Sodom: «Φοβάμαι για την επόμενη γενιά που μεγαλώνει σε αυτόν τον σάπιο κόσμο»

Οι Sodom, υπό κανονικές συνθήκες, δεν χρειάζονται συστάσεις. Το θρυλικό γερμανικό σχήμα έχει διανύσει μια πορεία πέντε δεκαετιών με δεκάδες κυκλοφορίες, όλες άψογες λιγότερο ή περισσότερο, οριοθετώντας ένα ιδίωμα, και επηρεάζοντας άλλα. Αυτές τις ημέρες, το συγκρότημα κυκλοφορεί το "The Arsonist", μια ακόμη εξαιρετική προσθήκη στη δισκογραφία τους. Βρήκαμε την ευκαιρία λοιπόν, να επικοινωνήσουμε με την ψυχή της μπάντας, Tom Angelripper, για να μας μυήσει στον κόσμο των Γερμανών.

Ο αειθαλής frontman, σε μια ειλικρινή και αυθόρμητη συζήτηση, μας εισήγαγε στα ηχητικά μυστικά του καινούριου άλμπουμ, ενώ επιστρέψαμε και στις πρώιμες ημέρες του συγκροτήματος. Από το witching heavy metal και το old-school black metal, μέχρι τις σύγχρονες ψηφιακές συμπιεσμένες παραγωγές και τον τρόμο του πολέμου και της ανθρώπινης κατάστασης, από την χαμένη τέχνη του EP έως τις νέες γενιές metalheads, οι Sodom μας αποκαλύπτονται, αφήνοντας και κάποιες διευκρινίσεις για τις ζωντανές τους εμφανίσεις. Καλή ανάγνωση!

Ερωτήσεις: Αποστόλης Ζαμπάρας
Συνέντευξη: Παντελής Κουρέλης
Επιμέλεια & Πρόλογος: Αποστόλης Ζαμπάρας

Το όνομά μου είναι Παντελής και χαίρομαι πολύ που μας δίνετε την ευκαιρία να κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Σε καλώ εκ μέρους του Rocking, ενός ελληνικού ιστότοπου. Οπότε, ευχαριστώ ξανά Tom, για την ευκαιρία αυτής της συζήτησης. Πού σε βρίσκει αυτή η συνέντευξη;

Και εγώ σε ευχαριστώ, κάθομαι σπίτι μου στη Γερμανία.

Έχετε έναν καινούργιο δίσκο που κυκλοφορεί σε περίπου ενάμιση μήνα, με τίτλο "The Arsonist". Πώς είναι οι αντιδράσεις μέχρι στιγμής;

Ναι, νομίζω πως πέρα από τους δημοσιογράφους που άκουσαν όλα τα κομμάτια, κυκλοφορήσαμε ήδη δύο singles. Το πρώτο ήταν το "Trigger Discipline" και το δεύτερο το "Witchhunter". Οι αντιδράσεις μέχρι στιγμής ήταν πολύ καλές, ξέρεις, επειδή λένε ότι είναι τυπικό Sodom, αλλά ο ήχος είναι διαφορετικός. Πρέπει να σου πω πως τα τύμπανα τα ηχογραφήσαμε ολοκληρωτικά με την τακτική της μαγνητικής ταινίας.

ΟΚ, έχω ερώτηση γι’ αυτό αργότερα.

Αλλά οι κριτικές ήταν πολύ καλές μέχρι στιγμής, ναι. Περιμένω να δω τι θα πουν οι fans. Αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Άρα, το "The Arsonist" είναι το δέκατο έβδομο full-length σας, αν δεν κάνω λάθος. Από πού αντλείς την έμπνευση να συνεχίζεις να γράφεις καινούρια μουσική; Πόσο δύσκολο είναι να μην ανακυκλώνεσαι και να διατηρείς την αυθεντικότητα;

Δεν ξέρω. Πάντα είμαστε δημιουργικοί. Το προηγούμενο άλμπουμ ήταν το "Genesis IX", πριν από πέντε χρόνια. Από τότε, ήμασταν συνεχώς απασχολημένοι, κάναμε περιοδείες, παίζαμε σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. Η σύνθεση των τραγουδιών μας πήρε τρία ή δύο χρόνια. Δεν σταματάμε ποτέ να γράφουμε τραγούδια, έχουμε πάντα νέες ιδέες, ακόμη και αν κανουμε προσωρινή παύση. Ο κιθαρίστας έρχεται με κάποιες ιδέες και τις δουλεύουμε μαζί στο στούντιο, επειδή ως τραγουδιστής πρέπει να προσαρμόσω τους στίχους μου. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονική περίοδος για να γράψουμε δίσκο, πάντα γράφουμε. Απλώς πρέπει να περιμένουμε και την εταιρεία για να έχουμε το «πράσινο φως» για κυκλοφορία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Ανέφερες και τον καλλιτέχνη του εξωφύλλου.

