Neil Fallon: «Η ζωντανή μουσική είναι μαζί μας πολύ περισσότερο από το mp3»

Εν μέσω ενός διαλείμματος από της περιοδεία για την προώθηση του τελευταίου τους δίσκου "Book Of Bad Decisions", ο Παντελής Κουρέλης ανέκρινε εξοντωτικά μέσω skype τον ορεξάτο Neil Fallon, τραγουδιστή των Clutch, κάνοντάς του ερωτήσεις τόσο δικής του έμπνευσης, όσο και έμπνευσης της Αθανασίας Χρυσανθοπούλου. Ο Neil διέθεσε ακόμα και τον ιερό χρόνο του γυμναστηρίου του για να μας απαντήσει αν οι Clutch έχουν κάποια μαγική συνταγή και έχουν κρατήσει την ίδια σύνθεση εδώ και 30 χρόνια, πότε έκανε τα πρώτα του μαθήματα κιθάρας και φωνητικής, πόσο προβάρουν πριν τις περιοδείες, πόσες μπύρες πίνει μετά από κάθε συναυλία, πόσο πολύ του αρέσουν οι Lennon Claypool Delirium και γιατί κρατάει ένα ποδοσφαιρικό κασκόλ από τη Γαλλία στο υπόγειό του. Χάριν πιστότερης απόδοσης της ατμόσφαιρας της κουβέντας, έχει διατηρηθεί το στυλ της τηλεφωνικής επικοινωνίας.

Καλημέρα Neil!

Καλημέρα! Πώς είσαι;

Μια χαρά, ευχαριστώ! Εσύ;

Καλά. Δώσε μου μισό λεπτό να σε βάλω στην ανοιχτή ακρόαση... κάτσε να δω αν θα μπορέσω να το κάνω... μου έχουν αλλάξει το skype... λοιπόν, ας το κάνουμε με τον παραδοσιακό τρόπο.

Μπορώ να περιμένω.

Όχι, γιατί αυτό που θα συμβεί είναι ότι θα καταλήξω να στο κλείσω, χτυπώντας κατά λάθος κάποιο από όλα αυτά τα κουμπιά.

Χαχα, εντάξει τότε! Λοιπόν, είμαι ο Παντελής και σε παίρνω εκ μέρους του Rocking.gr. Χαίρομαι για την ευκαιρία που έχουμε γι' αυτήν την κουβέντα. Είσαι σύμφωνος να ξεκινήσω με μερικές ερωτήσεις και να δούμε πώς θα πάει;

Ναι, σίγουρα, ευχαριστώ.

Ωραία. Πρώτα-πρώτα, επίτρεψέ μου να σε πάω αρκετό καιρό πίσω. Μπορείς να μου πεις πώς ξεκίνησαν οι Clutch; Ξέρω ότι ήσασταν συμμαθητές με τα άλλα μέλη, αλλά μπορείς να μοιραστείς μαζί μας κάποια επιπλέον πληροφορία;

Κοίτα να δεις, όταν ήμασταν στα εφηβικά μας χρόνια, τόσο εμείς όσο και πιθανότατα αρκετά άλλα παιδιά θέλαμε απλώς να ξεκινήσουμε μπάντες γιατί ήταν διασκεδαστικό. Είχαμε αρκετά διαφορετικά συγκροτήματα και ήμασταν το κομμάτι εκείνο του σχολείου στο οποίο άρεσε το heavy metal, το punk rock, το hardcore και όλα αυτά τα πράγματα. Ξέρεις, εκείνη την εποχή μοιάζαμε πολύ περισσότερο σαν μια μειονότητα στο σχολείο. Δεν νομίζω ότι το metal ήταν τόσο δημοφιλές όσο είναι αυτές τις μέρες, αλλά για εμάς ήταν μια καλή διέξοδος, μια απόδραση.

Εννοείς για τους εφήβους;

Ναι. Ήμασταν έφηβοι που εκτονωνόμασταν, ξεθυμαίναμε. Όταν τελείωσα το σχολείο, σχεδόν παράτησα και το συγκρότημα σκεπτόμενος ότι αυτό θα είναι το τέλος των Clutch. Ο Jean Paul, ο Tim και ο Dan έφεραν τότε έναν άλλο τύπο που τραγουδούσε μαζί τους, αλλά αυτός δεν μπορούσε να παίξει σε κάποιες συναυλίες. Τα παιδιά με ήξεραν από το σχολείο, οπότε μου τηλεφώνησαν και μου ζήτησαν να αναπληρώσω τον άλλον και κάπως έτσι έχω φτάσει να τον αναπληρώνω από τότε μέχρι και σήμερα!

Έχετε το ίδιο line-up για σχεδόν 30 χρόνια, το οποίο εκτός από εντυπωσιακό, είναι επίσης και πολύ σπάνιο στην μουσική βιομηχανία. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιο μυστικό ή κάποια μαγική συνταγή - ποια είναι η γνώμη σου; Πώς το έχετε καταφέρει αυτό;

Νομίζω ότι είναι μια σειρά από πράγματα. Το ένα είναι ότι μοιραζόμαστε τις ίδιες αρχές γύρω από τη δουλειά, έχουμε το ίδιο work ethic. Ποτέ στη διάρκεια ζωής της μπάντας δεν είχαμε σκεπτικό όπως το «ας το κάνουμε αυτό για μια εβδομάδα» ή το «πάμε να γίνουμε πλούσιοι και διάσημοι» ή κάτι παρόμοιο. Το κάναμε γιατί ήταν διασκεδαστικό και το κάνουμε ακόμα γιατί είναι ακόμα διασκεδαστικό. Πρέπει να βγαίνεις εκεί έξω και να βελτιώνεσαι και να κάνεις συναυλίες επί συναυλιών και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να είναι με πολλούς τρόπους η ανταμοιβή σου. Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης και τύχη ως έναν βαθμό. Πολλές μπάντες έκαναν το ίδιο με μας, αλλά δεν κατέληξαν στο ίδιο σημείο, για οποιονδήποτε λόγο. Όσο μεγαλώνουμε και όσο αυτή η κατάσταση συνεχίζεται, τόσο περισσότερο νομίζω ότι την εκτιμούμε και δεν τη θεωρούμε δεδομένη. Πολλά συγκροτήματα που ξέρω έμοιαζαν να περνάνε υπέροχα και ξαφνικά ήταν σαν κάποιος να τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια τους. Είτε για λόγους υγείας, είτε γιατί τα μέλη απλά δεν μπορούσαν να τα πάνε καλά. Ευτυχώς, χτύπα ξύλο, δεν έχουμε τέτοια θέματα. Απλώς εξακολουθεί να μας αρέσει να βγαίνουμε στη σκηνή και να παίζουμε ακριβώς όπως μας άρεσε και το 1990. Α, οπωδήποτε χρειάζεται και καλή αίσθηση του χιούμορ - πρέπει να μπορείς να αυτοσαρκάζεσαι.

