Sonar with David Torn and J.Peter Schwalm

Τα τελευταία χρόνια, δεν έχουμε σταματήσει να το λέμε σε όλους τους τόνους: οι Ελβετοί Sonar του κιθαρίστα Stephan Thelen είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σχήματα στον χώρο του πειραματικού, εξερευνητικού rock. Δεν θα πω ακριβώς progressive rock για να μην γίνουν περιορισμένοι συνειρμοί: οι Sonar βρίσκονται σε έναν χώρο που οι King Crimson είναι όσο σημαντικοί όσο κι ο μινιμαλισμός του Steve Reich και η μουσική τους πρόταση έχει μεγάλο ακαδημαϊκό βάθος.

Το νέο τους άλμπουμ αποτελείται λοιπόν από τρία tracks με διάρκειες από 12 ως 16 λεπτά που κάθε ένα αποτελεί μία κίνηση (movement), ένα σκέλος μιας μεγάλης 45λεπτης σύνθεσης. Μαζί με τον Thelen βρίσκουμε το rhythm section των Christian Kuntner και Manuel Pasquinelli, τον Bernhard Wagner στην κιθάρα και δύο εκλεκτούς προσκεκλημένους: τον J.Peter Schwalm στα electronics και - παρά τις ανησυχίες του Stephan στην προ τριετίας κουβέντα μας - για ακόμη μια φορά τον τεράστιο David Torn, έναν από τους πιο ριζοσπαστικούς εξερευνητές της ηλεκτρικής κιθάρας εδώ και τέσσερις δεκαετίες.

Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα των κιθαριστικών θεμάτων οικοδομούν μια υπνωτιστική, εσωστρεφή ατμόσφαιρα. Πάνω τους ξεδιπλώνονται μια σειρά από τρομερά grooves - το rhythm section παίζει πάνω σε εξαιρετικά απαιτητικά μετρήματα - που, ενώ φαινομενικά μπορούν να ικανοποιήσουν τον ακροατή της σύγχρονης jazz ή της prog μουσικής, επί της ουσίας επιτυγχάνουν κάτι πολύ δυσκολότερο: μια τρισδιάστατη απεικόνιση του ήχου, μία αίσθηση ότι πίσω από κάθε pattern κρύβεται ένα άλλο pattern, μια ατελείωτη σπείρα πολυρυθμικών μελωδιών. Χωρίς υπερβολή, κάθε ακρόαση αποκαλύπτει κάτι διαφορετικό. Τα δε ambient ηλεκτρονικά μέρη προσθέτουν ακόμα μεγαλύτερο βάθος, αλλά και μια ιδιαίτερα γοητευτική πινελιά στον ήχο των Sonar.

Και μέσα σε αυτό το πλήρως οργανωμένο και μαθηματικό περιβάλλον, ένας David Torn εμφανίζεται μέσα στις συνθέσεις με τους αμίμητους αυτοσχεδιασμούς του. Τα σόλο του μοιάζουν σαν να αγγίζουν την μουσική με το άγγιγμα της τυχαιότητας και του απρόβλεπτου. Είναι ο αυθόρμητος, ανθρώπινος παράγοντας πάνω σε έναν κόσμο προκαθορισμένης τάξης. Η τοποθέτηση του Torn μέσα στην μουσική των Sonar εξυπηρετεί έναν συμβολισμό σχεδόν ιερό.

Με την εξαίρεση των samples με τις κιθάρες με τα δοξάρια στην αρχή του "Second Movement", δεν έχει νόημα να αναφερθώ σε μεμονωμένα μέρη των τριών συνθέσεων. Η μουσική των Sonar σε καλεί μακριά από το ‘’εδώ και τώρα’’ της ακρόασης. Πρέπει να στραφείς ταυτόχρονα προς τον μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο της μουσικής, να παρατηρήσεις τις ελάχιστες λεπτομέρειες αλλά και να παρακολουθήσεις την εξέλιξη της σύνθεσης από μακριά. Πρόκειται για μια δύσκολη παράλληλη θέαση, όπως συμβαίνει συχνά όμως, αυξημένη δυσκολία σημαίνει αυξημένη απόλαυση.

Σε μια δισκογραφία χωρίς ψεγάδι, το "Three Movements" διεκδικεί τον τίτλο του πλουσιότερου άλμπουμ των Sonar. Πρόκειται για ένα θαυμάσιο άλμπουμ που γίνεται όλο και πιο μαγικό όσο περισσότερο το κοιτάς, μία ακόμη δουλειά ενός υπέροχου σχήματος που δεν φοβάται να στέκεται στην εμπροσθοφυλακή των πειραματιστών της κιθαριστικής μουσικής. Οι εραστές της προόδου καλούνται να ανταποκριθούν. Τους περιμένει η θέαση ενός κόσμου που ακόμα παραμένει κρυφός.

Bandcamp