Μαύρη μπύρα, θάλασσα κι ελεύθερα δοξάρια

Είναι πολλά τα χρόνια που το νησί της Ιρλανδίας τραβάει την καρδιά μου. Είναι η ιστορία, τα καταπράσινα τοπία, η μουσική κι οι άνθρωποι. Αλλά περισσότερο απ’ όλα τα άλλα είναι ο αέρας. Αυτό το πονεμένο φύσημα που μυρίζει λευτεριά και θάλασσα.

Κάπου εκεί, στο πράσινο νησί, ανάμεσα σε λιβάδια, κύματα κι ανθρώπους έχουν στήσει σπιτικό κι οι μούσες, όλες τους.

«Ως Ιρλανδός, είχε μια διαρκή αίσθηση της τραγωδίας, η οποία τον στήριζε κατά τις προσωρινές περιόδους χαράς»
- William Butler Yeats

Στο έκτο κείμενο της στήλης And I'm Writing With Broken Pens θα τα πούμε λίγο για τη σμαραγδένια πατρίδα των τρελών.

Δεν έχω πάει ποτέ στην Ιρλανδία. Όχι επειδή δεν μπόρεσα, δεν είναι εύκολο ταξίδι, μα δεν το κυνήγησα κιόλας πραγματικά. Βλέπεις ξέρω, ότι αν πατούσα πραγματικό πόδι εκεί, θα ήταν δύο τα τινά. Ή θα ‘πιανα τον τόπο που έχω πλάσει στο μυαλό μου και δε θα γύρναγα ποτέ ή που θα απογοήτευα τα όνειρά μου. Σε καμία περίπτωση η εμπειρία αυτή δε θα ‘βγαινε χωρίς συνέπειες. Τότε θα μου γυρίσεις, και με το δίκιο σου δηλαδή, τί να μας πεις; Πώς θα μιλήσεις για ένα τόπο που δεν ξέρεις;

Μέσα από αντανακλάσεις της εικόνας. Όπως συνήθως δηλαδή. Μέσα από τα μάτια αυτών που την τραγούδησαν, τη σκηνοθέτησαν, κάναν την ιστορία τέχνη και τα βάσανα φωνή. Αλλά κι εκείνων που τη μάτωσαν, για να γελάσουν στο μέλλον τα παιδιά της.

«Εκεί που κάποτε κοιτούσαμε μικρά, ελεύθερα πουλιά να πετούν, η αγάπη μας φτερούγιζε, είχαμε όνειρα και τραγούδια να τραγουδήσουμε»
- The Fields Of Athenry

Ξενιτιά κι ελπίδες για ένα άλλο αύριο στη νέα γη

Ο Ιρλανδικός λαός έχει να τραγουδήσει πολλά. Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1840 πλοία-φέρετρα μετέφεραν ελπίδες σε μια νέα γη, μακριά από λιμό και στέμμα. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς δεν επιβίωναν σε μια από τις πολύ τραγικές σελίδες της ιστορίας του νησιού. Οι Primordial δώσανε ένα σύγχρονο ύμνο και φόρο τιμής στο συγκλονιστικό "The Coffin Ships".

Το "The Gathering Wilderness" είναι ένα από τα κορυφαία άλμπουμ των epic black, folk γιγάντων του Ιρλανδικού metal. Ακραίο, πνευματικό παιδί του Quorthon αλλά με το δικό τους, βαθύ συναίσθημα που τρυπάει την καρδιά. Δύσκολα κρατάς την ψυχραιμία σου στο ομώνυμο έπος, δε γίνεται να μη σφίξεις τη γροθιά στον αέρα ακούγοντας το "The Golden Spiral" ή να μη συγκινηθείς από τις ισοπεδωτικές ερμηνείες του Nemtheanga στο "End Of All Times". Αλλά πάνω απ' όλα, είναι εντελώς αδύνατο να μη βουρκώσεις στο άκουσμα του "The Coffin Ships". Ο πόνος που βγάζει ο στίχος Young hearts are born with grief είναι μη διαχειρίσιμος.

