«A Beginner's Guide»: Spiritual Jazz
Ένα ταξίδι, μια ιδέα, μια αναζήτηση πέρα από τις νότες
Η πνευματική jazz είναι ένα παρακλάδι της jazz που εμφανίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του ‘60. Το είδος είναι δύσκολο να προσδιοριστεί μουσικά, καθώς συνδυάζει στοιχεία από την ελεύθερη, την πειραματική και τη μοντέρνα jazz, ενώ ως προς τη θεματολογία του επικεντρώνεται φυσικά στη μεταφυσική εμπειρία και την πνευματική αναζήτηση. Το άλμπουμ του John Coltrane, "A Love Supreme" του 1965, αναγνωρίζεται ως θεμελιώδες έργο του είδους. Κι εμείς όπως είδατε (πάτα το link ρε από πανω), του κάναμε την ανάλυση που το αρμόζει.
Αν αναρωτιέστε γιατί τo "Karma" από Pharoah Sanders ή "Space Is Τhe Place" από Sun Ra ή το εμβληματικό "Journey In Satchidananda" δεν είναι στον οδηγό αυτό, είναι γιατί οι δίσκοι αυτοί, ενώ αγγίζουν πολύ την πνευματική μουσική, στην ουσία ξεπερνούν τα όρια και κουβαλάνε περισσότερο την αβαντ-γκαρντ αισθητική, έχουν έντονη πειραματική φύση, καινοτομούν και χρησιμοποιούν μη συμβατικές δομές. Άλλωστε θα τα βρείτε στο «A Beginner's Guide»: Avant-Garde Jazz μαζί με κάποια που χώρεσαν και εδώ!
Αυτή η μουσική λοιπόν δεν ακολουθεί έναν αυστηρά καθορισμένο μουσικό στυλ, αλλά γενικά περιλαμβάνει στοιχεία από free jazz, avant-garde jazz όπως είπαμε και modal jazz, με επιρροές από την ασιατική και την αφρικανική μουσική. Χρησιμοποιούνται συχνά διαλογιστικοί και ψυχεδελικοί ήχοι, καθώς και η μουσική γλώσσα των blues και της bebop. Οι μουσικοί συχνά παίζουν όργανα που δεν χρησιμοποιούνται παραδοσιακά στην jazz ή τη δυτική μουσική γενικότερα.
Αν το "A Love Supreme" του 1965 είναι ο πατέρας ή η αρχή όλων λοιπόν, τότε οφείλουμε συμπληρωματικά του οδηγού να αναφέρουμε πιο πρόσφατες κυκλοφορίες που σήμαναν και εξύψωσαν την αναγέννηση του είδους, τριάντα τουλάχιστον χρόνια μετά την πτώση του!
Δεν είναι δίσκοι που όρισαν το είδος, αλλά μετά από δεκαετίες αδράνειας λοιπόν, η spiritual jazz γνώρισε μια εντυπωσιακή αναγέννηση, χάρη σε καλλιτέχνες που ξαναέφεραν στο προσκήνιο την πνευματικότητα και τον γοητευτικό αυτοσχεδιασμό αυτού του είδους. Ο Nat Birchall με το "Sacred Dimension" αναβίωσε τον ήχο του Coltrane. Ο Kamasi Washington με το "The Epic" έκανε τη spiritual jazz ξανά δημοφιλή, ενώ η Muriel Grossman στο "Reverence" συνδύασε ευρωπαϊκές και ανατολικές επιρροές.
H Matana Roberts στο "Coin Coin Chapter One" έδωσε μια αφηγηματική διάσταση, εξερευνώντας την αφροαμερικανική ιστορία και τραβώντας του πειραματισμούς από τα μαλλιά. Οι Shabaka and the Ancestors στο "We Are Sent Here By History" και οι Work Money Death, δηλαδή ο Tony Burkill στο ομώνυμο και στο "The Space in Which the Uncontrollable Unknown Resides, Can Be the Place From Which Creation Arises" προσέγγισαν τη μουσική με μια πιο πολιτική και φιλοσοφική διάθεση, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν. Αυτοί οι δίσκοι, μαζί με άλλους, ανανέωσαν ξεκάθαρα την spiritual jazz και την έφεραν δυναμικά στο σήμερα.