Ναι, τον γνώρισα πριν τρία χρόνια σε φεστιβάλ στη Νορβηγία ή τη Σουηδία, έκανε και το εξώφυλλο του νέου άλμπουμ αλλά και του προηγούμενου. Είναι μεγάλος fan των Sodom και ήθελε να κάνει το εξώφυλλο. Έτσι τα έβαλε όλα μαζί. Ένας φίλος του Toni έχει στούντιο με αναλογική κονσόλα και μαγνητόφωνο. Τα ηχογραφήσαμε όλα τον Νοέμβριο, το φθινόπωρο.

Δεν είμαι μονάρχης, επειδή δεν είμαι κιθαρίστας

Πώς συνέβαλαν τα υπόλοιπα μέλη στη σύνθεση των τραγουδιών; Νομίζω ότι αυτός ο δίσκος είναι από τους πιο συλλογικούς σας.

Δεν είμαι μονάρχης, επειδή δεν είμαι κιθαρίστας. Φέρνω κάποιες βασικές ιδέες, στήνω τα κομμάτια. Ο Frank και ο Yorck έγραψαν κάποια κομμάτια, αλλά και ο Toni, ο ντράμερ μας, είναι καλός κιθαρίστας. Έγραψε τέσσερα ή πέντε τραγούδια. Ο Frank φέρνει το thrash, ο Yorck πιο epic επιρροές από death metal, και τα βάζουμε όλα μαζί. Ξέρεις, είναι πολύ ξεχωριστό το είδος της μουσικής μας. Μπορούμε να παίξουμε heavy metal, μπορούμε και black metal.

Θέλουμε απλώς να γράψουμε τραγούδια, και θα βάλουμε μέσα όλα τα trademarks. Έπειτα, θα πάμε να τα ηχογραφήσουμε. Προσπαθούμε συνεχώς να γράφουμε καλύτερα κομμάτια. Δεν έχουμε περιορισμούς, και νομίζω αυτό είναι το ωραίο. Δεν θέλουμε να γίνουμε πιο εμπορικοί όπως άλλες μπάντες. Είμαστε πάντα από τις πιο επιδραστικές και διάσημες underground μπάντα στον κόσμο.

Δεν θεωρώ ότι παίζουμε thrash metal όπως ορίζεται. Ίσως να είμαστε old-school black metal, αλλά για μένα είμαστε witching metal ή heavy metal μπάντα

Αυτή είναι η αυθεντικότητά σας. Το γεγονός ότι δεν αλλάζετε.

Ναι. Δεν θέλουμε να αλλάξουμε. Δεν θεωρώ ότι παίζουμε thrash metal όπως ορίζεται. Μπορεί να είναι το πώς το έχω εγώ στο μυαλό μου, και άλλοι να διαφωνούν με αυτό. Ίσως να είμαστε old school black metal, αλλά για μένα είμαστε witching metal ή heavy metal μπάντα. Ξεκινήσαμε επηρεασμένοι από τους Venom. Δεν μπορείς να συγκρίνεις το παλιό black metal με το καινούργιο. Είναι εντελώς διαφορετική μουσική αυτή που έπαιζαν οι Venom και οι Bathory, με πιο κλασικά μεταλ riffs και ιδιαίτερα φωνητικά. Εμείς δεν κοιτάμε τι κάνουν οι άλλες μπάντες. Κοιτάμε απλά τα κομμάτια μας. Δεν έχουμε εξωτερικές επιρροές ούτε εντολές από δισκογραφικές. Ξέρουμε τι θέλουν οι fans μας και παίζουμε τη μουσική που μας αρέσει.

