Οι προσωπικότητες των '10s: Mariusz Duda

Από το σκοτάδι στο φως και πάλι στο σκοτάδι. Πάντα, όμως, με βήματα προς τα μπροστά

Από τον Χρήστο Καραδημήτρη, 13/07/2020 @ 14:10

To Rocking.gr επέλεξε τις 10 σημαντικότερες προσωπικότητες της μουσικής των '10s και σας τις παρουσιάζει. Μπορείτε να βρείτε εδώ τα υπόλοιπα άρθρα του αφιερώματος σε μια λίστα που θα ανανεώνεται συνεχώς μέχρι να δημοσιευτούν όλα.

Για να κατανοήσει κάποιος με μια γρήγορη ματιά πόσο διαφορετικά ξεκίνησε και έκλεισε την δεκαετία ο Mariuz Duda αρκεί να συγκρίνει την πρώτη και την τελευταία επίσκεψή του στη χώρα μας, έστω κι αν ο μικρόκοσμός μας δεν αποτελεί στατιστικά σημαντικό μέγεθος για την εξαγωγή ασφαλή συμπερασμάτων.

Τον Μάιο του 2010 οι Riverside (το βασικό σχήμα του Mariuzd Duda) επισκέπτονται για πρώτη φορά τη χώρα μας, έχοντας κυκλοφορήσει μεν τέσσερεις αριστουργηματικούς progressive rock/metal δίσκους αλλά παραμένοντας σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι μεταξύ «γνωστών». Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, δεν θα μάζευαν και πολύ περισσότερο κόσμο από όσους χωράει το ιστορικό μεν, ακατάλληλο δε για να ευχαριστηθείς συναυλία Rodeo. Παρά το γεγονός πως οι Πολωνοί βρίσκονται σε τροχιά εκτόξευσης ελάχιστοι ασχολούνταν μαζί τους (έξω από την πατρίδα τους) και ακόμα λιγότεροί είχαν προσέξει το προσωπικό project που είχε συστήσει ένα χρόνο νωρίτερα ο Duda, τους Lunatic Soul.

Flashforward σχεδόν δέκα χρόνια μετά, τον Μάρτιο του 2020, σε μια από τις τελευταίες συναυλίες που πραγματοποιήθηκαν πριν η πανδημία του covid-19 βάλει φρένο στις συναυλίες, οι Riverside σχεδόν γεμίζουν το Gagarin και όλοι όσοι βρίσκονται μέσα εκείνη την βραδιά παραδέχονται ότι βλέπουν μια σπουδαία, φτασμένη μπάντα.

Στο ενδιάμεσο, οι Riverside έχουν κυκλοφορήσει τρία ακόμα εξαίρετα στούντιο άλμπουμ (και κάποιες συλλογές), ενώ οι Lunatic Soul έχουν εξελιχθεί σε υπολογίσιμο, αυτόνομο μέγεθος, μετρώντας επιπλέον 4-5 κυκλοφορίες (εξαιρετικές όλες τους). Αθροιστικά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως και εντυπωσιακή η παραγωγή για την προηγούμενη δεκαετία, με τον Duda να θεωρείται πλέον από πολύ κόσμο διεθνώς ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους prog καλλιτέχνες.

Βέβαια, στην πραγματικότητα, η πορεία κατά την διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, μόνο ομαλή και εύκολη δεν ήταν για τον Mariusz. Μέσα από διάφορα γεγονότα, ήταν κυρίως η απώλεια του αδελφικού φίλου και συνοδοιπόρου του από την αρχή των Riverside, Piotr Grudzinski, το 2016, η οποία έθεσε τα πάντα σε αμφιβολία, ακόμα και τη συνέχιση του συγκροτήματος. Χρειάστηκε αρκετό σθένος για να μην αφήσει να πάνε χαμένα όλα όσα είχαν χτίσει ως τότε, καθώς, την ίδια περίοδο, ο χαμός του πατέρα του ήρθε να αυξήσει ακόμα περισσότερο το βάρος στις πλάτες του. Κάπως έτσι επανήλθε το σκοτάδι στις μουσικές του...

Διότι, η μουσική κατεύθυνση, η ατμόσφαιρα, οι μελωδίες, οι στίχοι και οι ερμηνείες του, τόσο με τους Riverside όσο και με τους Lunatic Soul πάντα αντανακλούν την εύθραυστη ψυχολογία κι είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτή. Και σχεδόν πάντα έκλιναν προς την πιο σκοτεινή/πεσιμιστική πλευρά, είτε αφορούσαν τις προσωπικές του εμπειρίες, είτε σχετιζόντουσαν με το πως έβλεπε τα πράγματα στον κόσμο.

Για πρώτη φορά άφησε μια νότα φωτός και αισιοδοξίας να διαρρεύσει μέσα από το - ίσως το καλύτερο άλμπουμ της καριέρας του - "Shrine Of New Generation Slaves" του 2013, κάτι που αντανακλάται και στην ελαφρώς λιγότερο heavy μουσική του κατεύθυνση, σε σχέση με τους προκατόχους του. Τραγούδια σαν το "The Depth Of Self-Delusion" ή το "Feel Like Falling" έμοιαζαν να ανοίγουν νέους δρόμους για την μπάντα.

