονο συναισθηματικά και μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή στο άλμπουμ.

Με έκανε να σκεφτώ μήπως θα έγραφες κάποια στιγμή μουσική για τους Riverside που θα την συνόδευε μια ορχήστρα. Κάτι μου λέει πως το αποτέλεσμα θα ήταν πολύ ενδιαφέρον…

Πλησιάζουμε και σε αυτό... (γέλια)

Το τελείωμα του άλμπουμ είναι μια ανοιχτή πύλη για ένα νέο κεφάλαιο

Πάντως, αν κάτι με εξέπληξε περισσότερο από όλα είναι το κλείσιμο του άλμπουμ. Είναι ένα πανέμορφο κομμάτι που μοιάζει να αφήνει λίγο φως σε έναν σκοτεινό κόσμο. Ήθελες να υποδείξεις πως υπάρχει ένα φως πριν κι ένα φως μετά τις δυσκολίες που καλούμαστε να ξεπεράσουμε; Πώς κι επέλεξες να κλείσεις το άλμπουμ με ένα τέτοιο τραγούδι;

Πάντα χρειάζομαι ένα καλό ξεκίνημα κι ένα καλό τέλος. Όταν ο Michal έφερε αυτό το τραγούδι στο στούντιο, πραγματικά συγκινήθηκα και σκέφτηκα πως θα έπρεπε να είναι το τέλος του άλμπουμ. Πάντα θέλαμε να κάνουμε ένα τέτοιο τραγούδι, μόνο με φωνητικά και πιάνο, αλλά δεν είχαμε ποτέ την ευκαιρία ή μάλλον δεν είχαμε ποτέ την κατάλληλη ιδέα... ως τώρα που ένιωσα ότι αυτό είναι κάτι μόνο για φωνή και πιάνο. Ας αφήσουμε στην άκρη τα κιθαριστικά σόλο, ας το κρατήσουμε οικείο και δυναμικό ταυτόχρονα.

Πρόκειται για μια ανοιχτή ιστορία... είναι μια ανοιχτή πύλη για ένα άλλο κεφάλαιο που ανοίγεται με αυτό το τελείωμα.

Έχετε επτά φανταστικά άλμπουμ, που σημαίνει πως έχετε πάρα πολλά καλά τραγούδια. Πως σκοπεύετε να αποφύγετε να απογοητεύσετε τους οπαδούς σας που θα θέλουν να ακούσουν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους τραγούδια στην περιοδεία; Σκέφτεστε να μεγαλώσετε τη διάρκεια του σόου ή να αλλάζετε setlist ή κάτι τέτοιο;

Θα είναι η "Wasteland" περιοδεία, οπότε θα προωθήσουμε τα τραγούδια μέσα από το "Wasteland", αλλά φυσικά πάντα είναι και μια καλή ευκαιρία να ψάξεις στα προηγούμενα άλμπουμ. Πάντα προσπαθώ να αναμίξω τα νέα τραγούδια με παλιότερα που έχουν παρεμφερή προσέγγιση ή παρεμφερή ατμόσφαιρα, ώστε να κάνω το show πιο συμπαγές. Και γι' αυτό θα τα συνδυάσω με τραγούδια μέσα από το "Second Life Syndrome" και το "Out Of Myself" αυτήν τη φορά, για να πάω πίσω στην σκοτεινή μελαγχολία του παρελθόντος.

Γενικά, αυτό προσπαθώ να κάνω πάντα. Πάντα προσπαθώ να ταιριάξω τα σωστά τραγούδια από το παρελθόν που λειτουργούν καλύτερα με την νέα προσέγγιση που έχουμε. Γι' αυτό κι η "Towards The Blue Horizon" περιοδεία  ήταν στενάχωρη και συναισθηματικά φορτισμένη. Διότι, επιλέξαμε μόνο μεγάλα και συναισθηματικά φορτισμένα τραγούδια. Τώρα μπορούμε να βάλουμε περισσότερα "dancing ghosts" τραγούδια, σε έναν βαθμό. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε μια πολύ ωραία μίξη στην επερχόμενη περιοδεία.

Πριν από είκοσι χρόνια η Πολωνία ήταν γεμάτη κόμπλεξ. Είχαμε διαρκώς αυτή την αίσθηση πως ό,τι κι αν κάνουμε δεν είναι αρκετά καλό

Στα βιβλία μου είστε μια από τις καλύτερες μπάντες στον Progressive χώρο την τελευταία δεκαπενταετία. Δεδομένου του ότι προέρχεστε από μια χώρα σαν την Πολωνία κι όχι από τις Η.Π.Α., την Αγγλία ή ακόμα και τη Σουηδία, θεωρώ πως είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα. Ποια ήταν τα μεγαλύτερα εμπόδια που κληθήκατε να ξεπεράσετε όντας μια Πολωνική μπάντα;