Θα ήθελες να μας εξηγήσεις γιατί ονομάσατε το νέο άλμπουμ "The Arsonist";

Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο. Μερικοί με ρώτησαν αν είναι ο Putin ή ο Trump. Δεν έχει όνομα. Είναι πιο μεταφορικό. Είναι κάποιος που βάζει τον κόσμο στη φωτιά, δεν είναι κάποιος που πυρπολεί κάτι φορώντας μια μάσκα αερίων, είναι πιο γενικό. Πρέπει να διαβάσεις ανάμεσα στις γραμμές, μπορεί να είναι πολιτικός, μπορεί και όχι.

Θα μπορούσε να είναι ο Elon Musk!

Όχι, δεν θα ήθελα να το πω έτσι. Είναι κάποιος που πρόκειται να βάλει φωτιά στον κόσμο, καταλαβαίνεις. Κάποιος που παρακολουθείς στην τηλεόραση ή στις εφημερίδες για να δεις αν θα το κάνει. Ξέρεις τι συμβαίνει στον κόσμο, και νομίζω ότι ο νέος μας δίσκος, με το εξώφυλλο του, αντανακλά τη χειρότερη κατάσταση. Βλέπεις τον στρατιώτη. Και έναν νεκρό άνθρωπο, να φαίνεται χαρούμενος. Και βλέπεις τα σύννεφα να έρχονται από πάνω τους. Να καταστρέφουν τα πάντα, είναι κάτι… δεν ξέρεις ποτέ τι ακριβώς σημαίνει. Πρέπει να διαβάσεις ανάμεσα στις γραμμές. Είναι κάτι που απλώς… απλώς αντικατοπτρίζει την κατάσταση στον κόσμο.

Η ζωή του Chris Witchhunter ξεκίνησε σαν ροκ σταρ και τελείωσε τραγικά λόγω κατάχρησης αλκοόλ

Στο άλμπουμ ο θάνατος έχει έντονη παρουσία ως θέμα. Αν και δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για σας, νομίζω πως εδώ είναι πιο έντονα δεμένα τα τραγούδια με τον θάνατο. Θα ήθελες να μας καθοδηγήσεις στις θεματικές του;

Έχουμε διαφορετικά στιχουργικά θέματα, και επίσης την επόμενη εβδομάδα (σ.σ. από όταν έγινε η συνέντευξη), θα κυκλοφορήσουμε το single "Witchhunter" που είναι αφιερωμένο στον Chris Witchhunter. Θέλαμε να ηχογραφήσουμε κάτι δεκαετίες για αυτόν, αλλά άκουγα και γνώμες από τα μέλη της μπάντας. Ήταν ο καλύτερός μου φίλος. Ήταν πάντα παρών. Όταν ηχογραφήσαμε το "In The Sign Of Evil", τον έβλεπα να καταρρέει. Ήταν καλός άνθρωπος και φοβερός ντράμερ, αλλά ο αλκοολισμός κατέστρεψε τη ζωή του και τη φιλία μας. Μου είπε "Δεν με νοιάζει αν πεθάνω". Κατέστρεψε τα πάντα.

Η ζωή του ξεκίνησε σαν ροκ σταρ και τελείωσε τραγικά λόγω κατάχρησης αλκοόλ. Ο ντράμερ μας μου εξήγησε πόσο μεγάλη επιρροή ήταν για αυτόν, και πως το παίξιμό του, και ας μην ήταν τέλειος, ήταν γενικά επιδραστικό στο ιδίωμα. Το ίδιο ισχύει και για το "A.W.T.F.". Ο Witchunter ήταν από τους αγαπημένους μου μουσικούς. Δεν είναι όμως ήρωας, ήλεγχε τη ζωή του μέχρι τέλους. Καταστρέφεις τον εαυτό σου. Κυρίως αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Δεν θέλω να γράφω για τη «μεγάλη» πολιτική του πολέμου, αλλά για τις εμπειρίες των στρατιωτών

Καταστρέφεις τον εαυτό σου, αλλά δεν σε νοιάζει όταν πίνεις.

Όταν του είπα "πρέπει να σταματήσεις τώρα, θες να πεθάνεις", μου απάντησε: «Δεν με νοιάζει. Δεν με νοιάζεις». Αλλά εσύ… έχεις επηρεαστεί από αυτό.

