«A Beginner's Guide»: Detroit Rock '66 - '76
H μουσική σκηνή που γεννήθηκε μέσα στην εκρηκτική ατμόσφαιρα της πόλης για να ορίσει το αμερικάνικο hard rock των '70s
Από τον Κώστα Σακκαλή, 09/09/2014 @ 12:53
Φυσικά και μπορεί κανείς να ξεχωρίσει και να απολαύσει τη μουσική αποκομμένη από τον χώρο και τον χρόνο που αυτή δημιουργήθηκε. Όταν όμως προσπαθήσεις να ανακαλύψεις τις ρίζες της και να ψηλαφήσεις τα χαρακτηριστικά της, δεν μπορεί παρά να εξετάσεις και το κοινωνικό περιβάλλον που την ανέδειξε. Λίγες μουσικές σκηνές συνδέθηκαν τόσο έντονα με την πόλη τους και την ιστορία της και αντίστροφα λίγες πόλεις κατάφεραν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά της μουσικής τους όσο το Detroit και το rock κίνημα που δημιούργησε.
Το Detroit, η μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας του Michigan, υπήρξε στον 20ο αιώνα, και ειδικά στο πρώτο μισό του, η ναυαρχίδα της αμερικανικής βαριάς βιομηχανίας. Έγινε φυσικά γνωστό για την παραγωγή αυτοκινήτων και με τις τρεις μεγάλες αμερικάνικες εταιρίες (Ford, General Motors, Chrysler) να έχουν εργοστάσια στην περιοχή, γεγονός που της έδωσε και το προσωνύμιο Motor City ή Motor Town. Υπήρξε όμως και σημαντικό βιομηχανικό κέντρο επεξεργασίας μετάλλων. Η βιομηχανία του αυτή αναπτύχθηκε όπως αναμενόταν στα χρόνια των δύο παγκοσμίων πολέμων όταν και έγινε αποφασιστικής σημασίας για τον εφοδιασμό του Αμερικάνικου στρατού (ονομάστηκε για το λόγο αυτό "The Great Arsenal Of Democracy"). Όπως ήταν φυσικό, η γρήγορη εκβιομηχάνιση της περιοχής ανέπτυξε τάχιστα και την εργατική τάξη, τόσο των λευκών όσο και των μαύρων κατοίκων της περιοχής.
Καθόλου αναπάντεχα, για να φτάσουμε στο rock του Detroit πρέπει να περάσουμε και μέσα από την ιστορία των μαύρων της περιοχής. Ήδη από το 1910 παρατηρείται η ύπαρξη μεσαίας τάξης της μαύρης κοινότητας η οποία ήταν στην οξύμωρη θέση να έχει από τη μία την οικονομική δύναμη που θα την αναδείκνυε σε ένα ικανό καταναλωτικό κοινό, από την άλλη όμως να εξακολουθεί να βρίσκεται εγκλωβισμένη στους περιορισμούς του ρατσισμού και τα περιορισμένα αγαθά στα οποία είχε πρόσβαση. Ειδικά μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου τόσο η οικονομία της πόλης άρχισε να καταρρέει όσο και οι κοινωνικές αλλαγές και το κίνημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων ισχυροποιούνταν, η πόλη του Detroit βίωνε όλο και περισσότερο τις διαμάχες μεταξύ του μαύρου και του λευκού πληθυσμού της. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 στην πόλη υπήρχαν διαρκώς αψιμαχίες μεταξύ των μαύρων (και κυρίως νεαρών) κατοίκων της και αστυνομικών περιπόλων που με βιαιότητα και εμφανή ρατσιστική διάθεση διεύθυναν την περιοχή. Η ένταση αυτή θα εκτονωθεί με δραματικά αποτελέσματα στην εξέγερση του Ιουλίου του 1967 όπου με αφορμή έναν αναίτιο αστυνομικό έλεγχο που οδήγησε σε συλλήψεις θα ξεσηκωθεί ο μαύρος πληθυσμός της πόλης και αιματηρά επεισόδια θα ξεσπάσουν με απολογισμό 43 νεκρούς, 1189 τραυματίες και πάνω από 7000 συλλήψεις. Η στιγμή αυτή θεωρείται κομβική για την μετέπειτα κοινωνική εξέλιξη του Detroit.
Η αποτύπωση της δύναμης του μαύρου πληθυσμού στη μουσική θα έρθει το 1960 με την ίδρυση της Motown. Η εταιρία που πήρε το όνομά της από το συνδυασμό των λέξεων Motor Town υπήρξε δημιούργημα του Berry Gordy, ενός μαύρου βετεράνου του πολέμου της Κορέας που είχε βρεθεί στην πόλη αναζητώντας εργασία. Ο Gordy γρήγορα έπιασε επαφές με τα τοπικά soul ταλέντα όπως ο Jackie Wilson και ο Smokey Robinson για τους οποίους συνέθεσε τραγούδια και με τα χρήματα που κέρδισε από τα δικαιώματα έχτισε το δικό του στούντιο (Hitsville U.S.A.) και τη δισκογραφική του εταιρία. Η Motown θα δημιουργήσει τη δική της σχολή στη soul μουσική που θα απευθύνεται ουσιαστικά στη μαύρη μέση τάξη αποτελώντας μία ευχάριστη μουσική μακριά από το παρελθόν των μπλουζ που πάντοτε θύμιζε τα χρόνια της σκλαβιάς αλλά προσαρμοσμένη στο κοινωνικό status και καλύπτοντας τις ανάγκες των μαύρων καταναλωτών στη δεκαετία του '60. Σε μεγάλο βαθμό μάλιστα με συγκροτήματα όπως οι Marvelettes, οι Jackson 5, οι Miracles και οι Supremes θα θέσουν και τα θεμέλια της pop μουσικής για τα επόμενα χρόνια. Πέρα από τη Motown σημαντικότατοι στην επιρροή τους για τη funk μουσική και την εξερεύνησή της σε όλα της τα rock και ψυχεδελικά όρια, θα αποδειχθούν οι Parliament / Funkadelic του George Clinton που και μόνο για τον τίτλο του άλμπουμ τους "Free Your Mind And Your Ass Will Follow" θα μπορούσε να τους δοθούν τα κλειδιά της πόλης.
Η έντονη δημιουργικότητα της μαύρης μουσικής ήταν και ο ένας από τους δύο παράγοντες που θα επηρεάσουν το ύφος και του «λευκού» rock που θα ακολουθήσει από τη μέση της δεκαετίας του '60 και μετά. Ο άλλος θα είναι η γενικότερη κοινωνική αναταραχή που θα ξεσπάσει σε όλα τα επίπεδα στην Αμερική την εποχή εκείνη, με μέτωπα να ανοίγουν από φοιτητές και εργαζομένους, μαύρους και λευκούς με βασικό κορμό το αντιπολεμικό κίνημα και το κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (με κύριους άξονες τον αγώνα κατά του ρατσισμού και τη γυναικεία χειραφέτηση) αλλά κλαριά που εκτείνονταν σε πολύ πιο ιδιαίτερα θέματα όπως η σεξουαλική απελευθέρωση, η ανεξιθρησκία, η αμφισβήτηση θεσμών και αξιών των προηγούμενων κοινωνιών. Η συνεχής και απότομη πτώση του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης στο Detroit λόγω της εξασθένισης της βιομηχανίας του και της χειροτέρευσης των συνθηκών εργασίας θα εγκαταστήσει μία εκρηκτική ατμόσφαιρα στην πόλη που θα αποτυπωθεί και στη μουσική. Από τα μέσα της δεκαετίας και μετά, το rock του Detroit θα είναι συνώνυμο με την ένταση, τις δυνατές κιθάρες, τις ακραίες συναυλίες, το μίγμα soul και blues ήχων, χαρακτηριστικά που θα θέσουν τις βάσεις για τη σκληρή μουσική στο μέλλον και θα ορίσουν σε μεγάλο βαθμό αυτό που ονομάζουμε (αμερικάνικο) hard rock των '70s. Καθόλου τυχαία ένα από τα πιο διάσημα μουσικά περιοδικά παγκοσμίως, το Creem, γεννήθηκε για να περιγράψει αυτόν ακριβώς τον ήχο της πόλης και κατ’ επέκταση να γίνει το έντυπο που θεωρείται ότι πρωτοανέφερε εγγράφως τους όρους punk rock και heavy metal.
(Η μουσική και τα συγκροτήματα που θα αναφέρονται ακολούθως δεν αφορούν αυστηρά και μόνο στην πόλη του Detroit αλλά και σε όλη την πολιτεία του Michigan.)
