Στον παράδεισο οι κουφοί δε μιλάνε, ουρλιάζουν

Πόσο μακρινό φαίνεται πια το 2013 ε; Αλλά από την άλλη πόσο πιο κοντά ήρθε ξαφνικά μέσα από ένα σύνολο σωστά τοποθετημένων στιγμών με βαθιά συναισθηματική φόρτιση.

Ο χρόνος στις ζωές των περισσότερων ανθρώπων τοποθετείται σε μια σειρά από σημεία αναφοράς. Η φύση αυτών δεν είναι σταθερή και συχνά καταλήγει να χρωματίζεται με πολύ διαφορετικούς τρόπους ανάλογα το συγγραφέα του νήματος - έχω αναρωτηθεί πολλές φορές μάλιστα, αν αυτά τα σημεία αναφοράς ταυτίζονται με εκείνα που ιεραρχούνται πιο ψηλά στα σημαντικά του καθενός. Προτιμώ να πιστεύω πως όχι, γιατί αν είναι όντως έτσι δε με συμπαθώ και πολύ.

Η μουσική ήταν πολύ συχνά, στην πορεία του δικού μου άξονα, η μονάδα μέτρησης. Ακόμα κι όταν δεν ήταν αυτή καθεαυτή το σημείο αναφοράς, το συνόδευε. Κιθάρα έπιασα για πρώτη φορά την εποχή του "Holy Land", πανελλήνιες έδωσα στο "Brave New World", με την Πέγκυ είμαστε μαζί από το "American Idiot", ο γιος μου ήρθε στη "Malina" και ο πατέρας μου έφυγε στο "Wasteland". Και το 2013, τι έγινε το 2013; Τίποτα. Δηλαδή, όχι τίποτα αλλά τίποτα φοβερά αξιοσημείωτο στην πορεία της δικής μου ζωής. Τότε; Κοίτα, τα σημεία αναφοράς τοποθετούνται ανεξάρτητα από τα γεγονότα που τα συνοδεύουν.

«Να αμφιβάλλεις για όλα»

- Ρενέ Ντεκάρτ

Σημεία αναφοράς στο 2013 έχω τοποθετήσει τρία, είναι πολύ ιδιαίτερο και νομίζω ξεχωριστό το χρωματικό σύνολο που συνθέτουν. Ένα γκρι, ένα μπλε κι ένα ροζ. Στο τρίτο άρθρο της στήλης And I'm Writing With Broken Pens θα πιάσουμε το πιο περίεργο από αυτά, το ροζ. Θα ξετυλίξουμε ένα κουβάρι που όταν τεντώθηκε πίστεψα ότι κόπηκε κι όταν κόπηκε ο χρόνος μεγάλωσε αλλά πάνω εκεί που μεγάλωσε, περισσότερο απ’ ότι ήθελα, ξαφνικά συρρικνώθηκε σε μια στιγμή - ή μάλλον σε ένα σύνολο στιγμών.

Μια πάντα διαφορετική περίπτωση

Το κουβάρι των Deafheaven είναι ένα ιδιαίτερο και μπερδεμένο θέμα. Ξεκινώντας από ακραία πατήματα μπόλιασαν το μαύρο τους με χρώμα, όχι γκρι αλλά καθαρό κι έντονο χρώμα. Το αποτέλεσμα αυτής της αλλόκοτης συμβίωσης ήταν ένα μείγμα διαφορετικό που διατηρούσε τις δύο, κυρίως δύο δηλαδή, διακριτές αποχρώσεις του ενώ ταυτόχρονα τις μπέρδευε έτσι που η μια τελικά συμπλήρωνε και έδινε νόημα στην άλλη. Νόημα τέτοιο που να ξεχωρίζει. Δύσκολο δεν ακούγεται όλο αυτό; Δύσκολο είναι! Πρώτα απ' όλα δεν το καταφέρνουν πολλοί, αλλά κι από αυτούς που έχουν φτιάξει τέτοιους δρόμους είναι ακόμα λιγότεροι εκείνοι που τελικά τους βαδίζουν, πόσο μάλλον με επιτυχία.