Εξακολουθεί να μας αρέσει να βγαίνουμε στη σκηνή και να παίζουμε ακριβώς όπως μας άρεσε και το 1990

Επίσης είναι πολύ δύσκολο να ξεπεράσετε και τη ρουτίνα - γι' αυτό και λέω ότι είναι εντυπωσιακό που είστε ακόμα με την ίδια σύνθεση.

Και ξέρεις ποιο είναι το θέμα; Ότι δε μας φαίνεται πως έχει περάσει και τόσος πολύς καιρός! Που στην πραγματικότητα έχει περάσει, γιατί κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη και βλέπω όλες αυτές τις γκρίζες τρίχες στη γενειάδα μου! Όμως, δεν το αισθανόμαστε και ποτέ δεν το αισθανθήκαμε ως δουλειά. Σίγουρα έχουν υπάρξει στιγμές που το συγκρότημα έχει βρεθεί σε πολύ δύσκολες καταστάσεις, βασικά να ζούμε μέσα σε ένα φορτηγάκι ή να αναρωτιόμαστε αν θα τα καταφέρουμε μέχρι την επόμενη χρονιά. Αλλά αυτό που μας έκανε να ξεπερνάμε αυτές τις στιγμές ήταν το να μπαίνουμε μέσα στο club και να παίζουμε μια συναυλία. Είναι λίγο σα ναρκωτικό όλο αυτό, σα να δοκιμάζεις λίγο και μετά να θέλεις να δοκιμάσεις και πάλι και πάλι και πάλι...

...και να θέλεις κι άλλο κι άλλο κι άλλο.

Ναι, ακριβώς. Δε λειτουργεί απαραιτήτως με βάση το μέγεθος του κοινού. Εννοώ, δε χρειάζεται την επόμενη φορά το κοινό να είναι διπλάσιο σε αριθμό. Το θέμα είναι ακριβώς η αντίδραση του κοινού.

Θέλετε δηλαδή να συνεχίζεται όλο αυτό. Δε σας ενδιαφέρει τόσο πολύ το να μεγαλώνει, όσο το να συνεχίζεται, αυτό καταλαβαίνω ότι εννοείς.

Ναι, έτσι είναι. Έτσι το βλέπω στο σημείο που έχουμε φτάσει σήμερα. Μου πήρε πολύ χρόνο για να καταλήξω σε αυτό το συμπέρασμα, αλλά σε αυτό το σημείο η ζωή μου, η δουλειά μου αν θέλει κάποιος να το αποκαλέσει έτσι, είναι να γράφω μουσική, να παίζω μουσική και να βγάζω τα προς το ζην μέσα από τις δημιουργικές τέχνες. Αυτό είναι ένα πολύ σπάνιο πράγμα και είμαι πολύ ευγνώμων γι' αυτό και θα κάνουμε ό, τι μπορούμε για να το δούμε να συνεχίζεται.

Αν ήσουν 18 χρονών πάλι τώρα, θα προσπαθούσες και πάλι να γίνεις μουσικός και να είσαι σε μια μπάντα; Φαντάζομαι ότι είσαι ικανοποιημένος με τα επιτεύγματά σου ως επαγγελματίας μουσικός, σωστά; Θα το έκανες και πάλι λοιπόν;

Είμαι ικανοποιημένος, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που θα άλλαζα. Νομίζω ότι ένα από αυτά θα ήταν ακριβώς αυτό που μόλις είπες, γιατί όταν ήμουν 18 χρονών δεν πίστευα ότι θα έχουμε αυτή την εξέλιξη κι έτσι δεν πήρα τα πράγματα πολύ στα σοβαρά. Νόμιζα ότι θα το κάνουμε αυτό για μερικά χρόνια και στη συνέχεια απλώς θα έπιανα μια δουλειά που θα μισούσα. Νομίζω ότι θα ήθελα να το είχα πάρει πιο σοβαρά τότε και ίσως να έκανα κάποια μαθήματα φωνητικής πίσω στο 1993 - πήρα το πρώτο μου μάθημα πριν από ένα χρόνο Επίσης, εύχομαι να είχα κάνει περισσότερα μαθήματα κιθάρας από νωρίς. Συνεχώς το ανέβαλλα με τη δικαιολογία ότι θα κάναμε ακόμα μερικές συναυλίες και θα το έκανα μετά. Ο Jenn Paul και ο Tim ήταν τα παιδιά στο σχολείο που ήταν οι πιο αποφασισμένοι ότι τελικά θα έπαιζαν σε μια rock and roll μπάντα με οποιονδήποτε τρόπο και ήταν αφοσιωμένοι σε αυτό. Και σε κάποιο βαθμό, εγώ συμπαρασύρθηκα λίγο από αυτή τους την αφοσίωση.

Όταν ήμουν 18 χρονών δεν πίστευα ότι θα έχουμε αυτή την εξέλιξη. Νόμιζα ότι θα το κάνουμε αυτό για μερικά χρόνια και στη συνέχεια απλώς θα έπιανα μια δουλειά που θα μισούσα

Είπες ότι έκανες μαθήματα κιθάρας αρκετά αργά. Πότε αγόρασες την πρώτη σου κιθάρα και ξεκίνησες να παίζεις;

Θα έλεγα πιθανότατα το 1995...

