Steven Wilson: «Η rock μουσική έχει εξαφανιστεί από τη mainstream κουλτούρα»

Το καλλιτεχνικό του status που κερδίζει, το πώς ορίζεται το underground και η απουσία της rock μουσικής από την pop κουλτούρα του σήμερα είναι μόνο μερικά από τα θέματα που μας αναλύει ο σπουδαίος Βρετανός μουσικός

Από τον Χρήστο Καραδημήτρη, 02/07/2018 @ 12:25

Ένας καλλιτέχνες όπως ο Steven Wilson θα μπορούσε να θεωρηθεί ως mainstream ή ως underground; Την απάντηση στο εν λόγω ερώτημα - όπως και το σκεπτικό πίσω από αυτή - θα τη βρείτε παρακάτω στη συνέντευξη που ακολουθεί, αλλά στην πραγματικότητα έχει ελάχιστη σημασία, καθώς μιλάμε για έναν σπουδαίο καλλιτέχνη σε όλα τα επίπεδα. Κι αν οι δουλειές που περιλαμβάνει το «μουσικό σύμπαν» του μιλάνε από μόνες του, το ίδιο υπέροχος είναι κι ο ίδιος όταν καλείται να υποστηρίξει το καλλιτεχνικό του όραμα και όσα σχετίζονται με τη μουσική του. Πρόκειται για έναν από τους λίγους καλλιτέχνες με τους οποίους νιώθεις ότι κερδίζεις κάτι κάθε φορά που μιλάς μαζί τους και για μια ακόμα φορά προσφέρει ξεκάθαρες θέσεις και κάμποση τροφή για σκέψη, στη νέα απολαυστική συνέντευξη που μας παραχώρησε.

Steven Wilson

Από την Ελλάδα στη Χιλή, μοιάζει μεγάλη απόσταση! Πώς πάει η περιοδεία ως τώρα;

Πάει φανταστικά! Η Χιλή είναι μια από της καλύτερες αγορές στον κόσμο για μένα. Έχω μια πολύ πιστή βάση οπαδών που με ακολουθεί εδώ, οπότε χαίρομαι κάθε φορά που επιστρέφω!

Και σύντομα επιστρέφεις και στην Ελλάδα, μόλις δύο χρόνια μετά από μια από τις ωραιότερες συναυλίες που έχουμε δει εδώ, όταν έπαιξες ολόκληρο το "Hand.Cannot.Erase"...

Wow!

Η Ελλάδα ήταν μια από τις πρώτες χώρες που έδωσα συναυλίες έξω από το Ηνωμένο Βασίλειο και είμαι πραγματικά χαρούμενος που η σχέση αυτή αποκαταστάθηκε

Θα έλεγα πως αυτό είναι ένα καλό σημάδι, καθώς φαίνεται πως μπορεί να μας επισκέπτεσαι και πάλι πιο τακτικά...

Το ελπίζω πραγματικά! Υπήρχε μια εποχή που η Ελλάδα ήταν ένα μέρος στο οποίο ερχόμουν πολύ, κυρίως στα '90s, με τους Porcupine Tree. Και μετά για κάποιον λόγο - δεν ξέρω αν έχει να κάνει με την ελληνική οικονομία και τα προβλήματα που είχατε - υπήρξε μια μεγάλη περίοδος που δεν ερχόμουν και ειλικρινά μου έλειψε.

Διότι, το ελληνικό κοινό ήταν πάντα παθιασμένο με την μουσική μου, από τις πρώτες ημέρες. Νομίζω πως η Ελλάδα ήταν μια από τις πρώτες χώρες που έδωσα συναυλίες έξω από το Ηνωμένο Βασίλειο και είμαι πραγματικά χαρούμενος που η σχέση αυτή αποκαταστάθηκε.

Νομίζω πως ήταν πάντα εδώ, απλά μεσολάβησαν «εξωγενείς» παράγοντες...

Ναι! Μάλλον η οικονομία και αυτού του είδους τα πράγματα μπήκαν λίγο στη μέση...

Με το υλικό του "To The Bone" το show έχει γίνει πιο επιβλητικό και πιο ισορροπημένο

Λοιπόν! Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την κυκλοφορία του "To The Bone" και στο μεσοδιάστημα έχεις περιοδέψει αρκετά, παίζοντάς το σχεδόν ολόκληρο επί σκηνής. Οπότε θα ήθελα να ξέρω πως νιώθεις για αυτό τώρα...

Πραγματικά το αγαπώ! Ένα από τα πράγματα που συνειδητοποίησα όταν το "To The Bone" αποτέλεσε μέρος του σόου μου είναι πως αυτό έγινε πιο συναρπαστικό και πιο ενθουσιώδες από ποτέ. Διότι, το υλικό του "To The Bone" είναι πιο άμεσο, έχει περισσότερη ενέργεια μέσα του κι έτσι ξαφνικά το σόου μοιάζει πιο ενθουσιώδες, πιο επιβλητικό και κατά κάποιο τρόπο πιο ισορροπημένο.

Υπάρχει ακόμα το προγενέστερο υλικό, το πιο μελαγχολικό υλικό, αλλά με το υλικό από το "To The Bone" αισθάνομαι πως το show γίνεται πιο δυναμικό, πιο επιβλητικό και πιo ελκυστικό. Κι αυτό είναι κάτι που το βλέπω να αντανακλάται στις αντιδράσεις του κόσμου προς το άλμπουμ και το νέο υλικό.

