Ihsahn: «Αυτό που παίζω το θεωρώ ακόμα black metal»

Είναι πάντα ξεχωριστό να συζητάς με έναν μουσικό με του οποίου τη μουσική έχεις μεγαλώσει. Ο Ihsahn είτε ως σόλο μουσικός είτε ως frontman των θρυλικών Emperor άφησε τα σημάδια του σε ιδιώματα της metal μουσικής. Στη συνομιλία μας μιλήσαμε τόσο για το παρόν και τις πρόσφατε δουλείες του, αλλά γυρίσαμε και στο μακρινό παρελθόν. Ιδιαίτερα φιλικός και ευδιάθετος μας είπε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα, σε μια συνέντευξη χωρίς περιορισμούς.

Τι κάνεις; Είσαι ακόμα στη Νορβηγία ή στο εξωτερικό;

Είμαι καλά και είμαι στη γενέτειρά μου, λόγω κάποιων μαθημάτων κιθάρας.

Έχουν περάσει δύο χρόνια από το τελευταίο σου άλμπουμ. Θα μπορούσες να μας πεις λίγα πράγματα για τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα αυτής της περιόδου αλλά και τις διαφορές με το παρελθόν;

Σε σύγκριση με τον "Arktis", υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές. Εξακολουθώ να διατηρώ την ιδέα να δημιουργώ τραγούδια μέσα από μια πιο παραδοσιακή pop / rock φόρμουλα , όπως έκανα στο "Arktis". Εξακολουθώ να θεωρώ ότι αυτή η προσέγγιση μου προσφέρει ευχαρίστηση και τη θεωρώ πρόκληση για μένα. Μεγάλωσα με τους Iron Maiden και τους Judas Priest στη δεκαετία του '80 και το 95% των τραγουδιών με τα οποία μεγάλωσα ακολουθούν αυτή τη φόρμουλα, έτσι σε αυτή τη λογική θεωρώ ότι υπάρχει ομοιότητα. Το κύριο σκηνικό και η κεντρική ατμόσφαιρα του άλμπουμ είναι διαφορετική. Στο παρελθόν είχα διατηρήσει την αίσθηση ενός ανοιχτού τοπίου. Η σκηνή αυτού του άλμπουμ είναι πολύ πιο κλειστή και «εσωτερική», όπως παρουσιάζει το εξώφυλλό του. Νομίζω επίσης ότι η παραγωγή είναι πιο «κλειστή» και πιο «σφιχτή». Στον πυρήνα αυτού που κάνω είναι το black metal, οι παραμορφωμένες κιθάρες και τα ουρλιαχτά. Το να αλλάζω πράγματα και να τα επανατοποθετώ μαζί είναι κάτι που στο τέλος της ημέρας θεωρώ πολύ αποδοτικό ως μια διαδικασία δημιουργίας αυτού του άλμπουμ.

Πιστεύεις ότι το "Amr" είναι η μουσική συνέχεια του "Arktis" ή είναι κάτι νέο και διαφορετικό;

Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ παρά να είμαι πολύ υποκειμενικός. Νομίζω ότι ακολουθεί το "Arktis" πολύ φυσικά και μουσικά. Κάθε φορά προσπαθώ να αλλάζω αυτές τις έννοιες και αυτά τα ηχητικά IDs και τα εννοιολογικά IDs που έχω για τα άλμπουμ. Δεν είναι πρόθεσή μου να ακούγομαι σαν κάποιον άλλο. Μάλλον εμπιστεύομαι τον τρόπο με τον οποίο δημιουργώ και πάντα σκοπεύω να ακολουθώ μια διαφορετική προσέγγιση. Ελπίζω ότι μέχρι το τέλος του άλμπουμ να ακούγομαι ακόμα σαν εμένα, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Για να είμαι ειλικρινής, είναι δύσκολο να γνωρίζω ή να προβλέψω τι μπορούν να βιώσουν οι ακροατές από αυτές τις διαφορετικές προσεγγίσεις. Δεν είναι εγωιστικό. Μου αρέσει να δουλεύω με τον ήχο και την μουσική και το έχω κάνει όλη μου τη ζωή. Μέχρι τώρα έχω αρκετά άλμπουμ και θέλω να βρίσκω νέους τρόπους για να διατηρήσω αυτή την πρόκληση και τον ενθουσιασμό για τη δική μου εμπειρία δημιουργίας του άλμπουμ. Στο τέλος της ημέρας, αν δεν είμαι ενθουσιασμένος από  τη δημιουργία της μουσικής, δεν μπορώ να περιμένω από κάποιον να είναι ενθουσιασμένος από την ακρόασή της.