«Αν πάρεις ένα σύνολο συγχορδιών και τις αντιμετωπίσεις Smiths-y έχεις ένα τραγούδι Cranberries, ενώ αν την ίδια ακολουθία συγχορδιών την προσεγγίσεις αλλιώς μπορεί να καταλήξεις στους Darkthrone»

- Kerry McCoy (Deafheaven)

Αυτοί οι δρόμοι όμως κρύβουν εκτός από δώρα και παγίδες. Το να είναι ένα black metal σχήμα αποδεκτό, για να μην πω να προωθείται, από πολλά mainstream μέσα, ξεκλειδώνει μεγάλα ακροατήρια που μπορεί να μην έμπαιναν ποτέ στη φάση «ακούω και ακραία» αλλά από την άλλη ενεργοποιεί τα φίλτρα αυτοσυντήρησης και μη ενσωμάτωσης του κοινού που είναι πραγματικά ακραίο. Έχω την αίσθηση ότι πολύ συχνά η ανάγκη διαφοροποίησης μπορεί να οδηγήσει στην περιχαράκωση και αυτό στη μουσική έχει ρόλο. Η διαφοροποίηση έρχεται συνήθως από την απόρριψη, ή και την αποστροφή, αυτού που επικρατεί.

Κάθε ιδέα που βλέπει μπροστά και σπάει όρια πρέπει να προετοιμαστεί και για τη βίαιη απόρριψη

Έλα όμως που οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, αγελαία ζώα βρε παιδί μου, οπότε τείνουμε να σχηματίζουμε ομάδες. Πάλι καλά μάλιστα. Μέσα σε κάθε ομάδα, ιδιαίτερα μία που προκύπτει από την ανάγκη να ξεφύγεις απ’ το κυρίαρχο, δημιουργούνται νήματα και δίπολα αμφίδρομης τροφοδότησης που αν η ομάδα δεν έχει υψηλό δείκτη ετοιμότητας μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε ξεχωριστές κοινωνικές νόρμες και σταδιακά να καταλήξουν στον ελιτισμό ή ακόμα και την υπεροψία. Μη μου πείτε ότι δε σας θυμίζει σε τίποτα το κοινό της σκληρής μουσικής αυτό.

«Δε με νοιάζει τι έχει να πει ο καθένας για τη μουσική μας, όμως μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι πηγάζει από ένα αυθεντικό και αγνό μέρος»

- George Clarke (Deafheaven)

Οι Deafheaven λοιπόν έχτισαν σπίτι, ή βρέθηκαν - δεν είμαι σίγουρος, από νωρίς στον τόπο εκείνο που ζούνε οι αντιθέσεις κι οι αντιφάσεις. Ταυτόχρονα εκθειάστηκαν και λοιδωρήθηκαν, λατρεύτηκαν κα απορρίφθηκαν και ποτέ δε βγήκαν από το χορό αυτό που, ας μη γελιώμαστε, είναι πηγή ζωής για τη μουσική κοινότητα. Γιατί βλέπεις είχαν την ατυχία να είναι τόσο τυχεροί που στο δεύτερο μόλις άλμπουμ τους φτιάξανε το αριστούργημα που σήκωσε θύελλες. Σιγά και το αριστούργημα ακούω να λες, εντάξει εδώ μπαίνει και το θέμα του γούστου - στα δικά μου αυτιά τέτοιο είναι το "Sunbather". Σε παρακαλώ όμως μην μπούμε σε ατέρμονες συζητήσεις τύπου ποιος έκανε πρώτος τί, ποιος δεύτερος ή δέκατος τέταρτος γιατί θα καταλήξουμε να λέμε ότι όλα βγήκαν από τα blues του αμερικάνικου νότου.

Όταν ανέβεις στην κορυφή της παραβολής μετά η πορεία είναι προς τα κάτω

Τα "New Bermuda" και "Ordinary Corrupt Human Love" διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό τα υλικά, μπορεί να μην έπιασαν ποιοτικά τον προκάτοχό τους αλλά έφτασαν αρκετά κοντά και σε τελική ανάλυση δεν απογοήτευσαν καθόλου. Τους περισσότερους. Γιατί υπήρχε κι αυτή η φωνή που έλεγε ότι πετάνε στη χύτρα καλοφτιαγμένα συστατικά άλλων, ή ότι κάνουν πάλι τα ίδια, μείναν στάσιμοι, δεν εξελίχθηκαν. Άλλο και τούτο, από πότε οφείλει μια μπάντα να αλλάζει εντελώς ύφος σε κάθε της κυκλοφορία; Δηλαδή αναρωτιέμαι αυτές οι φωνές τί θα λέγανε στο "Killers" - καλό αλλά κάνουν τα ίδια που κάνανε και στο ντεμπούτο…

