Wardruna: «Όταν ξεκινήσαμε, κανένας δεν καταλάβαινε τι ακριβώς κάναμε»

 Κάθε συζήτηση με τον Einar Selvik, ιθύνοντα νου των Wardruna, αποτελεί μια εξέχουσα περίσταση. Ο μουσικός, δεν διστάζει να αναλύσει και να εμβαθύνει σε κάθε πτυχή του μυστηριακού κόσμου του εμβληματικού Nordic folk σχήματος με χαρακτηριστική άνεση και διάθεση, που απλά σε παρασέρνει. Περίπου ένα χρόνο μετά την προηγούμενη συζήτησή μας, βρήκαμε μια ιδανική, διπλή αφορμή να επικοινωνήσουμε εκ νέου μαζί του.      

Οι Wardruna αυτές τις ημέρες επιστρέφουν δισκογραφικά με το "Birna", διάδοχο του εκπληκτικού προ τετραετίας "Kvitravn". Επιπρόσθετα, την ίδια ημέρα, δηλαδή Παρασκευή 24 Ιανουαρίου, θα κυκλοφορήσουν σε φυσική μορφή την σπουδαία, sold-out συναυλία τους στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, ως "Live At The Acropolis", που έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του 2023. Ο Selvik, απάντησε στο κάλεσμα μας ενθουσιασμένος, και μοιράστηκε μαζί μας την οπτική του, τόσο από την ψυχολογική προετοιμασία για αυτή την ξεχωριστή μουσική τελετουργία, όσο και τα συναισθήματά του για την πραγματοποίησή της. Δεν παρέλειψε φυσικά, να μας μυήσει στις θεματικές του επιβλητικού νέου τους δίσκου, όσο και σε πτυχές γύρω από τον ήχο και τη φύση της μπάντας.

Ερωτήσεις: Αποστόλης Ζαμπάρας
Συνέντευξη: Παντελής Κουρέλης
Επιμέλεια: Αποστόλης Ζαμπάρας

Πώς είσαι;

Είμαι καλά. Ευχαριστώ. Εσύ;

Είμαι πολύ καλά. Το όνομά μου είναι Παντελής.

Χαίρομαι που σε γνωρίζω.

Σε καλώ εκ μέρους του Rocking.gr. Έχουμε μιλήσει ξανά στο παρελθόν, περίπου έναν χρόνο πριν.

Ναι, σε θυμάμαι.

Και εγώ σε θυμάμαι. Και επίσης θυμάμαι εκείνη τη συναυλία, η οποία ήταν πολύ, πολύ ιδιαίτερη για εμάς. Μπορώ να σου κάνω μερικές ερωτήσεις σχετικά με αυτήν τη συγκεκριμένη συναυλία;

Φυσικά. Θα ήθελα πολύ να μιλήσω γι' αυτό.

Όπως είπα και προς το τέλος της συναυλίας, όλοι όσοι ήταν εκεί έγιναν πλέον μέρος της μνήμης αυτών των λίθων, και αυτό είναι ένα αρκετά ιδιαίτερο συναίσθημα

ΟΚ, λοιπόν, την τελευταία φορά που μιλήσαμε, ήσασταν έτοιμοι να παίξετε στη sold-out συναυλία στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, κάτω από την Ακρόπολη, και γίναμε μάρτυρες μιας πολύ έντονης, πνευματικής και συλλογικής εμπειρίας. Και τότε, σε εκείνη τη συνέντευξη, ανέφερες ότι δεν ήταν πολύ δύσκολο για εσάς ως μπάντα να μεταφέρετε τη συναυλία σας σε έναν τέτοιο χώρο, όπως και για το κοινό που σας παρακολούθησε εκεί. Θα ήθελα, λοιπόν, να σε ρωτήσω, πώς ένιωσες μετά το τέλος της συναυλίας σχετικά με την ενέργεια του χώρου όσο παίζατε;

Πρώτα απ' όλα, ήταν μια πολύ ξεχωριστή βραδιά για εμάς με τόσους πολλούς τρόπους. Ξέρεις, ακόμη και η χρονική στιγμή, παίζοντας στο Ωδείο το φθινόπωρο, επίσης κατά τη φθινοπωρινή ισημερία. Ήταν, λοιπόν, ένα τέλειο πέρασμα από το τέλος ενός κύκλου στην αρχή ενός νέου. Και η ερμηνεία είναι κυρίως θέμα συντονισμού και ένωσης με τον χώρο, και φυσικά το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού είναι ένα πολύ επιβλητικό μέρος για να συντονιστείς. Πρέπει να πω, επίσης, ότι απαιτούσε μεγάλη συγκέντρωση για να παίξουμε εκεί, εξαιτίας της ιστορίας και της ενέργειας του μέρους, αλλά και επειδή το αμφιθέατρο είναι πολύ απότομο. Έτσι, όταν περπατάς στη σκηνή, αντικρίζεις έναν «τοίχο» 4.000 ανθρώπων ακριβώς μπροστά σου, σχεδόν κατακόρυφα. Πολύ κατακόρυφα!

