Enslaved: «Θέλουμε οι ακροάσεις του "Utgard" να αποτελούν προσωπική εμπειρία»

Λίγα συγκροτήματα μπορούν να περηφανεύονται πως επί τριάντα χρόνια εξελίσσονται διαρκώς, δίχως ποιοτικές εκπτώσεις. Οι Enslaved, ίσως είναι το textbook παράδειγμα, όσον αφορά, τουλάχιστον, τη metal σκηνή. Δεν θεωρώ τυχαίο το γεγονός πως ήταν η μοναδική extreme metal μπάντα με δύο δίσκους στα 100 καλύτερα metal άλμπουμ της δεκαετίας, όπως τα ψηφίσαμε εδώ στο Rocking. Πόσο μάλλον όταν οι εποχές που η νορβηγική Black Metal σκηνή μονοπωλούσε εντός και εκτός μουσικής έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Ο δέκατος πέμπτος δίσκος τους, "Utgard", δεν τους βρίσκει απλά στα γνώριμα υψηλά ποιοτικά στάνταρ, αλλά παρουσιάζει και ένα μέχρι πρότινος κρυφό πρόσωπο της μπάντας. Μια συζήτηση λοιπόν, με τον κιθαρίστα και βασικό συνθέτη, Ivar Bjørnson ίσως ήταν μονόδρομος, ακόμη μια φορά μετά το 2012 και το 2017. Ευγενικός και ευδιάθετος, μας ξεναγεί στο νέο αυτό κεφάλαιο των Enslaved, εξηγεί την απόφασή τους για live-stream περιοδεία, θυμάται τόσο τις αρχές των '90s όσο και τις περσινές εμφανίσεις τους στη χώρα μας, ενώ, δεν παραλείπει να αναφερθεί στα προσωπικά του πλάνα, και που αλλού, στους Bathory.

Καλησπέρα Ivar, σε καλωσορίζω στο Rocking.gr και συγχαρητήρια για τον νέο σας δίσκο!

Καλησπέρα Αποστόλη, σε ευχαριστώ πάρα πολύ και χαίρομαι που βρίσκομαι στο Rocking.gr!

Ελπίζω να είσαι καλά με όσα συμβαίνουν με την πανδημία. Οι Enslaved είναι μια από τις μπάντες που επηρεάστηκαν από το lockdown, αναφέρομαι στην αρχική αναβολή της κυκλοφορίας του "Utgard" καθώς φυσικά και σε αναβολές περιοδειών. Πώς αντιμετωπίσατε, και σε προσωπικό επίπεδο αλλά και συλλογικά οι Enslaved την όλη κατάσταση με τον CoVid-19;

Ειλικρινά, δεν πιστεύω πως μπορούμε να παραπονεθούμε. Ολόκληρος ο δίσκος καθώς και η προεργασία για τα videoclip, είχαν ήδη ολοκληρωθεί όταν χτυπηθήκαμε όλοι από το παγκόσμιο αυτό shutdown. Καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε διαδικτυακές συναυλίες, έχουμε προβάρει περισσότερο φέτος από ότι έχουμε καταφέρει τα τελευταία αρκετά χρόνια, πάνω από όλα είμαστε όλοι υγιείς. Οπότε, ακόμη και αν ο δίσκος καθυστέρησε να κυκλοφορήσει για μερικούς μήνες, δεν είναι κάτι για το οποίο μπορούμε να διαμαρτυρηθούμε.

Έχουμε τη μεγάλη τύχη να βρισκόμαστε στη Νορβηγία όπου ο πληθυσμός είναι σχετικά μικρός και η έκταση μεγάλη, οπότε είναι εφικτό να τηρείς την κοινωνική αποστασιοποίηση αν απλά προσέχεις. Συνεπώς, κοιτώντας τη μεγάλη εικόνα, τα πράγματα είναι καλά για την μπάντα. Όσον αφορά εμένα προσωπικά, έχω να περάσω τόσο χρόνο στο σπίτι από όταν ήμουν δεκαοκτώ, ή κάτι τέτοιο χαχα! Είναι υπέροχο να μπορώ να αφιερώνω χρόνο στην οικογένεια μου, να μπορώ να κάθομαι με τις κόρες μου και να διασκεδάζουμε.