«It isn't the cough that carries you off... It's the coffin they carry you off in»
- Robert Leland Taylor

Και αυτοί που τα κατάφεραν, που πιάσανε λιμάνι όρθιοι; Μετανάστες. Σε μια γη αφιλόξενη, με τους δικούς της σκληρούς κανόνες. Το 2002 ο Martin Scorsese σκηνοθέτησε το Gangs Of New York, πηγαίνοντας στους δρόμους του Five Points όπου οι Ιρλανδοί πρέπει να χύσουν κι άλλο αίμα για να χτίσουν κάποια ζωή. Ο μοναδικός Daniel Day-Lewis δίνει εξαιρετική ερμηνεία ως Butcher Bill, και μπορεί ο DiCaprio δίπλα του να μην στέκεται στο ίδιο επίπεδο, αλλά πείθει τελικά ότι είναι ένας καλός ηθοποιός. Ταινία σκληρή αλλά ταυτόχρονα με χρώμα και δυνατή προσωπικότητα.

Στο πέρασμα του χρόνου και των εποχών οι Ιρλανδοί ενσωματώθηκαν στην καινούργια κοινωνία, αυτή που στήθηκε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Κράτησαν όμως ζωντανά κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν. Όταν δεν παίρνουν πιο σκοτεινά μονοπάτια υιοθετούν εργατική συνείδηση. Τραγουδούν για τα σωματεία και φτύνουν στη μούρη τον κάθε φασίστα που θα βρεθεί στο διάβα τους.

«Dig a hole, dig a hole in the meadow, we're gonna lay you fascists down»
- Woodie Guthrie

Οι Dropkick Murphys με συνέπεια κρατούν ψηλά την σημαία του Irish Punk. Ανάμεσα σε πολλούς καλούς - και κάποιους εξαιρετικούς - δίσκους το "Blackout" είναι ένα από τα καλύτερα. Το πόσο δυνατά μπορεί το καθένα μας να τραγουδήσει ένα "Worker’s Song", έχει να κάνει με το πόσα του λένε οι στιχάρες του. Η ταύτιση, που όλα κάπου-κάπου περνάμε, με τη χύμα punkίλα του "The Outcast" και οι φορές που έχουμε μερακλώσει με το "Kiss Me I'm Shitfaced" ή χορέψει με το "The Dirty Glass" δεν προσπερνιούνται. Αλλά υπάρχει κι αυτό το "Fields Of Athenry" που μπορεί να μην είναι σαν τη συγκλονιστική εκτέλεση των The Dubliners αλλά σε κάθε περίπτωση συγκινεί.

Λίγο παραδίπλα οι Flogging Molly κυκλοφορούν στη σειρά πολύ καλά άλμπουμ, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στο στήσιμο μιας δυνατής σκηνής. Το "Swagger" είναι μια από τις καλύτερες δουλειές τους με "Devil's Dance Floor", "Salty Dog" και πολλές ακόμα κομματάρες.

Ακόμα και στην άλλη άκρη του πλανήτη όμως, σχεδόν δέκα χρόνια μετά, το Irish Punk θεριεύει ασταμάτητο. Οι Αυστραλοί The Rumjacks αναλαμβάνουν να συνεχίσουν - και να μεταδώσουν - αυτό το πάθος παντού. Το "Sleepin’ Rough" είναι δισκάρα με τα όλα της και άξιος απόγονος.

Ένα όνειρο. Μια Ιρλανδία ελεύθερη από αφέντες

Το 1919, ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός στήνει το αντάρτικο που για δύο χρόνια κυνηγά αλύγιστα την ανεξαρτησία από τον Βρετανικό ζυγό.