Ήταν ο πιο εντυπωσιακός ντράμερ που είχαμε ποτέ στην μπάντα. Ήταν πραγματικά φοβερός ντράμερ, εξαιρετικός. Και ο Toni πάντα μου λέει «είμαι τόσο στεναχωρημένος που δεν τον γνώρισα ποτέ από κοντά». Οπότε, ναι, είναι θλιβερό. Είναι είναι απλώς στίχοι γι’ αυτόν και τον καλύτερό του φίλο, που είναι φτιαγμένος από γυαλί, και στο τέλος… δεν μένει τίποτα.

Ό,τι βρίσκω στην καρδιά μου, θέλω να το αποτυπώνω μουσικά. Το "Taphephobia" μιλά για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τις μάχες στα χαρακώματα και τον φόβο να θαφτείς ζωντανός από θραύσματα. Δεν θέλω να γράφω για τη «μεγάλη» πολιτική του πολέμου, αλλά για τις εμπειρίες των στρατιωτών. Είναι πιο προσωπικό. Οι στρατιώτες στον πόλεμο, σχεδόν ποτέ δεν πολεμούν για τους εαυτούς τους, αλλά για κάποιον άλλο. Υπάρχουν πολλοί ηλίθιοι. Υπάρχουν πολλά ζητήματα που δεν είναι σωστά, αλλά πάντα είναι δύσκολο να γράφεις στίχους. Ο κόσμος πρέπει να καταλαβαίνει τι θέλω να πω, και να ταιριάζουν και με το κομμάτι.

Από τότε που επέστρεψε ο Frank το 2018, νιώθω ότι επιστρέψατε κάπως στον πρώιμο ήχο των Sodom. Συμφωνείς; Ήταν στοχευμένο;

Όχι απαραίτητα. Βέβαια, ναι, είχαμε την πιο επιτυχημένη περίοδο εκεί πίσω στα παλιά χρόνια, με τον Frank. Ο Frank δεν γράφει πάντα τραγούδια, αλλά όταν το κάνει, είναι πιο εύκολο για μένα να το διαχειριστώ, να βάλω στίχους, είναι πιο άμεσο, πιο ακριβές. Νομίζω ότι ο George είναι μεγάλος metal fan. Ξέρεις, εκείνος φέρνει πιο πλούσιο υλικό. Οι δύο κιθάρες μάς βοηθούν να συνδυάζουμε επικές με thrash συνθέσεις. Ειδικά στα live, έχεις καλύτερο ήχο με δύο κιθάρες, καταλαβαίνεις καλύτερα τι συμβαίνει. Το σχήμα αυτή τη στιγμή είναι πολύ δυνατό. Το lineup αυτή τη στιγμή είναι πολύ δυνατό. Ο Toni δίνει ακόμα περισσότερες δυνατότητες. Γράψαμε 50 τραγούδια και επιλέξαμε 12 για το άλμπουμ.

Είμαι μεγάλος fan των Motörhead και Venom. Όταν πρόσθεσαν δεύτερη κιθάρα, όπως οι Motörhead στο "Orgasmatron", δεν μου άρεσε τόσο

Προτιμάς τετράδα ή τριάδα;

Ως fan, προτιμώ τριάδα. Είμαι μεγάλος fan των Motörhead και Venom. Όταν πρόσθεσαν δεύτερη κιθάρα, όπως οι Motörhead στο Orgasmatron, δεν μου άρεσε τόσο. Μου αρέσει η ποιητικότητα της παλιάς σχολής. Είναι το ίδιο και με μπάντες όπως οι Tank. Ξέρεις, τα δύο πρώτα άλμπουμ τους είναι φοβερά, μετά άλλαξε κάπως ο ήχος τους.

Το πιο σημαντικό για μένα είναι να γράφω καλά ρεφρέν. Ρεφρέν που ακούς μία φορά και δεν ξεχνάς

Το "Sane Insanity" είναι άλλο ένα δυνατό κομμάτι. Πώς ξέρετε πότε να αλλάξετε ρυθμό για ένα κομμάτι, και στη ροή του δίσκου;