Δεν γνωρίζαμε τι να περιμένουμε, αλλά σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, θεωρήσαμε πως η live stream περιοδεία αποτελούσε μια θαυμάσια εμπειρία να κάνουμε κάτι παραγωγικό

Μιλώντας για περιοδείες, Οι Enslaved βρίσκονται στα μέσα μιας διαδικτυακής. Πρώτα ήταν η live stream εμφάνιση στα πλαίσια του Roadburn, μερικές μέρες πριν ήταν η εμφάνιση με το "Below The Lights" set, υπό την αιγίδα του Beyond The Gates Festival και στις 30/9 νομίζω, θα παρουσιάσετε μερικά από τα καινούρια σας τραγούδια στα πλαίσια του Summer Breeze. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα και πώς ήταν η εμπειρία του να παίζετε σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον;

Α ναι! Αρχικά, η τελευταία συναυλία στα πλαίσια του Summer Breeze μετατέθηκε για την 1^η Οκτωβρίου! Συλλάβαμε την ιδέα στα πολύ αρχικά στάδια του lockdown εξαιτίας του Covid-19. Μια εβδομάδα αφού ξεκίνησε, μας προσέγγισε το Verftet Online Festival, που έλαβε χώρα μεταξύ 23 Μαρτίου και 2 Απριλίου - πιθανώς το πρώτο παγκόσμιο επαγγελματικό streaming event που διεξήχθη όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ (ως συνήθως μπορεί να κάνω λάθος χαχα!) - ένα φεστιβάλ με καλλιτέχνες όλων των ειδών που εδράζουν στο Bergen.

Και αναζητούσαν μια ντόπια metal μπάντα για να είναι επικεφαλής σε μία από τις μέρες. Έχουμε τη φήμη πως παίρνουμε ρίσκα, οπότε ευτυχώς απευθύνθηκαν σε εμάς. Δεν γνωρίζαμε τι να περιμένουμε, αλλά σε αυτή την πρωτόγνωρη και περίεργη κατάσταση, θεωρήσαμε πως αποτελούσε μια θαυμάσια εμπειρία να κάνουμε κάτι παραγωγικό, καθώς και ένα τρόπο να μείνουμε σε επαφή με τους οπαδούς και τη σκηνή ανά τον κόσμο.

Το show την 1^η Απριλίου ήταν εκπληκτικό, πέντε λεπτά αφότου ξεκινήσαμε, ήμασταν σε θέση να νιώθουμε αυτή την ιδιαίτερη ηρεμία, πως πράγματι ήμασταν σε επαφή, με ένα παράδοξο νέο τρόπο βέβαια. Μερικές μέρες αργότερα, έριξα την ιδέα στο τραπέζι για αυτή την ψηφιακή περιοδεία στην υπόλοιπη μπάντα και σε αυτήν τη φανταστική ομάδα επαγγελματιών που συνεργάζονται με τους Enslaved και τα υπόλοιπα αναμένονται να αποτελέσουν ιστορία!

