Marilyn Manson

Τι κάνει τελικά ένα δημιουργό πετυχημένο; Τα λεφτά; Η mainstream αναγνώριση ή η αποδοχή της καλλιτεχνικής αξίας του από το κοινό και από τους κριτικούς; Όποια και αν είναι η ερώτηση, ο Marilyn Manson, για όσους δεν επιμένουν σχεδόν εμμονικά να τον αμφισβητούν, ανήκει στην κατηγορία του πετυχημένου, από κάθε άποψη, καλλιτέχνη.

Το εντυπωσιακό στην περίπτωση του είναι πως πέτυχε κάτι τέτοιο αρνούμενος να παίξει με τους όρους της βιομηχανίας και δημιουργώντας γνήσιο χάος με κάθε επόμενο βήμα του. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, τα προκλητικά κοστούμια, τα περίεργα sex acts, τα κυνηγητά με την αστυνομία και οι αυτοτραυματισμοί επί σκηνής σε συνδυασμό με τους δυνατούς συμβολισμούς, που βρήκαν απροετοίμαστη την αμερικανική κοινωνία της εποχής, και μια μουσική αρκετά ακραία για τα δεδομένα του mainstream, δεν του άνοιξαν διάπλατα τον δρόμο προς την επιτυχία. Ό, τι δηλαδή πέτυχε ο Manson, το πέτυχε πρώτα χάρη στην πίστη στον εαυτό του και τη μουσική του, δεύτερον, χάρη στην ικανότητά του να συγκεντρώνει γύρω του σπουδαίους συνεργάτες, και τρίτον, χάρη στο ένστικτό του που τον βοήθησε να μεταπηδά με ευκολία από είδος σε είδος. Έτσι, από το πρώιμο εναλλακτικό punk/metal με το οποίο ξεκίνησε, καθόρισε το industrial όσο ελάχιστοι στα '90s -και γι’ αυτό βρήκε μια θέση και στον σχετικό οδηγό μας- προτού σφραγίσει για πάντα μια εποχή με τους glam πειραματισμούς του αξεπέραστου "Mechanical Animals".

Φυσικά, όπως οι περισσότεροι, θεωρώ κι εγώ πως η πορεία του Marilyn Manson τα τελευταία 15 χρόνια είναι αρκετά αμφιλεγόμενη. Το "Eat Me, Drink Me", λόγω της διαφορετικής αισθητικής του, κατάφερε να αποξενώσει μεγάλο μέρος του κοινού του ενώ η επιστροφή του Twiggy Ramirez στο "The High End Of Low" απλά μας αποκάλυψε τη σκληρή αλήθεια: ο Manson αναμασούσε πλέον άγαρμπα το παρελθόν του χωρίς να ξέρει πια τι θέλει να πει. Ήταν σαφές εξάλλου πως η εποχή που σόκαρε τα πλήθη είχε παρέλθει πια για τα καλά. Το θέμα είναι λοιπόν πώς αφήνει κανείς πίσω του τον παλιό του εαυτό ώστε να αποφύγει να καταλήξει καρικατούρα. Σε αυτό το πλαίσιο, με το εξαιρετικό "The Pale Emperor", ο Manson έδειξε να επανεφευρίσκει την καλλιτεχνική του πορεία, κάτι που όμως δεν συνεχίστηκε με το "Heaven Upside Down", του 2017, όπου ο καλλιτέχνης επέστρεψε, με μέτρια επιτυχία, σε πιο παραδοσιακές ηχητικές φόρμες.

Τρία χρόνια μετά λοιπόν, ο 51χρονος σήμερα performer μας παρουσιάζει το "We Are Chaos" έχοντας, για άλλη μία φορά, αντικαταστήσει όλους τους μουσικούς που τον περιτριγυρίζουν. Έτσι, ο, βασικός του συνεργάτης στα δύο πιο πρόσφατα άλμπουμ, Tyler Bates, έχει δώσει τη θέση του στον γνωστό country καλλιτέχνη, Shooter Jennings, στο μπάσο συναντάμε τον Juan Alderete των The Mars Volta, ενώ ο Brandon Pertzborn, ντράμερ των Black Flag από το 2014 ως το 2019, αποτελεί την πιο πρόσφατη μεταγραφή του συγκροτήματος.

Το ομώνυμο πρώτο single του δίσκου ομολογώ ότι αρχικά με απογοήτευσε καθώς αισθάνθηκα πως ο Manson, ελλείψει οράματος, τραγουδάει πια οτιδήποτε του δώσουν, ασχέτως με το αν του ταιριάζει υφολογικά, κάτι που μου γέννησε έντονες αμφιβολίες και για την ποιότητα του νέου του δίσκου. Χαίρομαι λοιπόν που το "We Are Chaos", όχι απλά με διέψευσε πανηγυρικά, αλλά, κυρίως, με έκανε να επανεκτιμήσω και το ομώνυμο κομμάτι, το οποίο παρόλο που δεν είναι αντιπροσωπευτικό του δίσκου, καταλήγει να είναι μια από τις κορυφαίες του στιγμές κι ένα τραγούδι που μένει στο μυαλό σου για μέρες.