Δεν θεωρούμαι πλέον ένας ανεξάρτητος/underground καλλιτέχνης

Επίσης, το "To The Bone" σηματοδοτεί το πρώτο σου άλμπουμ υπό την στέγη της "Caroline/Universal". Εντόπισες κάποιες σημαντικές αλλαγές λόγω αυτού;

Οφείλω να πω ότι ήμουν πολύ χαρούμενος για πολλά χρόνια με την KScope, αλλά κάτι που παρατήρησα μετακομίζοντας στην Universal είναι πως η προβολή που έχεις στον mainstream κόσμο αυξάνεται σημαντικά. Βέβαια, σε μέρη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία υπάρχει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον από τα mainstream μέσα, καθώς δεν θεωρούμαι πλέον ένας ανεξάρτητος/underground καλλιτέχνης. Πλέον με βλέπουν σαν έναν μεγάλο, mainstream καλλιτέχνη και αυτό είναι φανταστικό!

Θεωρώ πως σε η μετακίνηση αυτή βοήθησε σε κάποιες αγορές, στις οποίες πάντα υπήρχε η αντίληψη ότι είμαι ένας underground/cult καλλιτέχνης. Όταν ξαφνικά βρίσκεσαι σε μια εταιρεία όπως η Universal/Caroline αυτή η αντίληψη αρχίζει να αλλάζει και σίγουρα άλλαξε προς μια θετική κατεύθυνση για μένα με αυτό το άλμπουμ.

Θέλω να προσεγγίσω περισσότερους ακροατές. Όμως, θέλω αυτό να το κάνω χωρίς κανενός είδους συμβιβασμό στη μουσική και στην δημιουργία

Ξέρεις, το ρωτάω αυτό γιατί πολλοί καλλιτέχνες στις μέρες μας, αμφιβάλλουν αν είναι καν καλό το να ανήκουν σε μια δισκογραφική, σε σχέση με το να είναι ανεξάρτητοι. Τι άποψη έχεις για αυτό;

Εξαρτάται από το τι συμφωνία κάνεις. Και εξαρτάται από το είδος του μηνύματος που περνάς στην δισκογραφική εταιρεία.

Η συμφωνία που έχω κάνει εγώ με την Universal μου παρέχει απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία. Βασικά, δεν έχω κανέναν περιορισμό σχετικά με το καλλιτεχνικό περιεχόμενο της μουσικής μου.

Την ίδια στιγμή έχω μεγάλο κίνητρο από μόνος μου και διαθέτω πολύ δυνατό work ethic (σ.σ.: αμετάφραστο). Έτσι, θέλω να δουλέψω και θέλω να κάνω προώθηση και θέλω να προσεγγίσω περισσότερους ακροατές. Όμως, θέλω αυτό να το κάνω χωρίς κανενός είδους συμβιβασμό στη μουσική και στην δημιουργία. Και θεωρώ πως αν αυτό το ξεκαθαρίσεις εξαρχής σε μια δισκογραφική εταιρεία και το καταλάβουν, τότε δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα.

Και δεν υπήρξε ποτέ κανένα πρόβλημα με την Caroline. Δουλεύουν πολύ σκληρά στην προώθηση του δίσκου και στο marketing του. Αλλά δεν ενεπλάκησαν ποτέ στην δημιουργική πλευρά των πραγμάτων.

Αν σκοπεύεις να δημιουργήσεις το δικό σου «μουσικό σύμπαν», οφείλεις να γράφεις μουσική με πολύ εγωιστικό τρόπο

Το καταλαβαίνω. Τώρα, ως οπαδός της μουσικής σου εδώ και αρκετά χρόνια, δεν μπορώ να πω ότι εκπλήσσομαι από τα πολλά «μουσικά πρόσωπά» σου και στην πραγματικότητα αναμένω αλλαγές από άλμπουμ σε άλμπουμ. Αντιλαμβάνομαι πως αυτό έχει ένα καλλιτεχνικό ρίσκο από πλευράς σου και φαντάζομαι πως δεν περιμένεις να αρέσουν όλα τα άλμπουμ σου σε όλους, το ίδιο. Αλλά γιατί κάποιοι οπαδοί σου συνεχίζουν να ενοχλούνται όταν δεν ακούν αυτό που περιμένουν από εσένα;

Μέρος του να είσαι οπαδός ενός καλλιτέχνη είναι ότι πάντα θα έχεις μια συγκεκριμένη πλευρά αυτού του καλλιτέχνη που θα την εκτιμάς περισσότερο. Τώρα, όταν είσαι ένας καλλιτέχνης σαν κι εμένα που έχει περάσει από τόοοοσα πολλά διαφορετικά στυλ, καταλαβαίνεις...

...Θέλω να πω πως έχω περάσει από το πρώιμο space rock των Porcupine Tree, από την μελαγχολική pop των Blackfield, έχει υπάρξει η metal πλευρά, καθώς υπήρξε μια περίοδος που οι Porcupine Tree έτειναν πολύ προς το metal, έχω περάσει από την ambient μουσική, από την ηλεκτρονική μουσική... Και μετά έκανα δυο δίσκους, τους δυο προηγούμενους δίσκους, το "The Raven That Refused To Sing" και το "Hand.Cannot.Erase" που ήταν πολύ πιο κοντά σε αυτό που ο κόσμος σκέφτεται ως conceptual progressive rock άλμπουμ. Έτσι, από όλους αυτούς τους δίσκους, ανάμεσα στους οπαδούς μου, υπάρχουν κάποια αγαπημένα μεταξύ συγκεκριμένων ανθρώπων.