Σίγουρα, είναι αρκετά λογικό. Στο "Das Seelebrechen" ακολούθησες μια προσέγγιση ελεύθερης δημιουργίας, ενώ στο "Arktis" υπήρχε ένα πιο συμπαγής συνθετική προσέγγιση. Στον καινούριο άλμπουμ επενδύεις περισσότερο στην ατμόσφαιρα και στις μελωδίες και λιγότερο στο προοδευτικό / πειραματικό μέρος της μουσικής. Συμφωνείς με αυτό;

Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ήθελα πραγματικά να προσεγγίσω τη μουσική μου με τον με τον μανδύα του προοδευτικού. Προσπάθησα να είμαι προοδευτικός στις μεθόδους μου, αλλά να μην έχω την ετικέτα prog, επειδή μερικοί από τους ήχους αλλάζουν από καιρό σε καιρό. Συχνά αισθάνομαι ότι βάζω ένα τεστ επειδή δεν έχω πραγματικά εγκυκλοπαιδική γνώση του prog της δεκαετίας του '70 και μου βγαίνει πιο φυσικά. Έκανα αυτή την prog rock φόρμουλα και διερεύνησα περισσότερο τα μελωδικά στοιχεία τώρα από ότι στο παρελθόν.

Πώς θα περιέγραφες τη μουσική σου; Θα μπορούσα να σε ρωτήσω για ένα είδος, αλλά θεωρώ ότι δεν θα ήταν αρκετό για σένα. Είναι prog, ή κάτι άλλο, γιατί υποθέτω ότι δεν είναι πλέον black metal.

Στην αντίληψή μου είναι ακόμα black metal. Μπορεί να έχω διαφορετικό ορισμό του τι είναι το black metal. Για μένα η Diamanda Galas μπορεί να είναι black metal όπως κάθε δίσκος των Bathory, γιατί υπάρχει αυτή η απεγνωσμένη υπαρξιακή ατμόσφαιρα. Η ένταση, η απελπισία και όλα αυτά τα συναισθήματα που σχετίζονται με το black metal μπορώ να τα βρω σε τόσα διαφορετικά μουσικά είδη. Ακούγεται πολύ παράξενο να το πω έτσι, στην προσωπική καριέρα μου στην καρδιά του συναισθήματος που θέλω να εκφράσω υπάρχουν  αφηρημένες ιδέες και η μουσική που θέλω να φτιάξω. Μπορώ να πω ότι ξεκίνησα αυτό στο πρώτο άλμπουμ με τους Emperor. Κάθε νέο άλμπουμ πρόκειται για μια άλλη προσπάθεια προσέγγισης αυτής της ιδέας ή ίσως αντικατοπτρίζει αυτά τα βασικά συναισθήματα από μια διαφορετική οπτική γωνία.

Έχω διαβάσει σε άλλες συνεντεύξεις τη γνώμη σου για τη σημερινή black metal σκηνή. Το έχεις περιγράψει ως grey metal. Υποθέτω ότι δεν προτιμάς πλέον τον παραδοσιακό black metal ήχο.

Για μένα προσωπικά, δεν είναι τόσο ενδιαφέρον. Νομίζω ότι έχω εξερευνήσει αυτό το ιδίωμα πολύ βαθιά στο παρελθόν. Δεν λέω ότι είναι σωστό ή λάθος. Συγκρίνοντας το "Arktis" και το "Das Seelebrechen" υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Την εποχή εκείνη πέθανε ο Lemmy και ο David Bowie. Μπορώ να πω ότι ο Lemmy είναι ένα σύμβολο της rock μουσικής γιατί ήταν συνεχώς ο Lemmy σε ολόκληρη την καριέρα του, όπως και οι AC/DC. Αλλά και ο David Bowie είναι εξίσου rock σύμβολο. Εξερεύνησε τη μουσική σε πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις αλλά με την ακεραιότητα του να είναι ο David Bowie. Ή οι Radiohead με την τεράστια επιτυχία του "OK Computer", αυτό το εξαιρετικό rock indie άλμπουμ, μετά το οποίο ακολούθησε το "Kid A" το οποίο ήταν ένα ηλεκτρονικό άλμπουμ που ακουγόταν και πάλι σαν Radiohead. Για μένα, καμία από αυτές τις προσεγγίσεις δεν είναι καλύτερη ή χειρότερη ακόμα και αν είσαι αφιερωμένος στη δημιουργία του black metal με βάση την αρχική αντίληψη και με τη μορφή που περιορίζεται στον ήχο των τριών πρώτων albums των Bathory. Εάν νιώθεις ότι αυτή είναι η φυσική φόρμουλα για εσένα, προχώρα και το κάνε το. Για μένα είναι πιο φυσικό να χρησιμοποιώ αυτή την περιέργεια και να προσπαθώ συνεχώς να σπρώχνω τα όρια μου στο τι μπορώ να κάνω.

