PJ Harvey

Η ταπεινή μου άποψη είναι πως εθελοτυφλεί κανείς, εάν αδυνατεί να παραδεχτεί ότι η PJ Harvey είναι από τους πιο σημαντικούς και ταλαντούχους pop καλλιτέχνες της γενιάς μας. Η παρουσία της, αιθέρια, ανέγγιχτη από το χρόνο, προστατευμένη όσο το δυνατόν περισσότερο από τα πλοκάμια της τεχνολογίας που θεωρεί επικίνδυνα αλλά εκμεταλλευόμενη αυτήν, επαρκώς ώστε να εκτοξεύει τη μουσική της πάντοτε στο επόμενο επίπεδο από εκεί που βρισκόταν, συναρπάζει. Η PJ Harvey με κάθε της καινούρια δουλειά προκαλεί συνεχώς τον εαυτό της και στο τέλος, κερδίζει κάθε προηγούμενη έκφανσή της.

Αυτή τη φορά, στο "I Inside The Old Year Dying", επιβεβαιώνει την παραπάνω μου παρατήρηση. Η προηγούμενη βασίλισσα πέθανε, ζήτω η βασίλισσα. Είναι λοιπόν γεγονός πως η PJ στις τελευταίες της δουλειές, αφιερώνει δραματικά μεγάλη προσπάθεια και πολύ χρόνο για να επιτύχει ακριβώς αυτό που έχει στο μυαλό της. Ο βασικός της στόχος πλέον, το μαρτυρά και η ίδια, να μη θυμίζει σε τίποτα το παρελθόν. Αφού λοιπόν ενόχλησε κυβερνήσεις ανά την υφήλιο με τα προηγούμενα έργα της και κατέκτησε και την τέχνη της ποίησης, έρχεται ακόμη μια φορά σε κόντρα με τον μοναδικό αντίπαλο που φοβάται: τον ίδιο της τον εαυτό. 

Το "I Inside The Old Year Dying" είναι ένας δίσκος που απέχει έξι χρόνια από τον προηγούμενο και μπορούμε πολλά να πούμε για τη σύνδεση ή ενδεχομένως, την απόστασή τους. Τα ταξίδια της PJ Harvey σε Αφγανιστάν, Κόσοβο και τις παρηκμασμένες συνοικίες της Νέας Υόρκης μαζί με τον Seamus Murphy που συνεργάστηκαν αρχικά για την κινηματογραφική απεικόνιση του "Let England Shake", την οδήγησαν σε ένα πολύ ζωντανό, επιθετικό "The Hope Six Demolition Project". Εκεί, οι επιρροές της από τους πολιτισμούς που επισκέφθηκε, ήταν πρόδηλες και άμεσες. Αρκετά χρόνια αργότερα όμως, αυτές έχουν ωριμάσει σε στοιχεία που έχει επεξεργαστεί πλήρως καλλιτεχνικά, και στην κυρίαρχα, neofolk προσέγγιση του "I Inside The Old Year Dying", οι παραδοσιακές μουσικές του Αφγανιστάν, τα φαντάσματα και οι λαϊκές δοξασίες στο Κόσοβο, το πνευματικό gospel της γειτονιάς της Anacostia, όλα είναι εκεί, αλλά κρυμένα σε ένα δυστοπικό φόντο επί του οποίου, η φωνή της PJ Harvey αυτομαστιγώνεται να γνωρίσει νέα όρια. Η πρώτη επαφή με το "Prayer At The Gate" σε ανατριχιάζει ως ένα εκπληκτικά ενιαίο σύνολο αν δεν έχεις την άνωθεν πληροφορία, αν όμως την έχεις, σε ταξιδεύει μονομίας και ταυτόχρονα σε αυτά τα τρία μέρη.