Τώρα, αυτό που συμβαίνει είναι πως όταν υπάρχουν οπαδοί που εκτιμούν μόνο συγκεκριμένες πλευρές σου, τότε φυσιολογικά ελπίζουν ότι ο επόμενος δίσκος σου θα είναι σαν τον δίσκο που τους αρέσει. Είτε ένας δίσκος παρόμοιος με το "In Absentia", δηλαδή πιο metal, είτε ένα δίσκος παρόμοιος με το "The Raven That Refused To Sing" δηλαδή πιο '70s progressive ή ένας δίσκος παρόμοιος με το "Stupid Dream", δηλαδή πιο κοντά στη soul... Είναι κάτι το οποίο έχω συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια...

Και νομίζω πως τελικά το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να τα αγνοώ όλα αυτά. Και οφείλω να τα αγνοώ όλα αυτά. Βασικά, πιστεύω πως αν σκοπεύεις να δημιουργήσεις το δικό σου «μουσικό σύμπαν», οφείλεις να γράφεις μουσική με πολύ εγωιστικό τρόπο, στο τέλος της ημέρας. Και νομίζω πως αυτό κάνω.

Θέλω να πιστεύω πως έχω φτάσει στο επίπεδο όπου μπορώ να παίξω οποιοδήποτε είδος μουσικής και να εξακολουθεί να ακούγεται σαν εμένα

Ίσως κάνω λάθος, αλλά θέλω να πιστεύω πως έχω φτάσει σε εκείνο το σημείο της καριέρας μου όπου πλέον όταν ο κόσμος ρωτάει «τι είδους μουσική παίζει ο Steven Wilson;», πολλοί θα σκεφτούν ότι παίζω «Steven Wilson μουσική», αντί να πουν ότι ανήκω σε κάποιο συγκεκριμένο είδος.

Κοιτάζω καλλιτέχνες όπως η Kate Bush, ο David Bowied, o Prince κι ο Frank Zappa και αυτοί είναι είδωλα για εμένα. Όταν, λοιπόν, σκέφτομαι «τι είδους μουσική παίζει η Kate Bush;» τότε η μόνη απάντηση που μου έρχεται είναι «Kate Bush μουσική». Αντίστοιχα «τι μουσική παίζει ο David Bowie;». Η μόνη απάντηση είναι «David Bowie μουσική». Η ουσία είναι πως αυτοί οι καλλιτέχνες έχουν δημιουργήσει το δικό τους «μουσικό σύμπαν», μέσα στο οποίο μπορούν να κάνουν οτιδήποτε θέλουν και αυτό να έχει την δική τους δυνατή προσωπικότητα. Έτσι, θέλω να πιστεύω πως έχω φτάσει κι εγώ σε αυτό το επίπεδο στη δική μου καριέρα, όπου μπορώ να παίξω οποιοδήποτε είδος μουσικής και να εξακολουθεί να ακούγεται σαν εμένα. Αν αυτό βγάζει νόημα...

Steven Wilson

Βγάζει νόημα και με φέρνει στην επόμενη ερώτηση μου. Με το "To The Bone" γνωρίζεις καλύτερα από εμένα πως προκάλεσες κάποιους από τους οπαδούς σου, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχασες κάποιον εξ αυτών. Θεωρώ πως υπάρχουν δυο εξηγήσεις για αυτό. Πρώτον το άλμπουμ είναι πραγματικά καλό για αυτό που είναι και δεύτερον διότι πλέον είσαι τόσο καταξιωμένος και έχεις κερδίσει τον σεβασμό ως καλλιτέχνης, που μόνο θα μεγαλώνει η οπαδική σου βάση από εδώ και στο εξής...

Σωστά, σωστά...

Βλέπω όλους αυτούς τους τύπους που φοράνε Opeth, Pantera και King Crimson μπλούζες να χορεύουν μαζί με τους υπόλοιπους όταν παίζω το "Permanating"

Οπότε, συμφωνείς;

Συμφωνώ! Και έχω δυο πράγματα να πω γύρω από αυτό...

Αρχικά, να πω ότι είσαι απόλυτα σωστός. Όταν είσαι ένας καλλιτέχνης που αλλάζει και προκαλεί τις προσδοκίες των οπαδών του, αυτό που συμβαίνει αρχικά είναι ότι υπάρχει ένα μικρό κύμα αρνητικότητας, διότι δεν παίρνουν αυτό που περίμεναν. Αλλά, μετά, χαλαρώνουν, ακούνε τον δίσκο, αρχίζουν να τον καταλαβαίνουν σταδιακά και εν τέλει να τον αγαπούν όσο και τους υπόλοιπους. Κι αυτό ακριβώς συνέβη με το "To The Bone".

Αυτό που είναι πραγματικά εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχει ένα τραγούδι στο άλμπουμ που λέγεται "Permanation", με το οποίο προφανώς και στράβωσαν πολλοί μεγαλύτεροι σε ηλικία progressive rock οπαδοί και metal οπαδοί, αλλά πλέον όταν παίζω ζωντανά το εν λόγω τραγούδι τυγχάνει της καλύτερης ανταπόκρισης της βραδιάς, κάθε βραδιά... Βλέπω όλους αυτούς τους τύπους που φοράνε Opeth, Pantera και King Crimson μπλούζες και όλοι τους χορεύουν μαζί με τους υπόλοιπους και τους αρέσει όσο αρέσει στους υπόλοιπους.

Οπότε νομίζω πως όλο αυτό οφείλεται στο αρχικό σοκ του ότι «είναι κάτι που δεν περιμέναμε και δεν είμαστε σίγουροι αν μας αρέσει», αλλά του δίνουν τρεις, τέσσερις ή έξι μήνες και μεγαλώνει μέσα τους και το καταλαβαίνουν. Και για μένα αυτό ελπίζω πως είναι ένα σημάδι ενός καλλιτέχνη που συνεχώς εξελίσσεται και προσπαθεί να προκαλέσει το ακροατήριό του, αλλά ταυτόχρονα προσπαθεί και να κερδίσει αυτό το ακροατήριο.