Σε γενικές γραμμές, ποιες είναι οι κύριες πηγές έμπνευσης για εσένα;

Όλη αυτή η έμπνευση έρχεται μέσω του αρχικού πλαισίου που χρησιμοποιώ ως συγγραφέας πριν αρχίσω να γράφω οποιαδήποτε μουσική. Αυτό μπορεί να είναι οτιδήποτε που διατηρεί τους ιδιαίτερους ήχους που θέλω να εξερευνήσω και σχετίζονται με ορισμένες από αυτές τις γενικές έννοιες, μέσα στη ζωή μου και τις εμπειρίες μου. Δεν υπάρχει τίποτα ειδικό, όπως φράσεις σε ένα βιβλίο ή η προβολή μιας ταινίας ή εικόνας.

Θα ήθελα τώρα να επιστρέψω στην εποχή των Emperor. Παρακολουθώ το συγκρότημα από τις πρώτες μέρες. (σ.σ : ακολούθησε μια σύντομη συζήτηση για τις ηλικίες μας που οδήγησε στο γεγονός ότι είμαστε σχεδόν συνομήλικοι)

Αυτό σημαίνει ότι μεγάλωσες στη δεκαετία του '80.

Εννοείς ότι έχουμε τα ίδια μουσικά βιώματα.

Ακριβώς. Αυτό το λέω σαν αστείο, αλλά εξακολουθεί να είναι αλήθεια. Πώς είναι να παρουσιάζεις αυτή τη μουσική όταν παίζεις για Ιάπωνες οπαδούς ή στην Ινδία ή σε διάφορα μέρη του κόσμου. Για να είμαι ειλικρινής, όπου πηγαίνω οι περισσότεροι άνθρωποι που συναντώ έχουν μεγαλώσει με τους Iron Maiden. Έχουμε αυτό τον κοινό παρονομαστή ανεξάρτητα από το που ταξιδεύουμε. Θυμάμαι μια φορά απλά από σύμπτωση, άρχισα να μιλάω με τον Ville Valo από τους HIM, ο οποίος παίζει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνω και φορούσε ένα t-shirt του "Somewhere In Time" των Iron Maiden. Και οι δυο μας έχουμε τις ίδιες μουσικές επιρροές, αλλά εκφράζουμε τους εαυτούς μας με πολύ διαφορετικούς τρόπους.

Πολλοί άνθρωποι λένε ότι η προσωπική σου καριέρα και τα μουσικά σου επιτεύγματα είναι η λογική συνέχεια της μουσικής των Emperor. Συμφωνείς με αυτό; Με άλλα λόγια, αν οι Emperor ήταν ακόμα μαζί μας, θα έπαιζαν τη μουσική του "Arktis" ή του "After";

Αν ήταν εξαρτιόταν από μένα, ναι. Αλλά δεν θα υπήρχαν οι Emperor με σαξόφωνο. Το "Prometheus: The Discipline Of Fire & Demise" ήταν από πολλές απόψεις ένα σόλο άλμπουμ, γιατί έγραψα όλες τις κιθάρες μόνος μου και έπαιζα τα περισσότερα από τα όργανα, περισσότερο από ό, τι κάνω στους σόλο δίσκους μου, αλλά την ίδια στιγμή δημιουργήθηκε στο χώρο του να είναι ένα Emperor άλμπουμ. Έτσι, προσπάθησα να το φέρω κοντά στα όρια των εμπλεκόμενων μουσικών. Υπάρχει πάντα συμβιβασμός μέσα σε μια μπάντα. Είναι κάτι που μου αρέσει τόσο πολύ στη σόλο καριέρα μου το ότι δεν έπρεπε να παίζω με όλους αυτούς τους διαφορετικούς ανθρώπους. Για παράδειγμα, επιστρέφω πάντα στο ντράμερ μου όταν ηχογραφώ το άλμπουμ γιατί μέχρι στιγμής είναι σε θέση να χειριστεί όποια τρελή ιδέα του πετάω. Είναι πολύ δυναμικός και σταθερός για αυτές τις ιδέες. Για οποιονδήποτε λόγο έχω μια ιδέα, θέλω πραγματικά να έχω έναν τόσο σπουδαίο παίκτη για οποιοδήποτε άλμπουμ. Δεν περιορίζομαι σε κάποιους ανθρώπους και μπορώ να επεκταθώ και μου δίνει μια δημιουργική ελευθερία. Η σύντομη απάντηση είναι ναι και όχι. Αν ήταν στο χέρι μου οι Emperor θα ήθελα να ακούγονται έτσι, γιατί έτσι εκφράζω τον εαυτό μου μέσα από το metal ή το black metal. Ταυτόχρονα, δεν θα λειτουργούσε ποτέ αυτό στους Emperor.