Οι garage ημέρες
Αν και η πρώτες rock επιτυχίες που προήλθαν από την περιοχή αυτή υπήρξαν τα θρυλικά rock 'n' roll τραγούδια "Rock Around The Clock" του Bill Halley και "Runaway" του Del Shannon, είναι αυτό που πλέον συνηθίζεται να ονομάζουμε garage rock που στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 σήκωσε όλη την πόλη στο πόδι. Σηματοδοτώντας την μελλοντική πορεία του ήχου της περιοχής, στο Detroit (μαζί ίσως με το Τέξας) θα βρούμε μερικές από τις πιο φασαριόζικες αλλά και μερικές από τις πιο soul εκδοχές του είδους. Αργότερα οι δύο αυτοί ήχοι θα συνδεθούν αδιαίρετα, στην πρώτη φάση όμως είναι σχετικά εύκολο να ξεχωρίσει κανείς τους Terry Knight & The Pack (με τη διασκευή στο "I Who Have Nothing" να είναι στις μεγαλύτερες επιτυχίες τους), τους Detroit Wheels του Mitch Ryder και τους ? & The Mysterians σε σχέση με τους πιο σκληρούς πρωτο-punk ήχους των Stooges, MC5, Amboy Dukes, The Up, The Rationals. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι θρυλικοί Αυστραλοί garage punks Radio Birdman, ιδρύθηκαν από έναν κάτοικο του Detroit ακολουθώντας τις διδαχές και την κληρονομιά των προαναφερθέντων συγκροτημάτων. Κυρίως η εκτός κάθε κανόνα μουσική και εμφάνιση της παρέας του Iggy Pop μαζί με την δεδηλωμένη επαναστατικότητα των MC5 (το όνομά τους σήμαινε Motor City Five) παραμένουν τα δύο από τα τρία σημεία αναφοράς του Detroit rock και όχι μόνο. Ειδικά μάλιστα οι τελευταίοι προχώρησαν πιο έμπρακτα στην επαναστατικότητά τους με δεδηλωμένη αντικαθεστωτική και εν γένει αριστερή αντίληψη, παίζοντας δωρεάν σε συναυλίες πολιτικής διαμαρτυρίας, ιδρύοντας τους Λευκούς Πάνθηρες κατά αντιστοιχία και σε συμπαράσταση των Μαύρων Πανθήρων, υπερασπιζόμενοι από στίχους και δηλώσεις τους τις ατομικές ελευθερίες και γενικότερα υπό την καθοδήγηση του ακτιβιστή John Sinclair αποτελούσαν τον τέλειο συνδυασμό πολιτικής παρέμβασης και μουσικής έντασης. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ο ήχος της πόλης αυτής σχεδόν σε καμία περίπτωση (εξαιρώντας ίσως τους SRC) δεν εξελίχθηκε από το garage στην ψυχεδέλεια όπως σε άλλες πολιτείες της Αμερικής. Αντίθετα προχώρησε σκληραίνοντας και διαμορφώνοντας τον νέο hard rock ήχο.
Το hard rock
Το έντονο soul στοιχείο της πόλης δεν άργησε να ενταχθεί οργανικά μέσα στο σκληρό rock του Detroit. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '60 και από εκεί και μετά για όλη την επόμενη δεκαετία κυριαρχούν συγκροτήματα και καλλιτέχνες όπως οι Bob Seger, Frijid Pink, Alice Cooper, (όταν ακόμα ήταν συγκρότημα και όχι one man show), Brownsville Station, Ted Nugent, Frost, Detroit (η συνέχεια των Detroit Wheels), ακόμα και οι Cactus που ενώ η φήμη τους περιστρέφονταν γύρω από τις φίρμες των πρώην μελών των καλιφορνέζων Vanilla Fudge είχαν κατά το ήμισυ κάτι από Detroit. Όμως ως χαρακτηριστικό δείγμα, έκτοτε τρίτο σημείο αναφοράς της μουσικής του Michigan και συγκρότημα απόλυτα ταυτισμένο με την καταγωγή του, αναδεικνύονται οι Grand Funk Railroad. Προερχόμενοι μέσα από τις στάχτες των Terry Knight & The Pack αλλά και με τα μέλη τους να συμμετέχουν κατά καιρούς και σε προγενέστερα τοπικά σχήματα, κατάφεραν, ειδικά στην πρώτη τους μορφή, να εκφράσουν καλύτερα από τον καθένα το δυναμισμό, την επιθετικότητα και την μακριά από εμπορικούς συμβιβασμούς νοοτροπία του hard rock πριν αυτό προλάβει να εκφυλιστεί. Όρισαν δε, μαζί με τους παλαιότερους Cream και Blue Cheer, τη μορφή του power trio.
Το Detroit και το rock του σήμερα
Είναι περίπου ένας χρόνος από τότε που τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων είχαν ως πρώτη είδηση την αίτηση χρεοκοπίας της πόλης του Detroit. Με πληθυσμό λιγότερο του μισού από το ζενίθ της δεκαετίας του '50 και με εμφάνιση εγκαταλελειμμένης πόλης με κενά κτίρια και ερειπωμένες βιομηχανίες, το Detroit έγραψε μελανές σελίδες στην ιστορία της αμερικάνικης οικονομίας δείχνοντας ίσως ότι η λαίλαπα της «ανάπτυξης» μπορεί να αφήσει πίσω της συντρίμμια. Λογικό ίσως να έχει απομακρυνθεί και κάθε μουσικό κέντρο από την πόλη αυτή με (τουλάχιστον) μία όμως τρανταχτή εξαίρεση.
Πρωτοπόρα πόλη πάντοτε στους σκληρούς ήχους, το Detroit έγινε σημαντική σκηνή τόσο στο hardcore punk όσο και την techno μουσική. Για διαφορετικούς λόγους τα δύο αυτά είδη ξεφεύγουν από τους σκοπούς αυτού του αφιερώματος. Αυτοί όμως που δε θα μπορούσαν με τίποτα να λείπουν, όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα ονόματα (όσο ήταν ενεργοί έστω) αλλά και γιατί επανέφεραν το πνεύμα του Detroit στην παγκόσμια σκηνή είναι οι White Stripes. Επαναφέροντας τη μουσική στα βασικά της συστατικά και εμπνεόμενοι φανερά από τη μουσική της δεκαετίας του '60, οι White Stripes έχουν καταφέρει αυτό που κάποιοι πρόγονοί τους δυσκολεύτηκαν να πετύχουν, να δώσουν δηλαδή στο σκληρό, βρώμικο ήχο τους την κατάλληλη εμπορική χροιά που τους ανέδειξε στο κορυφαίο για τις τελευταίες δεκαετίες συγκρότημα και τον Jack White ειδικότερα σε σύγχρονο μουσικό ηγέτη.
Ο οδηγός
Είναι πρόσφατη η δήλωση του Ted Nugent που (ευγενικά για τα δεδομένα του) «τη λέει» στον Jack White γιατί δεν προωθεί το Detroit Rock ως όφειλε. Πέραν του ενδιαφέροντος για την έμμεση αναγνώριση του νέου ηγέτη από τον βετεράνο της περιοχής, αυτό που έχει αξία είναι ότι ο Nugent εκφράζει ακριβώς την αντίληψη για το rock του Detroit ως ένας ξεχωριστός ήχος. Οποιοδήποτε συγκρότημα έχει καταγωγή από το Detroit δε σημαίνει απαραίτητα και ότι ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Ακολουθεί ένας οδηγός για τους αρχάριους του είδους που προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό που λέει ο Nugent, να εστιάσει στο αρχετυπικό rock της περιοχής, αυτό που άνθισε από το 1966 έως και το 1976.
1. ? & The Mysterians - 96 Tears (1966)
Το riff των πλήκτρων στο ομώνυμο τραγούδι είναι τόσο κλασικό που έχει γίνει συνώνυμο του garage και του Vox πολύ περισσότερο. Έφτασε εύκολα μέχρι το νούμερο 1 του Billboard και έκανε τους ? & The Msyterians το πρώτο λατινογενές συγκρότημα με τόσο μεγάλη και εθνική εμπορική επιτυχία. Η απόκρυψη του ονόματος του τραγουδιστή και συνθέτη Rudy Martinez πίσω από ένα ερωτηματικό βοήθησε στο θόρυβο γύρω από το όνομά τους. Πέραν του "96 Tears" η απήχηση και διαχρονικότητα του οποίου αρκούσε για να αφήσει το όνομά τους ιστορικό, οι ? & The Mysterians συλλέγουν ακόμα σε αυτό το LP μερικά αξιόλογα τραγούδια (άλλα singles και άλλα όχι) τα περισσότερα από τα οποία ακολουθούν πιστά τις rhythm 'n' blues φόρμες αλλά με εξαιρέσεις όπως τα "I Need Somebody" και "8 Teen" να διατηρούν τον χαρακτήρα που αργότερα χαρακτηρίστηκε πρώιμο punk. Η επιτυχία του "96 Tears" δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οι εποχές άλλαξαν οπότε μετά από έναν ακόμα δίσκο την επόμενη χρονιά διέλυσαν.