Ανάμεσα στο μεταφυσικό σκοτάδι όλων των προηγούμενων στοιχείων, έρχεται και ο στιχουργικός λυρισμός που έχει επιτύχει η Harvey. Ορμώμενη από το δικό της ποίημα που έγραψε το προηγούμενο έτος με τίτλο "Orlam" χτίζει το δικό της φαντασιακό σε δύο επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο βρίσκεται στη γλώσσα τόσο του "Orlam" όσο και των στίχων του δίσκου. Η τοπική διάλεκτος του Dorset, της βρετανικής κομητείας που μεγάλωσε, αποτελεί μια ξεχασμένη μορφή αρχαϊκών αγγλικών. Κάτι σαν να λέμε συνδυασμός καθαρεύουσας και βλάχικων ελληνικών. Αν και δεν ομιλείται πια, αυτό ακριβώς το στοιχείο της αποδίδει έναν έντονο μεταφυσικό χαρακτήρα σε ένα ξεχασμένο μεν αλλά όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, εκεί που η (θρησκευτική) μαγεία αποτελούσε σύμφωνα με ό,τι έχει διασωθεί, καθημερινή πρακτική. Το δεύτερο επίπεδο, είναι η θεματολογία του δίσκου που περιστρέφεται γύρω από μια ημιαυτοβιογραφική προσέγγιση ενηλικίωσης και ερωτικής αφύπνισης, μαζί με μεγάλη δόση μυθολογίας. Θα τολμούσα να πω ότι η προσέγγιση και ιστορία του δίσκου φέρνει στο μυαλό μου μια θεματική σύνδεση με το "Punisher" της Phoebe Bridgers, όπου εκείνη, νεαρή και πλουραλίστρια εξερευνά τη σεξουαλική αφύπνιση μέσα από ένα παραμύθι φαντασμαγορικά ενορχηστρωμένο θέλοντας να μιλήσει για τα πάντα, ενώ η PJ Harvey, έχοντας ζήσει τη ζωή, μινιμαλιστικά και φυσικά ποιητικά χτυπάει τις δέκα λέξεις που χρειάζεται για να αποδώσει όλο το νόημα. Αν η τελευταία σκέψη ισχύει, θα ήταν ίσως μια έξυπνη και αμυδρή αναφορά της PJ σε σύγχρονους καλλιτέχνες που έχει δείξει να εκτιμά. 

Ένα ελάχιστο στοιχείο σύνδεσης με το παρελθόν βρίσκεται ακόμη μέσα στη Harvey, καθώς το παρελθόν σταματάς να το επαναλαμβάνεις μόνο όταν δεν το ξεχνάς. Με τα "Seem An I" και το ομώνυμο του δίσκου κομμάτι, εισάγει την απαραίτητη δόση ενέργειας που θυμίζουν την αναλλοίωτη ουσία του αντιδραστικού σε όλα χαρακτήρα της. Μαγική επίσης και η νοηματική επικοινωνία των "A Child’s Question, July" και "A Child’s Question, August". Η PJ, σαν ένας σκοτεινός παραμυθάς του επιπέδου του Michael Gira, σαν μια βαλκάνια γιαγιά που έχει ζήσει τρεις αιώνες, καθίζει στα γόνατά της τους ακροατές-εγγόνια της για να τους πει μια ιστορία που εναλλάσσεται συνεχώς μεταξύ ιστορίας ρομαντικής και τρόμου. Μέσα σε αυτή, ξεπροβάλλουν φαντασμαγορικά κομμάτια όπως "Lwonesome Tonight" (ευθεία αναφορά στο μύθο γύρω από τα πραγματικά whereabouts του Elvis Presley) αλλά και "August" (καλή ώρα). Το σύνολο αυτό, καταλήγει στο καλύτερο, πιο έντονο, πιο post punk ή και noise, μα και ταυτόχρονα άβολα τρομακτικό σημείο του δίσκου για να κλείσει αυτός ιδανικά, "A Noiseless Noise".

To "I Inside The Old Year Dying" είναι ένα κομψοτέχνημα που σε κερδίζει με κάθε του άκουσμα, ιδανικής διάρκειας 40 λεπτών, ένα άγχος που θες να περάσεις ξανά και ξανά, εθισμένος στην αδρεναλίνη. Μερικές φορές σκέφτομαι, ότι από εκείνη την ημέρα που ηχογραφήθηκε το "This Mess We’re In", ο Thom Yorke και η PJ Harvey έκαναν μια συμφωνία αίματος πως όταν μεγαλώσουν, θα προσπαθούν με κάθε τους δημιουργία να νικούν τα όρια τους και να πειραματίζονται μέχρι αυτό που κάνουν να τους βγει ακριβώς όπως το φαντάζονται κι έτσι, αφού οι δύο τους ήταν από τα βασικά πρόσωπα που σχημάτισαν την pop μουσική της νέας χιλιετίας, ξανά οι ίδιοι θα την ορίσουν. Η PJ Harvey και οι συνεργάτες της, για να μην ξεχνάμε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι παραγωγοί της, Flood και John Parish, αλλά και οι ηθοποιοί Colin Morgan και Ben Wishaw που της δάνεισαν τις φωνές τους όταν ένιωθε ότι η δική της υστερούσε στην επίτευξη του ιδεατού στόχου, δημιούργησαν ένα δίσκο που θα κάνει για άλλη μια φορά αδιαμφισβήτητη την συμβολική εξουσία αυτής τη γυναίκας στο που πάει η pop μουσική σήμερα. Ένας δίσκος ιδανικός να ακουστεί σε ζεστές και ακίνητες στον ανύπαρκτο αέρα, βραδινές εξοχές, εκεί που τα μάτια παραπλανούν στην απουσία φωτός, οι ήχοι είναι λίγοι αλλά εκκωφαντικοί και η γιγάντια πανσέληνος  ξυπνά το λυκάνθρωπο ή το εκάστοτε θηρίο μέσα σου.

PJ Harvey | Spotify | YouTube