Ουάου, αρκετά μετά που ξεκινήσατε την μπάντα δηλαδή.

Ναι. Δεν πολυήξερα τι έκανα στην αρχή. Εννοώ, είχα μια εντελώς μάπα κιθάρα στο σχολείο και ήταν η μόνη κιθάρα που είχα και θεωρούσα ότι ήταν αδύνατο για μένα να παίξω κιθάρα γενικώς. Ώσπου ένας φίλος μου προσπάθησε να παίξει με αυτήν και μου είπε «αυτή η κιθάρα είναι αδύνατο να παιχτεί», οπότε απογοητεύτηκα πολύ που είχα μια τόσο σκατένια κιθάρα. Το 1995 αγόρασα μια Gibson SG και με το που την έπαιξα διαπίστωσα πόσο εύκολη είναι στο παίξιμο. Το πρώτο μου μάθημα πάντως δεν το έκανα παρά μόνο το 1997, σχεδόν 10 χρόνια δηλαδή από τότε που αποφοίτησα από το σχολείο. Δεν ήμουν ποτέ ο πιο φανατικός λάτρης της κιθάρας ως έφηβος.

Τό 'πιασα! Ξέρω ότι ο Jean Paul (Gaster - ο drummer της μπάντας) έχει ένα side project ονόματι King Hobo και μάλιστα διάβασα ότι σε λίγες βδομάδες πρόκειται να κυκλοφορήσουν τον δεύτερο δίσκο τους. Οι υπόλοιποι έχετε κάποιο side project; Εσύ συγκεκριμένα, ενδιαφέρεσαι να εξάγεις τη δημιουργικότητά σου μέσω ενός side project ή είσαι συγκεντρωμένος στους Clutch;

Το έχω κάνει αυτό στο παρελθόν, αλλά τώρα είμαι της άποψης ότι... κοίταξε, είμαι ευτυχισμένος στους Clutch. Είναι ήδη αρκετά δύσκολο να γράφω στίχους για τους Clutch, οπότε το να γράφω συστηματικά για παραπάνω από μια μπάντα νομίζω ότι θα εξαντλούσε τελείως την έμπνευσή μου. Κάθομαι και γράφω κάποια δικά μου πράγματα για πλάκα, τα οποία ίσως κάποια μέρα κυκλοφορήσουν, αλλά ίσως και όχι. Για τώρα όμως, οι Clutch είναι το μόνο πράγμα που με απασχολεί δημιουργικά και δε βλέπω αυτό να αλλάζει στο εγγύς μέλλον.

Μπορώ να σου κάνω κάποιες ερωτήσεις για τον τελευταίο σας δίσκο, "Book Of Bad Decisions";

Ναι, βέβαια.

Διάβασα κάπου, στο internet μάλλον, ότι η συμβουλή που δίνετε μέσα από το "Book Of Bad Decisions" είναι το να σκέφτεται κάποιος λογικά και όχι συναισθηματικά. Γιατί έχετε αυτήν την οπτική;

Λοιπόν, κοίτα να δεις... δεν ξέρω που ακριβώς το διάβασες αυτό, αλλά θα έλεγα ότι προσωπικά είμαι περισσότερο συναισθηματικό παρά λογικό άτομο. Επομένως, το βλέπω λίγο σα να δίνω αυτή τη συμβουλή πιο πολύ προς τον εαυτό μου, σα να το λέω για να το ακούσω εγώ ο ίδιος πρώτα-πρώτα, γιατί ξέρω ότι έχω πάρει πολύ κακές αποφάσεις ενώ ήμουν είτε πολύ θυμωμένος είτε πολύ λυπημένος.

Κατάλαβα, είναι περισσότερο μια υπενθύμιση προς τον ίδιο σου τον εαυτό.

Ακριβώς. Χρειάζεται προσπάθεια για να μπορέσεις να κάνεις ένα βήμα πίσω και να δεις τη «μεγάλη εικόνα». Από την άλλη βέβαια, πιστεύω ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες είναι συναισθηματικοί άνθρωποι, είναι μάλλον η φύση μας τέτοια. Αλλά νομίζω ότι είναι σημαντικό να μπορείς να μπολιάζεις αυτό το συναίσθημα με μια δόση λογικής.

Γνωρίζω ότι είστε στη μέση μιας περιοδείας για την προώθηση του "Book Of Bad Decisions", αλλά παρ' όλα αυτά, μήπως έχουν περάσει από το μυαλό σας σκέψεις για να ηχογραφήσετε νέο υλικό ή για να βγάλετε τον επόμενό σας δίσκο; Ή μήπως είστε αφοσιωμένοι αποκλειστικά στην περιοδεία σας αυτή τη στιγμή;

Λοιπόν, θα εξακολουθήσουμε να περιοδεύουμε υποστηρίζοντας το "Book Of Bad Decisions" για κάποιο διάστημα ακόμα, αλλά ταυτόχρονα κάνουμε και κάτι σαν πείραμα. Σκεφτόμαστε να ηχογραφήσουμε μερικά singles και να τα κυκλοφορήσουμε ψηφιακά αντί να περιμένουμε δύο ή τρία χρόνια για να βγάλουμε ένα album. Μέχρι στιγμής έχουμε ηχογραφήσει ορισμένες διασκευές. Η πρώτη θα βγει μάλλον τον επόμενο μήνα και μετά από λίγο - ίσως μετά από έναν ακόμα μήνα - θα βγει η επόμενη, μετά από έναν ακόμα μήνα η τρίτη και το πράγμα θα προχωρήσει κάπως έτσι. Θα το δοκιμάσουμε ακριβώς για να δούμε πώς θα λειτουργήσει, μιας και αυτός είναι ένας εντελώς νέος τρόπος κυκλοφορίας της μουσικής. Ταυτόχρονα όμως, είναι και ένας πολύ παλιός τρόπος να βγάζεις μουσική, αφού παλιότερα οι καλλιτέχνες συνήθιζαν να κυκλοφορούν singles, οπότε θα δούμε πώς θα πάει το πράγμα. Θα ήθελα εδώ να σου πω ότι προτιμώ να γράφω original υλικό για τη χρονική διάρκεια ενός άλμπουμ αντί για διάσπαρτα κομμάτια - δεν έχουμε αρχίσει όμως να το κάνουμε αυτό.