«Ένα από τα αγαπημένα μου άλμπουμ των Maiden είναι το "Killers", παρά το γεγονός ότι δεν συμμετέχω σε αυτό»

- Bruce Dickinson

Λοιπόν, μια μπάντα οφείλει, ή αξίζει, να αλλάξει τα υλικά της όταν έχει φτάσει σε έναν κορεσμό στον ήχο που υπηρετεί. Όταν δεν έχει πια κάτι αξιόλογο και εμπνευσμένο να προσφέρει στη συνταγή που ήδη χρησιμοποιεί. Με κομμάτια όπως τα "Brought To The Water", "Gift For The Earth", "Honeycomb", "Canary Yellow", δεν έχει νόημα να μιλάμε για συνθετικό ή εκφραστικό τέλμα. Μα δεν είναι όμως καλύτερα όταν μια μπάντα σε ξαφνιάζει σε κάθε κυκλοφορία της; Εξαρτάται. Αν καταφέρνει να κρατήσει ψηλά την ποιότητα της μουσικής της - υποκειμενικό θα μου πεις, έλα ρε, θα σου πω εγώ - τότε ναι! Δηλαδή αν μπορεί να πιάσει τα επίπεδα των In The Woods της πρώτης εποχής που κάθε καινούργιος δίσκος τους ήταν ένα πολύ διαφορετικό αριστούργημα από το προηγούμενο, τότε εννοείται πως ναι! Αλλά δεν είναι αυτοσκοπός, όχι τουλάχιστον για όλους.

«Αλλά με όλα αυτά τα κατάπτυστα που τους προσάπτω εγώ και όλη η σημερινή μεταλλοκοινωνία, πως γίνεται να βγάζουν έναν τέτοιο φανταστικό δίσκο που δεν μπορώ να σταματήσω να ακούω;»

– Νικόλας Ρώσσης (για το "New Bermuda")

Όλα καλά δηλαδή μέχρι εδώ στο μονοπάτι των κορυφών. Ε, περίπου. Κοίτα τώρα, οι δύο δίσκοι που ακολούθησαν το "Sunbather" είναι πολύ καλοί, αλλά δεν σοκάρουν όπως το ροζ χρώμα. Εδώ λοιπόν έρχεται το κομμάτι των υψηλών απαιτήσεων που στήνει μια μπάντα όταν κυκλοφορεί ένα ξεχωριστό άλμπουμ, πόσο μάλλον ένα genre-defining. Υποθέτω ότι πρέπει να είναι μέχρι και δυσβάσταχτο το βάρος που πέφτει στους ώμους της και αυτό από μόνο του ενδεχομένως να οδηγήσει σε μια μεγάλη στροφή προσανατολισμού. Όχι γιατί πια δεν έχουν κάτι να πουν με την προηγούμενη φωνή τους, ούτε γιατί δεν τους εκφράζει πια, αλλά μόνο για να γλυτώσουν από αυτή την ευθύνη. Δίκαιο ή άδικο δεν ξέρω, αλλά συχνά αναπόφευκτο. Είναι πολλοί οι καλοί, ή πολύ καλοί, δίσκοι που πέρασαν σε δεύτερη μοίρα, ή και χειρότερα, επειδή ακολούθησαν άλμπουμ ορόσημα. Το "Mob Rules" ακολούθησε το "Heaven And Hell", το "Handful Of Rain" το "Edge Of Thorns", το "In Utero" το "Nevermind" και το "Falling Into Infinity" ακολούθησε τα "Images And Words" και "Awake".

Και μετά η πορεία άλλαξε, ίσως το περιμέναμε, ίσως έπρεπε, αλλά μάλλον δε θέλαμε.

Κάπως έτσι κλείνουν περίπου οκτώ χρόνια και οι Deafheaven είναι πλέον μια μπάντα που πέρασε σε δεύτερη μοίρα στο μουσικό μας πλανήτη. Σε καμία περίπτωση δεν έχει χαθεί, αλλά δεν την ακολουθεί ο θόρυβος που σήκωσε το 2013. Εξακολουθούμε να περιμένουμε το "Infinite Granite" με περιέργεια και ίσως μια μικρή ελπίδα ότι αυτός θα είναι ο δίσκος που θα μας ξανά-συγκλονίσουν. Εκεί λοιπόν είναι που αποφασίζουν να αλλάξουν τη συνταγή τους και να μπουν για τα καλά σε έναν καινούργιο κύκλο αντιπαράθεσης κι αμφισβήτησης, εμπλεκόμενοι εκ νέου στις αναθεματικές κουβέντες του σκληρού μεταλικού χώρου. Αφαιρούν τα black metal στοιχεία, σχεδόν εντελώς, και βγάζουν έναν δίσκο που είναι πιο κοντά στην ονειρική pop, το post rock και το shoegaze. Σοκ, κράξιμο, προδοσία, κατακραυγή κι από την άλλη υποκλίσεις με τον The Guardian να του δίνει ένα καθαρό 5/5 - και μετά πάλι κράξιμο κατακραυγή και τα λοιπά. Δε βοήθησε και η συμμετοχή τους, για χρόνια, σε διάφορα mainstream φεστιβάλ που δεν είχαν καμία σχέση με τη metal μουσική.