2. Amboy Dukes - Amboy Dukes (1967)
Ήδη στο τέλος του 1967 ο κόσμος κινούταν στους ρυθμούς της ψυχεδέλειας και το «καλοκαίρι της αγάπης» ήταν ακόμα νωπό. Στο Detroit όμως μάλλον είχαν κάπως αντίθετη γνώμη με τις κιθάρες να ξυρίζουν, τους ήχους να σκληραίνουν και τίποτα το ρομαντικό να μην προκύπτει στην ψυχεδέλειά τους ακόμα και από τραγούδια όπως το "Baby Please Don't Go", διασκευή και πρώτο single των Amboy Dukes. Κι ας περιλαμβάνεται εδώ ο μαστούρικος ύμνος "Let's Go Get Stoned". Με τον Ted Nugent να τους οδηγεί, υπερβολικό όσο και ποιοτικό από τότε στην κιθάρα του, το συγκρότημα αυτό θεωρείται μέχρι και σήμερα ορόσημο για τον ήχο της πόλης ενώ με το επόμενο δίσκο θα συνθέσουν και τη μεγαλύτερη δική τους επιτυχία. Για τον δε ηγέτη της θα τα πούμε παρακάτω.
3. MC5 - Kick Out The Jams (1969)
Κατά την ταπεινή μου άποψη δεν είναι το καλύτερό τους άλμπουμ (τον τίτλο αυτόν τον κρατάω για το "High Time" του 1971) παρόλα αυτά με δυσκολία μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι ο δίσκος αυτός και το συγκρότημα συνολικά αποτελούν την επιτομή του rock του Detroit. Έχοντας τα «καρύδια» το ντεμπούτο τους να είναι και ένας ζωντανά ηχογραφημένος δίσκος, οι MC5 πιάνουν τέλεια την ένταση των συναυλιών τους από την κραυγή του «It's time to kick out the jams motherfuckers» έως το τελευταίο feedback της κιθάρας. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες των MC5 καθοδηγούμενες από τον John Sinclair είναι διάχυτες σε όλο το δίσκο ενώ κορυφαία στιγμή τους από άποψη συμβολισμού έχει μείνει η παρουσία τους στις διαμαρτυρίες του '68 στο συνέδριο του Δημοκρατικού κόμματος στο Σικάγο. Μία εμφάνιση που διακόπηκε από την έφοδο έφιππων αστυνομικών. Όπως πολύ ορθά έχει αναφέρει ο κιθαρίστας τους Wayne Kramer «ήταν punk πριν το punk, heavy metal πριν το heavy metal ακόμα και MC πριν τον MC Hammer»!
4. The Frost - Rock Ν Roll Μusic (1969)
Οι Frost είχαν την τύχη να έχουν στις τάξεις τους έναν από τους μετέπειτα σπουδαιότερους session κιθαρίστες στο rock, τον Dick Wagner. Εξαιρετικός στο ταυτόχρονα άγριο αλλά και εμπορικό παίξιμο και ταυτόχρονα ικανότατος κιθαρίστας στη συνέχεια κέρδισε μεγάλη φήμη ως ο ένας των δύο κιθαριστών του συντοπίτη του Alice Cooper αλλά και του Lou Reed παρέα με τον Steve Hunter που θα τον συναντήσουμε παρακάτω. Τo “Rock Ν Roll Μusic” αποτελείται από στούντιο και ζωντανά ηχογραφημένα τραγούδια που δεν κρύβουν την ορμή του νεαρού Wagner αλλά και την ικανότητά του στην τραγουδοποιία. Το ομώνυμο τραγούδι ξεχωρίζει αλλά το πάρτι ξεκινά στο “We Gotta Get Out Of This Place” όπου κρατιέται ανέπαφο στην αρχή μόνο το riff του μπάσου για να καταλήξει όλη η εκτέλεση σε έναν jam πανζουρλισμό.
5. The Stooges - Funhouse (1970)
Όχι ότι το πρώτο άλμπουμ της παρέας του Iggy Pop είναι λιγότερο καλό. Φυσικά και το "I Wanna Be Your Dog" είναι ένας από τους παντοτινούς ύμνους του rock. Όμως στο "Funhouse" η προσωπικότητα των Stooges ολοκληρώνεται πολύ τελειότερα και είναι αυτός ο δίσκος που πιθανότατα έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για επιρροές από Stooges σε κατοπινά συγκροτήματα. Οι εμφανίσεις των Stooges ήταν ακόμα πιο εκρηκτικές από ότι η studio ηχογράφηση υπονοεί και αυτό δεν είναι κάτι αμελητέο όταν στο "Funhouse" η κιθάρα του Ron Asheton ξυρίζει, η ρυθμική βάση των Scott Asheton και Dave Alexander χτυπάει άτεχνα αλλά πειστικότατα και ακόμα και το σαξόφωνο του Steve Mackay βγάζει αναπάντεχη ορμή. Και φυσικά ο Iggy Pop, μία από τις φιγούρες που είναι συνώνυμες του rock 'n' roll ερμηνεύει σαν να μην υπάρχει αύριο. Για μας, όχι για αυτόν.
6. Grand Funk - Closer To Home (1970)
Στην πρώτη τους περίοδο υπήρξαν ένα αρχετυπικό power trio πριν προσθέσουν τα πλήκτρα που θα τους χαρίσουν τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία με τον δίσκο "We're An American Band". Όρισαν κάτι περισσότερο από το rock του Detroit αφού συχνά, υποσυνείδητα, όταν μιλάμε για το hard rock των '70s εννοούμε το rock όπως το όρισαν οι Grand Funk. Το φοβερό δέσιμο αυτής της τριάδας μαζί με το απαράμιλλα δυνατό παίξιμό τους που είναι εμφανές ακόμα και στους ζωντανά ηχογραφημένους δίσκους τους έχει μείνει στην Ιστορία ενώ έφτασαν κάποτε σε τέτοια επίπεδα δημοφιλίας που έσπασαν το ρεκόρ των Betales ξεπουλώντας το Shea Stadium σε 72 ώρες. Αυτός ο τρίτος δίσκος τους είναι και αυτός που τους έκανε γνωστούς στην υπόλοιπη Αμερική, παραμένει για τους περισσότερους ο καλύτερός τους και περιλαμβάνει δύο από τα μέχρι τώρα πιο αγαπημένα τραγούδια τους, το "Mean Mistreated" και "Sin's A Good Man's Brother".
7. Bob Seger System - Mongrel (1970)
Μισή δεκαετία πριν γνωρίσει τις μεγάλες του δόξες με την πιο MOR προσέγγιση που του έδωσε η Silver Bullet Band, ο Bob Seger έχτιζε ήδη μία πρώτη καριέρα με διάφορους σχηματισμούς (The Last Heard, System κτλ). Το "Mongrel" αποτελεί το καλύτερο εκπρόσωπο του ύφους αυτού που τον βρίσκει να ενσωματώνει με τον δυναμικότερο τρόπο τις έντονες soul επιρροές, το rock 'n' roll, το hard rock (ή heavy music όπως εύστοχα το ονόμασε και ο ίδιος) με κάποιες επιρροές southern μουσικής. Δέκα μικροί δυναμίτες κρύβονται σε αυτό το τρίτο άλμπουμ του. Ανάμεσά τους μερικά από τα καλύτερα τραγούδια που έγραψε ποτέ, όπως τα "Evil Edna", "Highway Child" και φυσικά "Lucifer". Ανάμεσα στις δικές του συνθέσεις και μία άψογη επτάλεπτη διασκευή στο "River Deep Mountain High".
8. Power Of Zeus - The Gospel According To Zeus (1970)
Ο δίσκος αυτός, μοναδικός των Power Of Zeus, αποτελεί πρότυπο και φθόνο πολλών επίδοξων σύγχρονων stoner, νέο heavy psych συγκροτημάτων. Καθαρά με αναφορές στο σκληρό ήχο και αφήνοντας μακριά τις soul και blues αναφορές άλλων σύγχρονων συντοπιτών τους οι Power Of Zeus μοιράζουν τα lead μέρη ανάμεσα σε κιθάρα και Hammond. Τα διπλά φωνητικά και το δυναμικό drumming ήταν κάποια ακόμα από τα στοιχεία που τους χαρακτήρισαν. Υπήρξαν το πρώτο συγκρότημα που υπέγραψαν στο παράρτημα της Motown, Rare Earth και αυτό τους κόστισε αφού ποτέ δεν έλαβαν την προβολή και την προώθησε που τους άξιζε. Ο δίσκος τους όμως απέκτησε δεύτερη νιότη και έγινε περιζήτητος ειδικά από τη δεκαετία του 2000 και μετά όταν οι αναφορές στο όνομά τους δίπλα σε αυτό σύγχρονων Σκανδιναβών, Γερμανών και κάθε λογής απογόνων τους έγινε συχνή.
9. Frijid Pink - Frijid Pink (1970)
Περισσότερο προς τη βαριά ψυχεδέλεια με blues καταβολές παρά προς τις soul επιρροές που είναι το trade mark του Detroit, οι Frijid Pink έγιναν δημοφιλής με την δική τους εκδοχή στο "House Of The Rising Sun". Υπήρξαν, κατά μία έννοια, η εκδοχή του Detroit για τους Cream και μάλιστα η απήχησή τους ήταν τέτοια που οι, ανερχόμενοι τότε, Led Zeppelin στην πρώτη τους επίσκεψη στο Detroit άνοιξαν τη συναυλία για λογαριασμό τους. Ο πρώτος δίσκος τους είναι και ο καλύτερός τους και εκτός από την προαναφερθείσα διασκευή ξεχωρίζουν τραγούδια όπως το "God Gave Me You", "Crying Shame" και "End Of The Line" όλα υπό την fuzz-αριστή κιθάρα του Gary Ray Thompson και την εντυπωσιακή φωνή του Kelly Green.
