Αισθηματική Αγωγή Vol. 3: Λένα Πλάτωνος, Σαββίνα Γιαννάτου, Γιάννης Παλαμίδας, Λόλεκ, Veslemes @ Gagarin 205, 04/03/23

Πάνε μόλις λίγες εβδομάδες από την τελευταία φορά που μιλήσαμε για τις βραδιές «Αισθηματικής Αγωγής». Αν και την προηγούμενη φορά δεν καταφέραμε εν τέλει να παραβρεθούμε στην συναυλία, παρ’ όλο που θέλαμε, αυτή τη φορά ήταν διπλά επιτακτικό να παρακολουθήσουμε τη συναυλία, μιας και θα πρωταγωνιστούσε μία από τις πιο εμβληματικές μορφές της ελληνικής ηλεκτρονικής μουσικής, η Λένα Πλάτωνος.

Ως θεσμός που σιγά σιγά αποτυπώνεται στα μυαλά μας μέσα από την προώθηση της ελληνικής ανεξάρτητης σκηνής, η "Αισθηματική Αγωγή" συλλαμβάνει, ανεξάρτητα από το είδος, μία συγκεκριμένη ατμόσφαιρα. Είτε indie rock, είτε alternative, post-punk, synth-wave ή έντεχνο, το ρεπερτόριο της «Αισθηματικής Αγωγής» εξέπεμπε μία νοσταλγία για μία Ελλάδα ειδυλλιακή - και άρα ψεύτικη. Στην τρίτη εκδοχή αυτής της φεστιβαλικού τύπου συνάντησης, βλέπουμε περισσότερο από ποτέ το soundtrack του σκοτεινού, παρανοϊκού, και ασφυκτικού υποστρώματος της χώρας μας. Από την horror κινηματογραφική αισθητική του Veslemes, στην post-punk ποιητικότητα του Λόλεκ, κι από εκεί στην πολύπτυχη μουσική της Λένας Πλάτωνος, περίμενα να αναδευτούν μπροστά μας μυριάδες αντιφατικά, αλλά και έντονα συναισθήματα.

Βρέθηκα στο χώρο κατά τις 21:00 και ήδη είχε αρχίσει να μαζεύεται αρκετός κόσμος, ο οποίος σε μία πολύ χαλαρή ατμόσφαιρα καθόταν και σιγόπινε μία μπύρα στα σκαλάκια ή στο κάγκελο κουβεντιάζοντας. Το κλίμα ήταν ευδιάθετο, τα πρόσωπα ετερόκλητα, άνθρωποι όλων των ηλικιών και στυλ, από κασκόλ, τραγιάσκες και ζιβάγκο, κοστούμια, με γραβάτες ή και χωρίς, αθλητικά και φόρμες, μονόχρωμα φουστάνια, ακόμη και γιλέκα με ραφτά από metal μπάντες.

Στις 21:30, και ενώ είχαμε πια γίνει πολλά, βγήκε στην σκηνή ο Veslemes, με το σχήμα του, τον Γιώτη Παρασκευαΐδη στο μπάσο, και τους The Boy και Λεωνίδα Οικονόμου να τον πλαισιώνουν στη μουσική, και τα δεύτερα φωνητικά. Γύρω από ένα τραπέζι φορτωμένο με κονσόλες, υπολογιστές, pads, χαρτιά, μικρόφωνα και καλώδια, σαν να χειρουργούσαν το setlist που θα παρουσίαζαν, ξεκίνησαν με τον "Μινώταυρο", από τον τελευταίο προσωπικό δίσκο του Veslemes, "O Exorcismos". H synth σκοτεινιά που ξέραμε ήδη από τις προηγούμενες δουλειές του (αλλά και από τα soundtrack που έχει γράψει, όπως π.χ. για την greek weird-wave ταινία του ίδιου, "Νορβηγία"), απλώθηκε στο χώρο και τα πρώτα ζαλισμένα κουνήματα ξεκίνησαν. Δεν ήμουν σίγουρος κατά πόσο το κοινό ήταν εξοικειωμένο με το - πολύ πρόσφατο - "Ο Exorcismos", ή με το "Πάρνηθα" που είχε κυκλοφορήσει ως Felizol εννιά χρόνια πριν, παρ’ όλα αυτά υπήρξε αρκετή ανταπόκριση και στο τέλος ξέσπασε σε δυνατό χειροκρότημα. Το setlist ήταν πολύ καλό, και γινόταν ακόμη πιο ευχάριστο για μένα από τις γκρουβάτες μπασογραμμές του Παρασκευαΐδη, αλλά και από την λιτή, μα και γεμάτη ένταση σκηνική παρουσία του Veslemes. Η χαλαρή διάθεση και το χιούμορ όταν δεν έβγαινε το σωστό «τσιφτετελοειδές» beat για να παίξουν το "Μάρμαρα" ήταν ένα ευχάριστο διάλειμμα, ενώ η διασκευή (της διασκευής) στο "Εγώ Δεν Είμαι Εγώ" του Καρβέλα ήταν πραγματικά ιδιοφυής, και αναμένω κάποτε την επίσημη ηχογράφησή του. Ζητώ συγγνώμη, μόνο, που έχασα το προτελευταίο κομμάτι που έπαιξαν.