Όλα είχαν να κάνουν με το τι συνέβαινε εκείνη τη στιγμή και σε εκείνο το μέρος

Ας μείνουμε στις συναυλίες λίγο ακόμη. Ανακοινωθήκατε ως μια από τις συν-επικεφαλής μπάντες της τελευταίας μέρας του Beyond The Gates’s 2021, μαζί με τους Mayhem και τους Emperor, που θα διεξάγεται εντός των Grieghallen Studio, με ένα αποκλειστικό "Vikingligr Veldi" set. Κοιτώντας πίσω στις ημέρες του ντεμπούτου, θα μπορούσες να προβλέψεις την εξέλιξη, όχι μόνο της μπάντας, αλλά και ολόκληρης της νορβηγικής Black Metal σκηνής;

Φυσικά και όχι χαχα! Όχι βέβαια πως ήμουν ικανός για οποιουδήποτε είδους πρόβλεψη εκείνες τις εποχές. Όλα είχαν να κάνουν με το τι συνέβαινε εκείνη τη στιγμή και σε εκείνο το μέρος. Είχαν να κάνουν με το να ηχογραφήσεις το καλύτερο δυνατό demo, να ονειρεύεσαι ένα συμβόλαιο με δισκογραφική, να ελπίζεις να πας την πρώτη σου περιοδεία, να χάνεις το μυαλό σου με τα "A Blaze in the Northern Sky" και "De Mysteriis Dom Sathanas", όπως συνέβη όταν ακούσαμε αυτούς τους δίσκους για πρώτη φορά.

Φιλοδοξούσαμε να φτιάξουμε τη δική μας αγαπημένη μουσική, να δημιουργήσουμε ένα εμπνευσμένο και μαγικό καζάνι, όπου όλη μας η έμπνευση και τα εσωτερικά μας οράματα θα μπορούσαν να αναμειχθούν με τρόπο ώστε να δημιουργήσουμε το δικό μας, μοναδικό καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Ένιωθες πως η σκηνή ήταν μοναδική, εξαιτίας των δίσκων που ανέφερα αλλά και πολλών άλλων, έμοιαζε ως κάτι μοναδικό και σημαντικό – ποτέ όμως δεν είχαμε την οπτική του που θα μπορούσε να πάει από εκεί και τι είδους «μετρήσιμη επιτυχία» θα μπορούσε να επιτύχει.

Είμαστε πάρα πολύ συνδεδεμένοι με τις πρώτες μέρες μας ως μπάντα και επηρεαζόμαστε από αυτές

Πάμε στον δίσκο. Μουσικά μιλώντας, θεωρώ πως το "Utgard" είναι ένας από τους πιο σκοτεινούς σας δίσκους εδώ και χρόνια. Το extreme metal στοιχείο έχει μεγαλύτερη παρουσία εδώ από ότι στα τελευταία άλμπουμ ενώ και η παραγωγή συμβάλλει καθοριστικά. Πού στοχεύατε με την ηχητική προσέγγιση του νέου δίσκου;

Οφείλω να ομολογήσω πως ποτέ δεν στοχεύω σε κάτι συγκεκριμένο και σχηματοποιημένο, με τη μουσική την οποία φιλοδοξώ να συνθέσω. Έχει να κάνει με το να πιάσω ένα συναίσθημα, ένα όραμα, μια ιδέα - και μετά να προσπαθήσω να το μετατρέψω σε μουσική. Συμφωνώ πως η "Extreme Metal" αίσθηση είναι πιο έντονα παρούσα στο "Utgard" από ότι εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό, θα μπορούσε να είναι εν μέρει αποτέλεσμα του ότι δουλεύαμε εντατικά με τις επαναπροσεγγίσεις, χάριν συναυλιών, των πρώτων μας δίσκων, "Vikinglig Veldi" και "Frost" τα τελευταία χρόνια - καθώς και με όλα τα «εποχιακά» shows που πραγματοποιήσαμε στα πλαίσια των περιοδειών και εμφανίσεων μας για τα 25 χρόνια της μπάντας το 2016.

Το παρελθόν ζει (σ.σ. "the past is alive") στην περίπτωση μας, είμαστε πάρα πολύ συνδεδεμένοι με τις πρώτες μέρες μας ως μπάντα και επηρεαζόμαστε από αυτές - κάτι που γίνεται άμεσα αντιληπτό με τις πρώτες ακροάσεις του "Utgard".