Και πάλι, αυτό επανέρχεται σε αυτό που είπα πριν για την δημιουργία του δικού σου «μουσικού σύμπαντος», αντί να προσπαθείς απλά να ενταχθείς σε ένα είδος, λέγοντας «είμαι ένας metal καλλιτέχνης» ή «είμαι ένας progressive rock καλλιτέχνης». Δεν με ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Θέλω να είμαι εγώ. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να το κερδίσεις μέσα στον χρόνο. Και θεωρώ ότι έχεις δίκιο όταν λες ότι το ακροατήριό μου σέβεται το δικαίωμα που έχω να αλλάζω και να προκαλώ τις προσδοκίες τους. Κι αυτό είναι κάτι που με κάνει πολύ χαρούμενο!

Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις ως καλλιτέχνης είναι να ακούς τι έχουν να πουν οι οπαδοί για τη μουσική σου ή τι θέλουν να κάνεις

Μια περίεργη ερώτηση. Ως ανοιχτόμυαλος καλλιτέχνης και οπαδός της μουσικής που δεν φοβάται να πει την άποψή του, αποδέχεσαι μερικές φορές την εποικοδομητική κριτική; Προφανώς, σε κανέναν δεν αρέσει η κριτική και η μουσική είναι λίγο δύσκολο πεδίο για να την ασκήσεις, αλλά έχεις βρει ποτέ τον εαυτό σου να βγαίνει πιο δυνατός ή/και καλύτερος μετά από κριτική που σου έχει ασκηθεί από τους οπαδούς σου;

Η ειλικρινής απάντηση στην ερώτησή σου είναι πως δεν ασχολούμαι στην πραγματικότητα με του είδους την κριτική στην οποία αναφέρεσαι ή του είδος τον σχολιασμό για τον οποίο μιλάς. Είτε είναι θετική, είτε αρνητική, στην πραγματικότητα δεν την μαθαίνω...

Βασικά αυτό δεν είναι αλήθεια... Την μαθαίνω, αλλά μέσω τρίτων. Δεν διαβάζω καθόλου τι γράφεται στα social media, οπότε παρόλο που ξέρω ότι υπάρχει κόσμος που επιχειρηματολογεί γύρω από τη μουσική και την σχολιάζει στα social media, δεν διαβάζω τίποτα από όλα αυτά εγώ ο ίδιος. Θα έλεγα πως φτάνει σε έμενα με ένα πιο... ήπιο τρόπο. Δεν απαντώ ποτέ και δεν θεωρώ ότι θα έπρεπε να απαντώ.

Νομίζω πως το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις ως καλλιτέχνης είναι να ακούς τι έχουν να πουν οι οπαδοί για τη μουσική σου ή τι θέλουν να κάνεις. Αυτό που είπα ακούγεται σαν να μην με ενδιαφέρει τι πιστεύουν οι οπαδοί μου και δεν θέλω να νομίζουν ότι δεν με ενδιαφέρει. Με ενδιαφέρει πολύ τι πιστεύουν οι οπαδοί μου. Αλλά, την ίδια στιγμή - αν αυτό δεν ακούγεται ως αντίθεση - δεν πιστεύω ότι αυτό πρέπει να επηρεάζει την δημιουργική διαδικασία, αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.

Όταν ο κόσμος ανακαλύπτει τον μουσικό μου κόσμο, είτε του αρέσει, είτε δεν του αρέσει. Και αν του αρέσει έχει την τάση να γίνεται κάπως εμμονικός με αυτόν

Φυσικά και καταλαβαίνω. Θα έλεγες πως πλέον έχεις και... εμμονικούς οπαδούς; Αν ναι, πως τους αντιμετωπίζεις;

Α, πάντα είχα εμμονικούς οπαδούς (γέλια)...

Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο όταν είσαι ένας underground καλλιτέχνης, ένας καλλιτέχνης που δεν του είναι εύκολο να περάσει στο mainstream, είναι ότι ο κόσμος ανακαλύπτει την μουσική σου με διάφορους τρόπους: είτε μέσω άλλων ανθρώπων που τους την προτείνουν, είτε πέφτουν πάνω στη μουσική σου με πολλούς τυχαίους τρόπους. Κι αυτό προκαλεί κάποιου είδους φανατισμό. Όπως και το ότι ο μουσικός κόσμος μου και η προσέγγιση που έχω στην μουσική είναι αρκετά μοναδικά, θέλω να πιστεύω.

Έτσι, όταν ο κόσμος ανακαλύπτει τον μουσικό μου κόσμο, είτε του αρέσει, είτε δεν του αρέσει. Και αν του αρέσει έχει την τάση να γίνεται κάπως εμμονικός με αυτόν. Αρχίζουν να συλλέγουν όλα τα άλμπουμ από όλα τα διαφορετικά project κλπ. Κι αυτό είναι φανταστικό γιατί στην πραγματικότητα κι εγώ έτσι είμαι! Όταν ανακαλύπτω έναν καλλιτέχνη, κάνω ακριβώς το ίδιο! Θέλω να εξερευνήσω όλο τον κατάλογο της δισκογραφίας του, θέλω να κατανοήσω όλη την πορεία της καριέρας του και την εξέλιξή του ως καλλιτέχνη. Οπότε, καταλαβαίνω αυτή την εμμονική φύση και σε έναν βαθμό ταυτίζομαι μαζί της...