10. The Third Power - Believe (1970)
Άλλο ένα τυπικό power trio, άλλο ένα τυπικό δείγμα του hard rock της πόλης αυτής ...ή περίπου. Συνδυάζουν τα γεμάτα τεστοστερόνη riff και solo με τον χίπικο ρομαντισμό που εκδηλώνεται σε κάποια τραγούδια τους συχνά προδίδοντας τη συνθετική πένα που τα εμπνεύστηκε, δηλαδή το διαφορετικό χαρακτήρα του μπασίστα / τραγουδιστή Jem Targal και του κιθαρίστα Drew Abbott. Για παράδειγμα ο δραματικός τόνος του "Passed By" θυμίζει περισσότερο κάτι που ο Marty Balin των Jefferson Airplane θα είχε στο ρεπερτόριό του. Υπό αυτή την έννοια έχουν και κάτι το ξεχωριστό να δώσουν σε αυτή τη λίστα συγκροτημάτων.
11. Alice Cooper - Love It To Death (1971)
Η απόπειρα του συγκροτήματος (τότε) Alice Cooper να επιτύχει στο Los Angeles κρίθηκε μάλλον αποτυχημένη παρά την ηχογράφηση δύο άλμπουμ στην εταιρία του Frank Zappa τα οποία, ενδιαφέροντα όσο κι αν ήταν, έπασχαν από έλλειψη προσανατολισμού. Αυτόν ακριβώς αναζήτησε ο Vincent Furnier και η παρέα του και γι' αυτό γύρισαν στην γενέτειρά τους για σίγουρη έμπνευση. Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο ένας από τους καλύτερους δίσκους της καριέρας τους, όχι μόνο ο δίσκος που όρισε τον ήχο τους για τα επόμενα αρκετά χρόνια αλλά και ένα κόσμημα στη hard rock σκηνή του Detroit.
12. Detroit - Detroit (1971)
Αποτελούν την μετεξέλιξη των Mitch Ryder & The Detroit Wheels που είχαν τη δική τους ιστορία με πολλά επιτυχημένα single και σχεδόν καθαρό soul ρεπερτόριο. Ο Mitch Ryder αποτέλεσε εμβληματική φιγούρα για το Detroit και ίσως όχι μόνο. Η δισκογραφία του εκτείνεται σχεδόν μέχρι το σήμερα. Αυτή η μορφή του συγκροτήματος τον βρίσκει να έχει ανέβει στο τρένο του πιο σκληρού rock, με lead κιθαρίστα τον Steve Hunter που αργότερα θα στηρίξει τους Lou Reed και Alice Cooper, και να το συνδυάζει άριστα με τη soul φωνή και τις rock 'n' roll καταβολές, παράγοντας έτσι ένα δίσκο που επάξια φέρει ως τίτλο το όνομα της πόλης του. Σε μετέπειτα εκδόσεις του δίσκου περιλαμβάνεται και μία επιτυχημένη διασκευή στο "Gimme Shelter".
13. Rare Earth - In Concert (1971)
Το αντίστροφο από ότι τα περισσότερα συγκροτήματα που παρουσιάζονται εδώ, οι Rare Erath ήταν ένα soul συγκρότημα με rock προσανατολισμό. Το πρώτο επιτυχημένο συγκρότημα της Motown που αποτελούταν αποκλειστικά από λευκούς έχουν μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια της soul / funk. Τόσο η δική τους εκτέλεση στο "Get Ready" όσο και τα τραγούδια που αυτοί πρωτοείπαν όπως τα "I Just Want To Celebrate" και "Hey Big Brother" είναι κλασικά και εννοείται ότι ξεπέρασαν πολύ γρήγορα τα όρια της Πολιτείας του Michigan. Παρότι και οι στούντιο δίσκοι τους όχι μόνο είναι εξαιρετικοί αλλά δεν τους εμποδίζουν από το να τζαμάρουν ασύστολα, αυτό το διπλό live που περιέχει και τα προαναφερθέντα τραγούδια αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την ουσία τους.
14. Brownsville Station - Yeah! (1973)
Παρότι το hard rock του Detroit ήταν γενικά πέρα από αρρενωπό και διασκεδαστικό (ως μετάφραση του fun), σπάνια αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του, πέρα ίσως από τους Brownsville Station που είχαν και κάτι από glam. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η μεγαλύτερή τους επιτυχία έγινε ακόμα μεγαλύτερη στα χέρια του μεγαλύτερου glam metal συγκροτήματος, των Motley Crue. Πρόκειται φυσικά για το "Smokin' In The Boys Room" που περιλαμβάνεται στο "Yeah!". Κατά τα άλλα ο δίσκος είναι γεμάτος με διασκευές σε ένα hard rock στυλ που ναι μεν δείχνει την καταγωγή του αλλά είναι και αρκετά πιο φιλικό προς το ραδιόφωνο.
15. Ted Nugent - Ted Nugent (1975)
Μπορεί για πολλούς πλέον να αποτελεί την επιτομή του «ροκά» από το Detroit, αλλά η αλήθεια είναι ότι η προσωπική του καριέρα, όταν δηλαδή άφησε τους Amboy Dukes προς χάριν ενός (ακόμα) περισσότερο εκρηκτικού στυλ, άργησε σχετικά για τα δεδομένα της περιοχής. Ακόμα και έτσι βέβαια το πρώτο και ομώνυμο άλμπουμ του είναι ορόσημο με τραγούδια που δοξάζουν την καταγωγή του στιχουργικά ("Motor City Madhouse"), αλλά κυρίως μουσικά ("Stranglehold"). Είναι κρίμα που οι πολιτικοκοινωνικές απόψεις του είναι ανέκδοτο, θα μπορούσε μέχρι τώρα να αποτελεί τον καλύτερο πρεσβευτή της περιοχής.
Τα extra
Για το κλείσιμο θα αναφέρουμε και τρεις δίσκους που προέρχονται μεν από την περιοχή, αλλά δεν ανήκουν ακριβώς στον «Ήχο του Detroit». Το καθένα όμως από αυτά έχει την αξία του και για λόγους μεγαλύτερης (ουχί φυσικά απόλυτης) γεωγραφικής πληρότητας, είναι άξια αναφοράς.
• SRC - SRC (1968)
Ίσως να είναι το εκκλησιαστικό όργανο που κυριαρχεί εδώ να μην κάνει τους SRC τυπικό δείγμα του rock του Detroit. Περισσότερο Βρετανοί στον ήχο τους από ότι Αμερικάνοι, ακόμα και έτσι όμως δεν αποφεύγουν τις δύο κιθάρες, εκ των οποίων η lead είναι τίγκα στο fuzz με έναν διαπεραστικό ήχο που μόνο για ηρεμία και ρομαντισμό δεν προδιαθέτει. Οι SRC μπορεί να μην είναι η απάντηση στην ερώτηση «ποιό είναι ένα χαρακτηριστικό συγκρότημα του Detroit Rock;», είναι όμως στο «πώς θα ακουγόταν ένα psych συγκρότημα από το Michigan;».
• Rodriguez - Cold Fact (1970)
Πασίγνωστη πλέον η ιστορία αυτού του μουσικού που έμεινε παντελώς άγνωστος στη χώρα του αλλά ήταν εν αγνοία του τεράστιος αστέρας στη Ν. Αφρική. Μόνο η καταγωγή του τον συνδέει με τα υπόλοιπα συγκροτήματα του αφιερώματος αφού στην πραγματικότητα η μουσική του εμπίπτει ξεκάθαρα στο είδος του singer / songwriter με ψυχεδελικές ατμόσφαιρες. Αποφεύγοντας την folk προσέγγιση και επενδύοντας στην ενορχήστρωση με ηλεκτρική κιθάρα πάνω από τη βάση της ακουστικής καταφέρνει να διαχύσει κάποια από την ένταση του Detroit rock στη μουσική του, μάλλον εντελώς ακούσια πάντως. Η αλήθεια είναι ότι ποιοτικά ο δίσκος είναι αρκετά καλός για να ήταν τόσο παραγνωρισμένος.
• Funkadelic - Free Your Mind And Your Ass Will Follow (1970)
Τίτλος-ορόσημο για τη μουσική, τη soul, το rock, οπουδήποτε τέλος πάντων μπορεί να βρει εφαρμογή το ρητό αυτό. Παρότι στο αφιέρωμα αυτό δε θα επεκταθούμε καθόλου στη soul και funk μουσική, οι Funkadelic αξίζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης αφού τα ψυχεδελικά, jam και εν τέλει rock στοιχεία τους ήταν τόσο έντονα. Ο George Clinton είτε με τους Funkadelic είτε με το alter ego τους, τους Parliament δημιούργησε έναν ήχο δικό του και παρότι ο συγκεκριμένος δίσκος είναι από τους πιο τριπαριστούς της δισκογραφίας του (ή ακριβώς γι' αυτό) λάμπει και ως ένας από τους καλύτερους.
