Μια ιστορική αναδρομή στα τραγικά περιστατικά του "The Perfect Element"

Το Footnotes αναλύει το concept ενός εκ των σημαντικότερων άλμπουμ της προοδευτικής δισκογραφίας

Από τον Μάνο Πατεράκη, 16/10/2018 @ 13:41

Πέρσι είχα αφιερώσει ένα ολόκληρο άρθρο της στήλης Footnotes στους Pain Of Salvation - πιο συγκεκριμένα: στον καινούργιο τότε δίσκο τους - και του κότσαρα τον τίτλο "2118 Τρίτες και η επόμενη". Ήταν βλέπετε το μόνο άλμπουμ των Σουηδών που πλησίαζε σαν νοοτροπία (μουσικά-δομικά-στιχουργικά) τη δυάδα "The Perfect Element I" (2000) και "Remedy Lane" (2002). Πρόσφατα ξέθαψα για πολλοστή φορά το πρώτο εξ αυτών. Πλησιάζει και το live του Σαββάτου βλέπετε, όχι πως έχει και μεγάλη σημασία βέβαια. Όσοι έχουμε αισθανθεί στο πετσί μας την κάθαρση που προσφέρει το σπάσιμο των συναισθημάτων κατά τις ακροάσεις των μουσικών τους, σε ό,τι ψυχική κατάσταση, καλή ή κακή, είσαι, συχνά-πυκνά ανατρέχουμε στη δισκογραφία τους. Είναι λίγο έως πολύ μαζοχιστικό, αλλά συμβαίνει.

Με αυτήν την αφορμή - και κάποιες ακόμα - αποφάσισα να μπω στο κλίμα γράφοντας δυο-τρεις κουβέντες για τον τεράστιο αυτό δίσκο, ο οποίος διαμόρφωσε και έθεσε την κατεύθυνση του progressive metal των δύο τελευταίων δεκαετιών, ή έστω πολλών εκφάνσεών του. Ας πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή. Όπως κι άλλα concept άλμπουμ του παρελθόντος, αλλά και ποιοτικές coming of age ταινίες, το "The Perfect Element" στηρίζεται στο πέρασμα από την παιδική ηλικία στην εφηβεία και την ενηλικίωση... Τον σχηματισμό ταυτότητας μέσα από την εμπειρία τραγικών περιστατικών ή θλιβερών καταστάσεων που αφήνουν μόνιμες χαραγές στα συναισθήματά μας.

Ο ίδιος ο Daniel Gildenlow το περιγράφει ως μια ιστορία σχετικά με δύο ανθρώπους που μάχονται ενάντια στις πληγές του παρελθόντος, σχετικά με την αγάπη ως οδό συμφιλίωσης με τον εαυτό σου και σχετικά με μια κοινωνία που παράγει η ίδια τις δυσλειτουργίες μέσα σε ανθρώπους και έπειτα προσπαθεί να τους εξοντώσει διότι είναι επικίνδυνοι γι’ αυτήν. Η παρακάτω ανάλυση είναι η υποκειμενική ερμηνεία στίχων που πολλές φορές μπορούν να έχουν άλλο ή πολλαπλό νόημα.

Chapter I: "As these two desolate worlds collide"

Αρχικά, να επισημάνουμε πως οι πρωταγωνιστές είναι δύο και αναφέρονται ως he και she. Τα πρώτα δύο κομμάτια είναι η εισαγωγή στις τραυματικές εμπειρίες του καθενός.

Used: Θέτουμε το βήμα για τον πρωταγωνιστή. Το ρεφραίν στάζει από δάκρυα και στεγνώνει με παχιά κρούστα απόλυτης ησυχίας. Το ραπάρισμα του Gildenlow, σκοτεινό με ερωτικά, ανόσια υπονοούμενα, τα riff από πίσω αγωνιώδη και πιο τρομακτικά από οτιδήποτε άλλο θα συναντήσουμε ποτέ. Το "used" του τίτλου σαφέστατα υπονοεί ότι κάποιος είναι χρησιμοποιημένος, κακοποιημένος, μα στη ροή των στίχων το used αντιστοιχεί στο pain. Και μάλιστα, με ρήμα που δείχνει πορεία προς κάτι χειρότερο, καθιστώντας τα πράγματα ακόμα πιο ζοφερά και κατηφορικά "getting used to pain". Η εξάρτηση από ουσίες ως ένα από τα κύρια προβλήματα ίπταται στην ατμόσφαιρα "Just breathe me deep and take another sip/So still a taste so sweet but so bitter the kill".

In The Flesh: Θέτουμε το βήμα για την πρωταγωνίστρια. Οι πρώτοι στίχοι περιγράφουν τη φυγή της από την οικογένειά της "she walks these empty streets alone, hiding from something they call home". Η προβληματική σχέση με τους γονείς της είναι πρόδηλη ενώ η σεξουαλική κακοποίηση (δεν μαθαίνουμε από ποιόν) υπονοείται αρκετά ξεκάθαρα "She was a wound close to her womb, blames herself for letting it in" και μάλιστα από κάποιον που δεν της είναι άγνωστος "The hands that clutch/Can be the hands that touch too much". Στρέφεται προς τους θεούς και κατηγορεί την ίδια της τη σάρκα "Begs to all gods (rip me from this sick flesh)" σε ένα από τα καλύτερα κομμάτια που έχουν γραφτεί ποτέ.