«Η δυσκολία της Αγγλίας είναι η ευκαιρία της Ιρλανδίας»
- Daniel O’Connell

Τί οδηγεί ανθρώπους υπόδουλους ή απελπισμένους να ξεσηκωθούν; Να μην κάνουν άλλο πίσω; Σε κάθε περίπτωση μπορεί να υπάρχει ένα κάποιο σημείο μηδέν. Το δεν πάει άλλο. Οι μαζικές εκτελέσεις δικών σου παιδιών μπορεί να είναι ένα τέτοιο, η υποχρεωτική στράτευση για τον πόλεμο ένα άλλο, αλλά τελικά δε θα συλλάβεις ακριβώς το γιατί άμα δε δεις. Η ματιά των Ken Loach και Paul Laverty δίνει μια πολύ δυνατή εικόνα μέσα από το The Wind That Shakes The Barley του 2006.

«Προσπάθησα να μην πάρω μέρος σε αυτόν τον πόλεμο, και δεν μπόρεσα. Τώρα προσπαθώ να βγω και δεν μπορώ»
- Damien O’Donovan

Η ταινία ακολουθεί δύο αδέλφια που δώσανε τη μάχη για ανεξάρτητη κι αδέσμευτη Ιρλανδία. Ο ένας συνθηκολόγησε και έβαλε το όνομα του δίπλα στην ιστορία, ο άλλος πέθανε ελεύθερος. Η ηθοποιία του Cillian Murphy, και εδώ, είναι πραγματικά υπέροχη. Βγάζει μια ισορροπία, ανάμεσα στην ένταση του ένοπλου αγώνα και την ήρεμη, καθαρή ματιά του εξεγερμένου. Όλος ο συναισθηματισμός του σεναρίου, χωρίς ίχνος αποστασιοποίησης. Ο Liam Cunningham επίσης φοβερός στο ρόλο του συντρόφου Dan. Η φωτογραφία, οι εικόνες, τα τοπία, η ατμόσφαιρα, όλα απόλυτα ταιριαστά. Αλλά περισσότερο εντυπωσιάζει η σκηνοθεσία του Loach που καταφέρνει να σε κάνει να νιώσεις. Βραβεία πήρε, αλλά δεν είναι αυτό που την κάνει αριστούργημα. Είναι οι ρίζες που απλώνει μέσα σου. Πράσινες, άσπρες και πορτοκαλί.

Η βαρβαρότητα ήταν εκεί από πάντα, μα η ομορφιά της τέχνης παρέμενε φωνή άφθαρτη

Το νησί είχε ανεπιθύμητους επισκέπτες που έφερναν καταστροφή και βαρβαρότητα πολύ πριν το Βρετανικό στέμμα. Οι Βόρειοι για δυο αιώνες έριχναν τον πόλεμο ξανά και ξανά στη ζωή της Ιρλανδίας. Ατελείωτες επιδρομές. Η υπέροχη animated ταινία The Secret Of Kells, των Tom Moore και Nora Twomey, σχεδιάζει την αντίθεση ανάμεσα στην ομορφιά της τέχνης και τη μηδενιστική λαίλαπα της εισβολής. Το κάνει με μαγευτικές εικόνες και ένα πολύ ωραίο, ρομαντικό soundtrack. Εξαιρετική δημιουργία.

«Δεν μπορείς να τα μάθεις όλα από τα βιβλία, ξέρεις»

- Brendan

Δεν είναι αυτή όμως η μοναδική φορά που η τέχνη παλεύει με τη φωτιά στο νησί. Το 1916, κατά την εξέγερση του Πάσχα, κάηκε από τους Άγγλους, σημαντικό μέρος της δουλειάς του μεγάλου ζωγράφου Joseph Kavanagh, αφήνοντας πολύ λίγα από τα έργα του.

Ο Kavanagh έζησε δίπλα στον Patrick Pearse, από τους ηγέτες της εξέγερσης, αλλά μαθήτευσε στο Αντβέρπ με τον Βέλγο ζωγράφο και διδάσκαλο Verlat. Και δεν ήταν ο μόνος μάλιστα. Ένας ακόμα μεγάλος Ιρλανδός ζωγράφος μαθήτευσε εκεί. Ο Walter Osborne. Ιμπρεσιονιστής και μεταϊμπρεσιονιστής που αποτύπωσε στα έργα του τη ζωή της εργατικής τάξης.