Όταν ξεκινάμε, δεν σκεφτόμαστε αν θα είναι γρήγορο ή αργό. Δεν μας απασχολεί. Κάποιοι νομίζουν ότι όσο πιο γρήγορα παίζεις, τόσο πιο "heavy" είσαι. Εγώ πιστεύω πως η «βαρύτητα» έρχεται από μέσα, από κιθάρες, μπάσο. Ακόμα και από την επιθετικότητα των στίχων ή των φωνητικών. Το "Sane Insanity" είναι mid-tempo, το λατρεύω. Δεν θέλουμε να είμαστε η πιο γρήγορη μπάντα στον κόσμο. Μπορούμε, γιατί έχουμε έναν πολύ καλό ντράμερ. Αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι να γράφω καλά ρεφρέν. Ρεφρέν που ακούς μία φορά και δεν ξεχνάς. Κάτι που προσπαθώ να γράφω ήδη από το πρώτο μας demo. Διότι, αυτά είναι τα τραγούδια που ακούς και δεν ξεχνάς ποτέ. Πολλές μπάντες το προσπερνούν αυτό. Έχει σημασία να ακούει ο κόσμος το κομμάτι και να του μένει το ρεφραίν.

Ηχογραφήσαμε τα τύμπανα σε μαγνητική ταινία. Πολύ σπάνιο σήμερα

Η παραγωγή είναι εξαιρετική, πολύ old-school, αναλογική και οργανική. Θες να μας πεις περισσότερα; Μου είπες ήδη για τα τύμπανα

Ναι, ηχογραφήσαμε τα τύμπανα σε μαγνητική ταινία. Πολύ σπάνιο σήμερα. Στο στούντιο του φίλου του Toni υπήρχε μαγνητόφωνο και κονσόλα από τα '70s.

Στο στούντιο ενός φίλου του Toni υπήρχε ένα μαγνητόφωνο και μία αναλογική κονσόλα, σαν αυτές των ‘80s. Μάλιστα, η κονσόλα είναι από τα ‘70s. Τον ρώτησα αν συνεχίζει να ηχογραφεί μπάντες σε ταινία. Και μου είπε: «Ναι, αυτό είναι το χόμπι μου. Αυτό είναι το πάθος μου.» Οπότε του είπα, «γιατί να μην ηχογραφήσουμε τα τύμπανα στο στούντιό σου, σε ταινία;».

Είναι πιο ακριβό απ’ ό,τι η κλασική ψηφιακή ηχογράφηση με υπολογιστή και interface, που είναι πολύ συνηθισμένη και οικονομική σήμερα. Αλλά ήθελα να ξοδέψω τα χρήματα με αυτόν τον τρόπο. Γιατί, όπως μου είπε: «Όταν ηχογραφείς σε ταινία, ακούγεται καλύτερα απ’ ό,τι στο ψηφιακό.»

Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια ή όχι. Αλλά το πιο σημαντικό ήταν ότι δεν χρησιμοποιήσαμε καθόλου triggers, plugins ή σήματα από τον υπολογιστή. Ήθελα ο ήχος των τυμπάνων να είναι καθαρός, αυθεντικός και οργανικός. Το ταμπούρο είναι πολύ σημαντικό μέρος στα τύμπανα. Αν έχεις καλό ταμπούρο, ακούγεται καλά. Οπότε κράτα το έτσι, μην το πειράξεις.

Αλλά το θέμα είναι ότι όταν είσαι ντράμερ και ηχογραφείς σε ταινία, έχεις μόνο μία ευκαιρία. Αν κάνεις λάθος στο τέλος ενός τραγουδιού, πρέπει να το ξαναπαίξεις από την αρχή. Αλλά ο Toni είναι καλός ντράμερ. Έπαιξε μερικά τραγούδια με τη μία, σε ένα take.

Κάναμε δύο ή τρεις εκτελέσεις για κάθε τραγούδι στα τύμπανα και μετά αποφασίζαμε ποια ήταν η καλύτερη και κρατούσαμε αυτή την ταινία.

Χτίσατε πάνω στην ταινία με τα τύμπανα, έτσι δεν είναι;

Ναι. Και μετά πήραμε την ηχογράφηση των τυμπάνων σε 24 κανάλια. Οπότε, τα τύμπανα, οι κιθάρες και τα φωνητικά γράφτηκαν ψηφιακά.

Αλλά χρησιμοποιήσαμε μικρόφωνα, ξέρεις, χρησιμοποιήσαμε ενισχυτές Marshall και καμπίνες και βάλαμε μικρόφωνα μπροστά. Πολλοί ηχογραφούν κιθάρες ψηφιακά. Εγώ το μισώ. Ήθελα όσο πιο old school γίνεται. Αλλά το θέμα είναι: αν θες να ηχογραφήσεις old school και να έχεις old school παραγωγή, δεν μπορείς ακριβώς να το πετύχεις, γιατί δεν μπορείς να βάλεις τις κιθάρες αριστερά και δεξιά, μακριά από τα τύμπανα, σαν μεγάλο στερεοφωνικό εφέ.

