Sharon Van Etten

Είναι ωραίο να βλέπεις έναν μουσικό να ωριμάζει ομαλά και να εκπληρώνει τη δυναμική του ταλέντου του με τον παλιό, καλό τρόπο: σημειώνοντας βελτίωση από δίσκο σε δίσκο, σαν να πλησιάζει σε κάποιον ακριβοθώρητο προορισμό. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μουρλαθεί να βλέπουμε καλλιτέχνες που έρχονται στο προσκήνιο φουριόζοι, δίνοντας ένα εξαιρετικό ντεμπούτο, το οποίο όχι απλά δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν, αλλά σπανίως ξαναπλησιάζουν έκτοτε.

Η 33-χρονη Sharon Van Etten είναι από εκείνους που βρήκαν το δρόμο τους χωρίς βιασύνη. Ο τέταρτος δίσκος της αποτελεί το σύνολο που ελπίζαμε να ακούσουμε από εκείνη μετά το πολύ καλό "Tramp" (2012), το οποίο μας είχε προϊδεάσει για τα όρια του ταλέντου της. Πρόκειται για έναν δίσκο πραγματικά εντυπωσιακό (για το low-profile ύφος του, εννοείται). Είναι σαν να ευθυγραμμίστηκαν οι πλανήτες της και μέσα από μια διαυγή ματιά κατάφερε να εντοπίσει και να φτάσει στην προσωπική της κορυφή, χωρίς να χρειαστεί να αναλώσει περισσότερο από την απολύτως απαραίτητη ενέργεια. Το "Are We There" βρίσκεται σε τέλειο ενεργειακό ισοζύγιο. Η Sharon δεν ψάχνει τον δρόμο˙ απλά πηγαίνει στον προορισμό της με σταθερό και σίγουρο βήμα και αυτό συμβαίνει για τον απλούστατο λόγο ότι τον έχει βιώσει στο πετσί της.

Και να σκεφτεί κανείς ότι δυσκολεύτηκε ιδιαιτέρως να ορθοποδήσει ως μουσικός, καθώς το περιβάλλον της κάθε άλλο παρά την ενθάρρυνε να ακολουθήσει το δρόμο της καρδιάς της. Ιδιαίτερα ένας επί εξαετία σύντροφός της, υποβάθμιζε σε τέτοιο βαθμό το ταλέντο της, που εκείνη αναγκαζόταν να κρατάει κρυφές τις συνθέσεις της, τραυματίζοντας, παράλληλα, την αυτοπεποίθησή της. Οι μέρες εκείνες πέρασαν, αλλά τα προβλήματα δεν εξέλειψαν.  Έπειτα από ένα μπερδεμένο διάστημα, η Sharon προχώρησε σε μια ευτυχισμένη σχέση, αλλά ούτε κι εκείνη στέριωσε, καθώς οι υποχρεώσεις της μουσικού που βρίσκεται διαρκώς στο δρόμο δημιούργησαν μια απόσταση που στάθηκε ανυπέρβλητο εμπόδιο για τη συνέχισή της.

Από τη στραπατσαρισμένη εκείνη σχέση προκύπτει και το κεντρικό θέμα του άλμπουμ. Ο χαμένος αγώνας καθίσταται σαφής από το υπέροχο εναρκτήριο track "Afraid Of Nothing", στο οποίο η Van Etten ξαναζεί τη χαμένη της ευκαιρία, αξιώνοντας την πίστη του συντρόφου της με τον πιο ενδόμυχο και οικείο τρόπο και όταν τραγουδά «I need you to be afraid of nothing» είναι σαν να την ακούς κουλουριασμένη κάτω από τα κλινοσκεπάσματα. Σε ρυθμό βαλς και με εξαιρετικά τοποθετημένα έγχορδα είναι ένα σπουδαίο ξεκίνημα, που σε καθηλώνει με την απλότητά του.

Ακολουθεί το γοητευτικότατο πρώτο single "Taking Chances", το οποίο είναι ένα πραγματικό κομψοτέχνημα γεμάτο «κεντημένες» λεπτομέρειες κι ας μην του φαίνεται με την πρώτη. Ξεκινά με έναν όμορφα θολωμένο ήχο και τον απολύτως κατάλληλο στίχο: «Turn on the charm / Call to response», αλλά η «παραδομένη» laid-back ατμόσφαιρα σύντομα παραχωρεί τη θέση της σε ένα φορτισμένο ρεφρέν που μας συνδέει με τις προηγούμενες δουλειές της.