Ashes: Οι δύο πρωταγωνιστές συναντιούνται και αναγνωρίζουν πως συνδέονται μέσα από τις ουλές του παρελθόντος "You claim I don't know you, but I know you well/I read in those ash eyes we've been through hell". Η σχέση τους είναι εξίσου προβληματική με το παρελθόν τους, αφού χρησιμοποιούν ο ένας τον άλλον "Cleansing sweat/We are just using each other/Too depraved to stay alive/But too young to die/And we hurt". Εδώ υπάρχουν και οι στίχοι που δίνουν τον τίτλο του chapter, κάπως πιο γλαφυροί βέβαια "As these two broken barren desolate disordered words collide".

Morning On Earth: Μετά το απόλυτο σκοτάδι των τριών πρώτων κομματιών, η γλυκιά μελωδία έρχεται σαν τις πρώτες ηλιαχτίδες νωρίς το πρωί, οι οποίες σε χαϊδεύουν, εξουθενωμένο, έπειτα από ένα εφιαλτικό βράδυ. Ο πρωταγωνιστής ξυπνάει πριν από εκείνη, εξομολογείται πως είναι και ο ίδιος χαμένος "I'm just a child trapped inside this fallen man" και φοβάται καθώς αρχίζει να προσκολλάται μαζί της "Now there is something inside of me that aches as I hear you/Breathing here when you sleep between these morning sheets". Νιώθει άβολα με τα τρυφερά συναισθήματα που ξεπηδούν αυθόρμητα και κανείς δεν τον είχε μυήσει σε αυτά "Bred not but born to love".

Chapter II: "It all catches up on you when you slow down"

Idioglossia: Το κομμάτι ξεκινάει με τον εξής στίχο επαναλαμβανόμενο τέσσερις φορές "It all comes back to me" οπότε καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα δεν πάνε καλά. Οι στίχοι σκοτεινιάζουν και ο πρωταγωνιστής πέφτει πάλι στο κενό των δαιμόνων του "My forehead hits the pavement again, numb again/Sharing this humility/Momentarily black in me/Immomentarily black/So black". Παραφράζοντας τους στίχους του "Ashes" κατηγορεί τον εαυτό του "As I search through the ashes/For someone to blame/I'm afraid to see my face" και κατ’ επέκταση εκείνη "Meeting you have forced me to meet myself" και τον κόσμο που έπλασαν "Hide from me that hideous Idioglossia that formed me" (idioglossia: η γλώσσα που κατασκευάζουν συνήθως τα δίδυμα αδέρφια για να μιλούν μεταξύ τους). Με αυτόν τον τρόπο και γι’ αυτόν τον λόγο φεύγει από τη ζωή της.

Her Voices: Υποθέτουμε πως έχει περάσει καιρός, ο πρωταγωνιστής είναι με κάποια άλλη, παρόλα αυτά ο τίτλος του chapter παίζει τα δικά του παιχνίδια και την βλέπει στα μάτια της "Looking at you/I see her face". Τώρα συνειδητοποιεί πως κι εκείνος ήταν εν τέλει μία από τις συμφορές της "I guess I never fully realized then/What she lost when I cut that loss" και πια κατέληξε να είναι ακόμα μία από τις φωνές που άκουγε στο κεφάλι της και την τυραννούσαν αδιάκοπα σε όλη της τη ζωή "It's sad though/That I turned out to be one of her voices".

Dedication: Εδώ έχουμε ένα flashback, μια ανάμνηση ενός από τους δύο πρωταγωνιστές - δεν έχει ουδεμία σημασία ποιός - να χάνει τον παππού του. Είναι κάτι τόσο σκληρό, καθώς πρόκειται για μία από τις πρώτες σταθερές που χάνει κανείς στο δρόμο προς την ενηλικίωση ή και μετά "I watched you die/Though you had always been there/Since I first came into this world".

King Of Loss: Ο πρωταγωνιστής αυτοανακηρύσσεται με τον διόλου αξιοζήλευτο τίτλο king of loss καθώς εξηγεί πως η ζωή του δεν του ανήκε από την πρώτη στιγμή, όταν υπογράφησαν τα χαρτιά για να πάει στο ορφανοτροφείο, πριν καν την πρώτη του ανάσα. "Mother/At my first breath/Every paragraph was set/As I inhaled the scent of debt/Mother/That first stolen air/Taken as a legal sign/On papers saying I'm not mine". Έπειτα, υπονοώντας και το χρηματικό και το συναισθηματικό τίμημα, εξηγεί πως "No one can afford to pay/The prices on their babies' heads". Ως king of loss, αισθάνεται το βάρος των προσδοκιών που έχει μια πλαστή κοινωνία "Dress up as a state investment/Charm the press" που δεν είναι φτιαγμένη στα μέτρα του "I'm not fit to play this game/Bound by its rules just the same".