Δεν είναι μουσικό είδος, αλλά μια ιδέα που αντηχεί στο πνεύμα, ένας ήχος που ψάχνει κάτι ανείπωτο. Δεν είναι απλώς μουσική, αλλά ένας τρόπος να αντιλαμβάνεσαι τον ήχο και τον κόσμο και τις σκέψεις του. Είναι ένας ανοιχτός δρόμος προς το υπερβατικό, μια ιδέα που δονείται με την ίδια τη ζωή!
Rocking Spiritual Jazz Playlist
Albert Ayler Trio - Spiritual Unity
ESP-Disk (1965)
Ηχογραφημένο λίγο πριν το "A Love Supreme" - κυκλοφορώντας όμως λίγο μετά - το "Spiritual Unity" είναι ένα άλμπουμ που άλλαξε βαθιά την jazz μουσική, κι ας πήρε λιγότερη δημοσιότητα από πιο «επιφανή» έργα των 60s. Υπερβολικά προχωρημένοι για την εποχή τους, ο Ayler στο τενόρο σαξόφωνο, ο Gary Peacock στο μπάσο κι ο Sunny Murray στα τύμπανα, μέσα σε τέσσερις συνθέσεις και 29 λεπτά μουσικής δημιούργησαν ένα αληθινό free jazz πανδαιμόνιο που όμοιο του δεν είχε ακουστεί ως τότε. Η τηλεπάθεια των μουσικών, η ωμή ενέργεια και το ταξίδι από τις πιο γαλήνιες ως τις πιο άγριες διαθέσεις συγκροτούν μία δύσκολη μα και πνευματική avant δουλειά που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τα όρια της ελεύθερης μουσικής έκτοτε. Αυτοσχεδιαστικό, spiritual κι αδάμαστο, το "Spiritual Unity" ακούγεται σοκαριστικό ακόμα και σήμερα.
John Coltrane - Ascension
Impulse! Records (1966)
Ο Coltrane ήταν ήδη στην κορυφή εξαιτίας του "A Love Supreme". Αντί όμως να πατήσει στην επιτυχία του άλμπουμ και να κινηθεί σε παραπλήσια εδάφη, ο διάδοχος του ήταν ένα πολύ διαφορετικό και ακόμα πιο τολμηρό και ριζοσπαστικό έργο. Φανερά επηρεασμένος απότην δουλειά του Albert Ayler, ο Coltrane στο "Ascension" ακούγεται περισσότερο avant-garde από ποτέ άλλοτε, όντας μια δουλειά που προσπαθεί να διευρύνει τα όρια της συνθετικά και δομικά. Έχοντας πολλούς guests μουσικούς - νέους ή και καταξιωμένους - να ανοίγουν διαλόγους με το κλασικό κουαρτέτο (Coltrane, Tyner, Garrison, Jones), το "Ascension" ακούγεται περίπου σαν μια μεγάλη jazz ορχήστρα που ξεχύνεται προς μια πληθώρα αυτοσχεδιασμών και προς έναν ηχητικό μαξιμαλισμό που μοιάζει συνώνυμος με την λέξη "πνεύμα". Αν και δύσκολο για την εποχή, το άλμπουμ ήταν ακόμα ένα instant classic για τον Coltrane και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της μεταφυσικής του περιόδου και συνολικά του ιδιώματος.
Philip Cohran And The Artistic Heritage Ensemble - On The Beach
Zulu Records (1967)
Ο Philip Cohran, ένας πρωτοπόρος της jazz με αληθινή οραματιστική διάθεση, ήταν μέλος της Sun Ra Arkestra πριν αποφασίσει να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Το "On The Beach" είναι ένας ύμνος στη δύναμη της πνευματικότητας και στην αφρικανική κληρονομιά, συνδυάζοντας με αρμονικό τρόπο την ελεύθερη jazz με τους πολυρυθμικούς ρυθμούς και την τελετουργική ενέργεια της αρχαίας μουσικής παράδοσης. Οι συνθέσεις του δεν είναι απλώς μουσικά έργα, αλλά μυσταγωγικά ταξίδια που μεταφέρουν τον ακροατή σε μια υπέροχη εμπειρία. Στην εποχή της κυκλοφορίας του, ο δίσκος αντιπροσώπευε ξεκάθαρα την ενοποίηση της jazz με τις αφρικανικές της ρίζες, διαμορφώνοντας έτσι τον δρόμο για μελλοντικούς πειραματισμούς. Σήμερα, η επιρροή του εξακολουθεί να είναι δυνατή, καθώς οι συνθέσεις του ακούγονται σαν ευχές για ελευθερία και εσωτερική αναγέννηση, χαρίζοντας έτσι στη spiritual jazz την αιώνια και κοσμική διάσταση της. Η καλή ατμόσφαιρα και η θετικότητα που προέρχονται από αυτόν τον δίσκο είναι τόσο δυνατά που δεν μπορείς παρά να «μολυνθείς» από αυτόν.