Μία πιο σύντομη εκδοχή του κειμένου αυτού δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Εκτός Γραμμής" Τεύχος 32 / Μάρτιος 2013.
Το Detroit, η μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας του Michigan, υπήρξε στον 20ο αιώνα, και ειδικά στο πρώτο μισό του, η ναυαρχίδα της αμερικανικής βαριάς βιομηχανίας. Έγινε φυσικά γνωστό για την παραγωγή αυτοκινήτων και με τις τρεις μεγάλες αμερικάνικες εταιρίες (Ford, General Motors, Chrysler) να έχουν εργοστάσια στην περιοχή, γεγονός που της έδωσε και το προσωνύμιο Motor City ή Motor Town. Υπήρξε όμως και σημαντικό βιομηχανικό κέντρο επεξεργασίας μετάλλων. Η βιομηχανία του αυτή αναπτύχθηκε όπως αναμενόταν στα χρόνια των δύο παγκοσμίων πολέμων όταν και έγινε αποφασιστικής σημασίας για τον εφοδιασμό του Αμερικάνικου στρατού (ονομάστηκε για το λόγο αυτό "The Great Arsenal Of Democracy"). Όπως ήταν φυσικό, η γρήγορη εκβιομηχάνιση της περιοχής ανέπτυξε τάχιστα και την εργατική τάξη, τόσο των λευκών όσο και των μαύρων κατοίκων της περιοχής.
Καθόλου αναπάντεχα, για να φτάσουμε στο rock του Detroit πρέπει να περάσουμε και μέσα από την ιστορία των μαύρων της περιοχής. Ήδη από το 1910 παρατηρείται η ύπαρξη μεσαίας τάξης της μαύρης κοινότητας η οποία ήταν στην οξύμωρη θέση να έχει από τη μία την οικονομική δύναμη που θα την αναδείκνυε σε ένα ικανό καταναλωτικό κοινό, από την άλλη όμως να εξακολουθεί να βρίσκεται εγκλωβισμένη στους περιορισμούς του ρατσισμού και τα περιορισμένα αγαθά στα οποία είχε πρόσβαση. Ειδικά μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου τόσο η οικονομία της πόλης άρχισε να καταρρέει όσο και οι κοινωνικές αλλαγές και το κίνημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων ισχυροποιούνταν, η πόλη του Detroit βίωνε όλο και περισσότερο τις διαμάχες μεταξύ του μαύρου και του λευκού πληθυσμού της. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 στην πόλη υπήρχαν διαρκώς αψιμαχίες μεταξύ των μαύρων (και κυρίως νεαρών) κατοίκων της και αστυνομικών περιπόλων που με βιαιότητα και εμφανή ρατσιστική διάθεση διεύθυναν την περιοχή. Η ένταση αυτή θα εκτονωθεί με δραματικά αποτελέσματα στην εξέγερση του Ιουλίου του 1967 όπου με αφορμή έναν αναίτιο αστυνομικό έλεγχο που οδήγησε σε συλλήψεις θα ξεσηκωθεί ο μαύρος πληθυσμός της πόλης και αιματηρά επεισόδια θα ξεσπάσουν με απολογισμό 43 νεκρούς, 1189 τραυματίες και πάνω από 7000 συλλήψεις. Η στιγμή αυτή θεωρείται κομβική για την μετέπειτα κοινωνική εξέλιξη του Detroit.
Η αποτύπωση της δύναμης του μαύρου πληθυσμού στη μουσική θα έρθει το 1960 με την ίδρυση της Motown. Η εταιρία που πήρε το όνομά της από το συνδυασμό των λέξεων Motor Town υπήρξε δημιούργημα του Berry Gordy, ενός μαύρου βετεράνου του πολέμου της Κορέας που είχε βρεθεί στην πόλη αναζητώντας εργασία. Ο Gordy γρήγορα έπιασε επαφές με τα τοπικά soul ταλέντα όπως ο Jackie Wilson και ο Smokey Robinson για τους οποίους συνέθεσε τραγούδια και με τα χρήματα που κέρδισε από τα δικαιώματα έχτισε το δικό του στούντιο (Hitsville U.S.A.) και τη δισκογραφική του εταιρία. Η Motown θα δημιουργήσει τη δική της σχολή στη soul μουσική που θα απευθύνεται ουσιαστικά στη μαύρη μέση τάξη αποτελώντας μία ευχάριστη μουσική μακριά από το παρελθόν των μπλουζ που πάντοτε θύμιζε τα χρόνια της σκλαβιάς αλλά προσαρμοσμένη στο κοινωνικό status και καλύπτοντας τις ανάγκες των μαύρων καταναλωτών στη δεκαετία του '60. Σε μεγάλο βαθμό μάλιστα με συγκροτήματα όπως οι Marvelettes, οι Jackson 5, οι Miracles και οι Supremes θα θέσουν και τα θεμέλια της pop μουσικής για τα επόμενα χρόνια. Πέρα από τη Motown σημαντικότατοι στην επιρροή τους για τη funk μουσική και την εξερεύνησή της σε όλα της τα rock και ψυχεδελικά όρια, θα αποδειχθούν οι Parliament / Funkadelic του George Clinton που και μόνο για τον τίτλο του άλμπουμ τους "Free Your Mind And Your Ass Will Follow" θα μπορούσε να τους δοθούν τα κλειδιά της πόλης.
Η έντονη δημιουργικότητα της μαύρης μουσικής ήταν και ο ένας από τους δύο παράγοντες που θα επηρεάσουν το ύφος και του «λευκού» rock που θα ακολουθήσει από τη μέση της δεκαετίας του '60 και μετά. Ο άλλος θα είναι η γενικότερη κοινωνική αναταραχή που θα ξεσπάσει σε όλα τα επίπεδα στην Αμερική την εποχή εκείνη, με μέτωπα να ανοίγουν από φοιτητές και εργαζομένους, μαύρους και λευκούς με βασικό κορμό το αντιπολεμικό κίνημα και το κίνημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (με κύριους άξονες τον αγώνα κατά του ρατσισμού και τη γυναικεία χειραφέτηση) αλλά κλαριά που εκτείνονταν σε πολύ πιο ιδιαίτερα θέματα όπως η σεξουαλική απελευθέρωση, η ανεξιθρησκία, η αμφισβήτηση θεσμών και αξιών των προηγούμενων κοινωνιών. Η συνεχής και απότομη πτώση του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης στο Detroit λόγω της εξασθένισης της βιομηχανίας του και της χειροτέρευσης των συνθηκών εργασίας θα εγκαταστήσει μία εκρηκτική ατμόσφαιρα στην πόλη που θα αποτυπωθεί και στη μουσική. Από τα μέσα της δεκαετίας και μετά, το rock του Detroit θα είναι συνώνυμο με την ένταση, τις δυνατές κιθάρες, τις ακραίες συναυλίες, το μίγμα soul και blues ήχων, χαρακτηριστικά που θα θέσουν τις βάσεις για τη σκληρή μουσική στο μέλλον και θα ορίσουν σε μεγάλο βαθμό αυτό που ονομάζουμε (αμερικάνικο) hard rock των '70s. Καθόλου τυχαία ένα από τα πιο διάσημα μουσικά περιοδικά παγκοσμίως, το Creem, γεννήθηκε για να περιγράψει αυτόν ακριβώς τον ήχο της πόλης και κατ’ επέκταση να γίνει το έντυπο που θεωρείται ότι πρωτοανέφερε εγγράφως τους όρους punk rock και heavy metal.
(Η μουσική και τα συγκροτήματα που θα αναφέρονται ακολούθως δεν αφορούν αυστηρά και μόνο στην πόλη του Detroit αλλά και σε όλη την πολιτεία του Michigan.)