Ο δίσκος ξεκινάει με το "Fires In The Dark" και ακούγεται μια αρχαία παγανιστική ψαλμωδία, ενώ μάλιστα δεν είναι το μόνο τραγούδι με τέτοιου ύφους φωνητικά. Πώς προέκυψε αυτή η προσθήκη; Μου θύμισε προφανώς το "Havenless". Ήταν με κάποιο τρόπο το "Below The Lights" πηγή έμπνευσης;

Δεν είμαι σίγουρος αν έπαιξε κάποιον άμεσο ρόλο όσον αφορά την έμπνευση αυτού του είδους των φωνητικών. Μας άφησε την αίσθηση πως προέκυψαν φυσικά ως ανάγκη του ίδιου του τραγουδιού. Λειτουργώντας κατά κάποιο τρόπο ως σύνοψη τόσο του τραγουδιού καθαυτού όσο και ως μια εισαγωγή στον δίσκο, νιώθαμε πως πρόκειται για μια ισχυρή και αυθεντική προσέγγιση. Ήταν μια ιδέα του Iver και από τη στιγμή που το πρότεινε κατά τη διάρκεια της τελευταίας μέρας των ηχογραφήσεων, όλοι θεωρήσαμε πως πρόκειται για μια εντελώς σπουδαία ιδέα.

Το "Below the Lights" είναι ένα πολύ δυνατό άλμπουμ που έχει ξεχωριστή θέση στις καρδιές μας - ειδικά τα τελευταία χρόνια, και το "Havenless" είναι πιθανώς το πιο γνωστό μας τραγούδι αυτήν τη στιγμή. Οπότε υπάρχει κάποιου είδους σύνδεση. Η πιθανότητα τα εναρκτήρια αυτά φωνητικά να αναβλύζουν από την ίδια πηγή από την οποία ξεπήδησε το "Havenless" είναι σίγουρα υπαρκτή.

Εννοείται πως ο Quorthon αποτελεί τεράστια πηγή έμπνευσης για εμάς ακόμη και σήμερα!

Το "Jettegryta", δεύτερο single, μου άφησε μια εντελώς Bathory αίσθηση με το βασικό του riff. Υπάρχει επίσης καθ' όλη τη διάρκεια του δίσκου μια ακουστική κιθάρα στο βάθος η οποία αντηχεί την κλασική Viking τριλογία των Bathory. Επηρεάζεστε ακόμη και σήμερα από τον Quorthon; Οφείλω πάντως να ομολογήσω πως ο στίχος "I’ve come to see/ I will not return" με στιγμάτισε!

Εννοείται πως ο Quorthon αποτελεί τεράστια πηγή έμπνευσης για εμάς ακόμη και σήμερα! Και ναι, το "Jettegryta" συγκεκριμένα, παρουσιάζει τη δική μου, και δική μας, ατελείωτη εκτίμηση για, και έμπνευση από, αυτόν τον μαγικό συνθέτη και μουσικό (σ.σ. "Magician of a composer and musician"). Επίσης, είναι πολύ cool εκ μέρους σου, το γεγονός πως αντιλήφθηκες τη σημαντική αξιοποίηση της ακουστικής κιθάρας ως βάση για τις συνθέσεις. Αυτό επίσης, είναι ένα πράγμα που δεν είναι δύσκολο να φανταστείς πως το εμπνευστήκαμε από το "Twilight Of The Gods" των Bathory! Οι στίχοι, επίσης, του Grutle για το "Jettegryta" είναι απλά πανέμορφοι και τόσο δυνατοί ταυτόχρονα.

Πιστεύω πως ο κόσμος θα διασκεδάσει πολύ βλέποντας στην πράξη ποιος τραγουδάει τι ανάμεσα στους Iver, Grutle και Håkon!

Παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν μερικές νέες προσθήκες στον καθιερωμένο σας ήχο. Στο "Homebound" για παράδειγμα, ο Iver Sandoy, νέος σας ντράμερ και πρώην παραγωγός, συνεισφέρει στα φωνητικά. Ο τομέας των φωνητικών είναι μια από τις μεγαλύτερες αποκλίσεις σε σχέση με τους τελευταίους δίσκους σας, όπως το "E" για παράδειγμα. Τι προκάλεσε αυτή την αλλαγή;

Όταν ο Iver μας μετέφερε τα εξαιρετικά νέα, πως ήταν έτοιμος να βγει μπροστά και να αναλάβει τα τύμπανα έπειτα από την αποχώρηση του Cato, σε καμία περίπτωση εύκολο πράγμα, είχαμε ήδη επίγνωση πως πρόκειται για έναν εξαιρετικό τραγουδιστή. Συμμετέχει στην παραγωγή των φωνητικών με τον Grutle, πλέον και με τον Håkon, από το 2010 και το "Axioma Ethica Odini", ενώ επίσης έχει ένα αρκετά ευρύ και τρελό βιογραφικό ως τραγουδιστής σε διάφορες μπάντες με εύρος από το «Κλασικό Rock» μέχρι πιο "arty" καλλιτεχνικά σχήματα. Οπότε πρακτικά του δώσαμε όσο χώρο ζητούσε κατά τη σύνθεση.

Κάτι που αποδείχθηκε αρκετά σπουδαία στρατηγική - απλά άκου τη δουλειά του στο "Homebound", το οποίο είναι το απόλυτο τραγούδι του (σ.σ. "tour de force-song") στο δίσκο, αλλά και σε πλήθος άλλων κομματιών. Το "Distant Seasons" ας πούμε, είναι άλλο ένα αγαπημένο μου σε ότι έχει να κάνει με την απόδοσή του στα φωνητικά. Πιστεύω πως ο κόσμος θα διασκεδάσει πολύ βλέποντας μας να παίζουμε τα νέα τραγούδια ζωντανά- να βλέπει στην πράξη ποιος τραγουδάει τι ανάμεσα στους Iver, Grutle και Håkon!

Αυτό που θα αγαπούσα πραγματικά με τη μουσική μας θα ήταν ο κάθε ακροατής εξατομικευμένα να ενσωματώσει στην ακρόαση τις δικές του εμπειρίες

Το "Urjotun" είναι άλλο ένα έντονο παράδειγμα της εξέλιξης του ήχου των Enslaved. Έχει αυτή, την, ας την ονομάσω, κινηματογραφική αίσθηση, ένα synthwave αέρα. Υπάρχει μια αντίθεση με αυτό το κομμάτι, που διαδέχεται τη μονόλεπτη απαγγελία του ομότιτλου. Έχω το προαίσθημα πως το "Utgard", όντας ένας ποικιλόμορφος δίσκος, στόχευε σε συναισθηματικές συγκρούσεις του ακροατή, τι λες;

Αυτό είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση πάνω στον δίσκο. Δεν θέλω να αποκλείσω διόδους τόσο για σένα όσο και για τις διάφορες ερμηνείες που μπορεί να δώσει ο οποιοσδήποτε. Αυτό που θα αγαπούσα πραγματικά με τη μουσική μας, θα ήταν ο κάθε ακροατής εξατομικευμένα να ενσωματώσει στην ακρόαση τις δικές του εμπειρίες και τους δικούς του μηχανισμούς εξωτερίκευσης των συναισθημάτων του- μετατρέποντας συνεπώς κάθε ακρόαση σε μια προσωπική και μοναδική εμπειρία. Η ομορφιά της τέχνης είναι πως ό,τι εκφράζουμε εδώ στο Bergen μέσω της μουσικής μας, μπορεί ιδεατά να συσχετιστεί κατά μήκος οποιουδήποτε χρόνου και χώρου. Αλλά ναι, υπάρχει μια σύγκρουση μεταξύ του συνειδητού και το ασυνείδητου, το ορατού και το αόρατου, του φωτός και του σκοταδιού, της τάξης και το χάους.