Sonny Sharrock - Black Woman
Vortex Records (1969)
Το πνευματικό κομμάτι του δίσκου αυτού έρχεται απευθείας από τα gospel και τονίζεται από τα συχνά άνευ λέξεων φωνητικά της τότε συζύγου του Sharrock, της Linda (σκεφτείτε στις μελωδικές στιγμές κάτι σαν το "Great Gig In The Sky" των Floyd ή την Ειρήνη Παππά στο "∞"). Ο δίσκος μπορεί να ιδωθεί ως μία ελεγεία προς την μαύρη γυναίκα, όπως φυσικά ξεκαθαρίζει και ο τίτλος του, αλλά το spiritual μέρος του αφήνει ανοιχτές και άλλες προεκτάσεις, πιο συμβολικών και πιο ευρέων. Αυτό μουσικά αποτυπώνεται από τις ιδιαίτερα αραιά παιξίματα, τις χαλαρές συνθέσεις που αναπτύσσονται χωρίς απαραίτητα το στήριγμα μελωδίας, ρυθμού ή κεντρικού θέματος. Το γεγονός ότι η κιθάρα του Sharrock είναι το κεντρικό όργανο και ο τρόπος που χρησιμοποιείται φυσικά ξεχωρίζει το δίσκο στον spiritual jazz χώρο.
Alice Coltrane - Ptah, the El Daoud
Impulse! Records (1970)
Στην περίπτωση της Alice McLeod συμβαίνει η συχνή παρανόηση του να θεωρείται κάτι σαν η μούσα-σύζυγος του John Coltrane, υποτιμώντας την εκπληκτική της αξία ως ισότιμης δημιουργού. Στην πραγματικότητα, η Alice Coltrane αποτελεί βασικότατο πυλώνα της spiritual jazz και άλμπουμ σαν το ανυπέρβλητο "Ptah, the El Daoud" στέκουν σαν αιώνια απόδειξη. Έχοντας στο πλάι της τους Ron Carter (μπάσο), Ben Riley (τύμπανα) και Pharoah Sanders και Joe Henderson (σαξόφωνο, φλάουτο), το άλμπουμ ξεκινά από τις παρυφές της jazz και ενσωματώνει πολλές ηχητικές και πνευματικές αναφορές από Ινδία κι Αίγυπτο. Το αποτέλεσμα είναι μαγικό, πολύχρωμο και απολύτως υπερβατικό. Με τις συνθέσεις, το πιάνο και την άρπα της, η Coltrane επί της ουσίας εξερευνεί ένα μουσικό υβρίδιο παγκοσμιότητας με τρόπο πρωτάκουστο κι αφήνει πίσω της ένα κομψοτέχνημα για την spiritual jazz.
Albert Heath - Kawaida
O'Be Records (1970)
Το Kawaida του "Tootie" αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά πνευματικά έργα της jazz, ενσωματώνοντας με εξαιρετικό τρόπο τις αρχές του αφροκεντρικού κινήματος. Ο δίσκος αποτελεί έναν τρομερό ύμνο στην αφρικανική ταυτότητα, με τη συμμετοχή τρομερών καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων οι Mtume (και λοιπό σόι του Heath), Herbie Hancock, Don Cherry και Buster Williams. Οι ρυθμοί και οι μελωδίες είναι διάχυτοι από μια αίσθηση τελετουργίας, αντλώντας έμπνευση από την αφρικανική μουσική και τη δύναμη της συλλογικής έκφρασης. Στην εποχή της κυκλοφορίας του, το "Kawaida" λειτούργησε ως οδηγός για όσους αναζητούσαν την πνευματική διάσταση της μουσικής, ενώ οι πολιτικές και φιλοσοφικές του προεκτάσεις το καθιστούν ένα έργο με μεγάλη ιστορική σημασία. Σήμερα, παραμένει ένα έργο-ορόσημο για την εξέλιξη του είδους, αποδεικνύοντας πώς η μουσική μπορεί να αποτελέσει φορέα πολιτισμού και πνευματικής ανάδειξης ταυτόχρονα. Πρώιμο Mwandishi style. Αγώνας για δικαιώματα. Απίθανοι και τρελαμένοι αυτοσχεδιασμοί. Δεν μοιάζει με τα άλλα του οδηγού. Ακούστε και το "Kwanza (The First)" του ίδιου.