Η μαγεία βρίσκεται στους εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους η Sharon ερμηνεύει το κουπλέ με την απίθανη φωνή της.  Έτσι, αμέσως μετά το ρεφρέν, το κομμάτι γίνεται πραγματικά ξεχωριστό, καθώς στη δεύτερη στροφή η Sharon εγκαταλείπει τη βασική μελωδία (η οποία εξακολουθεί στο υπόβαθρο) και αλλάζει τη γραμμή της τραγουδώντας στα λημέρια μιας ωραιότατης αντίστιξης. Ρεφρέν, μια ωραιότατη γέφυρα στο Hammond και το κουπλέ γνωρίζει μια τρίτη, ακόμη πιο ευφάνταστη εκδοχή με τα φωνητικά να βρίσκονται πλέον σε απίθανη απόσταση από τη βασική μελωδία που μας συστήθηκε πριν από δύο λεπτά. Κι είναι τόσο πρωτότυπος ο τρόπος της που σίγουρα τα μάγουλα της σπουδαίας Fiona Apple θα πρέπει να κοκκινίζουν από ζήλεια...

Και εκεί που προσπαθείς να συνέλθεις από όλη αυτή την ομορφιά έρχεται μια από τις πιο πειστικές ερμηνείες του 2014 και σε αναγκάζει να υποκλιθείς. Το επιβλητικότατο "Your Love Is Killing Me" θα μπορούσε να συγκαταλέγεται στις καλύτερες στιγμές της PJ Harvey ή της Patti Smith. Η φωνή της Van Etten πιάνει απίθανα επίπεδα. Θαρρείς πως έχει ανακαλύψει τα μυστικά της ιδιοσυχνότητας και το γεμάτο vibrato τσαγανό της φωνής της συντονίζει και συνθλίβει ό,τι βρεθεί στο διάβα της, θυμίζοντας έντονα τη μεγάλη Grace Slick των Jefferson Airplane. Εδώ έχουμε και την πιο γλαφυρή περιγραφή του πόνου και των ενοχών που έχει βιώσει από τη σχέση που καταστράφηκε, λόγω της απόστασης που επιφέρει η δουλειά της:

«Break my legs so I won't walk to you
Cut my tongue so I can't talk to you
Burn my skin so I can't feel you
Stab my eyes so I can't see»

Ανατριχιαστικό track. Όλα δένουν θαυμάσια. Τα τύμπανα εκτελεστικού αποσπάσματος, οι fuzzy κιθάρες, το απλοϊκό, αλλά τόσο επίμονο πιανάκι, το reverb στη φωνή. Τα πάντα στη σωστή τους θέση που έλεγαν κι οι Radiohead. Η εικόνα αυτής της μικροκαμωμένης, απλής κοπελίτσας να αρθρώνει αυτό το μουσικό μεγαλείο είναι από τις πιο έντονα χαραγμένες εικόνες που μου έμειναν από το φετινό Primavera Sound της Βαρκελώνης, όπου είχα την ευκαιρία να την δω ζωντανά.

Τρία απίθανα κομμάτια για αρχή και πραγματικά δεν ξέρεις τι να περιμένεις μετά από ένα τέτοιο εκπληκτικό ξεκίνημα. Σοφά ακολουθεί μια αποκλιμάκωση με το γλυκύτατο "Our Love", που περιγράφει ένα ζευγάρι που «κυματίζει» σαν μεσίστια σημαία. Δύο στροφές, όλες κι όλες και ένα ρεφρέν των τριών λέξεων, αλλά η κάθε λέξη αξίζει για δέκα. Γλυκιά αναπόληση και στο "Tarifa", που περιγράφει τις πιο αμέριμνες κι ευτυχισμένες στιγμές που πέρασε με τον αγαπημένο της στην Νότια Ισπανία, όπως μας εξήγησε και στη συναυλία. Ένα ωραιότατο ακουστικό βαλς με έντονο χρώμα Americana και ένα πολύ όμορφο βαρύτονο σαξόφωνο.

Φτάνοντας στο «απογυμνωμένο» (πιάνο, ντραμς και δυο καταβεβλημένες φωνές) "I Love You, But I'm Lost" απέχουμε όσο το δυνατόν περισσότερο από το «ηλεκτρισμένο» "Your Love Is Killing Me", αλλά το κεντρικό θέμα παραμένει το ίδιο, καθώς η αγάπη δεν μπορεί ποτέ να είναι αρκετή, όταν δεν υπάρχει φυσική παρουσία («I love you, but I'm lost lost / between the pain and cost / I hold myself a lot»). Ακολουθεί το «στοιχειωμένο» "You Know Me Well", μια πικρή alt-country σύνθεση -η μοναδική που δεν πολυσυμπαθώ στο δίσκο για να είμαι ειλικρινής- αλλά έχει κι αυτή τη σημασία της και βοηθάει να εκτιμηθούν περισσότερο οι σπουδαίες μελωδίες που ακολουθούν μέχρι το τέλος.