Όσον αφορά τους Emperor, συνεχίζετε τις ζωντανές εμφανίσεις. Έχετε σκεφτεί μα φτιάξετε νέα μουσική ή αυτό το κεφάλαιο έχει οριστικά κλείσει;

Έχει σίγουρα κλείσει. Τα μονοπάτια μας έχουν διαφοροποιηθεί πολύ μουσικά, εδώ και πολύ καιρό. Αν ακούσεις Zyklon ή τους The Wretched  End του Samoth, ο τρόπος με τον οποίο εργαζόμαστε και εκφράζουμε τον εαυτό μας είναι πολύ διαφορετικός. Αυτή την περίοδο κάνουμε κάποιες ζωντανές εμφανίσεις και είναι πραγματικά μια θαυμάσια ευκαιρία να δούμε πώς η μουσική μας από όλα αυτά τα χρόνια έχει ακόμα υπόσταση. Ακόμα βλέπουμε ότι οι άνθρωποι έχουν μια παθιασμένη σχέση με τη μουσική που έχουμε γράψει, στο ίδιο επίπεδο με την παθιασμένη σχέση που έχω εγώ με τα αγαπημένα μου άλμπουμ ή συγκροτήματα. Είναι ένα τεράστιο προνόμιο. Εγώ και ο Samoth έχουμε αλλάξει τους ρόλους αυτά τα χρόνια. Το 2006, όταν πραγματοποιήσαμε την πρώτη επανασύνδεσή μας, ήρθε σε μένα και είπε ότι πρέπει να κάνουμε ορισμένα show για τους Emperor, αφού δεν κάναμε τίποτα μετά από το τελευταίο μας άλμπουμ. Ήμουν πολύ απρόθυμος γιατί ήμουν στην αρχή της σόλο καριέρας μου, αλλά με έπεισε και νομίζω ότι όλοι μας περάσαμε πολύ ωραία. Στη συνέχεια, κατά την 20ή επέτειο του "In The Nightside Eclipse" σκέφτηκα ότι θα ήταν σπουδαίο να το κάνουμε όλοι ξανά, με τον Faust στα τύμπανα, ο Samoth ήταν απρόθυμος και τον έπεισα. Τώρα με την 20η επέτειο του "Anthems To The Welkin At Dusk" περάσαμε ξανά πολύ ωραία. Είπαμε όχι στο 90% των προτάσεων που έχουμε, επειδή είναι θέμα προτεραιότητας, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε την ίδια φιλική στάση. Παίζουμε το υλικό που θέλουμε και περνάμε ωραία.

Θυμάσαι τίποτα από την εμφάνισή σας στην Ελλάδα το 1997;

Θυμάμαι πολύ καλά ότι κατά τη διάρκεια του soundcheck δέχτηκα τσίμπημα στη γλώσσα και ήταν άσχημο και για μια ώρα περίπου ήμουν άνω κάτω, αλλά τελικά όλα πήγαν καλά.

Περιμένουμε να σας δούμε ξανά.

Θέλω να επιστρέφω στην Ελλάδα. Πρόσφατα πήγα σε ένα νέο γραφείο management και εργαζόμαστε για την ευρωπαϊκή περιοδεία και υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να συζητηθούν για αυτήν την περιοχή, αλλά τίποτα δεν είναι ακόμα βέβαιο. Ας ελπίσουμε ότι κάποιο στιγμή να έρθω και να παίξω στην Ελλάδα.

Υποθέτω ότι το πλάνο δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα.

Όχι. Έχουμε μερικά back-to-back shows, τον Μάιο θα έχουμε μια μικρή περιοδεία στην Αυστραλία και μετά το καλοκαίρι θα έχουμε την φθινοπωρινή περιοδεία.