Οι garage ημέρες
Αν και η πρώτες rock επιτυχίες που προήλθαν από την περιοχή αυτή υπήρξαν τα θρυλικά rock 'n' roll τραγούδια "Rock Around The Clock" του Bill Halley και "Runaway" του Del Shannon, είναι αυτό που πλέον συνηθίζεται να ονομάζουμε garage rock που στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 σήκωσε όλη την πόλη στο πόδι. Σηματοδοτώντας την μελλοντική πορεία του ήχου της περιοχής, στο Detroit (μαζί ίσως με το Τέξας) θα βρούμε μερικές από τις πιο φασαριόζικες αλλά και μερικές από τις πιο soul εκδοχές του είδους. Αργότερα οι δύο αυτοί ήχοι θα συνδεθούν αδιαίρετα, στην πρώτη φάση όμως είναι σχετικά εύκολο να ξεχωρίσει κανείς τους Terry Knight & The Pack (με τη διασκευή στο "I Who Have Nothing" να είναι στις μεγαλύτερες επιτυχίες τους), τους Detroit Wheels του Mitch Ryder και τους ? & The Mysterians σε σχέση με τους πιο σκληρούς πρωτο-punk ήχους των Stooges, MC5, Amboy Dukes, The Up, The Rationals. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι θρυλικοί Αυστραλοί garage punks Radio Birdman, ιδρύθηκαν από έναν κάτοικο του Detroit ακολουθώντας τις διδαχές και την κληρονομιά των προαναφερθέντων συγκροτημάτων. Κυρίως η εκτός κάθε κανόνα μουσική και εμφάνιση της παρέας του Iggy Pop μαζί με την δεδηλωμένη επαναστατικότητα των MC5 (το όνομά τους σήμαινε Motor City Five) παραμένουν τα δύο από τα τρία σημεία αναφοράς του Detroit rock και όχι μόνο. Ειδικά μάλιστα οι τελευταίοι προχώρησαν πιο έμπρακτα στην επαναστατικότητά τους με δεδηλωμένη αντικαθεστωτική και εν γένει αριστερή αντίληψη, παίζοντας δωρεάν σε συναυλίες πολιτικής διαμαρτυρίας, ιδρύοντας τους Λευκούς Πάνθηρες κατά αντιστοιχία και σε συμπαράσταση των Μαύρων Πανθήρων, υπερασπιζόμενοι από στίχους και δηλώσεις τους τις ατομικές ελευθερίες και γενικότερα υπό την καθοδήγηση του ακτιβιστή John Sinclair αποτελούσαν τον τέλειο συνδυασμό πολιτικής παρέμβασης και μουσικής έντασης. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ο ήχος της πόλης αυτής σχεδόν σε καμία περίπτωση (εξαιρώντας ίσως τους SRC) δεν εξελίχθηκε από το garage στην ψυχεδέλεια όπως σε άλλες πολιτείες της Αμερικής. Αντίθετα προχώρησε σκληραίνοντας και διαμορφώνοντας τον νέο hard rock ήχο.
Το hard rock
Το έντονο soul στοιχείο της πόλης δεν άργησε να ενταχθεί οργανικά μέσα στο σκληρό rock του Detroit. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '60 και από εκεί και μετά για όλη την επόμενη δεκαετία κυριαρχούν συγκροτήματα και καλλιτέχνες όπως οι Bob Seger, Frijid Pink, Alice Cooper, (όταν ακόμα ήταν συγκρότημα και όχι one man show), Brownsville Station, Ted Nugent, Frost, Detroit (η συνέχεια των Detroit Wheels), ακόμα και οι Cactus που ενώ η φήμη τους περιστρέφονταν γύρω από τις φίρμες των πρώην μελών των καλιφορνέζων Vanilla Fudge είχαν κατά το ήμισυ κάτι από Detroit. Όμως ως χαρακτηριστικό δείγμα, έκτοτε τρίτο σημείο αναφοράς της μουσικής του Michigan και συγκρότημα απόλυτα ταυτισμένο με την καταγωγή του, αναδεικνύονται οι Grand Funk Railroad. Προερχόμενοι μέσα από τις στάχτες των Terry Knight & The Pack αλλά και με τα μέλη τους να συμμετέχουν κατά καιρούς και σε προγενέστερα τοπικά σχήματα, κατάφεραν, ειδικά στην πρώτη τους μορφή, να εκφράσουν καλύτερα από τον καθένα το δυναμισμό, την επιθετικότητα και την μακριά από εμπορικούς συμβιβασμούς νοοτροπία του hard rock πριν αυτό προλάβει να εκφυλιστεί. Όρισαν δε, μαζί με τους παλαιότερους Cream και Blue Cheer, τη μορφή του power trio.
Το Detroit και το rock του σήμερα
Είναι περίπου ένας χρόνος από τότε που τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων είχαν ως πρώτη είδηση την αίτηση χρεοκοπίας της πόλης του Detroit. Με πληθυσμό λιγότερο του μισού από το ζενίθ της δεκαετίας του '50 και με εμφάνιση εγκαταλελειμμένης πόλης με κενά κτίρια και ερειπωμένες βιομηχανίες, το Detroit έγραψε μελανές σελίδες στην ιστορία της αμερικάνικης οικονομίας δείχνοντας ίσως ότι η λαίλαπα της «ανάπτυξης» μπορεί να αφήσει πίσω της συντρίμμια. Λογικό ίσως να έχει απομακρυνθεί και κάθε μουσικό κέντρο από την πόλη αυτή με (τουλάχιστον) μία όμως τρανταχτή εξαίρεση.
Πρωτοπόρα πόλη πάντοτε στους σκληρούς ήχους, το Detroit έγινε σημαντική σκηνή τόσο στο hardcore punk όσο και την techno μουσική. Για διαφορετικούς λόγους τα δύο αυτά είδη ξεφεύγουν από τους σκοπούς αυτού του αφιερώματος. Αυτοί όμως που δε θα μπορούσαν με τίποτα να λείπουν, όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα ονόματα (όσο ήταν ενεργοί έστω) αλλά και γιατί επανέφεραν το πνεύμα του Detroit στην παγκόσμια σκηνή είναι οι White Stripes. Επαναφέροντας τη μουσική στα βασικά της συστατικά και εμπνεόμενοι φανερά από τη μουσική της δεκαετίας του '60, οι White Stripes έχουν καταφέρει αυτό που κάποιοι πρόγονοί τους δυσκολεύτηκαν να πετύχουν, να δώσουν δηλαδή στο σκληρό, βρώμικο ήχο τους την κατάλληλη εμπορική χροιά που τους ανέδειξε στο κορυφαίο για τις τελευταίες δεκαετίες συγκρότημα και τον Jack White ειδικότερα σε σύγχρονο μουσικό ηγέτη.
Ο οδηγός
Είναι πρόσφατη η δήλωση του Ted Nugent που (ευγενικά για τα δεδομένα του) «τη λέει» στον Jack White γιατί δεν προωθεί το Detroit Rock ως όφειλε. Πέραν του ενδιαφέροντος για την έμμεση αναγνώριση του νέου ηγέτη από τον βετεράνο της περιοχής, αυτό που έχει αξία είναι ότι ο Nugent εκφράζει ακριβώς την αντίληψη για το rock του Detroit ως ένας ξεχωριστός ήχος. Οποιοδήποτε συγκρότημα έχει καταγωγή από το Detroit δε σημαίνει απαραίτητα και ότι ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Ακολουθεί ένας οδηγός για τους αρχάριους του είδους που προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό που λέει ο Nugent, να εστιάσει στο αρχετυπικό rock της περιοχής, αυτό που άνθισε από το 1966 έως και το 1976.
1. ? & The Mysterians - 96 Tears (1966)
Το riff των πλήκτρων στο ομώνυμο τραγούδι είναι τόσο κλασικό που έχει γίνει συνώνυμο του garage και του Vox πολύ περισσότερο. Έφτασε εύκολα μέχρι το νούμερο 1 του Billboard και έκανε τους ? & The Msyterians το πρώτο λατινογενές συγκρότημα με τόσο μεγάλη και εθνική εμπορική επιτυχία. Η απόκρυψη του ονόματος του τραγουδιστή και συνθέτη Rudy Martinez πίσω από ένα ερωτηματικό βοήθησε στο θόρυβο γύρω από το όνομά τους. Πέραν του "96 Tears" η απήχηση και διαχρονικότητα του οποίου αρκούσε για να αφήσει το όνομά τους ιστορικό, οι ? & The Mysterians συλλέγουν ακόμα σε αυτό το LP μερικά αξιόλογα τραγούδια (άλλα singles και άλλα όχι) τα περισσότερα από τα οποία ακολουθούν πιστά τις rhythm 'n' blues φόρμες αλλά με εξαιρέσεις όπως τα "I Need Somebody" και "8 Teen" να διατηρούν τον χαρακτήρα που αργότερα χαρακτηρίστηκε πρώιμο punk. Η επιτυχία του "96 Tears" δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οι εποχές άλλαξαν οπότε μετά από έναν ακόμα δίσκο την επόμενη χρονιά διέλυσαν.
2. Amboy Dukes - Amboy Dukes (1967)
Ήδη στο τέλος του 1967 ο κόσμος κινούταν στους ρυθμούς της ψυχεδέλειας και το «καλοκαίρι της αγάπης» ήταν ακόμα νωπό. Στο Detroit όμως μάλλον είχαν κάπως αντίθετη γνώμη με τις κιθάρες να ξυρίζουν, τους ήχους να σκληραίνουν και τίποτα το ρομαντικό να μην προκύπτει στην ψυχεδέλειά τους ακόμα και από τραγούδια όπως το "Baby Please Don't Go", διασκευή και πρώτο single των Amboy Dukes. Κι ας περιλαμβάνεται εδώ ο μαστούρικος ύμνος "Let's Go Get Stoned". Με τον Ted Nugent να τους οδηγεί, υπερβολικό όσο και ποιοτικό από τότε στην κιθάρα του, το συγκρότημα αυτό θεωρείται μέχρι και σήμερα ορόσημο για τον ήχο της πόλης ενώ με το επόμενο δίσκο θα συνθέσουν και τη μεγαλύτερη δική τους επιτυχία. Για τον δε ηγέτη της θα τα πούμε παρακάτω.