Κι εγώ αν συναντούσα την Kate Bush ή τον Prince δεν θα αισθανόμουν τα πόδια μου

Αλλά, οφείλω να πω πως όταν εγώ ο ίδιος εκτίθεμαι σε αυτή, το βρίσκω αρκετά δύσκολο. Διότι, θεωρώ τον εαυτό μου ως οπαδό κι έτσι όταν βρίσκομαι μπροστά σε κάποιον που με βλέπει με τόσο θαυμασμό - τόσο θαυμασμό που τρέμει και δεν πιστεύει ότι είμαι εκεί - μου φαίνεται πολύ περίεργο. Γιατί είμαι απλά ένας τύπος που γράφει pop μουσική. Αλλά την ίδια στιγμή το κατανοώ. Είμαι σίγουρος πως έτσι ακριβώς θα ήμουν κι εγώ αν συναντούσα την Kate Bush ή αν είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον Prince... Δεν θα αισθανόμουν τα πόδια μου (σ.σ.: για την ακρίβεια είπε "I would have been a piece of jelly")... Οπότε το καταλαβαίνω...

Όμως, η πιο άβολη περίπτωση για μένα είναι όταν για παράδειγμα κάποιος έχει κάνει τατουάζ τη φάτσα μου στο σώμα του...

Steven Wilson

(γέλια)

...αυτό είναι πραγματικά ακραίο. Βέβαια, είναι ταυτόχρονα και πολύ κολακευτικό, αλλά και λίγο ενοχλητικό... (γέλια)

Κάπως έτσι, έχω κατανόηση του τι σημαίνει να είσαι οπαδός, αλλά επίσης μου είναι περίεργο το να είμαι εγώ στην απέναντι πλευρά αυτής της σχέσης, με κάποιον τρόπο.

Το να είσαι ένας επιτυχημένος καλλιτέχνης επί δεκαετίες σημαίνει να αλλάζεις το περιβάλλον στο οποίο δουλεύεις. Κι αυτό το περιβάλλον καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις προσωπικότητες των ανθρώπων με τους οποίους δουλεύεις

Επιστρέφοντας σε πιο μουσικά θέματα, σκεφτόμουν ότι μόνο ο Adam Holzman κι ο Nick Beggs παραμένουν ως σταθερά μέλη της μπάντας σου, ενώ οι άλλοι αλλάζουν. Προτιμάς να έχεις μια ομάδα μουσικών με την οποία δουλεύεις και χτίζεις μια σχέση ή να έχεις την ευελιξία να αλλάζεις τα μέλη της μπάντας σου ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι ανάγκες της εκάστοτε δουλειάς; Επίσης, γιατί θεωρείς ότι ο Adam κι ο Nick έχουν μείνει, ενώ οι άλλοι όχι;

Η απάντηση στο πρώτο μέρος της ερώτησής σου είναι πως μια από τις πολλές χαρές του να είσαι σόλο καλλιτέχνης για μένα - σε αντίθεση με το να είσαι σε μια συγκεκριμένη μπάντα - είναι πως έχω την ευχέρεια να αλλάζω μουσικούς και να δουλεύω με διαφορετικούς μουσικούς, ειδικά στο στούντιο.

Για παράδειγμα, στο "To The Bone" δεν χρησιμοποίησα και πολύ τους βασικούς μουσικούς της μπάντας μου, αλλά δούλεψα με διαφορετικούς drummer, έπαιξα πολλές κιθάρες μόνος μου και έπαιξα εγώ μπάσο σε μερικά τραγούδια... Οπότε, αυτή η ελευθερία, το να μπορείς να αλλάζεις τους μουσικούς που σε περιτριγυρίζουν, ειδικά στο στούντιο, θεωρώ πως είναι ένα από τα κύρια στοιχεία που βοηθούν έναν καλλιτέχνη να εξελίσσεται και να αλλάζει.

Δες κάποιον όπως ο Bowie. Ο ίδιος δεν άλλαζε, αλλά οι άνθρωποι που είχε γύρω του πάντα άλλαζαν και αυτό διατηρούσε τη μουσική του φρέσκια και να εξελίσσεται. Κι αυτό είναι ένα από τα μυστικά: το να είσαι ένας επιτυχημένος καλλιτέχνης επί δεκαετίες σημαίνει να αλλάζεις το περιβάλλον στο οποίο δουλεύεις. Κι αυτό το περιβάλλον καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις προσωπικότητες των ανθρώπων με τους οποίους δουλεύεις. Αυτό είναι το ένα...

Το δεύτερο... για τον Nick και τον Adam... Ναι, για μένα έχουν εξελιχθεί σε ενός είδους βράχο πάνω στον οποίο στηρίζομαι, διότι μου είναι πολύ πιστοί και επίσης είναι απίστευτα προσαρμόσιμοι ως καλλιτέχνες. Για παράδειγμα, ο Adam προέρχεται από jazz υπόβαθρο και είναι γνωστός ως πιανίστας - συγκεκριμένα παίζει ηλεκτρικό πιάνο - και στο "To The Bone" έπρεπε να μάθει να δουλεύει περισσότερο με ηλεκτρονικούς ήχους και synthesizer, αλλά είναι τόσο πολύπλευρος κι ευέλικτος ως μουσικός που κατάφερε να το κάνει. Αυτό είναι ένα από τα μυστικά αναφορικά με το γιατί ο Adam κι ο Nick έχουν μείνει στην μπάντα μου για τόσο καιρό: γιατί είναι ιδιαίτερα ευέλικτοι και μπορούν να παίξουν πολλά διαφορετικά είδη μουσικής.

