Sufjan Stevens

Τρεις τύποι μπαίνουν σ’ ένα μπαρ. Ο ένας ακούει μινιμαλιστική φολκ στα χνάρια του Nick Drake και του Matt Elliott, ο άλλος ποικιλόχρωμο indie με πληθώρα οργάνων, που θυμίζουν Magnetic Fields και Typhoon, κι ο άλλος αρέσκεται σε ιδιαίτερη, αρτιστίκ ποπ με ηλεκτρονικά στοιχεία και alternative διαθέσεις, που δανείζεται από τους Radiohead. Κι οι τρεις λατρεύουν τον Sufjan Stevens, τον πολυπαραγωγικότατο μουσικό από το Ντιτρόιτ που φέτος κυκλοφορεί τον δέκατο προσωπικό του δίσκο, "Javelin". Κι όχι άδικα, όταν τα τελευταία είκοσι χρόνια μετατρέπει σε χρυσό ό,τι πρότζεκτ αγγίζει, όσο μεγαλεπήβολο ή παράδοξο κι αν είναι - τα "Michigan" (2003) και "Illinois" (2005) λάμπουν σαν φάροι έμπνευσης και λυρικότητας και μας κάνουν να ευχόμαστε ο μύθος πως θα έγραφε έναν δίσκο για κάθε μία πολιτεία των ΗΠΑ να ήταν αλήθεια.

Το "Javelin" έρχεται να αποκρυσταλλώσει με την κυκλοφορία του μία από τις δυσκολότερες - φαντάζομαι - χρονιές στη ζωή του Sufjan Stevens. Αφιερωμένο στον σύντροφό του, Evans Richardson, που πέθανε τον περασμένο Απρίλιο, το συναισθηματικό βάρος που κουβαλάει είναι μεγάλο, ακόμη κι αν δεν πρόκειται για ένα "A Crow Looked At Me", και είναι πολύ δύσκολο να μείνεις ασυγκίνητο ακούγοντας τους στίχους Rise, my love, show me paradise. Nothing seems so simple anymore. Παράλληλα, σηματοδοτεί και ένα δημόσιο coming out, μιας κι ο Sufjan Stevens, παρά το πιστό κοινό στην LGBTQI+ κοινότητα, και τη σύνδεση του ονόματός του με τον ομόφυλο έρωτα εξαιτίας του "Mystery Of Love" που έγραψε για την ταινία "Call Me By Your Name", διατηρούσε ιδιωτική την προσωπική του ζωή. Τέλος, έρχεται λίγο μετά τη διάγνωση του Stevens με το σύνδρομο  Guillain-Barré, το οποίο έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει το σώμα του και τις λειτουργίες του.

Λέμε ότι ένα έργο μιλάει από μόνο του, πως δεν υπάρχει ανάγκη να γνωρίζουμε το πλαίσιο της δημιουργίας του ή την προσωπικότητα του δημιουργού/καλλιτέχνη για να το αναλύσουμε, ωστόσο οι πληροφορίες αυτές αναπόφευκτα θα επηρεάσουν το πώς στεκόμαστε μπροστά στο άλμπουμ. Μπορεί, λοιπόν, να μην πρόκειται για έναν δίσκο για τον Richardson, όπως το "Carrie & Lowell" ήταν ένας δίσκος για την μητέρα του, ή το "Reflections" για τον πατέρα του, αλλά αποκτά ξαφνικά μεγάλο συναισθηματικό και σημασιολογικό βάρος. Καθώς αφορά συνολικά στην ανάγκη των ανθρώπων να βιώνουν την αγάπη, τον έρωτα, και την συντροφική συμπλήρωση στην παρουσία και το σώμα του άλλου, το "Javelin" δεν είναι απλά φορτισμένο: είναι ένα δόρυ που έρχεται να καρφωθεί κατευθείαν στην καρδιά μας.

Συγκριτικά με την ως τώρα δισκογραφία του Sufjan Stevens, το "Javelin" ισορροπεί ανάμεσα στις διάφορες συνθετικές του τάσεις. Έχοντας κάνει διάφορες περιπλανήσεις σε είδη και συνεργασίες προς πάσα κατεύθυνση (χρειάζεται να αναφέρω το εξαιρετικά ενδιαφέρον "Planetarium";), o Stevens ακούγεται σαν να παίρνει ένα κομμάτι από το κάθε του πρότζεκτ, και να επιχειρεί με αυτά να συνθέσει το παζλ του νέου του δίσκου. Ακόμη κι όταν οι συνθέσεις ξεκινάνε με απαλό, μίνιμαλ τρόπο, δεν αργούν να εμπλουτιστούν με χορωδίες και πνευστά, τα οποία δημιουργούν αυτήν την γνώριμη αίσθηση πληρότητας που προσφέρει ο Stevens με την μουσική του. Η ηλεκτρονική μουσική, όμως, έχει κι αυτή τις στιγμές της, και κυλάει ανάμεσα στις χαραμάδες, όπως στο εναρκτήριο "Goodbye Evergreen", το οποίο, εμπνευσμένο πιο πολύ από τις εποχές "Age Of Adz", έχει καλειδοσκοπικά ξεσπάσματα επεξεργασμένων ήχων, φωνητικών, δυσαρμονίες, και beats, ή στο οκτάλεπτο "Shit Talk", που καταλαγιάζει τον γλυκόπικρο συναισθηματισμό του με ambience.

Αυτή η οικειότητα είναι που κάνει το "Javelin" έναν ακόμη πανέμορφο, αλλά και ασφαλή δίσκο. Ομολογουμένως, ο Sufjan Stevens μας έχει κακομάθει σε έργα που ξεπερνούν σε κλίμακα κατά πολύ το singer/songwriter επίπεδο, ωστόσο οι δυνάμεις του "Javelin" βρίσκονται σε σημεία πέρα από την ξέχειλη έμπνευση, το δημιουργικό ξάφνιασμα, το μέγεθος, και την υπερβατικότητα που γεννούν προηγούμενα άλμπουμ που μοιάζουν να ξηλώνονται στις ραφές από την πληροφορία και τη σύμφυση εγκεφαλικού/συναισθηματικού. Είναι ένας δίσκος προσωπικός, τρυφερός, και γεμάτος λυρικότητα, ενώ κομμάτια όπως το "So You’re Tired", "Genuflecting Ghost", και "My Little Red Fox" είναι ανάμεσα στα πιο όμορφα που έχει γράψει. Συγκριτικά με το πολύ ψυχρό "The Ascension" που προηγείται, το "Javelin" ποντάρει στην εγγύτητα και γι’ αυτό μπορεί να αναδύεται στο συλλογικό βλέμμα ως μία ακόμη μεγαλειώδης στιγμή στην δισκογραφία του Stevens.

Κρίνοντάς το αυστηρά ως μία κυκλοφορία, με κυνικό ίσως τρόπο, το "Javelin" είναι εξίσου όμορφο όσο είναι και ξαναϊδωμένο, κι η απώλεια του στοιχείου του αιφνιδιασμού του κλέβει από την ορμή του. Όπως συμβαίνει, όμως, με πολλά έργα τέχνης που δυσκολευόμαστε από ένα σημείο και μετά να τα απομονώσουμε από το συγκείμενο της δημιουργίας τους, το "Javelin" είναι ένα συγκλονιστικό άλμπουμ, που συμπυκνώνει στα σαράντα του λεπτά όλο το συναίσθημα μίας αβάσταχτης απώλειας.

Spotify