Μετά από λίγα λεπτά, ήρθε η στιγμή που ο Λόλεκ με το σχήμα του ανέβηκαν στη σκηνή. Οι προσδοκίες ήταν υψηλές, μιας και το "Άγρια" ήταν από τους ελληνόφωνους δίσκους που μου κέντρισαν πέρυσι το ενδιαφέρον. Το setlist διαμορφώθηκε από τον τελευταίο δίσκο, και το "Αχινός" του 2011, μένοντας πιστό σε ένα ύφος που δεν χωρούσε ούτε τους αγγλικούς στίχους του ντεμπούτου του, "Alone", ούτε και τις ρεμπέτικες αποδομήσεις του "Ουρανός Μολύβι". Ακούσαμε, δηλαδή, ελληνόφωνο, ασφυκτικό, και κυνικό post-punk, με αρκετές art επιρροές. Το τσέλο του Βαγγέλη Μπάκαλου ήταν καθηλωτικό, ενώ το ρυθμικό κομμάτι, που μοιράζονταν ο Στέφανος Ψαραδάκης (ντραμς) και ο Αλέξης Δελής (μπάσο), δημιουργούσε το καλύτερο χαλί ώστε να χτιστούν οι πιο post κιθαριστικές εξάρσεις. Με μία φωνή σαν να έχει φτιαχτεί από χορδές κοντραμπάσου, ο Λόλεκ παρέμεινε συναισθηματικός όσο και καταγγελτικός, και κομμάτια-δυναμίτες όπως το "Οι Άλλοι" συντάραξαν το Gagarin. Δυστυχώς, το κοινό έδειχνε να μην ανταποκρίνεται στα πιο ήρεμα κομμάτια, με τις ομιλίες σε σημεία να γίνονται μέχρι και ενοχλητικές. Αντίστοιχα, ο Λόλεκ φαινόταν μαγκωμένος, με την λιγομίλητη στάση του να εντείνει την απόσταση από το κοινό. Κλέβοντας λίγο παραπάνω χρόνο, έκλεισαν με το "Σε Γαμάνε η Μαμά και ο Μπαμπάς Σου (This Be The Verse)", και χωρίς παραπάνω φιοριτούρες και λόγια έκλεισαν μία εμφάνιση που κέρδισε τις εντυπώσεις σε ηχητική απόδοση, όμως έχασε λίγο σε ζωντάνια και εξωστρέφεια.

Είχε πάει μεσάνυχτα πια όταν η Λένα Πλάτωνος βγήκε με μία μικρή υποστήριξη πάνω στη σκηνή, κερδίζοντας επευφημίες από το εκστασιασμένο πλήθος που είχε πια κατακλύσει το Gagarin. Αντίστοιχος ενθουσιασμός υπήρξε και με την εμφάνιση της Σαββίνας Γιαννάτου και του Γιάννη Παλαμίδα, που περπάτησαν πάνω στην σκηνή με άνεση που έχεις μόνο όταν ξέρεις ότι δεν έχεις τίποτα να αποδείξεις. Καθισμένη μπροστά από το πιάνο της, η Λένα Πλάτωνος άρχισε πριν καλά καλά προλάβουν να λάβουν θέσεις οι υπόλοιποι, να παίζει το "Ρόζα Ροζαλία". Ήταν εντυπωσιακό, και συνάμα συγκινητικό, να βλέπεις αυτό το τόσο πολύμορφο κοινό να τραγουδάει μαζί με την Γιαννάτου κάθε λέξη. Είχαμε μπει, επίσημα πια με αυτό το κομμάτι, «μαζί στη συναυλία», και η παράκληση της Πλάτωνος να της δώσουμε την ενέργεια που θα χρειαζόταν απαντήθηκε με ιαχές και χειροκροτήματα, καθώς και από πολλά «σ’ αγαπάμε» που δεν έπαψαν καθ’ όλη τη διάρκεια της δίωρης συναυλίας.

Με τον συνεργάτη της Στέργιο Τσιρλιάγκο να έχει αναλάβει το ηλεκτρονικό μουσικό κομμάτι και τον προγραμματισμό, ξεκίνησε το "Θα Συναντηθούμε στο Σαλούν", όπου και ο Παλαμίδας έδειξε, πλάι στην εκθαμβωτική συν-τραγουδίστριά του, ότι η φωνή του παραμένει κρύσταλλο, και ο θεατρινισμός του ακέραιος. Οι αγκαλιές, τα βλέμματα, η άνεση, και η χαλαρότητα δεν παρέπεμπαν καθόλου σε μία τυπική συναυλία - έμοιαζε περισσότερο σαν μία γιορτή μεταξύ φίλων υπό τη γενική καθοδήγηση της Λένας Πλάτωνος. Σε κάποιο σημείο βγήκε μάλιστα και ο ποιητής, Θάνος Σταθόπουλος, για να πουν το "Η Κυψέλη", εντείνοντας την ιδέα ότι επρόκειτο περισσότερο για ένα συνολικό αφιέρωμα στο έργο της Λένας Πλάτωνος μεταξύ ανθρώπων που έχουν περάσει χρόνια μαζί.