Pharoah Sanders - Thembi
Impulse! Records (1971)
Άλλος ένας στυλοβάτης της spiritual jazz, η δισκογραφία του σαξοφωνίστα Pharoah Sanders εμπεριέχει μπόλικα καταπληκτικά άλμπουμ κι η μελέτη της είναι απαραίτητη για την κατανόηση του genre. Το "Thembi" είναι ένα ακόμα διαμάντι της κλασικής του περιόδου, αν και δεν είναι το πιο τυπικό, αφού το συγκεκριμένο άλμπουμ περιέχει σχετικά συντομότερες συνθέσεις από εκείνα που είχαν προηγηθεί κι είναι θεωρητικά λίγο πιο προσβάσιμο. Πέραν αυτού όμως, ό,τι άλλο περιμένει κανείς από ένα άλμπουμ του Sanders βρίσκεται εδώ: η εκπληκτική αίσθηση της μελωδίας και των δυναμικών, η ζεστασιά των αυτοσχεδιασμών και η πανταχού παρούσα γλυκιά ψυχεδέλεια, στοιχεία που κάνουν το "Thembi" να ηχεί ευχάριστο, παρά τα αδιανόητα παιξίματα των μουσικών - στον δίσκο υπάρχουν βιολί, ποικιλία κρουστών και ηλεκτρικό πιάνο ανάμεσα σε άλλα. Ο Sanders είναι ίσως ο λιγότερο «βαρύς» εκφραστής αυτής της μουσικής, αν και όχι ο λιγότερο ουράνιος.
McCoy Tyner - Enlightenment
Milestone Records (1974)
Ο Tyner θεωρείται γνωστό ότι δεν έβλεπε με καλό μάτι την αναχώρηση του Coltrane στις πιο avant garde περιοχές που ακολούθησε μετά το "Love Supreme" και για αυτό οι δουλείες του ως leader εκείνης της περιόδους και πιο μετά, σημειώνουν γενικώς μία επιστροφή στην post bop και modal jazz, πιο κοντά εξάλλου στον ήχο της εταιρείας που τον φιλοξενούσε (Blue Note). Μπαίνοντας τα 70s όμως και ειδικά στα live του φαίνεται ότι η συνεργασία του με τον εκλιπόντα (πλέον) σαξοφωνίστα άρχισε να δείχνει τα σημάδια της, με την θέλησή του ή όχι. Το "Enlightenment" είναι η χαρακτηριστικότερη και καλύτερη περίπτωση. Ειδικά το καταλαμβάνον περισσότερο από μία πλευρά βινυλίου "Walk Spirit, Talk Spirit" είναι και μέσα στις καλύτερες συνθέσεις του είδους.
Don Cherry - Brown Rice
ΕΜΙ (1975)
Ο Don Cherry εννοείται ότι ήταν στην πρωτοπορία της jazz και την εξέλιξή της σε free και avant garde τόσο μέσα από τη συνεργασία του με τον Coleman όσο και με τις προσωπικές του δουλειές. Σε μία τέτοια δισκογραφία λοιπόν είναι δύσκολο να εντοπίσει κάποιος το που τελειώνει η free και που ξεκινάει η spiritual jazz, ένα έτσι κι αλλιώς σχεδόν αδύνατο επίτευγμα. Επιλέχθηκε το "Brown Rice" (σε άλλες εκδόσεις κυκλοφορεί απλώς με το όνομά του) ως αυτό που ρίχνει λίγο τις εντάσεις, την πολυπλοκότητα και ενισχύει τις ανάσες, τις εικόνες και τις υφές κάνοντάς το συνολικά πιο πνευματικό. Φέρνει και κάποιες ανατολίτικές folk επιρροές που εντείνουν την αίσθηση πνευματικής αν όχι θρησκευτικής αναζήτησής και τα φωνητικά, όπου υπάρχουν, έχουν τέτοιες καταβολές.