Μου άρεσε, γιατί, παρόλο που είναι 4.000 άνθρωποι, γίνεται πολύ προσωπικό. Έτσι, απαιτούσε πολλή συγκέντρωση, γιατί είναι εύκολο να παρασυρθείς από ένα τέτοιο μέρος. Αλλά αυτό που μου έμεινε περισσότερο από όλα, ήταν μια τεράστια ευγνωμοσύνη που μας δόθηκε η ευκαιρία να παίξουμε εκεί. Και ναι, είναι μεγάλη τιμή να γίνεις μέρος της μνήμης αυτού του χώρου, να τον χρησιμοποιήσεις για αυτό για το οποίο χτίστηκε. Ήταν ένα πολύ, πολύ ιδιαίτερο συναίσθημα. Όπως είπα και προς το τέλος της συναυλίας, όλοι όσοι ήταν εκεί έγιναν πλέον μέρος της μνήμης αυτών των λίθων, και αυτό είναι ένα αρκετά ιδιαίτερο συναίσθημα, ένα συναίσθημα που θα κουβαλώ για το υπόλοιπο της ζωής μου.

Χαίρομαι που ένιωσες έτσι. Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή ένα τραγούδι όπου είπες στον εαυτό σου "Ναι, αυτό είναι! Τα καταφέραμε εδώ!";

Όχι, δε νομίζω. Γιατί όταν δίνω μια συναυλία, είμαι πάρα πολύ αφοσιωμένος σε αυτή. Βέβαια, πολλές φορές ένιωσα τη δύναμη και την ενέργεια του κοινού και όλα αυτά, αλλά δεν το σκέφτηκα πολύ εκείνη τη στιγμή. Αυτό ήρθε μετά. Και φυσικά, όταν τελειώσαμε, το απόλαυσα και το αφομοίωσα πλήρως. Αλλά κατά τη διάρκεια της συναυλίας, ήταν σκληρή δουλειά το να παραμείνω συγκεντρωμένος.

Θα έλεγες ότι ήταν περισσότερο μια συνολική εμπειρία;

Τι εννοείς;

Ότι δεν ξεχώρισες μόνο μια στιγμή, αλλά ήταν κάτι που συνέβαινε από την αρχή…

Ναι, ναι, ναι! Από την αρχή. Το ένιωσα από τη στιγμή που βγήκα στη σκηνή, ακόμα και πριν βγω, ήξερα ότι αυτό θα ήταν κάτι ξεχωριστό.

Λόγω της επιβλητικότητας του χώρου, και για λίγα δευτερόλεπτα έχασα το έδαφος κάτω από τα πόδια μου

Δεν υπήρχαν καθόλου εναλλαγές στη διάθεσή σου κατά τη διάρκεια της συναυλίας; Ήταν όλο έτσι;

Λοιπόν, υπήρξε μια στιγμή που έχασα τη συγκέντρωσή μου για ένα δευτερόλεπτο και ξέχασα εντελώς τους στίχους! Και αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια του τραγουδιού "Völuspá", το οποίο έχω τραγουδήσει χιλιάδες φορές – ή τουλάχιστον εκατοντάδες – και ποτέ δεν μου είχε συμβεί να πω λάθος στίχους. Αλλά ένα μόνο δευτερόλεπτο απροσεξίας, λόγω της επιβλητικότητας του χώρου, και για λίγα δευτερόλεπτα έχασα το έδαφος κάτω από τα πόδια μου. Αυτό ήταν ένα είδος αφύπνισης, ότι δηλαδή εδώ έπρεπε να παραμείνω απόλυτα συγκεντρωμένος σε αυτό που παρουσιάζαμε μέσα από τη μουσική.

Τουλάχιστον η θέα σου ήταν καλύτερη από τη δική μας...

Ναι, ήταν πανέμορφη.