Κι όμως, οι περισσότεροι ακούνε μουσική από smartphone. Και όταν ξεκινήσαμε το μιξάρισμα και το mastering, ο παραγωγός μού είπε: «Πρέπει να το συμπιέσουμε». Αλλά άμα συμπιέσεις το τραγούδι, καταστρέφεις πολλά. Αν το συμπιέσεις, τότε μπορείς να ακούσεις τις κιθάρες ακόμα και από ένα απλό smartphone.

Έπρεπε να συμπιέσουμε ολόκληρη την ηχογράφηση για να μπορείς να την ακούσεις από smartphone. Έτσι είναι σήμερα τα πράγματα

Ναι, παίρνεις απλώς έναν «τοίχο» μαζικού ήχου.

Αν έχεις μια «ανοιχτή» παραγωγή, ακούγοντας από smartphone θα ακούς μόνο τύμπανα και φωνητικά, γιατί οι κιθάρες θα είναι δεξιά και αριστερά. Οπότε έπρεπε να συμπιέσουμε ολόκληρη την ηχογράφηση για να μπορείς να την ακούσεις από smartphone και να ακούγονται οι κιθάρες. Αλλά είναι κρίμα. Έτσι είναι σήμερα τα πράγματα.

Εγώ δεν ακούω ποτέ heavy metal από κινητό. Έχω ενισχυτή, καλά ηχεία γύρω μου. Θέλω καλό ήχο.

Αλλά αν ακούς μόνο από ηχείο iPhone ή ό,τι να 'ναι, δεν παίρνεις τίποτα σοβαρό. Εγώ δεν θέλω smartphone. Θέλω να ακούω δίσκους.

Δεν είναι μόνο η μουσική. Είναι μια τελετουργία. Να βγάζεις τον δίσκο, να διαβάζεις τους στίχους. Είναι κάτι σαν θεραπεία για σένα;

Έτσι είναι, το ξέρω πολύ καλά.

Οι Celtic Frost, οι Mercyful Fate, κυκλοφορούσαν EPs επειδή οι δισκογραφικές δεν τους εμπιστεύονταν αρκετά για να επενδύσουν σε full-length

ΟΚ. Νομίζω ότι τα τελευταία 6–7 χρόνια έχετε κυκλοφορήσει και μερικά EPs που είναι εξίσου καλά με τα full-length άλμπουμ. Τι βρίσκετε σε αυτό το φορμά που ταιριάζει τόσο πολύ στους Sodom σήμερα;

Μου αρέσουν, γιατί μεγάλωσα με EPs. Θυμάμαι τις πρώτες μπάντες που κυκλοφόρησαν EPs, όπως οι Celtic Frost, οι Mercyful Fate, επειδή οι δισκογραφικές δεν τους εμπιστεύονταν αρκετά για να επενδύσουν σε full-length. Νομίζω πως τα EPs είναι cult. Το πρώτο το βγάλαμε σε βινύλιο το 1985 και μετά σε CD. Μίλησα με ανθρώπους της δισκογραφικής που μου ζητούσαν να το κυκλοφορήσουμε ξανά σε βινύλιο. Οπότε το επανεκδώσαμε σε μικρές ποσότητες και το αγαπώ. Είναι cult. Ακόμα κυκλοφορούμε, αλλά ακούμε και πολλά singles και EPs από μικρές μπάντες, μας αρέσει πολύ αυτό.

Θα έπρεπε να κυκλοφορούμε μόνο singles και EPs. Αλλά η δισκογραφική θέλει full-length άλμπουμ συνεχώς

Νιώθεις ότι αυτό σε συνδέει και με το παρελθόν σου;

Όχι μόνο με μένα. Με όλη τη σκηνή. Υπάρχει μια ολόκληρη κατηγορία ατόμων αγοράζουν EPs και τέτοια. Είναι σαν τα ‘80s, είναι old school. Το βινύλιο ανεβαίνει. Υπάρχει κοινότητα συλλεκτών και θα τα αγοράσουν. Αν και μισώ όταν ο δίσκος βγαίνει σε 10 διαφορετικά χρώματα. Δεν το χρειάζομαι, αλλά ξέρω πως οι συλλέκτες θα τα πάρουν όλα. Κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να κυκλοφορούμε μόνο singles και EPs. Αλλά η δισκογραφική θέλει full-length άλμπουμ συνεχώς.