Henri Texier - Amir
Eurodisc (1976)
Η πρόσφατη επανέκδοσή του επανέφερε στο προσκήνιο έναν καταπληκτικό και λιγότερο συζητημένο δείγμα spiritual jazz. Ίσως μάλιστα να το έφερε και σε μία εποχή όπου ακούγεται πιο σύγχρονο και πιο κοντά στο τι συμβαίνει τώρα στην jazz από ότι πριν ακριβώς 50 χρόνια όταν και κυκλοφόρησε. Φυσικά το γεγονός ότι προερχόταν από την εδώ πλευρά του Ατλαντικού δεν του επέτρεψε να λάβει το status που του αξίζει ενώ και οι ενέσεις folk μουσικής που το χαρακτηρίζουν ίσως ήταν αρκετά ξένες (pun intended) για την εποχή. Παρόλα αυτά σήμερα δεν μπορεί παρά να είναι απαραίτητο άκοσμα για όποιον ενδιαφέρεται για μία διαφορετική οπτική πάνω στην spiritual jazz. Επιπλέον υπήρξε και ντεμπούτο για τον Texier που διεκδίκησε με αυτό κατευθείαν μία θέση στην ιστορία της jazz χωρίς προηγουμένως να έχει «προειδοποιήσει» ότι θα το κάνει.
Rahsaan Roland Kirk - Prepare Thyself to Deal With A Miracle
Atlantic Records (1973)
Ο Rahsaan Roland Kirk ήταν ένας αξέχαστος δημιουργός, ένας μουσικός με πολλά ταλέντα που εξέλιξε τη jazz με το πάθος, τον εφευρετισμό και την τέχνη του. Το "Prepare Thyself to Deal With A Miracle" είναι ένα από τα αριστουργήματά του, μια δημιουργία που συνδυάζει την αλλόκοτη φαντασία του με τον βαθύ πνευματικό του κόσμο. Μιλάμε για ένα τρομακτικό μουσικό έργο. Με την εξαιρετική τεχνική του στο σαξόφωνο και την ικανότητά του να παίζει πολλά πνευστά μαζί, ο Kirk άνοιξε νέους ορίζοντες στη μουσική, δημιουργώντας ένα μουσικό ταξίδι που μοιάζει σαν όνειρο. Δεν υπήρχε τότε τίποτα όμοιο του. Ίσως δεν υπάρχει και μέχρι σήμερα. Ο δίσκος είναι μια προφητεία, μια έκρηξη ελευθερίας και βαθιάς γνώσης μέσα από την τέχνη. Ακόμα και σήμερα, παραμένει ένα σύμβολο απροσδιόριστης μουσικής δημιουργικότητας, επιβεβαιώνοντας πως η μουσική μπορεί να είναι μια πύλη προς υψηλότερες σφαίρες συνείδησης. Θα μπορούσε να βγει σαράντα χρόνια μετά την εποχή του και να λέμε ότι είναι σε αυτούς που εκμοντέρνισαν ή αναγέννησαν (δες στην εισαγωγή) το είδος. Ήταν μπροστά.
Billy Harper - Capra Black
Strata-East Records (1973)
Η γέννηση των λιγότερο εμπορικών παρακλαδιών της jazz, ταυτόχρονα με την αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της μουσικής βιομηχανίας στα 70s, συχνά δημιούργησε την ανάγκη για μικρότερες εταιρείες που θα έδιναν φωνή σε πιο αντισυμβατικούς ή/και λιγότερο δημοφιλείς καλλιτέχνες. Η Strata-East είναι μία από αυτές τις εταιρείες και θα ήταν κρίμα να απουσιάζει από μία τέτοια λίστα. Η αντιπροσώπευσή της εδώ γίνεται από τον Billy Harper σε άλλο ένα ντεμπούτο. Το "Capra Black" είναι και αυτό ενταγμένο στο κίνημα των δικαιωμάτων της εποχής και ως τέτοιο έχει έντονο το στοιχείο της αφύπνισης της μαύρης συνείδησης. Εμφανώς επηρεασμένος από τον Μεγάλο Διδάσκαλο στο παίξιμό του, εναλλάσσει την ένταση με ψαλμωδίες στο σαξόφωνό του, ενώ δε λείπει και η μαύρη χορωδία σε κάποιο σημείο, θυμίζοντας λίγο και τον έτερο μαθητή του Coltrane, τον Archie Shepp.