Λοιπόν, η συναυλία πρόκειται να κυκλοφορήσει ως live άλμπουμ τον Ιανουάριο (σ.σ. την Παρασκευή, 24/1). Νομίζω ότι είναι ήδη διαθέσιμο για προπαραγγελία στην ιστοσελίδα σας και είναι το δεύτερο live άλμπουμ σας, αν δεν κάνω λάθος…

Ναι. Αλλά δεν θα είναι μόνο ένα live άλμπουμ, θα είναι ένα live DVD. Δηλαδή όχι μόνο ήχος, αλλά και εικόνα.

Τίποτα επιπλέον;

Ναι, θα υπάρχουν περίπου 13 επιπλέον λεπτά. Αλλά δεν θα είναι άλμπουμ, οπότε δεν θα είναι διαθέσιμο στο Spotify και σε άλλες πλατφόρμες. Θα κυκλοφορήσει αποκλειστικά σε DVD και Blu-ray.

Μόνο βίντεο;

Ναι, και θα υπάρχουν κάποιες επιπλέον συνεντεύξεις, καθώς και υλικό από το meet & greet που κάναμε την επόμενη μέρα της συναυλίας. Έτσι, θα υπάρχει λίγο επιπλέον υλικό…

ΟΚ. Αν μπορούσες να επιλέξεις έναν άλλο ιστορικό ή θρησκευτικό χώρο οπουδήποτε στον κόσμο για να παίξεις ζωντανά, ποιος θα ήταν και γιατί; Έχετε σχέδια να παίξετε σε κάποιο ιδιαίτερο μέρος;

Υπάρχουν πολλά μέρη. Τόσο χώροι με πολιτιστική σημασία για τον άνθρωπο, όσο και τοποθεσίες στη φύση. Νομίζω ότι θα ήταν μια πολύ δυνατή εμπειρία να παίξουμε σε τέτοια περιβάλλοντα, αλλά δεν ξέρω… η λίστα είναι μεγάλη! Υπάρχουν τόσα όμορφα μέρη σε αυτόν τον πλανήτη, οπότε δεν μπορώ να διαλέξω μόνο ένα…

Αλλά είμαστε πολύ τυχεροί από αυτή την άποψη, γιατί συχνά μας καλούν να παίξουμε σε ιδιαίτερους χώρους, και ελπίζω να συνεχίσουμε να το κάνουμε.

Δηλαδή σας προσεγγίζουν για να παίξετε σε τέτοια μέρη, δεν το επιδιώκετε μόνοι σας;

Όχι, γίνεται και με τους δύο τρόπους. Κάποιες φορές μας προσκαλούν να παίξουμε σε έναν χώρο ή εμείς επικοινωνούμε με τους ανθρώπους που διαχειρίζονται αυτούς τους χώρους. Άλλες φορές, αυτοί μας προσεγγίζουν και μας κάνουν προτάσεις, ενώ κάποιες φορές εμείς ψάχνουμε τέτοιους χώρους. Είναι ένα είδος κυνηγιού…

Οπότε, υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν ότι ταιριάζετε σε τέτοιους χώρους.

Ναι, απολύτως. Αυτό το κάνουμε από την πρώτη μας συναυλία το 2009. Η πρώτη μας συναυλία ήταν μπροστά σε ένα 1300 ετών πλοίο των Βίκινγκς. Ένα αληθινό πλοίο Βίκινγκ, σε μουσείο. Τέτοιου είδους πράγματα…

Στο μουσείο του Όσλο;

Ναι, στο μουσείο του Όσλο.

Έχω πάει εκεί, και το πλοίο είναι φανταστικό. Παίξατε εκεί την πρώτη σας συναυλία;

Ναι, ναι. Αυτή ήταν η πρώτη μας συναυλία. Θέσαμε τον πήχη αρκετά ψηλά από την αρχή…

Η αρκούδα κατέχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση στη μυθολογία, στη λαογραφία, ακόμα και ως ουράνιο σώμα στα αστέρια

Πέρα από τις ζωντανές εμφανίσεις, πρόκειται να κυκλοφορήσετε και ένα νέο άλμπουμ με τίτλο "Birna". Θα ήθελες να μας εξηγήσεις την προέλευση του τίτλου και την έννοια πίσω από αυτόν;

Ναι, μπορώ να μοιραστώ κάποιες σκέψεις. Λοιπόν, το "Birna" σημαίνει θηλυκή αρκούδα. Το άλμπουμ έχει ένα τμήμα έξι τραγουδιών που εξερευνούν την αρκούδα ως κυκλικό ον, αλλά και διαφορετικές πτυχές της. Αγγίζει επίσης πτυχές της σχέσης ανθρώπου-αρκούδας, γιατί έχουμε μια μακρά παράδοση σχετική με αυτή, όχι μόνο στον Βορρά, αλλά σε όλον τον πλανήτη. Η αρκούδα κατέχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση στη μυθολογία, στη λαογραφία, ακόμα και ως ουράνιο σώμα στα αστέρια. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην ελληνική παράδοση, που είναι φυσικά η πιο γνωστή σήμερα, αλλά και σε πολλά άλλα συστήματα ζωδιακών συμβόλων.