Ωραία. Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μουσικό είδος που θα θέλατε να εξερευνήσετε στον επόμενο δίσκο σας; Ή ίσως κάποιο νέο μουσικό όργανο με το οποίο θα θέλατε να πειραματιστείτε; Μια νέα διάσταση στη μουσική σας ίσως;

Το μόνο πράγμα με το οποίο ψιλοασχολούμαι εκτός από την κιθάρα, είναι το banjo. Δε νομίζω όμως ότι πρόκειται να βγάλουμε κάποιον bluegrass δίσκο σύντομα... Έχω επίσης ασχοληθεί περισσότερο με να τραγουδάω, γιατί νομίζω ότι το έχω παραμελήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσα να κάνω περισσότερα πράγματα με τη φωνή μου. Έχω αρχίσει και κάνω μαθήματα φωνητικής αρκετά τακτικά.

Το καλύτερο αποτέλεσμα βγαίνει πάντα όταν είμαστε οι τέσσερίς μας μέσα σε ένα δωμάτιο και απλά παίζουμε ένα riff και λέμε "καλά, αυτό είναι και γαμώ" και κάποιος προτείνει ή αλλάζει κάτι και τελικά χωρίς να το καταλάβουμε έχω έτοιμους και τους στίχους

Θα ήθελα να σε ρωτήσω ποια είναι η δημιουργική διαδικασία που ακολουθείτε όταν φτιάχνετε έναν νέο δίσκο. Δουλεύετε ο καθένας μόνος και φέρνετε έτοιμες ιδέες στο studio τις οποίες εξελίσσετε όλοι μαζί ή ο καθένας σας φέρνει τραγούδια έτοιμα για ηχογράφηση;

Ο τρόπος μας έχει λίγο κι από τα δύο. Αποφασίσαμε για τον τελευταίο δίσκο ότι δεν θα συναντιόμασταν για πρόβες μέχρι ο καθένας από εμάς να έχει τουλάχιστον μια ιδέα. Όποτε συνέβαινε αυτό, συναντιόμασταν και καταγράφαμε αυτές τις ιδέες. Συνεχίσαμε να το κάνουμε αυτό για μήνες και μήνες και τελικά επιλέξαμε τα κομμάτια που έγιναν cool και ξεχώρισαν Όσον αφορά τους στίχους, τους γράφω όλους μόνος μου, στην απομόνωση. Μερικές φορές γράφω και ολόκληρα τραγούδια στην απομόνωση, αλλά νομίζω ότι το καλύτερο αποτέλεσμα βγαίνει πάντα όταν είμαστε οι τέσσερίς μας μέσα σε ένα δωμάτιο και απλά παίζουμε ένα riff και λέμε «καλά, αυτό είναι και γαμώ» και κάποιος προτείνει ή αλλάζει κάτι και τελικά χωρίς να το καταλάβουμε έχω έτοιμους και τους στίχους. Αυτό βέβαια είναι που παίρνει και τον περισσότερο χρόνο συνολικά.

Αλλά έχει όμως και το καλύτερο αποτέλεσμα!

Νομίζω ότι αυτός ήταν ο τρόπος μας πάντοτε. Δε βλέπω να αλλάζει ποτέ, αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουμε, μας βγαίνει φυσικά και δεν ξέρω κάποιον άλλον τρόπο για να το κάνω.

Σχετικά με την περιοδεία, πώς πάει η τρέχουσα; Πώς είναι γενικότερα το να περιοδεύεις; Το διασκεδάζεις ή πλέον βαριέσαι να είσαι όλη μέρα στον δρόμο (ο Neil γελάει), λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό το πράγμα το κάνετε για πάρα πολύ καιρό;

Λοιπόν, αυτή τη στιγμή είμαι στο σπίτι και γενικώς είμαστε στα σπίτια μας για περίπου έξι εβδομάδες. Είχαμε αρκετό χρόνο off αυτήν την άνοιξη, αλλά θα ξαναρχίσουμε σύντομα τις συναυλίες. Η επόμενη περιοδεία που έχουμε είναι αυτή η ευρωπαϊκή που θα μας φέρει και στην Ελλάδα. Ξέρεις, η περιοδεία μπορεί να είναι βαρετή, αλλά και πάλι, αν βρίσκεσαι σε μια βαρετή πόλη, θα είσαι σε άλλη πόλη την επόμενη μέρα. Οι ίδιες οι συναυλίες δεν είναι ποτέ βαρετές. Ίσως μερικές φορές το πλήθος μπορεί να είναι λίγο βαρετό, αλλά αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια. Σε κάθε περίπτωση, προτιμώ να βαριέμαι ενώ βρίσκομαι σε περιοδεία παρά να βαριέμαι πίσω από ένα γραφείο.

Είσαι ξεκάθαρος!

Σε όλους μας λείπουν οι οικογένειές μας, αλλά ευτυχώς ζούμε στην εποχή του FaceTime και των κινητών τηλεφώνων και αυτό μας επιτρέπει να παραμένουμε σε επαφή μαζί τους. Άσε που όταν επιστρέφουμε σπίτι, είμαστε εκεί 24 ώρες το 24ωρο, δε χρειάζεται να πάμε πουθενά αλλού κι αυτό είναι πολύ ωραίο.