3. MC5 - Kick Out The Jams (1969)
Κατά την ταπεινή μου άποψη δεν είναι το καλύτερό τους άλμπουμ (τον τίτλο αυτόν τον κρατάω για το "High Time" του 1971) παρόλα αυτά με δυσκολία μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι ο δίσκος αυτός και το συγκρότημα συνολικά αποτελούν την επιτομή του rock του Detroit. Έχοντας τα «καρύδια» το ντεμπούτο τους να είναι και ένας ζωντανά ηχογραφημένος δίσκος, οι MC5 πιάνουν τέλεια την ένταση των συναυλιών τους από την κραυγή του «It's time to kick out the jams motherfuckers» έως το τελευταίο feedback της κιθάρας. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες των MC5 καθοδηγούμενες από τον John Sinclair είναι διάχυτες σε όλο το δίσκο ενώ κορυφαία στιγμή τους από άποψη συμβολισμού έχει μείνει η παρουσία τους στις διαμαρτυρίες του '68 στο συνέδριο του Δημοκρατικού κόμματος στο Σικάγο. Μία εμφάνιση που διακόπηκε από την έφοδο έφιππων αστυνομικών. Όπως πολύ ορθά έχει αναφέρει ο κιθαρίστας τους Wayne Kramer «ήταν punk πριν το punk, heavy metal πριν το heavy metal ακόμα και MC πριν τον MC Hammer»!
4. The Frost - Rock Ν Roll Μusic (1969)
Οι Frost είχαν την τύχη να έχουν στις τάξεις τους έναν από τους μετέπειτα σπουδαιότερους session κιθαρίστες στο rock, τον Dick Wagner. Εξαιρετικός στο ταυτόχρονα άγριο αλλά και εμπορικό παίξιμο και ταυτόχρονα ικανότατος κιθαρίστας στη συνέχεια κέρδισε μεγάλη φήμη ως ο ένας των δύο κιθαριστών του συντοπίτη του Alice Cooper αλλά και του Lou Reed παρέα με τον Steve Hunter που θα τον συναντήσουμε παρακάτω. Τo “Rock Ν Roll Μusic” αποτελείται από στούντιο και ζωντανά ηχογραφημένα τραγούδια που δεν κρύβουν την ορμή του νεαρού Wagner αλλά και την ικανότητά του στην τραγουδοποιία. Το ομώνυμο τραγούδι ξεχωρίζει αλλά το πάρτι ξεκινά στο “We Gotta Get Out Of This Place” όπου κρατιέται ανέπαφο στην αρχή μόνο το riff του μπάσου για να καταλήξει όλη η εκτέλεση σε έναν jam πανζουρλισμό.
5. The Stooges - Funhouse (1970)
Όχι ότι το πρώτο άλμπουμ της παρέας του Iggy Pop είναι λιγότερο καλό. Φυσικά και το "I Wanna Be Your Dog" είναι ένας από τους παντοτινούς ύμνους του rock. Όμως στο "Funhouse" η προσωπικότητα των Stooges ολοκληρώνεται πολύ τελειότερα και είναι αυτός ο δίσκος που πιθανότατα έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για επιρροές από Stooges σε κατοπινά συγκροτήματα. Οι εμφανίσεις των Stooges ήταν ακόμα πιο εκρηκτικές από ότι η studio ηχογράφηση υπονοεί και αυτό δεν είναι κάτι αμελητέο όταν στο "Funhouse" η κιθάρα του Ron Asheton ξυρίζει, η ρυθμική βάση των Scott Asheton και Dave Alexander χτυπάει άτεχνα αλλά πειστικότατα και ακόμα και το σαξόφωνο του Steve Mackay βγάζει αναπάντεχη ορμή. Και φυσικά ο Iggy Pop, μία από τις φιγούρες που είναι συνώνυμες του rock 'n' roll ερμηνεύει σαν να μην υπάρχει αύριο. Για μας, όχι για αυτόν.
6. Grand Funk - Closer To Home (1970)
Στην πρώτη τους περίοδο υπήρξαν ένα αρχετυπικό power trio πριν προσθέσουν τα πλήκτρα που θα τους χαρίσουν τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία με τον δίσκο "We're An American Band". Όρισαν κάτι περισσότερο από το rock του Detroit αφού συχνά, υποσυνείδητα, όταν μιλάμε για το hard rock των '70s εννοούμε το rock όπως το όρισαν οι Grand Funk. Το φοβερό δέσιμο αυτής της τριάδας μαζί με το απαράμιλλα δυνατό παίξιμό τους που είναι εμφανές ακόμα και στους ζωντανά ηχογραφημένους δίσκους τους έχει μείνει στην Ιστορία ενώ έφτασαν κάποτε σε τέτοια επίπεδα δημοφιλίας που έσπασαν το ρεκόρ των Betales ξεπουλώντας το Shea Stadium σε 72 ώρες. Αυτός ο τρίτος δίσκος τους είναι και αυτός που τους έκανε γνωστούς στην υπόλοιπη Αμερική, παραμένει για τους περισσότερους ο καλύτερός τους και περιλαμβάνει δύο από τα μέχρι τώρα πιο αγαπημένα τραγούδια τους, το "Mean Mistreated" και "Sin's A Good Man's Brother".
7. Bob Seger System - Mongrel (1970)
Μισή δεκαετία πριν γνωρίσει τις μεγάλες του δόξες με την πιο MOR προσέγγιση που του έδωσε η Silver Bullet Band, ο Bob Seger έχτιζε ήδη μία πρώτη καριέρα με διάφορους σχηματισμούς (The Last Heard, System κτλ). Το "Mongrel" αποτελεί το καλύτερο εκπρόσωπο του ύφους αυτού που τον βρίσκει να ενσωματώνει με τον δυναμικότερο τρόπο τις έντονες soul επιρροές, το rock 'n' roll, το hard rock (ή heavy music όπως εύστοχα το ονόμασε και ο ίδιος) με κάποιες επιρροές southern μουσικής. Δέκα μικροί δυναμίτες κρύβονται σε αυτό το τρίτο άλμπουμ του. Ανάμεσά τους μερικά από τα καλύτερα τραγούδια που έγραψε ποτέ, όπως τα "Evil Edna", "Highway Child" και φυσικά "Lucifer". Ανάμεσα στις δικές του συνθέσεις και μία άψογη επτάλεπτη διασκευή στο "River Deep Mountain High".
8. Power Of Zeus - The Gospel According To Zeus (1970)
Ο δίσκος αυτός, μοναδικός των Power Of Zeus, αποτελεί πρότυπο και φθόνο πολλών επίδοξων σύγχρονων stoner, νέο heavy psych συγκροτημάτων. Καθαρά με αναφορές στο σκληρό ήχο και αφήνοντας μακριά τις soul και blues αναφορές άλλων σύγχρονων συντοπιτών τους οι Power Of Zeus μοιράζουν τα lead μέρη ανάμεσα σε κιθάρα και Hammond. Τα διπλά φωνητικά και το δυναμικό drumming ήταν κάποια ακόμα από τα στοιχεία που τους χαρακτήρισαν. Υπήρξαν το πρώτο συγκρότημα που υπέγραψαν στο παράρτημα της Motown, Rare Earth και αυτό τους κόστισε αφού ποτέ δεν έλαβαν την προβολή και την προώθησε που τους άξιζε. Ο δίσκος τους όμως απέκτησε δεύτερη νιότη και έγινε περιζήτητος ειδικά από τη δεκαετία του 2000 και μετά όταν οι αναφορές στο όνομά τους δίπλα σε αυτό σύγχρονων Σκανδιναβών, Γερμανών και κάθε λογής απογόνων τους έγινε συχνή.
9. Frijid Pink - Frijid Pink (1970)
Περισσότερο προς τη βαριά ψυχεδέλεια με blues καταβολές παρά προς τις soul επιρροές που είναι το trade mark του Detroit, οι Frijid Pink έγιναν δημοφιλής με την δική τους εκδοχή στο "House Of The Rising Sun". Υπήρξαν, κατά μία έννοια, η εκδοχή του Detroit για τους Cream και μάλιστα η απήχησή τους ήταν τέτοια που οι, ανερχόμενοι τότε, Led Zeppelin στην πρώτη τους επίσκεψη στο Detroit άνοιξαν τη συναυλία για λογαριασμό τους. Ο πρώτος δίσκος τους είναι και ο καλύτερός τους και εκτός από την προαναφερθείσα διασκευή ξεχωρίζουν τραγούδια όπως το "God Gave Me You", "Crying Shame" και "End Of The Line" όλα υπό την fuzz-αριστή κιθάρα του Gary Ray Thompson και την εντυπωσιακή φωνή του Kelly Green.