Κοιτάζω τον κόσμο και βλέπω πολλά πράγματα που με εξαγριώνουν, που με στεναχωρούν, που μου προκαλούν κατάθλιψη για το ανθρώπινο γένος κι αυτό πάντα αντανακλάται στη μουσική μου

Πρόσφατα διάβαζα τα αποτελέσματα μιας μελέτης που ισχυρίζεται ότι η pop μουσική γίνεται όλο και πιο στενάχωρη τα τελευταία τριάντα χρόνια. Μήπως αυτό υποδεικνύει ότι σε λίγα χρόνια ο pop κόσμος θα είναι έτοιμος να κυριευτεί από τον Steven Wilson;

(γέλια)... Ε, λοιπόν, δεν είναι ειρωνικό το ότι η μουσική μου γίνεται λίγο πιο χαρούμενη;

(γέλια)

...Αυτό θα ήταν χαρακτηριστικό της καριέρας μου. Μόλις αυτό που κάνω πάει να γίνει δημοφιλές, εγώ κινούμαι στην αντίθετη κατεύθυνση.

Για να απαντήσω και σοβαρά... Θεωρώ πως μέσα από την μουσική μου πάντα υπήρχε ένα νήμα μελαγχολίας και πάντα με έλκυε αυτή η πλευρά της μουσικής, συγκεκριμένα στο στιχουργικό επίπεδο και στο κομμάτι της ατμόσφαιρας της μουσικής.

Υπάρχει κάτι στον κόσμο που ζούμε σήμερα. Νομίζω πως οι περισσότεροι άνθρωποι θα συμφωνήσουν ότι ο κόσμος δεν γίνεται καλύτερος. Μάλλον για αυτό συνδέονται περισσότερο με την μελαγχολική μουσική. Αν και, την ίδια στιγμή, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι όταν τα πράγματα είναι άσχημα ο κόσμος χρειάζεται πιο χαρούμενη μουσική ως κάποιου είδους φάρμακο, ως ένα αντίδοτο στην στεναχώρια που βλέπει στον κόσμο.

Κοιτάζω τον κόσμο και βλέπω πολλά πράγματα που με εξαγριώνουν, που με στεναχωρούν, που μου προκαλούν κατάθλιψη για το ανθρώπινο γένος και φαντάζομαι πως αυτό πάντα αντανακλάται στη μουσική μου.

Η rock μουσική έχει σχεδόν εξαφανιστεί από την pop/mainstream κουλτούρα

Ωραία! Τώρα θέλω να αναφερθώ σε κάποια σχόλια που διάβασα στο internet αναφορικά με κάποιες σκέψεις που εξέφρασες επί σκηνής κατά την διάρκεια της Αμερικάνικης περιοδείας, σχετικά με τον ρόλο της κιθάρας στην μουσική του σήμερα. Θεωρείς ότι  είναι τόσο άσχημα τα πράγματα; Πόσο διαφορετική θα έλεγες πως είναι η κατάσταση μεταξύ των Η.Π.Α. και της Ευρώπης;

Ένα προνόμιο που έχεις όταν περιοδεύεις σε όλο τον κόσμο είναι πως βλέπεις τις διαφορές που υπάρχουν στις αντιλήψεις που έχουν σε κάθε χώρα. Κι ένα από τα πράγματα που έχω παρατηρήσει είναι πως οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή οι δυο χώρες που κατά τεκμήριο, όλα αυτά τα χρόνια έχουν δημιουργήσει την περισσότερη και την πιο σημαντική κληρονομιά στην rock / rock n’ roll μουσική, είναι οι δυο χώρες που αυτή τη στιγμή της έχουν γυρίσει την πλάτη τους περισσότερο από όλες τις άλλες.

Για παράδειγμα όταν έρχομαι στην Λατινική Αμερική, όπου είμαι και τώρα, υπάρχει ακόμα πολύ μεγάλη υποστήριξη στην rock μουσική. Και αναφέρομαι στην pop κουλτούρα, στην mainstream κουλτούρα. H rock μουσική είναι ορατή! Το ίδιο συμβαίνει όταν πάω σε μέρη όπως η Γαλλία ή η Γερμανία. Υπάρχει ακόμα σημαντική υποστήριξη για την rock μουσική από τα mainstream μέσα.

Στις Η.Π.Α. και στο Ηνωμένο Βασίλειο η υποστήριξη αυτή είναι πρακτικά μηδενική. Τα δημοφιλή, mainstream ραδιόφωνα, τα περισσότερα περιοδικά, οι περισσότερες εκδόσεις, ακόμα και μικρά πράγματα όπως το είδος της μουσικής που θα ακούσεις άμα πάρεις ένα ταξί ή το είδος της μουσικής που θα ακούσεις αν μπεις σε ένα δισκάδικο ή σε ένα μαγαζί με ρούχα ή σε ένα supermarket ή οπουδήποτε… Η rock μουσική έχει σχεδόν εξαφανιστεί από την pop/mainstream κουλτούρα.

Αυτό σημαίνει πως αν δεν ψάξεις ο ίδιος, δεν θα την βρεις. Κι αυτό είναι κάτι το στενάχωρο. Διότι υπάρχει μια ολόκληρη νέα γενιά από ανθρώπους που αγαπάνε τη μουσική και οι οποίοι μπαίνουν στο Spotify για παράδειγμα και το Spotify είναι υπερβολικά επιφυλακτικό στο να υποστηρίξει την rock μουσική. Έχει κατακλυστεί από urban μουσικές, από RnB, από DJs κι από όλα αυτά τα πράγματα. Και το Spotify εν μέρει το παραδέχεται, σχεδόν το παραδέχονται και στις πωλήσεις πως δεν υποστηρίζουν πλέον την rock μουσική. Έτσι, δημιουργείται μια ολόκληρη γενιά νέων οπαδών της μουσικής που ποτέ τους δεν εκτέθηκε στην rock μουσική. Και ακόμα πιο σίγουρα δεν άκουσε νέα rock μουσική.