Ανάμεσα στους πολύ γνωστούς ζωγράφους της Ιρλανδίας όμως είναι και ο Jack Butler Yeats, αδερφός του ποιητή και με ένα φοβερά προσωπικό στυλ που ξεχωρίζει. Όπως φυσικά και η Margaret Clarke, μία από τις πρώτες γυναίκες ζωγράφους στο νησί που κατάφεραν να διακριθούν για το ταλέντο τους. Σύντροφος στη ζωή με τον Harry Clarke, διάσημο υαλογράφο που όμως παράλληλα εικονογράφησε κάποια πολύ γνωστά έργα. Ανάμεσα σε αυτά το The Fairytales Of Hans Christian Andersen, το Tales Of Mystery And Imagination του Edgar Allan Poe και ο Faust του Goethe.

Η ζωή διαφέρει σε έναν τόπο μουσικό κι αλλιώτικο

«Όπως κι η βροχή, η μουσική και η Guiness που ρέει, δεν σταματούν ποτέ εδώ. Οι άνθρωποι δεν κουράζονται να γελάνε, να λένε ιστορίες και να κουτσομπολεύουν αφού το μόνο που χρειάζονται είναι λίγο ήλιο και ελπίδα. Με κάποιο μαγικό τρόπο, το σμαραγδένιο νησί μοιάζει να θεραπεύει…»
- Αντώνης Καλαμούτσος

Μια χώρα γεμάτη πρασινόλοφους, λίμνες, ποτάμια κι αγροκτήματα που κάπως καταλήγουν σε άγρια βράχια. Αμέτρητες pub με βαρέλια Guinness που αδειάζουν γρηγορότερα κι από τα σύννεφα. Ακατανόητες, για τους περαστικούς, κουβέντες, καλοφτιαγμένες τραγιάσκες, μεγάλα φεστιβάλ παραδοσιακής μουσικής και Κυριακή στην εκκλησία. Αργοί ρυθμοί ζωής, με μια αίσθηση κοινότητας που γίνεται εντονότερη όσο αφήνεις τα αστικά κέντρα προς την αυθεντικότητα της παραδοσιακής υπαίθρου. Αυτή η ρομαντική επαρχία τραβάει και την καρδιά του William Butler Yeats και βάζει στην πένα του τις λέξεις για το διάσημο ποίημα The Lake Isle of Innisfree, σε δώδεκα στίχους που φτιάχνουν γαλήνιες εικόνες ήρεμης ζωής.

«And I shall have some peace there,
for peace comes dropping slow»
- William Butler Yeats

Η Ιρλανδία μας έχει δώσει μεγάλα, φανταχτερά ονόματα στη ροκ μουσική. Παλιά, παλιότερα και σήμερα. Thin Lizzy, Rory Gallagher, The Cranberries, ενώ τώρα Fontaines D.C αλλά και Sprints που έρχονται με φόρα. Μας έχει δώσει όμως και τους The Pogues.

Το "Rum Sodomy And The Lash" είναι σταθμός στην εξέλιξη της Ιρλανδική μουσικής αλλά και την εισαγωγή της στη πιο σκληρή, αλήτικη κουλτούρα. Ουσιαστικά είναι ένα Irish punk άλμπουμ χωρίς τον punk ήχο. Πώς γίνεται αυτό; Είμαι σίγουρος ότι ένα πέρασμα από τα "Wild Cats Of Kilkenny" και "Sally MacLennane" θα πείσει. Η κορυφή του δίσκου βέβαια βρίσκεται στο υπέροχο "Dirty Old Town".

Η μαύρη κηλίδα του εθνικισμού δεν φτάνει για να κρύψει τον ήλιο, αυτό το κάνουν τα σύννεφα

Η πορεία της Ιρλανδίας παρόλα αυτά δεν είναι μόνο καθαρή, ούτε ρομαντική. Δε θα ήταν πραγματική αλλιώς. Έχει και σκοτεινές πλευρές.