10. The Third Power - Believe (1970)
Άλλο ένα τυπικό power trio, άλλο ένα τυπικό δείγμα του hard rock της πόλης αυτής ...ή περίπου. Συνδυάζουν τα γεμάτα τεστοστερόνη riff και solo με τον χίπικο ρομαντισμό που εκδηλώνεται σε κάποια τραγούδια τους συχνά προδίδοντας τη συνθετική πένα που τα εμπνεύστηκε, δηλαδή το διαφορετικό χαρακτήρα του μπασίστα / τραγουδιστή Jem Targal και του κιθαρίστα Drew Abbott. Για παράδειγμα ο δραματικός τόνος του "Passed By" θυμίζει περισσότερο κάτι που ο Marty Balin των Jefferson Airplane θα είχε στο ρεπερτόριό του. Υπό αυτή την έννοια έχουν και κάτι το ξεχωριστό να δώσουν σε αυτή τη λίστα συγκροτημάτων.
11. Alice Cooper - Love It To Death (1971)
Η απόπειρα του συγκροτήματος (τότε) Alice Cooper να επιτύχει στο Los Angeles κρίθηκε μάλλον αποτυχημένη παρά την ηχογράφηση δύο άλμπουμ στην εταιρία του Frank Zappa τα οποία, ενδιαφέροντα όσο κι αν ήταν, έπασχαν από έλλειψη προσανατολισμού. Αυτόν ακριβώς αναζήτησε ο Vincent Furnier και η παρέα του και γι' αυτό γύρισαν στην γενέτειρά τους για σίγουρη έμπνευση. Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο ένας από τους καλύτερους δίσκους της καριέρας τους, όχι μόνο ο δίσκος που όρισε τον ήχο τους για τα επόμενα αρκετά χρόνια αλλά και ένα κόσμημα στη hard rock σκηνή του Detroit.
12. Detroit - Detroit (1971)
Αποτελούν την μετεξέλιξη των Mitch Ryder & The Detroit Wheels που είχαν τη δική τους ιστορία με πολλά επιτυχημένα single και σχεδόν καθαρό soul ρεπερτόριο. Ο Mitch Ryder αποτέλεσε εμβληματική φιγούρα για το Detroit και ίσως όχι μόνο. Η δισκογραφία του εκτείνεται σχεδόν μέχρι το σήμερα. Αυτή η μορφή του συγκροτήματος τον βρίσκει να έχει ανέβει στο τρένο του πιο σκληρού rock, με lead κιθαρίστα τον Steve Hunter που αργότερα θα στηρίξει τους Lou Reed και Alice Cooper, και να το συνδυάζει άριστα με τη soul φωνή και τις rock 'n' roll καταβολές, παράγοντας έτσι ένα δίσκο που επάξια φέρει ως τίτλο το όνομα της πόλης του. Σε μετέπειτα εκδόσεις του δίσκου περιλαμβάνεται και μία επιτυχημένη διασκευή στο "Gimme Shelter".
13. Rare Earth - In Concert (1971)
Το αντίστροφο από ότι τα περισσότερα συγκροτήματα που παρουσιάζονται εδώ, οι Rare Erath ήταν ένα soul συγκρότημα με rock προσανατολισμό. Το πρώτο επιτυχημένο συγκρότημα της Motown που αποτελούταν αποκλειστικά από λευκούς έχουν μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια της soul / funk. Τόσο η δική τους εκτέλεση στο "Get Ready" όσο και τα τραγούδια που αυτοί πρωτοείπαν όπως τα "I Just Want To Celebrate" και "Hey Big Brother" είναι κλασικά και εννοείται ότι ξεπέρασαν πολύ γρήγορα τα όρια της Πολιτείας του Michigan. Παρότι και οι στούντιο δίσκοι τους όχι μόνο είναι εξαιρετικοί αλλά δεν τους εμποδίζουν από το να τζαμάρουν ασύστολα, αυτό το διπλό live που περιέχει και τα προαναφερθέντα τραγούδια αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την ουσία τους.
14. Brownsville Station - Yeah! (1973)
Παρότι το hard rock του Detroit ήταν γενικά πέρα από αρρενωπό και διασκεδαστικό (ως μετάφραση του fun), σπάνια αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του, πέρα ίσως από τους Brownsville Station που είχαν και κάτι από glam. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η μεγαλύτερή τους επιτυχία έγινε ακόμα μεγαλύτερη στα χέρια του μεγαλύτερου glam metal συγκροτήματος, των Motley Crue. Πρόκειται φυσικά για το "Smokin' In The Boys Room" που περιλαμβάνεται στο "Yeah!". Κατά τα άλλα ο δίσκος είναι γεμάτος με διασκευές σε ένα hard rock στυλ που ναι μεν δείχνει την καταγωγή του αλλά είναι και αρκετά πιο φιλικό προς το ραδιόφωνο.
15. Ted Nugent - Ted Nugent (1975)
Μπορεί για πολλούς πλέον να αποτελεί την επιτομή του «ροκά» από το Detroit, αλλά η αλήθεια είναι ότι η προσωπική του καριέρα, όταν δηλαδή άφησε τους Amboy Dukes προς χάριν ενός (ακόμα) περισσότερο εκρηκτικού στυλ, άργησε σχετικά για τα δεδομένα της περιοχής. Ακόμα και έτσι βέβαια το πρώτο και ομώνυμο άλμπουμ του είναι ορόσημο με τραγούδια που δοξάζουν την καταγωγή του στιχουργικά ("Motor City Madhouse"), αλλά κυρίως μουσικά ("Stranglehold"). Είναι κρίμα που οι πολιτικοκοινωνικές απόψεις του είναι ανέκδοτο, θα μπορούσε μέχρι τώρα να αποτελεί τον καλύτερο πρεσβευτή της περιοχής.
Τα extra
Για το κλείσιμο θα αναφέρουμε και τρεις δίσκους που προέρχονται μεν από την περιοχή, αλλά δεν ανήκουν ακριβώς στον «Ήχο του Detroit». Το καθένα όμως από αυτά έχει την αξία του και για λόγους μεγαλύτερης (ουχί φυσικά απόλυτης) γεωγραφικής πληρότητας, είναι άξια αναφοράς.
• SRC - SRC (1968)
Ίσως να είναι το εκκλησιαστικό όργανο που κυριαρχεί εδώ να μην κάνει τους SRC τυπικό δείγμα του rock του Detroit. Περισσότερο Βρετανοί στον ήχο τους από ότι Αμερικάνοι, ακόμα και έτσι όμως δεν αποφεύγουν τις δύο κιθάρες, εκ των οποίων η lead είναι τίγκα στο fuzz με έναν διαπεραστικό ήχο που μόνο για ηρεμία και ρομαντισμό δεν προδιαθέτει. Οι SRC μπορεί να μην είναι η απάντηση στην ερώτηση «ποιό είναι ένα χαρακτηριστικό συγκρότημα του Detroit Rock;», είναι όμως στο «πώς θα ακουγόταν ένα psych συγκρότημα από το Michigan;».
• Rodriguez - Cold Fact (1970)
Πασίγνωστη πλέον η ιστορία αυτού του μουσικού που έμεινε παντελώς άγνωστος στη χώρα του αλλά ήταν εν αγνοία του τεράστιος αστέρας στη Ν. Αφρική. Μόνο η καταγωγή του τον συνδέει με τα υπόλοιπα συγκροτήματα του αφιερώματος αφού στην πραγματικότητα η μουσική του εμπίπτει ξεκάθαρα στο είδος του singer / songwriter με ψυχεδελικές ατμόσφαιρες. Αποφεύγοντας την folk προσέγγιση και επενδύοντας στην ενορχήστρωση με ηλεκτρική κιθάρα πάνω από τη βάση της ακουστικής καταφέρνει να διαχύσει κάποια από την ένταση του Detroit rock στη μουσική του, μάλλον εντελώς ακούσια πάντως. Η αλήθεια είναι ότι ποιοτικά ο δίσκος είναι αρκετά καλός για να ήταν τόσο παραγνωρισμένος.
• Funkadelic - Free Your Mind And Your Ass Will Follow (1970)
Τίτλος-ορόσημο για τη μουσική, τη soul, το rock, οπουδήποτε τέλος πάντων μπορεί να βρει εφαρμογή το ρητό αυτό. Παρότι στο αφιέρωμα αυτό δε θα επεκταθούμε καθόλου στη soul και funk μουσική, οι Funkadelic αξίζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης αφού τα ψυχεδελικά, jam και εν τέλει rock στοιχεία τους ήταν τόσο έντονα. Ο George Clinton είτε με τους Funkadelic είτε με το alter ego τους, τους Parliament δημιούργησε έναν ήχο δικό του και παρότι ο συγκεκριμένος δίσκος είναι από τους πιο τριπαριστούς της δισκογραφίας του (ή ακριβώς γι' αυτό) λάμπει και ως ένας από τους καλύτερους.
Μία πιο σύντομη εκδοχή του κειμένου αυτού δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Εκτός Γραμμής" Τεύχος 32 / Μάρτιος 2013.