Η αρκούδα είναι ένα ισχυρό σύμβολο αυτού του κύκλου, όπως και ο τρόπος που θεωρείται δάσκαλος, φύλακας της φύσης, προστάτης του δάσους

Αλλά θα έλεγα ότι το άλμπουμ αφορά κυρίως την ίδια την αρκούδα. Όσο περισσότερο διάβαζα και μελετούσα αυτό το θέμα τα τελευταία 4-5 χρόνια, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσα ότι ήθελα αυτό το άλμπουμ να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην αρκούδα. Δεν χρειάζεται καμία ανθρώπινη διακόσμηση για να είναι ένα πανίσχυρο ον. Παρακολουθώντας την πορεία της μέσα στον ετήσιο κύκλο της, με τη χειμερία νάρκη, την άφιξη της άνοιξης, την επιστροφή του χειμώνα… είναι μια τόσο ισχυρή εικόνα ενός κύκλου που βλέπουμε παντού, ειδικά στις σκανδιναβικές μυθολογίες. Εκεί πάντα συναντάμε τον κύκλο της ζωής, της αναγέννησης, του θανάτου.

Η αρκούδα είναι ένα ισχυρό σύμβολο αυτού του κύκλου, όπως και ο τρόπος που θεωρείται δάσκαλος, φύλακας της φύσης, προστάτης του δάσους. Έτσι, αυτό είναι το βασικό θέμα του άλμπουμ: όχι απαραίτητα να αφηγηθεί την ιστορία της σχέσης ανθρώπου-αρκούδας, αλλά περισσότερο να ζωγραφίσει την εικόνα της ίδιας της αρκούδας και της κίνησής της, με έναν αισθητικά ποιητικό τρόπο. Αυτός είναι ο κύριος άξονας του άλμπουμ και ο λόγος που το ονόμασα "Birna".

Aυτή τη φορά εστιάζω λιγότερο στο παρελθόν και περισσότερο στο παρόν και στο μέλλον

Πόσο σημαντική ήταν η φύση στην καλλιτεχνική προσέγγιση του νέου άλμπουμ; Σε σύγκριση με τα προηγούμενα, ήταν διαφορετική η συνθετική προσέγγιση αυτή τη φορά;

Όχι, ήταν η ίδια. Η φύση είναι πάντα το επίκεντρο και το σημείο εστίασης στη μουσική μου. Ξέρω ότι πολλοί νομίζουν ότι έχει να κάνει με Βίκινγκς, πλοία και πολεμιστές, αλλά δεν είναι έτσι. Η μουσική μου αφορά σχεδόν αποκλειστικά τη φύση. Είναι είτε για τη φύση είτε για τη σχέση του ανθρώπου με αυτήν, τη θέση του μέσα σε αυτήν.

Οπότε, η προσέγγισή μου παρέμεινε παρόμοια. Η διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά εστιάζω λιγότερο στο παρελθόν και περισσότερο στο παρόν και στο μέλλον. Η θεματολογία είναι πιο σύγχρονη, σχεδόν αποκλειστικά. Νομίζω ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη διαφορά και ίσως αυτή τη φορά να είμαι λίγο πιο άμεσος στα μηνύματα που μεταφέρω μέσα από τη μουσική μου. Ίσως να μιλώ πιο άμεσα.

Τώρα που συμπληρώνετε 20 χρόνια ως μπάντα, πώς βλέπεις την κατάσταση και την αποδοχή της παγανιστικής και σκανδιναβικής folk μουσικής σκηνής σήμερα, σε σύγκριση με όταν ξεκινήσατε;

Όταν ξεκινήσαμε, αυτή η σκηνή ουσιαστικά δεν υπήρχε. Είναι κάτι που αναπτύχθηκε σταδιακά.