«Κάθε νότα είναι μελετημένη. Κάθε ρυθμικό πέρασμα είναι απίστευτα καλοφτιαγμένο. Ζεστό, λαμπρό και τελικά γοητευτικό»

- Θεοδόσης Γενιτσαρίδης (για το "Infinite Granite")

Στην ουσία του, στη μουσική, το άλμπουμ είναι καλό, απέχει πολύ όμως πια σε συνθετικό επίπεδο από την κορυφαία δουλειά τους. Ταυτόχρονα βέβαια παίρνουν headline θέση στο Roadburn, κεφαλαιοποιώντας περισσότερο όμως θεωρώ τα δέκα χρόνια από το "Sunbather". Παίζουν δύο show, ένα με ολόκληρο το ροζ άλμπουμ και ένα με το καινούργιο. Για τα προσωπικά μου γούστα ήταν ένας όχι κακός δίσκος, αλλά τίποτα παραπάνω. Εκεί λοιπόν ήταν που το νήμα πια της πορείας των Deafheaven έδινε την αίσθηση ότι είχε τεντωθεί τόσο πολύ που έσπασε. Μια ολόκληρη δεκαετία είχε περάσει από τότε που μεγαλούργησαν και ο χρόνος αυτός φαινόταν ακόμα μεγαλύτερος. Δεν είναι περίεργο όμως; Ότι η απόσταση ανάμεσα σε δύο σημεία του χρονικού άξονα μπορεί να γίνει μεγαλύτερη όταν μπαίνουν δύο συγκεκριμένες αξίες σε αυτά, ενώ με μια άλλη επιλογή το μέτρο αυτό μικραίνει. Για παράδειγμα η απόσταση ανάμεσα στην "Pelagial" και το "Holocene" είναι σημαντικά μικρότερη από αυτή που συζητάμε.

Η δύναμη της έκπληξης πάντα προσθέτει στην αντικειμενική αξία της ποιότητας.

Η φετινή χρονιά έφερε τον έκτο δίσκο, "Lonely People With Power" κι ετσι από το πουθενά, όταν δεν το περίμενε πια κανείς, σοκάρουν και πάλι. Ο δίσκος είναι το χαμένο αριστούργημα που ζητούσαμε για χρόνια να βγει μετά το ροζ άλμπουμ. Ένα υπερβατικό μουσικό ταξίδι γεμάτο συγκινητικές στιγμές τοποθετημένες με ιδιοφυή τρόπο σε ένα σύνολο που καταφέρνει, δίχως καθόλου αμφιβολίες, να συρρικνώσει το χρόνο που πέρασε, όλα τα χρόνια, και να φέρει το σήμερα δίπλα στο παραπροχθές. Οι Deafheaven ξανά σε εκείνη τη μοναδική θέση των ασυμβίβαστων μουσικών με τόση έμπνευση που ξεπερνούν όλα τα όρια ειδών, επιρροών, συναισθηματικών αγκυλώσεων και οι ενοχλημένοι γερόλυκοι να απορούν ή να αναθεματίζουν, all over again, γιατί δεν μπορούν να τους καταλάβουν.

«Το φορτίο του δίσκου, μοιάζει σαν μια δίνη από την οποία ξέφυγες, αλλά ταυτόχρονα αναπολείς»

- Νίκος Καταπίδης (για το "Lonely People With Power")

Τί θα δείξει το μέλλον τους; Θα περάσουν χρόνια πάλι μέχρι το επόμενο πραγματικό αριστούργημα; Ποιός ξέρει, δεν έχουμε και δε θα ρισκάρουμε ανούσιες απαντήσεις. Αυτό που ξέρω είναι ότι σήμερα, δώδεκα χρόνια μετά, οι κουφοί στον παράδεισο δε μιλάνε, ουρλιάζουν.