Ναι, αυτό είναι όντως υπέροχο. Τώρα που έχετε τη μπάντα για μεγάλο χρονικό διάστημα και έχετε παίξει πολλές συναυλίες και είστε έμπειροι, ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε στη σκηνή πια; Σίγουρα δεν είναι οι προκλήσεις ενός νέου, αλλά αντιμετωπίζετε κι εσείς προκλήσεις. Ποιες είναι αυτές;

Νομίζω ότι αυτές οι προκλήσεις είναι μόνο σωματικές προκλήσεις πια, γιατί νοητικά σκέφτομαι ότι όλοι μας πηγαίνουμε με αυτόματο πιλότο. Είναι κάπως σαν τη μυϊκή μνήμη σε αυτό το σημείο που βρισκόμαστε πια. Όταν είσαι 22 χρονών μπορείς να πίνεις 20 μπύρες το βράδυ και να τρως πίτσα και να συμπεριφέρεσαι στον εαυτό σου σα να είναι σκουπιδοτενεκές, αλλά στα 47 δεν μπορείς πλέον να το κάνεις αυτό. Όμως, είναι και δύσκολο να κόψεις αυτή τη συνήθεια. Μετά από μια συναυλία είναι δύσκολο να μην πιεις 20 μπύρες (γελάω). Αυτή, ναι, είναι μια μεγάλη πρόκληση. Κάθε βράδυ πρέπει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου «έχεις να παίξεις πάλι αύριο», αλλά μερικές φορές είναι δύσκολο να το θυμηθώ στη 1 ώρα το πρωί.

Συναντιόμαστε πιθανότατα την προηγούμενη εβδομάδα από το ξεκίνημα της περιοδείας και προβάρουμε το set που σχεδιάζουμε να παίξουμε την πρώτη νύχτα. Αν θέλουμε να προσθέσουμε ένα-δυο νέα τραγούδια, τα προβάρουμε για soundcheck την επόμενη μέρα

Κρίνοντας από το γεγονός ότι στις ζωντανές εμφανίσεις σας δεν έχετε σταθερό setlist αλλά κάθε βράδυ παίζετε διαφορετικά τραγούδια, πόσο εξασκείστε όταν δεν περιοδεύετε;

Όσον αφορά την εξάσκηση στα τραγούδια που έχουμε ήδη γράψει, είναι συγκλονιστικά πολύ μικρή. Υπήρξαν στιγμές όπου δεν έχουμε προβάρει για μήνες και στη συνέχεια συναντηθήκαμε σε ένα φεστιβάλ και απλώς ελπίσαμε για το καλύτερο (γελάω). Αλλά όταν έχουμε ελεύθερο χρόνο πριν από κάποια περιοδεία, όπως τώρα για παράδειγμα, συναντιόμαστε πιθανότατα την προηγούμενη εβδομάδα από το ξεκίνημα της περιοδείας και προβάρουμε το set που σχεδιάζουμε να παίξουμε την πρώτη νύχτα. Αν θέλουμε να προσθέσουμε ένα-δυο νέα τραγούδια, τα προβάρουμε για soundcheck την επόμενη μέρα. Συνήθως πάντως όταν βρισκόμαστε όλοι μαζί στο studio προτιμάμε να τζαμάρουμε και να γράφουμε νέο υλικό από το να προβάρουμε τα παλιά μας κομμάτια.

Τα τέσσερα μέλη, μένετε κοντά ο ένας στον άλλο; Ρωτάω για να δω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να βρεθείτε για πρόβα.

Το studio μας είναι πολύ κοντά στο σπίτι του Jean Paul, αλλά από του Tim και το δικό μου είναι περίπου 50 μίλια. Επομένως, μπορούμε να είμαστε εκεί σε καμιά ώρα. Δεν είναι κι άσχημα.

Έχετε σκεφτεί ποτέ να παίξετε έναν ολόκληρο δίσκο σε κάποια συναυλία ή σε μια περιοδεία ή δε σας εξιτάρει καθόλου μια τέτοια ιδέα;

Υπήρξε μια εποχή που παίζαμε τον ομώνυμο δίσκο από την αρχή ως το τέλος, αλλά τελικά ένας δίσκος μπορεί να ρέει καλά όταν τον ακούς σπίτι σου, αλλά μπορεί να μη ρέει το ίδιο καλά στη σκηνή. Αυτό ήταν πριν από τουλάχιστον 10 χρόνια, έτσι νομίζω ότι δεν είμαστε και πολύ ενθουσιώδεις με αυτή την ιδέα, αλλά δεν την απορρίπτουμε και εντελώς.

Κατάλαβα. Σας έχει ποτέ συμβεί μια ιδέα για ένα τραγούδι να σας έρθει την ώρα που παίζετε στη σκηνή;

Ναι, έχει συμβεί αρκετές φορές, αλλά μόνο με στίχους. Μερικές φορές η μπάντα τζαμάρει λίγο εκτεταμένα κι εγώ απλά πηγαίνω στην άκρη της σκηνής και προσπαθώ να φαίνομαι απασχολημένος, ενώ σκέφτομαι στίχους. Παλιότερα κρατούσα μαζί μου ένα κομμάτι χαρτί κι ένα μολύβι και τους έγραφα... Τώρα προσπαθώ να τους θυμηθώ μετά το τέλος της συναυλίας, αλλά δεν τα καταφέρνω πάντα. Μόνο μερικές φορές.

Τώρα μερικές πιο προσωπικές ερωτήσεις. Εννοώ, περισσότερο για σένα και όχι τόσο για την μπάντα. Τι μουσική ακούς; Έχεις κάποιον all-time αγαπημένο καλλιτέχνη ή δίσκο;

Ακούω πολύ από αυτό που αποκαλείται σήμερα classic rock. Ακούω κλασσική μουσική όταν οδηγώ, γιατί κρατάει την πίεσή μου χαμηλή. Μου αρέσει το blues. Πρόσφατα άκουγα τον καινούργιο δίσκο των Rodrigo y Gabriella, μου αρέσουν πάρα πολύ. Υπάρχει επίσης μια μπάντα που λέγεται All Them Witches που μου αρέσει αρκετά...

Τους ξέρω!