«Κατά την ταπεινή μου άποψη, με το πέρασμα του χρόνου, η ιστορία θα αναγνωρίσει το μεγαλείο του Μάικλ Κόλινς και θα το αναγνωρίσει σε βάρος μου»
- Éamon de Valera

Μέσα σε έναν αιώνα ο αγώνας για ανεξαρτησία είχε πολλά στάδια. Άλλα αμφιλεγόμενα - όπως η συνθήκη το Δεκέμβρη του 1921, που αναγνώρισε το Ελεύθερο Ιρλανδικό Κράτος, διαιρώντας όμως στα δύο το νησί και κρατώντας τον βορρά υπόδουλο. Ταυτόχρονα διατήρησε τον όρκο πίστης στο Αγγλικό στέμμα, το οποίο θα διόριζε μάλιστα και Βρετανό γενικό κυβερνήτη του νησιού. Άλλα θολά - όπως η, πολυχρησιμοποιημένη στην καπιταλιστική αντιδραστική ρητορική, σεκταριστική δράση του Provisional IRA και οι, πραγματικοί, θάνατοι απλών πολιτών ως απόρροια της ένοπλης δράσης του. Αυτό το τελευταίο βέβαια σταθερά εργαλειοποιείται στην κυρίαρχη προπαγάνδα του δυτικού ιμπεριαλισμού. Τέλος, είναι και τα ξεκάθαρα συντηρητικά - όπως η κυριαρχία πολιτικών δυνάμεων και προσώπων με σαφή δεξιό πολιτικό προσανατολισμό.

Δυστυχώς, σημαντικές μερίδες του λαού που γέννησε και γεννάει το νησί, πέρασαν και περνάνε από τον αγώνα για να τελειώσουν με κάθε λογής αφέντες, στον δεξιό πατριωτισμό κι από κει στο βήμα του σιχαμερού εθνικισμού. Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των υπόδουλων, και εξηγείται. Αλλά αυτό δεν ακυρώνει την ευθύνη.

Ο Liam Neeson στην ταινία Michael Collins, του Neil Jordan, μας παρουσίασε μία από τις πιο σημαντικές αλλά κι αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της Ιρλανδικής ιστορίας του προηγούμενου αιώνα. Εξαιρετική παραγωγή και σκηνοθεσία με τον πρωταγωνιστή να δίνει πολύ έντονη, δυναμική ερμηνεία έχοντας μάλιστα δίπλα του ένα cast υψηλότατου επιπέδου.

Από την άλλη η Cumann na mBan είναι μία από τις παλαιότερες γυναικείες ριζοσπαστικές οργανώσεις, με ημερομηνία ίδρυσης τις 2 Απριλίου του 1914. Μένοντας συνεπή, στην επαναστατική δράση από την εξέγερση του Πάσχα μα και σε όλη την πορεία του Ιρλανδικού αγώνα, είχε καθοριστική συμβολή στον ένοπλο χαρακτήρα του κινήματος ακόμα και στην Περίοδο των Ταραχών. Έγιναν τραγούδι στο συγκινητικό "The Soldiers Of Cumann na mBan", αλλά και στο "Women Of Ireland", από τους The Wolfe Tones. Ο ρόλος τους στο αντάρτικο του 1919 - 1921 ήταν κομβικός, αλλά και στη συνέχεια κράτησαν αδιαπραγμάτευτη θέση, κάθετα αντίθετη στη συνθήκη του Δεκέμβρη.

Τέσσερις ταραγμένες δεκαετίες

Κάποτε ο John Nicholson είπε «Ειμαι Ιρλανδός, σκέφτομαι το θάνατο όλη την ώρα». Δεν είμαι σίγουρος πώς το εννοούσε αυτό, αλλά η αλήθεια είναι ότι τη δεκαετία του ‘70 το να ήσουν Ιρλανδός, και μάλιστα στο Βόρειο τμήμα μα όχι προτεστάντης, ήταν από μόνο του επικίνδυνο. Η σύλληψη και φυλάκιση χωρίς δίκη ήταν καθιερωμένη νομικά το πρώτο μισό της δεκαετίας, με εφαρμογή μάλιστα σε κοντά δύο χιλιάδες περιπτώσεις. Σχεδόν αποκλειστικά καθολικούς.