Nαι, πρωτοπορήσαμε και ανοίξαμε τον δρόμο για πολλές μπάντες που ακολούθησαν

Παίξατε εσείς κάποιον ρόλο σε αυτό ως συγκρότημα;

Φυσικά. Πιστεύω ακράδαντα ότι συμβάλαμε σε αυτή την ανάπτυξη, αλλά και ότι αυτή η ανάπτυξη συνέβαλε σε εμάς. Ήταν μια αμοιβαία εξέλιξη που συνέπεσε με την αυξανόμενη παγκόσμια ενδιαφέρον και φυσικά με τη δική μας δουλειά. Δημιουργήσαμε ένα κοινό, ανοίξαμε δρόμους για άλλες μπάντες που ήρθαν μετά από εμάς, διαμορφώσαμε ευκαιρίες σε φεστιβάλ και συνεργαστήκαμε με διοργανωτές.

Όταν ξεκινήσαμε, κανένας στη μουσική βιομηχανία δεν καταλάβαινε τι ακριβώς κάναμε. Αναρωτιούνταν: «Είστε metal συγκρότημα ή όχι;». Έβλεπαν ότι πολλοί μεταλάδες το αγαπούσαν, αλλά και ότι είχε απήχηση και σε άλλους ανθρώπους.

Ο κόσμος συνήθως θέλει να κατηγοριοποιεί τη μουσική, αλλά σε εμάς αυτό δεν ήταν εύκολο, γιατί ήταν κάτι μοναδικό. Χρειάστηκε χρόνος για να το καταλάβουν. Οπότε ναι, πρωτοπορήσαμε και ανοίξαμε τον δρόμο για πολλές μπάντες που ακολούθησαν.

Άρα, νιώθεις ότι δημιουργήσατε κάτι και μετά αυτό σας παρέσυρε κι εσάς;

Ναι, κάπως έτσι. Σαν να δημιουργήσαμε ένα «τέρας» και ταυτόχρονα να αποτελέσαμε μέρος του.

Ο δημιουργός της σειράς "Vikings", ο Michael Hirst, είχε πει κάτι παρόμοιο. Δεν ήταν η σειρά που δημιούργησε το κύμα ενδιαφέροντος για τους Βίκινγκς, αλλά το αντίθετο. Για 10-15 χρόνια προσπαθούσε να την υλοποιήσει, αλλά κανένας δεν ήθελε να επενδύσει σε αυτή. Μέχρι που αυτό το ρεύμα άρχισε να αναπτύσσεται και έτσι η σειρά μπόρεσε να γίνει πραγματικότητα.

Με τον ίδιο τρόπο, οι "Vikings" βοήθησαν τους Wardruna, αλλά και οι Wardruna βοήθησαν τους "Vikings".

Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ τη λέξη «Βίκινγκ» για να περιγράψω τη μουσική μου. Είναι μια υπερβολικά παρερμηνευμένη λέξη

Είπες πριν ότι κάποιοι πιστεύουν πως η μουσική σας αφορά τους Βίκινγκς. Νιώθεις ότι η μουσική σας έχει παρερμηνευθεί ή χρησιμοποιηθεί λάθος από τους θαυμαστές σας;

Ναι, αλλά αυτό είναι φυσιολογικό. Όταν κυκλοφορείς μουσική, από τη στιγμή που τη δίνεις στον κόσμο, την παραχωρείς. Δεν έχω έλεγχο πάνω σε αυτό.

Όμως, ήμουν πάντα πολύ ξεκάθαρος όταν μιλούσα για τη μουσική μου. Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ τη λέξη "Βίκινγκ" για να την περιγράψω. Είναι μια υπερβολικά παρερμηνευμένη λέξη. Αναφέρεται σε μια πολύ μικρή χρονική περίοδο και μια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Δεν μπορεί να αντιπροσωπεύει ολόκληρο τον σκανδιναβικό πολιτισμό χιλιάδων ετών.

Πώς φαντάζεσαι τους Wardruna σε 10 χρόνια; Ποια θα ήθελες να είναι η κληρονομιά που θα αφήσετε πίσω;

Δεν ξέρω. Ελπίζω να συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε, να συναντάμε ανθρώπους και να τραγουδάμε σε όμορφα μέρη. Και ελπίζω να έχω ακόμα πράγματα να πω. Γιατί αν νιώσω ότι δεν έχω κάτι άλλο να πω, τότε θα σταματήσω.

Ίσως χρειαστεί να γράψεις ένα βιβλίο για να κρατήσεις ζωντανό το πάθος σου σε 10 χρόνια…

Ίσως! Δεν έχω σχέδια να κάνω κάτι άλλο, αλλά ποτέ δεν ξέρεις. 10 χρόνια είναι μακριά… αλλά και τόσο κοντά. Όσο μεγαλώνεις, τόσο πιο γρήγορα περνάει ο χρόνος…

Photo Credits: Sebastian Lom / Murten Munthe / Romain Ballez