Ας φύγουμε λίγο από τον δίσκο και τους Enslaved. Υπάρχουν καθόλου πλάνα για ένα νέο Ivar Bjornson and Einar Selvik άλμπουμ;

Εννοείται! Αν δεν ήταν αυτή η κατάσταση στον κόσμο αυτή την περίοδο, τώρα θα ήμασταν ήδη αρκετά κοντά στο να ξεκινούσαμε συζητήσεις αλλά και να ανταλλάσουμε κάποιες πρωταρχικές μουσικές ιδέες. Είμαστε και οι δυο πολύ περήφανοι σχετικά με όσα καταφέραμε να δημιουργήσουμε μαζί στους δύο δίσκους του project, "Skuggsjá" και "Hugsjá". Το μόνο πρόβλημα είναι πως ξεμένουμε από τίτλους που καταλήγουν σε "-sjá" χαχα!

Μόλις το "Utgard" κυκλοφορήσει και αφού επίσης ο Einar κυκλοφορήσει το ελαφρώς αργοπορημένο νέο αριστούργημα των Wardruna ονόματι "Kvitravn" (είναι φανταστικό!) καθώς και η δουλειά του για το "Assassins Creed" είναι επίσης έτοιμη, είμαι αρκετά σίγουρος πως η έναρξη της συνεργασίας μας δεν θα καθυστερήσει πολύ. Οπότε σε ένα χρόνο, σε δυο, όπως και να έχει σίγουρα θα υπάρξουν εξελίξεις!

Η αποδοχή και οι αντιδράσεις του κοινού στις συναυλίες στην Ελλάδα ήταν πέρα και πάνω από οτιδήποτε θα μπορούσαμε να είχαμε ονειρευθεί

Τελευταίες ερωτήσεις Ivar, και ειλικρινά θέλω να σε ευχαριστήσω για τον χρόνο σου. Η προηγούμενη χρονιά, σηματοδότησε την πρώτη φορά που επισκεφθήκατε την Ελλάδα στην ιστορία της μπάντας. Θυμάσαι τίποτα από εκείνα τα βράδια; Για κάποιους από εμάς, δεν μπορώ να μιλήσω για όλο το κοινό, ήταν μια αξέχαστη εμπειρία. Ελπίζω μόλις ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση, να επιστρέψετε σχετικά σύντομα!

Σε ευχαριστώ για μια πολύ σπουδαία συνέντευξη. Ναι, το ταξίδι μας στην Ελλάδα ήταν μια φοβερή εμπειρία. Ήρθαμε στην Αθήνα μερικές μέρες νωρίτερα και καταφέραμε να βιώσουμε τη φανταστική αυτή πόλη. Τόσο με το να επισκεφθούμε μερικά εκπληκτικά αξιοθέατα, δοκιμάζοντας φαγητό και ποτό, αλλά και με το να συναντήσουμε μερικούς ντόπιους λάτρεις της μουσικής. Οι συναυλίες ήταν επίσης φανταστικές. Η αποδοχή και οι αντιδράσεις του κοινού ήταν πέρα και πάνω από οτιδήποτε θα μπορούσαμε να είχαμε ονειρευθεί. Οπότε ναι, το λεπτό που θα έχουμε την ευκαιρία να επιστρέψουμε, θα το κάνουμε σίγουρα! Περισσότερο Metal, περισσότερο κρασί, περισσότερο φαγητό!

Ivar, σε ευχαριστώ ξανά, και συγχαρητήρια και πάλι για τον νέο σας δίσκο. Θα μπορούσες τέλος να μου πεις και τι ακούς περισσότερο το τελευταίο χρονικό διάστημα;

Φυσικά, ευχαρίστησή μου. Ακούω κατά βάση το promo του νέου δίσκου των The Ocean, "Phanerozoic II: Mesozoic | Cenozoic".

Φωτογραφίες: Roy Bjørge