Από όταν ξεκινήσαμε, η γενιά έχει αλλάξει. Διότι, πριν από είκοσι χρόνια η Πολωνία ήταν γεμάτη κόμπλεξ. Είχαμε διαρκώς αυτή την αίσθηση πως ό,τι κι αν κάνουμε δεν είναι αρκετά καλό. Η νέα γενιά δεν ενδιαφέρεται και πολύ για το τι λέει ο κόσμος για αυτή. Επίσης, πολλά πράγματα έχουν αναμιχθεί πλέον στην Πολωνία. Διότι, το Σιδηρούν Παραπέτασμα δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό για πολύ κόσμο πλέον, αλλά στις εποχές μας ήταν συνδεδεμένο με έναν αγώνα. Ξέραμε πως για να φτάσουμε στην επιτυχία έπρεπε να δουλέψουμε πιο σκληρά. Και επίσης ξέραμε πως ήταν κάτι που θα ερχόταν μακροπρόθεσμα. Οπότε, δεν είχαμε κάποια θέληση να γίνουμε διάσημοι από την αρχή, γνωρίζαμε πως χρειαζόταν να το χτίσουμε σιγά-σιγά.

Υπάρχουν πάντα δυο πολύ σημαντικά πράγματα: η ταπεινότητα και η συνέπεια

Για μένα υπάρχουν πάντα δυο πολύ σημαντικά πράγματα: η ταπεινότητα και η συνέπεια.

Προσπαθούσαμε να είμαστε ταπεινοί, καθώς ξέραμε τη θέση μας στην ουρά, αλλά πάντα θέλαμε να γράψουμε δικά μας άλμπουμ. Πάντα ήθελα να δημιουργήσω κάτι δικό μου, δεν ήθελα να προσποιούμαι πως είμαι κάποιος άλλος. Οπότε, είναι λίγο αστείο που στο παρελθόν μας συνέκριναν με μπάντες όπως οι Dream Theater, οι Porcupine Tree ή οι Anathema, καθώς ως Riverside θεωρώ πως βρήκαμε το δικό μας στυλ πολύ νωρίς κι εξαρχής προσπαθήσαμε να κάνουμε κάτι δικό μας. Και για αυτό το λόγω ποτέ δεν παίξαμε support σε αυτές τις μπάντες… ΟK, παίξαμε μια φορά με τους Dream Theater και ίσως για αυτό να έλεγαν ότι παίζουμε σαν τους Dream Theater... Αλλά όπως και να έχει πάντα προσπαθούσαμε να κάνουμε κάτι που να είναι δικό μας και εγώ πάντα ήθελα να αποτελώ έμπνευση για άλλους ανθρώπους. Αυτά τα πράγματα είχαμε στο κεφάλι μας όταν ξεκινάγαμε...

Και τώρα... αυτή η προσέγγιση ήταν που μας βοήθησε να επιβιώσουμε. Η μηχανή ήταν σε λειτουργία κι ακόμα κι όταν ο Piotr μας άφησε, μπορέσαμε να συνεχίσουμε. Ήταν αυτή η μεγάλη κληρονομιά και αυτές οι εμπειρίες του παρελθόντος που μας βοηθήσαν να τα καταφέρουμε και να συνεχίσουμε.

Είμαι κι εγώ πολύ χαρούμενος που φτάσαμε ως εδώ και πιστεύω πως έχουμε ακόμα κάτι να πούμε. Θεωρώ πως μια καλή μπάντα θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 25 χρόνια παρουσίας και τουλάχιστον δέκα άλμπουμ. Τότε θα μπορείς να πεις πως είναι κάτι, σωστά; Υπάρχουν άπειρες μπάντες με δύο ή τρία άλμπουμ και τίποτα άλλο...

Όλο αυτό θα πρέπει να είναι κάτι που συνδέεται με τον χρόνο. Πρέπει να επενδύσεις χρόνο, πρέπει να επενδύσεις τη ζωή σου για να πετύχεις κάτι, με την καλή έννοια. Και εγώ πάντα ήθελα να έχω μια καλή μπάντα με δική της ταυτότητα. Για αυτό και είμαι πολύ υπερήφανος για τους συμπαίκτες μου στους Riverside που το καταφέραμε αυτό, με την σκληρή δουλειά μας...

Έχετε όντως επιτύχει πολλά και αξίζετε την αναγνώριση για αυτό. Πριν κλείσουμε θα ήθελα να σε ρωτήσω τι θυμάσαι από την τελευταία επίσκεψη σας στην Ελλάδα. Η χώρα μας δεν συμπεριλαμβάνεται στις ημερομηνίες της επερχόμενης περιοδείας, αλλά μπορούμε ίσως να ελπίζουμε ακόμα;

Ναι! Ακόμα έχουμε πλάνα για την επόμενη περιοδεία την άνοιξη ή και αργότερα μέσα στο 2019. Υπάρχουν πολλά logistic προβλήματα με την Ελλάδα, γιατί κάπως πρέπει να συνδεθεί με την υπόλοιπη περιοδεία. Αλλά, θα κάνουμε τα πάντα για να επιστρέψουμε στη χώρα σας, καθώς μας λείπετε αρκετά. Πάει καιρός από την τελευταία φορά (σ.σ.: αρχίζει να τραγουδάει "it’s been a long since the last time"). Ας ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρουμε. Αν όχι την άνοιξη του επόμενου έτους, τότε οπωσδήποτε το φθινόπωρο.

Διαβάστε εδώ την κριτική του δίσκου "Wasteland" από τον Χρήστο Καραδημήτρη.