Mark Pritchard & Thom Yorke

Η συνεργασία μεταξύ του Mark Pritchard και του Thom Yorke συγκεντρώνει ευθύς εξ αρχής το ενδιαφέρον, καθώς συνενώνει δύο προσωπικότητες με ιδιαιτέρως διακριτή πορεία και βαρύνουσα επιρροή στο μεταμοντέρνο μουσικό τοπίο. Ο Mark Pritchard, συνθέτης και παραγωγός με βαθιές ρίζες στην ηλεκτρονική μουσική και τα πειραματικά ιδιώματα, έχει καλλιεργήσει μια διαρκή διάθεση εξερεύνησης των ορίων της σύνθεσης και της IDM. Από την άλλη, o Thom Yorke, αναδείχθηκε σε καθοριστική καλλιτεχνική μορφή, σηματοδοτώντας μια καμπή στον ήχο και στο αισθητικό όραμα της σύγχρονης μουσικής ήδη προ της αυγής του 21ου αιώνα, έχοντας καταγράψει ανεξίτηλο αποτύπωμα, κυρίως μέσα από τη διαλεκτική ένταση ανάμεσα στη συμβατικότητα και την ελευθερία που χαρακτηρίζει τα αριστουργήματα των Radiohead, καθώς και το νεοπαγές, δυναμικά αναδυόμενο σχήμα των The Smile, όπου συνεχίζει με ακατάβλητη ζέση την αναζήτηση της ιδανικής ισορροπίας ανάμεσα στον πειραματισμό και τη δομημένη μουσική έκφραση. Τα "Kid A", "Amnesiac", "In Rainbows" και "OK Computer" δε συνιστούν απλώς αγαπημένα άλμπουμς, αλλά ορόσημα που καθόρισαν τη φυσιογνωμία της μουσικής σκέψης μιας ολόκληρης εποχής. Επί αυτού του υποβάθρου, το Tall Tales υφαίνει ambient ατμόσφαιρες και ηλεκτρονικές υφές εντός ενός μινιμαλιστικού πλαισίου, αντανακλώντας την ανεξάντλητη διάθεση του Yorke για πειραματισμό, θέτοντας όμως ταυτοχρόνως υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον πρόκειται για αυθεντική ρηξικέλευθη αναζήτηση ή μάλλον για αναπαραγωγή προϋπαρχόντων πειραματικών κωδίκων.

Ήδη από την έναρξή του, το "Tall Tales" αποκαλύπτει έναν κόσμο λεπταίσθητων υφών και υποδόριων εντάσεων, ένα ηχητικό τοπίο όπου η εσωστρεφής μελαγχολία συνδιαλέγεται με τη ψυχρή διαύγεια της τεχνολογικής αφθονίας. Η ατμοσφαιρική πνοή του αρθρώνεται μέσα από μετέωρα και υπαινικτικά ρυθμικά σχήματα, από ενορχηστρώσεις που συντίθενται και διαλύονται σε πέπλα reverb, από μικροθραύσματα glitch και απαλά synth στρώματα που άλλοτε παραπέμπουν στον Brian Eno, άλλοτε στον πιο ασκητικό Aphex Twin. Η φωνή του Yorke, διατηρώντας μία έρρυθμη αγωνία δε δεσπόζει στο προσκήνιο, αλλά εντάσσεται ισοδύναμα στο σύνολο ως ένα ακόμη ηχοχρωματικό στοιχείο, αποποιούμενη τον ρόλο της λεκτικής πρωτοκαθεδρίας.

Το άλμπουμ απλώνεται σαν μια σουίτα από σπαράγματα και ψιθύρους, ήτοι θραύσματα μελωδιών που εμφανίζονται και χάνονται, ήχοι σαν μνήμες που δεν ολοκληρώνονται ποτέ. Ολόκληρη η ηχητική του αρχιτεκτονική είναι ανοιχτή, διάτρητη, αλλά επ’ ουδενί χαοτική· μοιάζει ταυτόχρονα αυστηρή και ατελής, σα να υπερασπίζεται τη γοητεία της ημιτέλειας απέναντι στην ψευδαίσθηση της τελειότητας. Η αισθητική του αρθρώνεται μέσα από μια ποιητική της σιωπής και της υπεκφυγής: περισσότερο υπαινίσσεται παρά δηλώνει, περισσότερο πλέκει ατμόσφαιρες παρά μελωδίες, περισσότερο υποβάλλει παρά επιβάλλεται.

Ως σύνολο, λοιπόν, το "Tall Tales" λειτουργεί ως απείκασμα της μόνιμα ανήσυχης δημιουργικότητας του Yorke, επιδεικνύοντας έναν πειραματισμό που πότε υπονομεύει και πότε επιβεβαιώνει τον εαυτό του, αφήνοντας τον ακροατή να διερωτάται αν πρόκειται για την απαρχή μιας νέας, τολμηρής περιόδου ή για μια ελεγειακή επανάληψη ήδη οικείων διαδρομών. Δύσκολα, ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει αριστούργημα: η εσωτερική του συνοχή και η αρτιότητά του συχνά υπονομεύονται από συνθέσεις που παραμένουν στη διακριτική ευπρέπεια μιας δοκιμασμένης συνταγής, δίχως να τολμούν την υπέρβασή της. Ο Pritchard, ασφαλώς, γνώριζε καλά τι επεδίωκε προσκαλώντας τον Yorke να ηγηθεί του εγχειρήματος· το αποτέλεσμα διαθέτει αναμφίβολη αρτιότητα, αλλά ταυτόχρονα διαπνέεται από μια συγκρατημένη τόλμη που ενδέχεται να μη γοητεύσει στο έπακρον όσους ανέμεναν πολυεπίπεδο πειραματισμό με περισσότερες στιβάδες και βάθος.

Το "Tall Tales" συνιστά, εν τέλει, άλμπουμ αξιόλογο, όχι όμως καθηλωτικό· εντυπωσιάζει περισσότερο με την ομιχλώδη/σκοτεινή αύρα που διαπνέει τις συνθέσεις του, την εσωτερική του ένταση και την ιδιορρυθμία του, ενώ, αναντίρρητα, αποτελεί έργο με χαρακτήρα: πειραματικό τόσο όσο, αινιγματικό, εναρμονισμένο με τις πιο ανήσυχες πτυχές της καλλιτεχνικής ιδιοσυγκρασίας του Yorke. Υπενθυμίζει, έτσι, τη σημασία του ρίσκου και της αμφισημίας στη σύγχρονη μουσική δημιουργία: ένα άλμπουμ που περισσότερο υποβάλλει παρά δηλώνει, περισσότερο υπαινίσσεται παρά αποκαλύπτει, αφήνοντας σκόπιμα (;) ανοιχτούς ορισμένους δρόμους. Και ίσως ακριβώς σε αυτό να βρίσκεται το μυστήριο που τον περιβάλλει: όχι στο να προσφέρει την πληρότητα, αλλά στο να διακόπτει τη βεβαιότητα, υπονομεύοντας τις προσδοκίες, σαν ένας θολός καθρέφτης που καλεί τον ακροατή να τον αντικρίσει επανειλημμένως, έως ότου αναγνωρίσει το είδωλό του. Για τον Yorke, άλλωστε, η ουσία της τέχνης φαίνεται πάντοτε να εδράζεται εκεί: στην άρνηση της ευκολίας και στην επίμονη αναζήτηση του αγνώστου.

Bandcamp

Θωμάς Σαρακίντσης