Το "Break Me" (το τρίτο βαλσάκι που συναντούμε) με τον πεντακάθαρο ήχο του θυμίζει τους Mazzy Star και περιγράφει με σπαρακτικό τρόπο («No show / Isn't that how it goes? [...] He makes / He's making room for me in the city») τη μοναξιά της απώλειας. Μια χρηστικότατη  γέφυρα για το πανέμορφο "Nothing Will Change" που αρχίζει με μια ευδιάθετη αναπόληση της γνωριμίας που ξεκίνησε από ένα σκασμένο λάστιχο και οδήγησε σε έναν μεγάλο, αλλά καταδικασμένο -λόγω της απόστασης- έρωτα.

Εδώ αχνοφέγγει η αισιόδοξη προοπτική μιας πιθανής επανένωσης, όταν κάτι αλλάξει και ευδοκιμήσουν οι συνθήκες.  Έχουμε, μάλιστα και την υπόσχεση ότι τότε δεν θα απογοητεύσει ξανά τον αγαπημένο της, αλλά κι η ίδια ξέρει ότι οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος της και τα λόγια της είναι απλά παρηγοριά στον άρρωστο. Έστω κι έτσι, πάντως, πρόκειται για μια πανέμορφη σύνθεση με υπέροχη ενορχήστρωση (ένα απίθανο κλαρινέτο προσθέτει τρομερά νηφάλιες μουσικές φράσεις) που σε κάνει να θέλεις να σφιχταγκαλιάσεις τον/την αγαπημένο/-η σου.

Η επίγνωση του αναπόφευκτου υπογράφεται στο "I Know", μια συγκλονιστικά ευαίσθητη μπαλάντα με την Sharon μόνη στο πιάνο να χαρίζει ανατριχιαστικές στιγμές, από εκείνες που τόσο απλόχερα μας έχει δώσει ο τεράστιος Leonard Cohen στο παρελθόν.  Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση του λεβέντη που την άφησε επειδή δεν άντεξε τις δυσκολίες της απόστασης, όταν αυτός τη βλέπει να ερμηνεύει ζωντανά το κομμάτι στις διάφορες εκπομπές (π.χ. εδώ στο εξαιρετικό show του Jools Holland).  Πρέπει να μην τον χωράει η Γη όταν ακούγονται τόσο σπαρακτικά τα λόγια: «And then you push me out / I know, I know / And then you disappear because you can't fight fear / I know, I know».

Οι στίχοι «And here we are apart, but here together are / Our hearts that now beat for each other, although far» μου θύμισαν το "So Far Away" από το αριστουργηματικό "Tapestry" (1971) της Carole King, που με όμορφο (κι απολύτως ορθό από πλευράς Φυσικής τρόπο) εξίσωνε την απόσταση με τον χρόνο («we're just time away»). Αχ αυτή η νέα γενιά˙ νύχτα το έβγαλε το Λύκειο και όλο σε αδιέξοδα βρίσκεται... Τέλος πάντων, αφού μπορεί και γράφει τέτοιες μελωδίες, χαλάλι της.

Το κρεσέντο των υπέροχων συνθέσεων κλείνει με το δεύτερο single "Every Time The Sun Comes Up". Το τελευταίο και πιο «ευδιάθετο» track του δίσκου συμβάλλει καθοριστικά σε ένα αισιόδοξο κλείσιμο, απαθανατίζοντας την καλή διάθεση (ή μήπως πρόκειται για κάποιο μεθύσι;) που επικρατούσε στο studio κατά τη διάρκεια της ηχογράφησής του.

Ωραιότατος alt-country ήχος, αργόσυρτη εκφορά των λέξεων και σχεδόν χιουμοριστικοί στίχοι («People say I'm an one hit wonder / But what happens when I have two? / I washed your dishes / But I shitted in your bathroom») για να πνίξει τον πόνο της σε ένα μπουκάλι ρούμι (που έλεγε κι ο Κηλαηδόνης).  Έτσι, στο σημείο που βρίσκεται και με δεδομένη τη χαλαρή διάθεση που αποπνέει, το κομμάτι αυτό λειτουργεί σαν μια πικρή, αλλά απολύτως αναγκαία, τελευταία ματιά στο παρελθόν, προτού ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή.  Κάπως σαν την -τραβηγμένη από την ίδια- φωτογραφία του εξωφύλλου.

Συνοψίζοντας, το "Are We There" είναι ένα κομψότατο και απολύτως ολοκληρωμένο άλμπουμ, γεμάτο υπέροχες συνθέσεις και σπουδαίες ερμηνείες που προσφέρουν πολλές συγκινήσεις χωρίς, ωστόσο, να εκβιάζουν τα συναισθήματα.  Η Van Etten έχει ωριμάσει και βρίσκεται στο ζενίθ της δημιουργικότητάς της. Η ειλικρίνεια, η οικειότητα και η απλότητα που εκπέμπει είναι αφοπλιστική και σε παρασύρει στην πραγματικότητά της.  Ακούστε το ένα ήρεμο βραδάκι και θα βρείτε έναν πραγματικά καλό δίσκο που θα σας συντροφεύει για πάντα σαν ένας καλός φίλος.