Ως εκ τούτου, η στροφή σε ξεκάθαρα rock φόρμες, με ακόμα πιο έντονο Floyd στοιχείο, ακουστικές κιθάρες και - άκουσον, άκουσον - κάμποση αισιοδοξία (αλλά και μελαγχολία) του "Love, Fear And The Time Machine" το 2015 δεν ήρθε τόσο πολύ σαν έκπληξη, αλλά σαν φυσική συνέχεια.

Ακόμα και στο υπέροχα κλειστοφοβικό "Walking On A Flashlight Beam" (2014) των Lunatic Soul θα μπορούσε να εντοπίσει κάποιος ένα ίχνος φωτός, άσχετα αν είναι μίλια μακριά από αυτό που θα λέγαμε «χαρούμενη μουσική». Στην πραγματικότητα, βέβαια, δεν νομίζω πως έγραψε ποτέ τέτοια ο Mariusz.

Αλλά, όλη αυτή η αισιόδοξη πλευρά/περίοδος γκρεμίστηκε πολύ γρήγορα, το σκοτάδι επανήλθε και τόσο με το "Fractured" (2017) των Lunatic Soul και το "Wasteland" (2018) των Riverside, να επανατοποθετούν δυνατά τόσο το προσωπικό του project όσο και την μπάντα του στον μουσικό χάρτη. Διόλου τυχαίο δεν θεωρώ το γεγονός πως αμφότερα τα δυο άλμπουμ βρήκαν θέση μεταξύ των καλύτερων Rock και Metal κυκλοφοριών της προηγούμενης δεκαετίας του site μας. Ούτε το ότι συνολικά υπάρχουν τέσσερεις κυκλοφορίες που φέρνουν φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του Duda στο εν λόγω αφιέρωμα. Με τον τρόπο του άφησε το δικό του στίγμα στις μουσικές της δεκαετίας...

Μπορεί κάποιοι στις αρχές των Riverside να έσπευσαν κάποιοι να πουν ότι ο Duda πως απλώς αντιγράφει τον Steven Wilson, αλλά αυτός τους διέψευσε με τα έργα του και απέδειξε ότι είναι πολύ περισσότερα από αυτό. Άπλωσε του μουσικό του σύμπαν, αγκαλιάζοντας ηλεκτρονικές μουσικές και κυκλοφορώντας ambient δίσκους, επέκτεινε το εύρος της φωνής και των ερμηνειών του, ενσωμάτωσε σλαβικά μουσικά στοιχεία και συνεχίζει να δοκιμάζει τα όριά του, προσθέτοντας διαρκώς νέα στοιχεία, γύρω από έναν πυρήνα μουσικής ταυτότητας τον οποίον δεν βιάστηκε ποτέ να αποτυπώσει, αλλά είναι πλήρως και εύκολα αναγνωρίσιμος.

Την ίδια στιγμή έχει κερδίσει την ελευθερία να γράψει ό,τι μουσική θέλει (σαν τους ηλεκτρονικούς πειραματισμούς που προέκυψαν από την πρόσφατη καραντίνα) χωρίς να φοβάται μην ξενίσει το κοινό του και κυρίως έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη πως με ό,τι κι αν καταπιαστεί θα το κάνει με την ποιότητα που τον χαρακτηρίζει.

Σε όλα αυτά οφείλω να προσθέσω δυο πολύ σημαντικούς παράγοντες που προσωπικά με κάνουν να εκτιμώ ακόμα περισσότερο τα όσα έχει καταφέρει: Το πόσο απλός, σεμνός και ταπεινός παραμένει ως άνθρωπος και το ότι ξεκίνησε από μια μικρή πόλη κάπου στα βόρεια της Πολωνίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Θα παρότρυνα κάποιον να διαβάσει τις συνεντεύξεις που μας έχει παραχωρήσει για να καταλάβει πιο καλά γιατί θεωρώ τόσο κομβικά τα εν λόγω στοιχεία.

Οι ερμηνεύοντες τα πάντα με εμπορικούς όρους πωλήσεων και επιτυχίας ίσως παραξενευτούν με την επιλογή του Mariusz Duda ανάμεσα στις σημαντικότερες μουσικές προσωπικότητες της προηγούμενης δεκαετίας. Ενδεχομένως, οι συνήθεις επικριτές και γνώστες των σκοτεινών μας κινήτρων να την σχολιάσουν ακόμα πιο αυστηρά/καυστικά. Αλλά, οι γνωρίζοντες τα έργα αυτού του Πολωνού είμαι σίγουρος πως θα συγκατανεύσουν (μάλλον σιωπηλά). Αλλά, έχω τη βεβαιότητα πως προϊόντος του χρόνου η τελευταία κατηγορία ανθρώπων ολοένα και θα μεγαλώνει.

  • SHARE
  • TWEET