«Όταν δεις τι προκαλεί μια υψηλής ταχύτητας σφαίρα στο ανθρώπινο κεφάλι, οποιαδήποτε ρομαντική ιδέα έχεις για τη βία πάει περίπατο»
- Edward Daly

Μια από τις οργανωμένες διαμαρτυρίες στην πρακτική αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη Ματωμένη Κυριακή. Ο Βρετανικός στρατός ανοίγοντας πυρ απέναντι σε άοπλους διαδηλωτές δολοφόνησε δεκατέσσερα άτομα. Μπορεί οι U2 να λένε με κάθε ευκαιρία ότι το "Sunday Bloody Sunday" δεν είναι πολιτικό τραγούδι, αλλά κάθε φορά που σκοτώνονται διαδηλωτές από ένστολους θα είναι ένα καθαρό πολιτικό γεγονός. Τα πέντε πρώτα χρόνια της δεκαετίας κλείνουν με την ιστορία των τεσσάρων του Guildford και των επτά Maguire. Έζησαν από τέσσερα έως δεκατέσσερα δύσκολα χρόνια στη φυλακή, κατηγορούμενοι για βομβιστική επίθεση του IRA ενώ η Βρετανική δικαιοσύνη γνώριζε γρήγορα ότι ήταν αθώοι.

Ο Jim Sheridan στο In The Name Of The Father παρουσιάζει με έναν καλλιτεχνικό τρόπο εξαιρετικής αισθητικής την ιστορία αυτή. Ο Daniel Day-Lewis δίνει άλλη μια ερμηνεία που θα μείνει στην ιστορία, όπως φυσικά κι ο Pete Postlethwaite. Η σκηνή όπου οι φυλακισμένοι βάζουν φωτιά στα χαρτιά και τα αφήνουν από τα κελιά τους πενθώντας τον πατέρα είναι συγκλονιστική. Το αγριεμένο soundtrack με Jimi Hendrix, Kinks, Bob Marley και Thin Lizzy έβαζε την ταινία ακόμα πιο μέσα στα μονοπάτια μιας ροκ εφηβείας.

«Είδα τον πατέρα μου να πεθαίνει σε μία Βρετανική φυλακή, για κάτι που δεν έκανε»
- Gerry (In The Name Of The Father)

Το 1981 δέκα απεργοί πείνας με πρώτο τον Bobby Sands πεθαίνουν φυλακισμένοι στη Βόρεια Ιρλανδία, διεκδικώντας βασικά δικαιώματα και να αναγνωριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι. Το Hunger του Steve McQueen είναι μια συγκλονιστική, αλλά πολύ σκληρή ταινία που φέρνει την πραγματικότητα του απεργού αρκετά ρεαλιστικά και με τόσο ιδιοφυή σκηνοθεσία που σοκάρει.

«Η εκδίκησή μας θα είναι το γέλιο των παιδιών μας»
- Bobby Sands

Ο Bobby Sands τραγουδήθηκε πολύ. Ανάμεσα στις φωνές που τον τίμησαν είναι κι οι The Irish Brigade, στο "Ballad Of Bobby Sands" και όχι μόνο.

Το rebel irish folk βρήκε τους κύριους εκφραστές του, εκτός από τους The Wolfe Tones, στους Brigade. Με τον αδιαπραγμάτευτα καθαρό στίχο και τη ριζοσπαστική δύναμη στις ερμηνείες, δε στηρίχθηκαν ποτέ σε μοντέρνους ήχους ή πειραματισμούς με στόχο την ανασκευή της μουσικής παράδοσης. Όμως, το "Roll Of Honour" - που κυκλοφόρησε το 1983 - λειτουργεί ως μουσικο-πολιτικό μανιφέστο, ταγμένο στον αγώνα για πλήρη ανεξαρτησία. Το ομώνυμο τραγούδι είναι στη μνήμη των δέκα απεργών πείνας του IRA και του INLA που δολοφονήθηκαν το 1981. Σημαντικός δίσκος στη σύγχρονη πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, με πολύπλευρη αξία, αλλά αν θες να αισθανθείς τί πραγματικά σημαίνουν οι Irish Brigade θα πρότεινα ανεπιφύλακτα μία ακρόαση του "Live In Dublin".