The Pyramids - King Of Kings
Pyramid Records (1974)
Οι Pyramids, με την αρχηγία του Idris Ackamoor, υπήρξαν μια από τις πιο πρωτοποριακές κολεκτίβες της spiritual jazz. Το "King Of Kings" είναι ένας δίσκος που ξεπερνά τα όρια της μουσικής και λειτουργεί ως τελετουργικό κάλεσμα προς μια ανώτερη κατάσταση ύπαρξης. Αυτό είναι πνευματική τζαζ ρε παιδάκι μου. Οι αυτοσχεδιασμοί του άλμπουμ έχουν μια άγρια, σχεδόν αρχέγονη ενέργεια, ενώ τα τύμπανα και οι πολυφωνικές δομές παραπέμπουν σε αφρικανικές τελετές. Στη δεκαετία του ‘70, η μουσική τους συνδέθηκε με το πνευματικό και πολιτιστικό κίνημα της αφροαμερικανικής ταυτότητας, μεταφέροντας ένα μήνυμα επιστροφής στις ρίζες. Σήμερα, αυτός ο εξαιρετικός δίσκος αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα και ανατρεπτικά διαμάντια της μουσικής αυτής, αναγνωρισμένο ως μια από τις κορυφαίες στιγμές της προχωρημένης και μοντέρνας σκηνής και παραμένει ζωντανό μέσα από τη συνεχιζόμενη δράση των Pyramids μέχρι και σήμερα. Πραγματικά όμορφη μουσική και ένας υπνωτικός ήχος, που σε βάζει σε μια βαθύτερη κατάσταση και με φέρνει λίγο πιο κοντά στο να βρεις το μέσα σου. Με άλλα λόγια καθρεφτίζει την ψυχή και τη σοφία σου.
Steve Reid - Nova
Mustevic Sound (1976)
Ο Steve Reid ήταν ένας από τους πιο διορατικούς και αφοσιωμένους καλλιτέχνες της spiritual jazz, ένας ντράμερ που έβλεπε τη μουσική ως καθαρή έκφραση της ανθρώπινης ψυχής. Στο δίσκο αυτό, η αφρικανική κληρονομιά, ο αυτοσχεδιασμός και η αίσθηση του κοσμικού ενώνουν τις δυνάμεις τους, δημιουργώντας έναν ήχο που είναι ταυτόχρονα γήινος και διαστημικός. Οι συνθέσεις του άλμπουμ πάλλονται με μια υπνωτική, σχεδόν μυστικιστική ενέργεια, με τους ρυθμούς του Reid να θυμίζουν ένα θα έλεγε κανείς τρομακτικό τελετουργικό κάλεσμα. Τότε, εντάχθηκε στο ρεύμα των πνευματικών jazz δίσκων που αναζητούσαν μια βαθύτερη σύνδεση με το σύμπαν και τη φύση. Σήμερα, θεωρείται σημείο αναφοράς, εμπνέοντας γενιές μουσικών που αναζητούν τη σύνδεση της jazz με τις κοσμικές και μυστικιστικές της διαστάσεις, αποδεικνύοντας πως η μουσική μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από απλή ψυχαγωγία. Είναι μια ιερή εμπειρία. Αφρική, Λατινική Αμερική, funk και ψυχεδέλεια. Το άλμπουμ είναι απολύτως ανατριχιαστικό. Δεν θα ακούσεις μάλλον ποτέ κάτι παρόμοιο.
Sun Ra - Sleeping Beauty
Saturn Records (1979)
Το έργο του Sun Ra, ενός πραγματικού κολοσσού για την πρωτοποριακή και την πνευματική jazz, είναι πραγματικά αχανές, με την δισκογραφία του να έχει ξεκινήσει ήδη από το 1957. Παρότι είναι ύστερο έργο, το "Sleeping Beauty" καταλαμβάνει περίοπτη θέση σε αυτήν, όντας ένα από τα πιο μελωδικά και ατμοσφαιρικά άλμπουμ που κυκλοφόρησε ποτέ. Μαζί με την big band που τον συνόδευε, ο Sun Ra εδώ σκαρώνει τρεις παιχνιδιάρικες και αρκετά νυχτερινές συνθέσεις που δεν χάνουν όμως τον ελεύθερο τους χαρακτήρα, αφού οι ενορχηστρώσεις είναι έξυπνες και απρόβλεπτες. Ως ένα πλάσμα που δεν ανήκει σε αυτήν την γη παρά στα αστέρια, ο Sun Ra είναι συνώνυμος του αιθέρα και των διαστρικών μουσικών περιπλανήσεων και το "Sleeping Beauty" είναι ενδεικτικό του πως μπορεί ακόμα και η πιο προσβάσιμη jazz να διαπερνά τις διαστάσεις.