Ο τραγουδιστής των Ghost μου είπε ότι το "Obsessed By Cruelty" είναι το Άγιο Δισκοπότηρο. Ο Dead των Mayhem το λάτρευε

Είπες πως δεν έχεις επιρροές, απλά δημιουργείς τη δική σου μουσική. Όμως το "In The Sign Of Evil" έχει επηρεάσει πολλές μπάντες στο black metal, extreme metal. Αν γυρίσεις πίσω σε εκείνες τις μέρες, πώς νιώθεις ότι στέκεται αυτό το άλμπουμ και το πρώτο full-length σας μέσα στη δισκογραφία σας μετά από 40 χρόνια; Τι σημαίνουν για σένα προσωπικά;

Λάτρεψα αυτά τα πρώτα άλμπουμ και ξέρω ότι το γούστο μου διαφέρει από άλλους. Αλλά ξέρεις, για παράδειγμα ο τραγουδιστής των Ghost μου είπε ότι το "Obsessed By Cruelty" είναι το Άγιο Δισκοπότηρο. Ξέρω και άλλους fans, ειδικά από τη Σκανδιναβία. Αν ξέρεις την ιστορία των Mayhem, ο Dead που αυτοκτόνησε ήταν τεράστιος fan των Sodom, λάτρευε το "Obsessed By Cruelty".

Αυτός ο δίσκος είναι τόσο cult… ακόμα και οι κιθάρες δεν ήταν κουρδισμένες! Όταν πήγαμε στο στούντιο, κανείς δεν μας είπε να τις κουρδίσουμε. Ήμασταν ηλίθιοι. Αλλά είναι μέρος της ιστορίας μου. Δεν θα άλλαζα τίποτα.

Το ηχογραφήσαμε δύο φορές, επειδή ο ήχος της πρώτης έκδοσης ήταν πολύ κακός. Οπότε μας έστειλαν σε άλλο στούντιο. Εγώ προτιμώ την πρώτη έκδοση.

Αλλά αυτά τα δύο άλμπουμ είχαν τεράστια επιρροή στη black metal σκηνή.

Με το "Persecution Mania" αλλάξαμε, ο ήχος έγινε πιο thrash, πιο ακριβές παίξιμο, διαφορετικά τραγούδια. Αλλά ο κόσμος προτιμά το "Obsessed By Cruelty" από τα επόμενα.

Όταν πω κάτι για τις ΗΠΑ ή «σταματήστε τον πόλεμο», αυτό είναι πολιτική

Στους στίχους σας πάντα είχατε αντιπολεμικά και αντιφασιστικά μηνύματα. Θεωρείς τη μουσική σας πολιτική; Και πώς βλέπεις τη metal σκηνή, όσον αφορά την ανεκτικότητα σε ζητήματα ρατσισμού και σεξισμού σήμερα;

Υπάρχει ανεκτικότητα εν γένει, αλλά θα πρέπει να ξέρεις πως δεν υπάρχουν καθαρές πολιτικές δηλώσεις ή τοποθετήσεις στους στίχους μου. Σήμερα, πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί, αλλά δεν με νοιάζει, να πάνε αν γαμηθούν. Θέλω να κάνω ό,τι θέλω. Όταν πω βέβαια κάτι για τις ΗΠΑ ή «σταματήστε τον πόλεμο», αυτό είναι πολιτική.

Οπότε πού ξεκινάει και πού τελειώνει η πολιτική; Είναι δύσκολο. Πάντα προσπαθώ να περιγράψω τα συναισθήματά μου. Όταν φοβάμαι για τον επόμενο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά όχι για μένα, φοβάμαι για την επόμενη γενιά που μεγαλώνει σε αυτόν τον σάπιο κόσμο.

Αν αυτό είναι πολιτικό ή όχι, δεν ξέρω. Αλλά δεν θα βρεις ποτέ αριστερές ή δεξιές απόψεις στους στίχους μου.