Το 1998 υπογράφεται η συμφωνία του Μπέλφαστ (Good Friday Agreement) για τη λήξη της ένοπλης δράσης και την απελευθέρωση των κρατούμενων Ιρλανδών. Το τοπίο άλλαξε, σημαντικά, αλλά όχι σε όλα. Αυτό που σίγουρα δεν άλλαξε είναι η δίψα του νησιού να δημιουργεί.

Ακόμα φτιάχνουν όμορφη τέχνη, δε σταμάτησαν ποτέ και δεν ψήνονται να σταματήσουν

Φυσικά δεν είναι μόνο η παραδοσιακή, επαναστατική μουσική που έζησε και ζει δόξες στην Ιρλανδία. Ποιο μπορεί να ξεχάσει το μεγάλο soul συγκρότημα The Commitments, στην ομότιτλη μουσική κωμωδία; Σίγουρα διαφορετικό, αν και υπαρκτά ανύπαρκτο.

«Οι Ιρλανδοί είναι οι μαύροι της Ευρώπης, και οι Δουβλινέζοι είναι οι μαύροι της Ιρλανδίας και οι βορειο-δουβλινέζοι είναι οι μαύροι του Δουβλίνου»
- Jimmy Rabbitte

Η δημιουργία στο νησί είναι οξυγόνο και λαλιά, παλμός και κίνηση, εξετάζει τα όρια και τα συνθλίβει με κάθε ευκαιρία. Οι Altar Of Plagues το 2013 καταθέτουν ένα καλλιτέχνημα ορόσημο στην εξέλιξη του ακραίου ήχου. Το "Teethed Glory And Injury" είναι πειραματικό, ατμοσφαιρικό, δυσαρμονικό και ρηξικέλευθο με αισθητική που αγγίζει τους περιορισμούς της ανθρώπινης φύσης. Θέτοντας τα πάντα σε αμφισβήτηση.

Εκτός από τη soul, τη rock και τη metal, υπάρχει και μια σημερινή γενιά μουσικών που κρατάει συνεπή προοδευτική στάση, κοιτώντας μάλιστα την παράδοση του τόπου με σύγχρονη, φρέσκια ματιά. Οι Lankum, Landless, ØXN, οι Skippers Alley και οι διάφορες δουλειές του John Francis Flynn. Οι Varo, οι The Gloaming, η Lisa O’Neill και οι Ye Vagabonds είναι μόνο μερικοί από αυτούς. Μια ιδιαίτερη περίπτωση εδώ είναι ο Eoghan Ó Ceannabháin. Πειραματική φολκ, δύσκολη που σε σημεία γίνεται αρκετά απαιτητική. Συνδυάζει αρχαίες παραδοσιακές Sean-nós φωνές με μουσικές που δανείζονται από φολκ μέχρι prog στοιχεία των 70s. Το εξώφυλλο του πολύ ωραίου "The Deepest Breath" δείχνει αρκετά για το δίσκο, ενός ιδιαίτερα προοδευτικού καλλιτέχνη.

Η τελευταία πολύ καλή Ιρλανδική ταινία που είδαμε ήταν το The Banshees Of Inisherin. Κατάφερε να φέρει αρκετό θόρυβο γύρω της, δείχνοντας ότι ο κινηματογράφος δε θα σταματήσει να εμπνέεται από το νησί. Από την άλλη, ο τελευταίος δίσκος Ιρλανδικής folk μουσικής που εντυπωσίασε ήταν ο πρώτος των Poor Creature. Συναίσθημα, ατμόσφαιρα, μοντέρνοι πειραματισμοί και παραδοσιακές μελωδίες, όλα σε τέτοια ισορροπία που είναι αξιοζήλευτη, το λιγότερο. Το μέλλον έχει πολλά που θα ‘ρθουν.