Ναι, είναι πολύ καλοί. Μου αρέσουν οι παλιοί King Crimson. Ακούω πολλή παλιά μουσική, γιατί στις μέρες μας το internet έχει ξαφνικά κάνει διαθέσιμη όλη αυτή τη μουσική από το παρελθόν η οποία δε θα μπορούσε να φτάσει στ’ αυτιά μου με άλλον τρόπο. Βλέπω και παλιά βίντεο του Buddy Guy στο YouTube - δεν είναι και κάτι το εξωτικό!

Άκουσες πρόσφατα κάποια μπάντα ή κάποιον δίσκο που να σε εντυπωσίασε;

Ξέρεις ποιους είδα τις προάλλες και ήταν πραγματικά πάρα πολύ καλοί; Τους Lennon Claypool Delirium. Δεν ξέρω αν τους γνωρίζεις, είναι ο Sean Lennon και ο Les Claypool. Έχουν βγάλει δύο δίσκους, ο ένας βγήκε πολύ πρόσφατα και τους είδα να παίζουν τον προηγούμενο μήνα και ήταν φοβεροί. Ακουγόντουσαν κάπως σαν ψυχεδελικοί πρώιμοι King Crimson και ο Sean Lennon έχει φανταστική φωνή - στους προτείνω ανεπιφύλακτα.

Γνωρίζω τους μουσικούς, αλλά δε γνώριζα ότι είχαν συνεργαστεί. Θα τους ψάξω, σ’ ευχαριστώ! Λοιπόν, πόσο εύκολο είναι να χωρέσεις μια ιστορία μέσα στα τέσσερα λεπτά που διαρκεί ένα τραγούδι; Πώς μπορείς να πεις μια ιστορία μέσα σε τόσο λίγο χρόνο;

Αυτό είναι πραγματικά pain in the ass. Κάνοντας αυτοκριτική, νομίζω ότι μερικές φορές προσπαθώ να χωρέσω πάρα πολλά σε ένα τραγούδι. Πρέπει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι γράφω ένα rock and roll τραγούδι και δε συμμετέχω σε κάποιον διαγωνισμό σύντομων ιστοριών. Όμως, προσπαθώ να γράφω στίχους σα να είναι πράξεις κάποιου θεατρικού έργου. Μερικές φορές αυτό κολλάει καλά, αλλά γνωρίζω επίσης ότι ο ακροατής πρέπει να προσπαθήσει αρκετά για να ταυτιστεί με τις πιο αόριστες ή αφηρημένες ιδέες που μπορεί να μην είναι προφανείς. Μου αρέσει να το κάνω αυτό, γιατί το βρίσκω πιο εύκολο να τραγουδάω κάθε βράδυ τραγούδια που μοιάζουν με ιστορίες παρά με εγγραφές ενός ημερολογίου.

Τις προάλλες είδα τους Lennon Claypool Delirium και ήταν πραγματικά πάρα πολύ καλοί. Ο Sean Lennon έχει φανταστική φωνή - στους προτείνω ανεπιφύλακτα

Υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα από τα οποία αντλείς έμπνευση για τους στίχους σου;

Υπάρχουν μερικές διαφορετικές κατηγορίες. Υπάρχει αυτό το είδος της παρανοϊκής επιστημονικής φαντασίας που ξέρετε ότι μου αρέσει, όπως ο Philip K Dick. Μου αρέσουν και άλλα σκοτεινά και γοτθικά θέματα που μπορεί κανείς να βρει στον Leonard Cohen, στον Nick Cave και στον Tom Waits. Νομίζω ότι σε τέτοια τραγούδια αυτό που μου αρέσει είναι η αίσθηση απόδρασης από την πραγματικότητα που εκπέμπουν, είτε πρόκειται για επιστημονική φαντασία είτε για κάποια σουρεαλιστική γοτθική ατμόσφαιρα. Δε λέω ότι είμαστε οι Sisters Of Mercy, αλλά νομίζω ότι μερικές φορές αυτό το είδος ψυχικής διάθεσης ταιριάζει σε συγκεκριμένα τραγούδια – ειδικά αν είναι σε μινόρε ή αν είναι σε πιο αργό ρυθμό.

Γράφεις στίχους ειδικά για τη φωνή σου; Εννοώ, τους προσαρμόζεις ώστε να ταιριάζουν σε αυτή;

Καταλήγω να πρέπει να το κάνω. Δεν ξεκινάω έτσι, γιατί συνθέτω και ηχογραφώ demos στο υπόγειό μου και πολύ συχνά αυτό συμβαίνει αργά το βράδυ. Τραγουδάω falsetto γιατί είναι πολύ ήσυχο και όταν τραγουδώ falsetto στη 1 η ώρα το πρωί στο υπόγειο, στ’ αυτιά μου ακούγομαι σαν τον Robert Plant. Αλλά τη μέρα πηγαίνω στο studio και όταν αρχίζω να βελάζω στο μικρόφωνο λέω «καλά, αυτό δεν πρόκειται να δουλέψει». Έτσι, κάπου σε αυτό το σημείο αναγκάζομαι να αλλάξω τον τρόπο που τραγουδάω και να τον προσαρμόσω στο εύρος και στον χαρακτήρα της φωνής μου. Μερικές φορές αυτό που ακούω μέσα στο κεφάλι μου δεν είναι αυτό που μπορώ να κάνω μπροστά από ένα μικρόφωνο.

Κατάλαβα, το φαντάζεσαι κάπως και τελικά αναγκάζεσαι να το αλλάξεις και να το προσαρμόσεις σε κάτι άλλο. Λοιπόν, τι ενέπνευσε το τραγούδι "Emily Dickinson";

Έχει να κάνει με το σπίτι που ζούσαμε όλοι μαζί στη Δυτική Βιρτζίνια πριν από περίπου 20 χρόνια. Ήταν ένα πολύ παλιό σπίτι, με βάση τα αμερικανικά πρότυπα, χτισμένο το 1780. Για μένα ήταν... είχε ένα είδος πολύ βαριάς ατμόσφαιρας και κάθε φορά που έφτανα εκεί με το αυτοκίνητο, οραματιζόμουν μια γυναίκα της Βικτωριανής εποχής να κοιτάζει έξω το παράθυρο της σοφίτας. Όταν άκουσα τη μουσική, μου θύμησε το σπίτι και την εποχή που ζούσαμε εκεί και αυτή ήταν η προσπάθειά μου να φυλακίσω όλη αυτή την ανάμνηση σε ένα μπουκάλι. Η Emily Dickinson είναι μια άμεσα αναγνωρίσιμη Βικτωριανή φιγούρα και απλώς ήθελα να συλλάβω εκείνη την ατμόσφαιρα.