Chapter III: "Far beyond the point of no return"

Reconciliation: Η συμφιλίωση είναι μια σταγόνα λογικής και σύνεσης που ξεπροβάλει μέσα από τα διαστρεβλωμένα συναισθήματα του πρωταγωνιστή. Μελωδίες και στίχοι που έχουμε ήδη ακούσει στα μέχρι τώρα κομμάτια επαναλαμβάνονται παραλλαγμένοι. Έμπειρος πια, συνειδητοποιεί πως πρέπει να συμφιλιωθεί με τον πόνο του "Now I know too well/Hell is to wake up/But it makes all the difference" και να τον κοιτάξει κατάματα, καθώς οι τάσεις φυγής δεν μπορούν να οδηγήσουν πουθενά "Now, to be truly free/I'll let it come to me/So, break me if you must/When you break this crust/Freedom is to see". Θα προσπαθήσει να την πλησιάσει, να τη βοηθήσει.

Song For The Innocent: Η αγνή, σχεδόν παιδική μελωδία της κιθάρας κυριαρχεί στο μισό κομμάτι πριν το σχεδόν power ballad ξέσπασμα. Η ανάμνηση μιας παιδικότητας είναι το κύριο στοιχείο του άλμπουμ, όπως γίνεται σαφές ήδη από το εξώφυλλο. Στιχουργικά, αποτελείται από σκέψεις του πρωταγωνιστή συνοψίζοντας την πικρή κατάστασή τους "We dreamed of a world in peace/But killed for a life of ease" και λέγοντας τη μεγαλύτερή του επιθυμία εκείνη τη στιγμή, παρουσιάζοντάς την ως αδύνατο να εκπληρωθεί "All those dreams we shared for you/How I wish they could come true". Όπως θα δούμε στο τελευταίο κομμάτι, οι στίχοι "What else can the dying do?" δεν είναι τόσο μεταφορικοί...

Falling: Instrumental κομμάτι που συνοδεύεται από ένα ποίημα-ανάμνηση παιδικών στιγμών και παιδικών παραμυθένιων κόσμων "A pine of my own/Offering a seat in the sunset/Painting windy pictures/Arabesques/Of fortune and forever". Μόνο που δεν μπορεί πια να επιστρέψει εκεί. Ποτέ. Γι’ αυτό και κάθε ελπίδα έχει πεθάνει για εκείνον "Once/I had a world of my own/It is still there/Only/I am gone".

The Perfect Element: Στο τελευταίο κομμάτι ο πρωταγωνιστής δίνει τέλος στη ζωή του "Yesterday found him today/Caught him at his last breath", για να μπορέσει και εκείνη να θεραπευτεί και να συγχωρέσει τον εαυτό της, υπό κάποια διεστραμμένη σκέψη. Η απόφαση δεν έχει λογική, αφού του την είχαν πάρει από το ξεκίνημα της ζωής του μαζί με την ελπίδα να ανακαλύψει το νόημα της ύπαρξής του σε αυτήν την κοινωνία "Stealing meaning from this child/We took away his reason". Ολόκληρο το ταξίδι του ήταν μια απεγνωσμένη προσπάθεια να γεμίσει τις τρύπες που του άφησαν τα τραύματά του...

...και κάπως έτσι αποκαλύπτονται τα τέσσερα στοιχεία της φύσης σύμφωνα με την οντολογική θεωρία των Αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Γη, Νερό, Αέρας...

I, the wayward son of a mountain lake
(Of icy liquor tears, of a silent Earth)
(Of a rusty lid, of a wingless wind)
(Of an eyeless storm, of fallen gods/Who lost their way)

...και Φωτιά.

I set myself on fire
To breed the Perfect Element

Footnotes

♠ Στο άρθρο προ δύο εβδομάδων όπου έκανα αναφορά στις φετινές doom κυκλοφορίες που με έχουν συνεπάρει, ξέχασα να αναφέρω το φετινό άλμπουμ των Ancestors, οπότε επιτρέψτε μου αυτό το συμπληρωματικό Footnote.

♠ Και μιας που είμαστε σε doom διάθεση, να αναφερθώ σε μία από τις κορυφαίες doom (και γενικότερα) φωνές όλων των εποχών, τον Patrick Walker - ακούστε ό,τι έχει βγάλει με Warning και 40 Watt Sun. Πρόσφατα, έπεσα πάνω σε ένα βίντεο που διασκευάζει το "Lioness" των υπερλατρεμένων μου Songs: Ohia, οπότε έβγαλε λίγο νόημα το πώς έφτασε να βγάζει τόσο συναίσθημα, έχοντας τέτοια ακούσματα. Δείτε.

♠ Πέρα από το Σαββατιάτικο live των Pain Of Salvation, την Κυριακή μας επισκέπτονται οι Ιάπωνες Acid Mothers Temple. Η περσινή τους συναυλία ήταν από τα καλύτερα πράγματα που έχω δει ποτέ, οπότε σας προτείνω ανεπιφύλακτα να το τιμήσετε.

  • SHARE
  • TWEET