Το πληθωρικό setlist αντλούσε από όλους τους μεγάλους σταθμούς της δισκογραφίας της, με την αρχή να γίνεται με το "Σαμποτάζ". Η παρακολούθηση αυτών των θρύλων επί σκηνής να ερμηνεύουν τα κομμάτια δεν μπορεί να νοηθεί παρά ως προνόμιο. «Σαράντα δύο χρόνια συνεργασίας» ανέφερε κάποια στιγμή ο Παλαμίδας, με την Πλάτωνος να απαντάει πως είναι «Ψεύτικα τα σαράντα δύο χρόνια, σαν ποπ κορν», μία φράση αινιγματική όσο και γλυκόπικρη. Κι αυτό το αμφιθυμικό συναίσθημα ένιωθα καθ’ όλη τη διάρκεια της συναυλίας, που κύλησε μέσα από παράδοξους στίχους, σκοτεινά ηχοτοπία, ηλεκτρονικές εξάρσεις, και γλυκές πιανιστικές μελωδίες. Οι μουρμουριτές απαγγελίες της Πλάτωνος έφερνε ίλιγγο στην εκφορά τους, η καθάρια φωνή της Γιαννάτου προκαλούσε ανατριχίλες, ενώ η εκφραστικότητα κι η ικμάδα του Παλαμίδα ζωντάνευαν τα κομμάτια.

Η Λένα Πλάτωνος μπορεί να είχε αρκετά περιορισμένη συμμετοχή, όμως το κοινό κρεμόταν από τα χείλη της, και ανεβασμένος στον εξώστη παρατηρούσα πώς ακολουθούσαν τα κεφάλια την παραμικρή κίνηση του χεριού της. Υπήρχε μία ευδιαθεσία όταν αντάλλαζαν κουβέντες, η ίδια αντιμετώπιζε με χιούμορ και νηφαλιότητα τις υπερβολικές εκδηλώσεις αγάπης, ενώ ζήτησε από την Γιαννάτου να ερμηνεύσει a capella δύο μελοποιημένα ποιήματα του Καρυωτάκη, το "Μόνο" και το "Η Νύχτα", ως έναν φόρο τιμής στα θύματα του εγκλήματος που συντελέστηκε στα Τέμπη πριν λίγες ημέρες. Η βραδιά έληξε επίσημα με το "Σαμποτάζ", και χαριστικά η Λένα Πλάτωνος μας έπαιξε και τον "Χορό των Μπιζελιών". Εν μέσω επευφημιών και ενός οργιώδους χειροκροτήματος, η ιστορική τριάδα εγκατέλειψε τη σκηνή με την ίδια απλότητα και σεμνότητα που είχε τόσην ώρα.

Τα λόγια είναι λίγα, τα συναισθήματα πολλά. Η επίδραση που έχει το έργο της Λένας Πλάτωνος στην ελληνική κουλτούρα είναι τρομακτική, κι ωστόσο η ίδια δεν διεκδικεί δάφνες και τιμές - είναι αυτονόητο πως τις αξίζει, βέβαια. Η πώρωση των ανθρώπων που ήρθαν να δουν live τα ινδάλματά τους δεν δήλωνε απλώς μία διάθεση για διασκέδαση, αλλά την βαθιά σύνδεση που έχει με την μουσική της, σε βαθμό σχεδόν λατρευτικό. Ναι, κούρασε γρήγορα το αστειάκι να δυναμώσει ο ηχολήπτης το volume του μικροφώνου της Πλάτωνος, όμως δείχνει και ένα ξεκάθαρο μήνυμα: το κοινό ήθελε να την ακούει στη διαπασών.

Φεύγοντας, έφερα στο μυαλό μου ένα στιγμιότυπο, όταν η Πλάτωνος έπαιζε, παράλληλα στην πολύπλοκη ηλεκτρονική μουσική που είχε αναλάβει ο Τσιρλιάγκος, μοναχά μια νότα, κρατημένη με μεγάλη διάρκεια. Μία νότα, που όμως ξεχώριζε ανάμεσα στις άλλες, σταθερή εκεί σαν φάρος για να βρούμε τα πατήματά μας. Αυτή η νότα, η σταθερή η διακριτική, αλλά ποτέ πνιγμένη, πάντα εκεί σαν μία παρηγοριά να κρατάει τα μπόσικα μέσα στη σύγχυση, ήταν η Λένα Πλάτωνος στην συναυλία του Σαββάτου. Τώρα δυναμώστε το volume να μας ακούσουν ως τη Λιλιπούπολη.

Φωτογραφίες: Αφροδίτη Ζαγγανά