«Κι ακόμα, μοναχά τα ποτάμια μας κυλούν ελεύθερα»
- Mickey MacConnell

Μπορεί η Ιρλανδία να μην πεταξε ποτέ από πάνω της ολοκληρωτικά το ζυγό, αλλόφερτο ή ντόπιο, αλλά θα έχει πάντα αυτόν τον αγέρα, που μυρίζει λευτεριά και γεμίζει με καθάρια παγωνιά κι αλάτι τα πνευμόνια. Και οι Ιρλανδοί μπορεί να είναι τρελοί, περίεργοι ή πεισματάρηδες, αλλά έχουν γόνατα καθαρά.

• 1800: Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας ιδρύεται μετά την ήττα της Ιρλανδικής εξέγερσης του 1798 - που έγινε κατά τη διάρκεια των Πολέμων της Γαλλικής Επανάστασης. Ημερομηνία έναρξης ορίστηκε η 1/1/1801

• 1845 - 1852: Ο μεγάλος λιμός πλήττει το νησί. Το κύμα μετανάστευσης που ακολούθησε, σε συνδυασμό με το λιμό, μείωσε τον πληθυσμό από τα οκτώ εκατομμύρια σε λιγότερο από πέντε.

• 1914: Θεσπίστηκε το αυτοδιοίκητο της Ιρλανδίας (Home Rule Act). Την ίδια χρονιά, στις 2 Απριλίου ιδρύεται η γυναικεία επαναστατική οργάνωση, Cumann na mBan.

• 1916: Τον Απρίλιο η ένοπλη εξέγερση του Πάσχα στόχευσε στην ίδρυση της ανεξάρτητης Ιρλανδικής Δημοκρατίας.

• 1919 - 1921: Ο Ιρλανδικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, μεταξύ του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), από τη μία, και του Βρετανικού με τους φιλοβρετανούς Ιρλανδούς συμμάχους από την άλλη.

• 1921: Το Δεκέμβρη υπογράφεται η Συνθήκη του Άγγλο-Ιρλανδικού Συμφώνου, δημιουργώντας το Ιρλανδικό Ελεύθερο Κράτος. Η Βόρεια Ιρλανδία δεν εντάχθηκε σε αυτό παραμένοντας μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου.

• 1969: Οι εξεγέρσεις του Αυγούστου στη Βόρεια Ιρλανδία, οδήγησαν στα τριάντα χρόνια της Περιόδου των Ταραχών και της μόνιμης τοποθέτησης Βρετανικών ενόπλων δυνάμεων έως το 2007.

• 1969 - 1998: Την Περίοδο των Ταραχών περισσότεροι από 1700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από επιθέσεις του PIRA, με την πλειοψηφία να είναι ένστολοι. Άλλοι τόσοι περίπου ήταν τα θύματα που προκάλεσαν οι loyalists, με ένα μεγάλο αριθμό αυτών όμως να μην έχει καμία ανάμειξη με την ένοπλη δράση. Σημαντικός παράγοντας ωστόσο ήταν το Καθολικό θρήσκευμα.

• 1972: Ματωμένη Κυριακή. Στις 30/1 Βρετανοί στρατιώτες πυροβολούν 26 άοπλους διαδηλωτές στην περιοχή Bogside του Derry, οδηγώντας στο θάνατο 14 ανθρώπων.

• 1998: Στις 10/4 η συμφωνία του Μπέλφαστ (Good Friday Agreement) έβαλε τέλος στην Περίοδο των Ταραχών.

• Σήμερα: Ακόμα συζητάμε και διαβάζουμε την ιστορία του νησιού. Ακόμα αυτό γεννά μουσικούς, ζωγράφους, σκηνοθέτες. Ανθρώπους τρελούς αλλά με όραμα. Μα πάνω απ' όλα, ακόμα σήμερα, φυσάει εκεί καθάριος ο αγέρας του.