Καταλαβαίνω. Άρα τα τραγούδια είναι πολιτικά, αλλά χωρίς κομματική ταυτότητα.

Ναι, ακριβώς. Είναι σαν να θέλω να φτιάξω μια πολεμική ταινία.

Ναι, το καταλαβαίνω. Είναι ένα αντιπολεμικό τραγούδι. Κανείς δεν μπορεί να το εκμεταλλευτεί. Είναι έκφραση συναισθημάτων.

Και όταν κάνω εικόνα έναν στρατιώτη που πολεμά στην πρώτη γραμμή, προσπαθώ να το γράψω σαν να είμαι εγώ ο στρατιώτης.

Όπως σου είπα πριν, δεν θέλω να γράφω για τον «μεγάλο πόλεμο», ποιος είναι ο καλός, ποιος ο κακός.

Καμιά φορά εξαρτάται. Δεν είναι πάντα ξεκάθαρο ποιος είναι ο «καλός».

Έχεις δίκιο. Καμιά φορά εξαρτάται.

Οι old-school μπάντες θα μείνουν για πάντα. Ακόμα κι αν διαλυθούν, οι άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ τα ονόματά τους

Γιατί πιστεύεις ότι οι νέοι μεταλλάδες συνεχίζουν να ανακαλύπτουν το thrash metal σήμερα; Τι έχει αυτό το είδος που το κρατάει επίκαιρο;

Ξέρεις, υπάρχει νέα γενιά που μεγαλώνει. Σε meet & greets, σε συναυλίες, περιοδείες, μιλάω με νέους. Πέρσι ήταν ένα κορίτσι, 12–13 ετών, φορούσε γιλέκο με ραφτά Hellhammer, Venom και τέτοια. Μου είπε ότι της αρέσουν οι old school metal μπάντες, αυτές είναι το αληθινό metal για εκείνη.

Τη ρώτησα αν ακούει Arch Enemy. Μου είπε όχι. Το μισεί!

Μου είπε πως ενδιαφέρεται για την ιστορία του metal, για τις αγγλικές και γερμανικές μπάντες που εμφανίστηκαν από την αρχή. Αυτό είναι το αληθινό metal για εκείνη. Παρόλο που μισώ τις καινούργιες μπάντες που βγαίνουν, βλέπω στις συναυλίες μου πολλούς συνομηλίκους μου, αλλά και τεράστιο αριθμό νεαρών που πάνε σε πιο old-school metal συναυλίες. Αυτό δεν θα πεθάνει ποτέ. Οι old-school μπάντες θα μείνουν για πάντα. Ακόμα κι αν διαλυθούν, οι άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ τα ονόματά τους.

Ακολουθείς καθόλου μοντέρνες thrash metal μπάντες;

Όχι, δεν έχω χρόνο. Όταν έχω, ακούω τα παλιά μου πράγματα.

Ό,τι σε κάνει να νιώθεις καλά.

Βέβαια, κοιτάζω τι μπάντες παίζουν γύρω μου όταν είμαστε σε φεστιβάλ. Μου προτείνουν συνέχεια μπάντες, αλλά πάντα ξεχνώ τα ονόματα, άσε που βγαίνουν εκατοντάδες κάθε μήνα!

Θέλω να το πάρω λίγο πιο χαλαρά αυτό το θέμα, με τις συναυλίες

Υπάρχει καμιά πιθανότητα να σας δούμε ζωντανά στην Ελλάδα;

Όχι. Θέλω να σου πω κάτι, αλλά θέλω να το πάρω λίγο πιο χαλαρά αυτό το θέμα, με τις συναυλίες. Είμαι σίγουρος πως το έχεις ακούσει. Έχουμε δύο επερχόμενες εμφανίσεις στα Copenhell και Rock Hard στη Γερμανία και μετά… για μένα τελείωσε. Θέλω να περάσω περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μου, να αφιερώσω χρόνο στον εαυτό μου. Ετοιμάζουμε την επόμενη επανέκδοση, που θα αφορά το "Get What You Deserve", οπότε είμαι απασχολημένος. Πρέπει να κάνω και περισσότερη δουλειά από το σπίτι.

Αλλά όταν έρθει η ώρα, σίγουρα θα επιστρέψω στην Ελλάδα.

Σε ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου. Ευχαριστώ.

Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ελπίζω να τα ξαναπούμε!