Γιατί μπορεί ακόμα να ακούσεις Led Zeppelin ή όλα αυτά τα κλασσικά τραγούδια που παίζει ένας classic rock ραδιοφωνικός σταθμός, αλλά δεν θα ακούσεις νέα rock μουσική. Δεν θα εκτεθείς σε αυτήν. Κι αυτό θεωρώ πως είναι πρόβλημα. Και φυσικά να λάβουμε υπόψη μας ότι ακόμα και σήμερα σε μεγάλο βαθμό οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτοί που σε πολλές περιπτώσεις ορίζουν τις τάσεις για τον υπόλοιπο κόσμο. Οπότε, αυτό αποτελεί πρόβλημα.

Και, ναι, αστειεύτηκα επί αυτού επί σκηνής, καθώς είναι πλέον πολύ σπάνιο το να ακούσεις μια ηλεκτρική κιθάρα σε έναν μοντέρνο pop δίσκο, από όσο μπορώ να πω.

Οι Metallica στις μέρες μας είναι περισσότερο μια underground μπάντα

Το καταλαβαίνω απόλυτα και μπορώ να πω ότι συμφωνώ μαζί σου όπως το θέτεις. Τώρα, σχετικά με όλο αυτό, ανέφερες πριν ότι έκανες μια μετάβαση από "underground" καλλιτέχνης σε "mainstream" καλλιτέχνης όταν προσχώρησες στην Universal/Caroline. Παρ' όλα αυτά το δελτίο τύπου που συνόδευε την ανακοίνωση της συμφωνίας αναφερόταν σε εσένα ως "underground" καλλιτέχνη. Θα ήθελα βέβαια να μου πεις πως μπορεί να θεωρείται underground ένας καλλιτέχνης που ξεπουλάει σε λίγα λεπτά τρεις σερί εμφανίσεις στο Royal Albert Hall...

Επέτρεψε μου να αντιστρέψω την ερώτησή σου με αυτό: Θεωρείς ότι οι Metallica είναι mainstream μπάντα ή θεωρείς πως είναι στην πραγματικότητα μια underground μπάντα;

Θεωρώ πως είναι μια mainstream μπάντα...

Βλέπεις; Ενώ πιθανότατα ο περισσότερος κόσμος θα συμφωνούσε μαζί σου, εγώ θα εξέφραζα το αντεπιχείρημα ότι οι Metallica αυτές τις ημέρες είναι περισσότερο μια underground μπάντα, διότι είναι σχεδόν παντελώς απόντες από τη mainstream κουλτούρα.

Με άλλα λόγια, οι Metallica μπορούν να πάνε σε όποια πόλη του κόσμου θέλουν και να ξεπουλήσουν 20.000 εισιτήρια μιας αρένας σε ένα δευτερόλεπτο. Αλλά, δεν θα έχουν καμία κάλυψη από τα mainstream μέσα. Δεν μιλάω για την Ελλάδα, όπου δεν ξέρω πως είναι τα πράγματα (σ.σ.: σώθηκες!) αλλά σίγουρα αυτό είναι αληθές τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όσο και στις ΗΠΑ. Μια μπάντα μπορεί να περιοδεύει στην χώρα και να ξεπουλάει τεράστιες αρένες, αλλά να είναι απολύτως απούσα από την mainstream κουλτούρα. Για αυτό το λόγο, κατ’ εμέ, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αποτελούν τον ορισμό μιας underground μπάντας.

Παλιά ο κόσμος αναφερόταν σε μπάντες όπως οι The Grateful Dead ως «underground» και αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι τέτοιες μπάντες έχουν εν δυνάμει τεράστιο ακροατήριο και μπορούν να ξεπουλάνε μεγάλες περιοδείες, αλλά είναι σαν να υπάρχουν μόνο για τους οπαδούς τους. Δεν έχουν κάποια θέση στην pop κουλτούρα.

Και νομίζω πως αυτό εννοούν οι άνθρωποι της Caroline στο δελτίο τύπου που ανέφερες: ότι δεν θα ακούσεις την μουσική μου στο ραδιόφωνο, δεν θα την δεις στην τηλεόραση, ούτε θα με δεις στο εξώφυλλο κάποιου mainstream περιοδικού, αλλά και πάλι έχω μια πολύ σημαντική βάση οπαδών που είναι πολύ πιστή σε μένα.

Ίσως να υπερβάλλω λίγο με τους Metallica, αλλά πιάνεις αυτό που θέλω να πω... (γέλια)

Αν ο όρος "progressive" εμπεριέχει καλλιτέχνες όπως η Kate Bush, τότε ευχαρίστως να με αποκαλούν progressive. Αλλά αν κάποιος αναφέρεται σε ένα στυλ μουσικής που ήταν δημοφιλές στις αρχές της δεκαετίας του '70 και το έπαιζαν μπάντες όπως οι Genesis τότε θα είχα θέμα με αυτό

Κάτι ακόμα που ανέφερες πιο πριν είναι πως θες να ξεφύγεις από την ταμπέλα του «prog rock» καλλιτέχνη, αλλά ακόμα κι αν το "To The Bone" είχε μουσικά ελάχιστη σχέση με την prog μουσική, και πάλι θεωρήθηκε από τους περισσότερους ως η «prog κυκλοφορία της χρονιάς». Μήπως είναι κάτι από το οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις πλέον; Το θεωρείς καλό ή κακό αυτό; Ή μήπως τελικά ο όρος prog δεν σημαίνει και πολλά στις ημέρες μας;

Ξέρεις κάτι; Πραγματικά, αμφιταλαντεύομαι γύρω από αυτό. Ο όρος progressive δεν είναι μια λέξη που χρησιμοποίησα ποτέ για να περιγράψω την μουσική μου... άλλοι την χρησιμοποίησαν. Και καταλαβαίνω το γιατί, δεν προσπαθώ να το αρνηθώ.