Πώς το βλέπεις, έχουμε χρόνο για μερικές ακόμα ερωτήσεις;

Ω! ναι!

Ωραία, ευχαριστώ. Είστε ήδη μπάντα για 30 χρόνια, όπως είπαμε. Σχετικά με τις τεράστιες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η μουσική δημιουργείται, προωθείται και πωλείται από τότε που ξεκινήσατε μέχρι τώρα, πώς τις βρίσκετε; Είστε άνετοι με αυτές; Τις θεωρείτε θετικές ή αρνητικές;

Επίτρεψέ μου να απαντήσω λέγοντας πρώτα-πρώτα κάτι που θα με κάνει να φανώ σα να το παίζω φιλόσοφος και συγγνώμη γι’ αυτό: η μουσική παίζεται ζωντανά για χιλιάδες χρόνια, ίσως και για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Δεν ήταν παρά μόνο τον περασμένο αιώνα που η μουσική μπόρεσε να ηχογραφηθεί και να πωληθεί επιφέροντας κέρδος. Επομένως ξέρω ότι πάντα θα υπάρχει ζήτηση από τους ανθρώπους να βλέπουν πραγματικούς μουσικούς να παίζουν μπροστά τους ζωντανά. Όσον αφορά φαινόμενα όπως το Spotify και το YouTube, σίγουρα είναι δύσκολο για ένα συγκρότημα σαν κι εμάς - ή όχι δύσκολο, αλλά σίγουρα είναι πρόκληση - να τα κατανοήσουμε, γιατί μεγαλώσαμε αγοράζοντας έναν δίσκο βινυλίου κι αυτό ήταν όλο. Δεν θα ήθελα να είμαι σε μια νέα μπάντα που προσπαθεί ξεχωρίσει μέσα από όλον τον θόρυβο εκεί έξω τώρα - δεν ξέρω πώς ένα συγκρότημα μπορεί να γίνει γνωστό σήμερα. Είμαστε κάπως τυχεροί που ξεκινήσαμε πριν από όλη αυτή την κατάσταση. Ταυτόχρονα βέβαια πιστεύω ότι αυτή είναι και θετική, γιατί πριν από το διαδίκτυο οι συναυλίες μας ήταν πολύ μικρότερες σε σχέση με τώρα. Το έχω πει και σε προηγούμενες συνεντεύξεις, η Ελλάδα είναι ένα τέλειο παράδειγμα. Θέλαμε να έρθουμε στην Ελλάδα και ο ατζέντης μας μας έλεγε «καλά, δεν έχετε πουλήσει κανέναν δίσκο στην Ελλάδα, γιατί να πάτε εκεί;» Τελικά αποφασίσαμε «εντάξει, ας πάμε εκεί γιατί μας θέλουν» και υπήρχαν τρεις χιλιάδες άνθρωποι που γνώριζαν κάθε λέξη κάθε τραγουδιού.

Η μουσική παίζεται ζωντανά για χιλιάδες χρόνια, ίσως και για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Πάντα θα υπάρχει ζήτηση από τους ανθρώπους να βλέπουν πραγματικούς μουσικούς να παίζουν μπροστά τους ζωντανά

Αυτό ήταν εντυπωσιακό, ναι.

Είναι μία από τις αγαπημένες μου συναυλίες που κάναμε ποτέ και ειλικρινά, φοβήθηκα πάρα πολύ γιατί ήταν τόσο υπερβολικά καλή. Απλώς μας έδειξε, όπως είπα, ότι η ζωντανή μουσική είναι μαζί μας για πολύ περισσότερο από ό, τι το MP3 ή το streaming ή ότι άλλο θα τα έχει πιθανόν αντικαταστήσει σε δέκα χρόνια από τώρα.

Η τεχνολογία προχωρά με γιγάντια βήματα, οπότε ναι, ποιος ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα σε λίγα χρόνια. Λοιπόν, πιστεύεις ότι η επιτυχία των συγκροτημάτων σήμερα μετριέται περισσότερο σε μέγεθος ακροατηρίου σε συναυλίες αντί για πωλήσεις δίσκων;

Ναι. Γιατί είναι δύσκολο να πεις πόσοι άνθρωποι σε ακούνε στον υπολογιστή τους ή στο τηλέφωνό τους ή σε οποιαδήποτε άλλη συσκευή έχουν. Όμως κάθε βράδυ, μπορώ να δω με τα μάτια μου πόσοι άνθρωποι έρχονται στις συναυλίες μας, αυτό είναι ένα χειροπιαστό πράγμα. Για μένα είναι με πολλούς τρόπους και πολύ πιο ανταποδοτικό, γιατί μπορώ να θυμηθώ την τελευταία μας συναυλία, αλλά δεν μπορώ να σου πω ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που είδα στο internet.