Αναφέρθηκες πριν στα παλιά άλμπουμ των Emperor. Ποιο προτιμάς περισσότερο είτε από εκείνη την εποχή είτε από τους σόλο δίσκους σου;

Όταν βρίσκεσαι πιο κοντά στην εποχή που δημιούργησες ένα άλμπουμ, σου αρέσει περισσότερο και δεν θα έκανες κάτι διαφορετικά, αλλά όταν υπάρχει κάποιο χρονικό διάστημα από αυτά τα άλμπουμ, νομίζω ότι όλα αντιπροσωπεύουν διαφορετικές φάσεις της ζωής μου και τα βρίσκω ενδιαφέροντα από αυτή  την άποψη. Είμαι πολύ περήφανος για το άλμπουμ "Prometheus: The Discipline of Fire & Demise". Νομίζω ότι έφτασε τους Emperor σε ένα μουσικό όριο/άκρο. Επιπλέον, το "Anthems To The Welkin At Dusk" είναι ένα πολύ σημαντικό άλμπουμ για μένα επειδή γράφτηκε ολόκληρο την εποχή εκείνη και όλα τα τραγούδια έγιναν εξ ολοκλήρου για αυτό το άλμπουμ.

Ξέρω ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις ένα άλμπουμ από τα υπόλοιπα. Το καθένα είναι σημαντικό για εσένα και είναι μια στιγμή της ζωής σου και της καριέρας σου.

Ακριβώς. Μου θυμίζει τις αρχές και τους λόγους που είμαι ακόμα εδώ, κάνοντας αυτό που αγαπώ και νιώθω να κάνω μουσική και να παίζω μουσική με τον ίδιο ασυμβίβαστο τρόπο. Είδα πολλούς ταλαντούχους μουσικούς φίλους που παίζουν μουσική που δεν είναι τόσο κοντά στην καρδιά τους, για να ζήσουν και νιώθω ευγνώμων που καταφέρνω να διατηρήσω αυτή την ελευθερία έκφρασης, λόγω του ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν να εκτιμούν αυτό που κάνω και μου επιτρέπουν να συνεχίσει αυτό το μουσικό ταξίδι. Με την πάροδο του χρόνου έχω μεγαλύτερη επίγνωση αυτού του προνομίου και πόσο τυχερός είμαι.

Έχεις σκεφτεί ποτέ το μουσικό μέλλον σου, σχετικά με τον ποιο δρόμο θα ακολουθήσεις ή αυτό είναι εξαρτάται από τη στιγμή που αποφασίζεις να δημιουργήσεις μουσική;

Είναι της στιγμής. Ασχολούμαι τόσο πολύ με τη μουσική. Είμαι στη μουσική για 25 χρόνια και θα ήθελα να έχω 25 χρόνια ακόμα.

Ως μουσικός, τι θα ήθελες να επιτύχεις; Ποιο είναι το μουσικό όραμά σου;

Να κάνω ότι έκανα με τα τρία τελευταία άλμπουμ. Το "Das Seelenbrechen", το οποίο είναι εντελώς πειραματικό, το "Arktis" που έχει υλικό περισσότερο επηρεασμένο από τη δεκαετία του '80 και τώρα με τα ποπ στοιχεία του νέου άλμπουμ αλλά ακόμα και η απόφαση μου να δουλεύω με νέους ήχους. Όλα είναι μέρος του ταξιδιού. Εύχομαι να συνεχίσω να κάνω τα ίδια με νέα έργα και νέους τρόπους εργασίας. Αυτός είναι ο κύριος στόχος.

Ποια μουσική ακούς σήμερα; Υποθέτω ότι έχεις πολλές μη μεταλλικές επιρροές.

Για να είμαι ειλικρινής, διαχωρίζω τη μουσική που με ενδιαφέρει με αυτή που είμαι εντελώς άσχετος. Μπορεί να είναι οτιδήποτε, από σκοτεινό υλικό μέχρι πολύ πιο εμπορικά πράγματα.

Σε ευχαριστώ για τον χρόνο σου. Ήταν χαρά μου να σου μιλήσω και ελπίζω να σε δούμε σύντομα στην Ελλάδα.

Ελπίζω και εγώ και πραγματικά εκτιμώ την υποστήριξη.

Διαβάστε εδώ την κριτική του δίσκου "Amr" από τον Αντώνη Κονδύλη.