Όπως είπα και πριν, με τους δυο προηγούμενους δίσκους μου, το "The Raven That Refused To Sing" και το "Hand.Cannot.Erase" έγραψα δυο άλμπουμ που ακολουθούν αρκετά πιστά αυτήν την παράδοση. Καταλαβαίνω και αναγνωρίζω πως αποτελεί μεγάλο μέρος του μουσικού λεξιλογίου μου, αλλά στην πραγματικότητα εξαρτάται από τον ορισμό που δίνει αυτός που χρησιμοποιεί τον όρο, καθώς ο καθένας έχει τον δικό του ορισμό για αυτή τη λέξη.

Αν ο όρος "progressive" μπορεί να εμπεριέχει καλλιτέχνες όπως η Kate Bush, τότε ευχαρίστως να με αποκαλούν progressive. Αλλά αν με τον όρο progressive κάποιος αναφέρεται σε ένα στυλ μουσικής που ήταν δημοφιλές στις αρχές της δεκαετίας του '70 και το έπαιζαν μπάντες όπως οι Genesis - των οποίων δεν ήμουν ποτέ οπαδός -, τότε θα είχα θέμα με αυτό. Διότι, σε αυτή την περίπτωση γίνεται ένα κουτί, ένας περιορισμός τον οποίο δεν αναγνωρίζω.

Οπότε, θα έλεγα πως αμφιταλαντεύομαι. Είναι πάντα κολακευτικό να ψηφίζεται η δουλειά σου ως «Καλύτερο Άλμπουμ» οτιδήποτε κι αν φορά αυτό. Φυσικά και είναι υπέροχο! Αλλά την ίδια στιγμή νιώθω και μια σύγχυση αναφορικά με το γιατί ένα άλμπουμ σαν το "To The Bone" θεωρείται ένα άλμπουμ που ανήκει σε ένα συγκεκριμένο είδος εξαρχής. Πιθανότατα, ο κόσμος που ψηφίζει έχει μια πιο εκλεπτυσμένη ιδέα του τι απαρτίζει την progressive μουσική. Όπως είπα, αν progressive μουσική είναι η Kate Bus, ο Peter Gabriel, οι Tears For Fears, οι Talk Talk, οι Depeche Mode... OK, το παρατράβηξα... Τέλος πάντων, αν τα παραπάνω μπορούν να θεωρηθούν progressive με τον τρόπο τους, τότε είμαι κι εγώ πολύ χαρούμενος να με αποκαλούν progressive.

Steven Wilson

Ας υποθέσουμε ότι έρχεται κάποιος που δεν έχει ακούσει τίποτα από τις μουσικές σου και θέλει να εισαχθεί στο μουσικό σου σύμπαν. Σε ρωτάει λοιπόν να επιλέξεις τους δυο δίσκους που θα του πρότεινες για να εισαχθεί σε αυτό. Ποιους θα επέλεγες και γιατί;

Ουάου! OK! Χριστέ μου... (γέλια)

Δεν το λέω απλά γιατί είναι το πιο πρόσφατο άλμπουμ μου, αλλά ειλικρινά πιστεύω πως το "To The Bone" είναι πιθανότατα ένα από τα πιο εύκολα προσβάσιμα άλμπουμ που έχω βγάλει, τουλάχιστον εδώ και πολύ καιρό. Και θεωρώ πως έχει τα πιο εύκολα τραγούδια για να χωνέψει κάποιος και συνθετικά είναι πιο εύπεπτο. Οπότε, θα επέλεγα το "To The Bone", αλλά όχι επειδή είναι το πιο πρόσφατό μου...

Κι έπειτα θα έλεγα ένα άλμπουμ για το οποίο είμαι πολύ υπερήφανος και θεωρώ πως έχει κάποιο από το καλύτερο υλικό μου και κάποιο από το πιο προσβάσιμο υλικό μου. Είναι ένα άλμπουμ που λέγεται "In Absentia" και το οποίο είναι δεκαπέντε χρονών πλέον. Είμαι ακόμα πολύ υπερήφανος για αυτόν τον δίσκο και νομίζω πως είναι και πολύ δημοφιλής. Είναι εύκολος να τον καταλάβεις και πολύ εύκολο να τον ευχαριστηθείς, αλλά παράλληλα έχει ένα μεγάλο και ιδιαίτερο εύρος όσον αφορά στο στυλ, στις επιρροές και στις προσεγγίσεις του.

Οπότε εδώ είσαι! Θα επέλεγα τα "In Absentia" και "To The Bone" ως πιθανότατα τα δυο άλμπουμ που θα υποστήριζα περισσότερο.

Αυτά από εμένα. Ανυπομονώ να σε δω ξανά επί σκηνής, καθώς όσες φορές σε έχω δει το show δεν ήταν τίποτα λιγότερο από υπέροχο, οπότε είμαι σίγουρος πως κι αυτή η βραδιά θα μείνει αξέχαστη...

Φανταστικά. Χάρηκα πολύ που μιλήσαμε και τα λέμε στην Ελλάδα.

  • SHARE
  • TWEET