Έχεις κάποιο αγαπημένο κομμάτι merchandise ή γενικότερα αγαπημένο αναμνηστικό από παλιότερο δίσκο ή περιοδεία;

Υπάρχουν πάρα πολλά που κρέμονται... λοιπόν, μαζεύουμε πολλές αφίσες συναυλιών μας. Δεν κρατάω πολλά αντικείμενα σχετικά με τους Clutch στο σπίτι μου, τα περισσότερα τα έχουμε στην αποθήκη μας, όπως έχω ένα συγκεκριμένο πράγμα. Είναι ένα ποδοσφαιρικό κασκόλ από τη Γαλλία. Είχαμε παίξει μια συναυλία στο Παρίσι περίπου μια βδομάδα με δέκα μέρες μετά από τα όσα έγιναν στο Bataclan... ήμασταν πολύ κοντά στο να ακυρώσουμε τη συναυλία εξ’ αιτίας των γεγονότων, αλλά τελικά δεν το κάναμε και παίξαμε. Η συναισθηματική ενέργεια αυτής της συναυλίας ήταν κάτι που σχεδόν με έκανε να κλάψω επάνω στη σκηνή και ήταν κάτι τόσο θετικό, που κρατάω αυτό το κασκόλ για να μου το θυμίζει. Δεν έχω ιδέα από ποδόσφαιρο, αλλά κρατάω ένα ποδοσφαιρικό κασκόλ από τη Γαλλία στο υπόγειό μου.

Όμως έχει συναισθηματική αξία για σένα.

Ναι, είναι πολύ συναισθηματικό και μου θυμίζει πόσο σημαντικές μπορεί να είναι κάποιες συγκεκριμένες συναυλίες. Κάνουμε πολλές συναυλίες μερικές φορές μπορεί να θεωρήσουμε διάφορα πράγματα δεδομένα, αλλά στη συνέχεια συμβαίνει κάτι τέτοιο και θέτει τα πάντα υπό μια διαφορετική οπτική γωνία.

Σε κάνει να αναρωτιέσαι για τα πάντα.

Ναι, δεν παίρνεις σχεδόν τίποτα ως δεδομένο.

Δεν έχω ιδέα από ποδόσφαιρο, αλλά κρατάω ένα ποδοσφαιρικό κασκόλ από τη Γαλλία στο υπόγειό μου

Όλες οι προηγούμενες συναυλίες σας εδώ έχουν πάει πάρα πολύ καλά. Έχετε παίξει ήδη 5 φορές στην Αθήνα, τώρα έρχεστε πάλι εδώ, πάτε πάλι και στη Θεσσαλονίκη. Έχεις κάποια ανάμνηση από κάποια από τις προηγούμενες εμφανίσεις σας στην Ελλάδα ή κάποια ιδιαίτερη ιστορία να μοιραστείς μαζί μας;

Λοιπόν αρχικά στην πρώτη-πρώτη συναυλία που δώσαμε, αυτό με το οποίο πραγματικά έπαθα πλάκα ήταν ότι οι άνθρωποι ήξεραν τους στίχους σε τραγούδια ηλικίας 20 ετών - ήταν πολύ γαμάτο! Έπειτα, ήταν εκείνη η συναυλία στη Θεσσαλονίκη... καταλαβαίνω τώρα πια αυτό το πράγμα με τα καπνογόνα που συμβαίνει στην Ελλάδα. Ένα παιδί είχε ανάψει πυρσό στη μέση της συναυλίας ως ένδειξη ότι περνούσε καλά, αλλά εμείς στην αρχή δεν μπορούσαμε να το καταλάβουμε, είχαμε κοκαλώσει από τον φόβο μας. Όμως τελικά αυτή είναι μια συναυλία που χαράχτηκε στη μνήμη μου εξαιτίας αυτού του πυρσού. Επίσης θα πω κι αυτό - μιλώντας μόνο για τον εαυτό μου. Νομίζω ότι μισούσα το ελληνικό φαγητό γιατί στις ΗΠΑ το μόνο που είχαμε ήταν εξαμερικανισμένο ελληνικό φαγητό. Ε, μετά ήρθα στην Ελλάδα και πραγματικά έφαγα αληθινό ελληνικό φαγητό και τώρα είναι ένα από τα αγαπημένα μου πράγματα στον κόσμο.

Ευχαριστούμε γι’ αυτό έχουμε καλό φαγητό, ναι (γελάω).

Ναι, είναι υπέροχο, είναι πολύ καλύτερο από αυτό που σερβίρει το ελληνικό εστιατόριο εδώ στο Maryland.

Μπορώ να το καταλάβω, εντάξει!

Ναι, είναι πολύ λογικό (γελάει).

Ωραία, ωραία. Λοιπόν, καθώς επιτέλους φτάσαμε στο τέλος και δεν έχω κάποια άλλη ερώτηση, μήπως συμβαίνει να έχεις κάποιο μήνυμα για τους οπαδούς σας εδώ; Θέλεις να τους πεις κάτι, λαμβάνοντας υπόψη σου το πόσο πολύ σας αγαπάμε εδώ (γελάς);

Αν δεν ήσασταν όλοι εσείς εκεί, δεν θα ερχόμασταν κι εμείς. Σας ευχαριστούμε και το κοινό στην Ελλάδα είναι από τα καλύτερα που έχουμε παίξει στον πλανήτη Γη. Θα κοιτάξουμε να το κάνουμε πολλές πολλές φορές ακόμα στο μέλλον.

Σας περιμένουμε για να περάσουμε όλοι ωραία - αυτό συμβαίνει κάθε φορά που έρχεστε. Σας έχω δει τις τρεις από τις πέντε φορές και η μια ήταν καλύτερη από την άλλη. Αυτά από μένα, θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πολύ για το χρόνο σου και ελπίζω ότι δε σε κούρασα.

Μπα, όχι, στην πραγματικότητα χρησιμοποιώ την κουβέντα μας ως αφορμή για να καθυστερήσω να πάω στο γυμναστήριο, οπότε λειτουργεί καλά και για τους δυο μας (γελάει).

Ωραία, ωραία, κι εγώ έχω να πάω για γυμναστική μετά από εδώ (γελάω)! Δυστυχώς η δικιά μου ώρα είναι προκαθορισμένη, πρέπει να είμαι εκεί σε λίγο γιατί θα στήσω πολύ κόσμο, οπότε θα πρέπει να κλείσουμε! Γεια σου για τώρα, καλή αρχή με την περιοδεία σας και τα λέμε σε λιγότερο από δύο μήνες από κοντά.

Ακούγεται καλό.

Ευχαριστώ πολύ Neil!

Κι εγώ. Καλό απόγευμα.