Σε γενικές γραμμές, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι ο καλλιτέχνης, στη νέα του δουλειά, από τη μία εστιάζει στη glam πλευρά του, λοξοκοιτώντας προς την περίοδο του "Mechanichal Animals" και από την άλλη, συνεχίζει το φλερτ του με την αμερικανική μουσική παράδοση ακολουθώντας τον δρόμο του "The Pale Emperor". Από εδώ βέβαια δεν λείπουν και κάποιες industrial αναφορές αλλά, πέρα από αυτές, τίποτα δεν θυμίζει ότι πίσω από το μικρόφωνο βρίσκεται ο άνθρωπος που ερμήνευσε το "Antichrist Superstar". Και αυτό βέβαια είναι κάτι καλό. Όπως εξάλλου έγραψα και παραπάνω, ο Manson πέρασε μια αρκετά μεγάλη περίοδο προσπαθώντας να βρει ποιος θα είναι πια. Κάτι αντίστοιχο εξάλλου έχει συμβεί σε πολλούς σπουδαίους μουσικούς που συνδύασαν έντονα τον ήχο τους με την εικόνα τους. Πάρτε για παράδειγμα τον David Bowie στα 80s. Όμως, ο Manson πλέον δείχνει κατασταλαγμένος όσον αφορά τον ήχο που θέλει να ακολουθήσει ενώ, συγχρόνως, δείχνει πιο απελευθερωμένος από τους προσωπικούς του δαίμονες και, θα τολμούσα να πω πως ακούγεται σχεδόν χαρούμενος. Έτσι, στίχοι όπως "We are sick, fucked up and complicated, we are chaos, we can't be cured" ή "I'm not special. I'm just broken. And I don't wanna be fixed" δεν καταλήγουν να μοιάζουν μίζεροι ή καταθλιπτικοί, αλλά μια ειλικρινή παραδοχή του καλλιτέχνη ο οποίος πλέον δείχνει να έχει συμφιλιωθεί με τον εαυτό του.

Η ουσία βέβαια βρίσκεται στο ότι το 11ο άλμπουμ του, χωρίς να είναι ούτε ριζοσπαστικό, ούτε να πηγαίνει δέκα χρόνια μπροστά τη μουσική, δεν έχει στην πραγματικότητα ένα κακό τραγούδι μέσα του. Είτε μιλάμε δηλαδή για τις πιο παραδοσιακές Manson συνθέσεις ("Red, Black, And Blue", "Infinite Darkness", "Keep My Head Together"), είτε για δυνατές μπαλάντες ("Broken Needle"), είτε για glam rock αριστουργήματα ("Don't Chase The Dead", "Perfume" και "Solve Coagula"), είτε για art pop πειραματισμούς ("Half-Way & Οne Step Forward"), είτε για τις σχεδόν cheesy, πιασάρικες στιγμές του ομώνυμου κομματιού και του "Paint You With My Love", πρόκειται για για έναν συνολικά πολύ καλό δίσκο. Κι ενώ υπάρχουν κάποια σημεία που πιθανά στην πρώτη ακρόαση να σας ξενίσουν και να σας κάνουν να αναρωτηθείτε για το τι ακούτε, στην πορεία γίνεται σαφές ότι τα πάντα μέσα στο άλμπουμ έχουν ξεκάθαρο λόγο ύπαρξης. Ειδικά με δεδομένο πως στην ουσία πρόκειται για ένα concept άλμπουμ που ισορροπεί μεταξύ μιας ιστορίας λύτρωσης και μιας τραγωδίας, αφήνοντας την τελική ανάγνωση στον ακροατή.

Ώριμος, κατασταλαγμένος, σταθερά ανήσυχος και χωρίς να σταματάει να εξελίσσεται, ο κατά κόσμον Brian Warner, μας παραδίδει πιθανά τον πιο προσωπικό, πιο ειλικρινή, και λιγότερο στυλιζαρισμένο δίσκο της καριέρας του. Το "We Are Chaos" σε αντίθεση με τις περισσότερες κυκλοφορίες του την τελευταία 20ετία μοιάζει να έχει προκύψει φυσικά κι αβίαστα μέσα από γνήσια καλλιτεχνικά κίνητρα, και χωρίς να προσπαθεί το συγκρότημα με το ζόρι να αναβιώσει, υπό μορφή φάρσας ή τραγωδίας, το παρελθόν. Με έναν τρόπο δηλαδή το εγχείρημα μοιάζει με μια απόπειρα εξορκισμού της περσόνας που ο καλλιτέχνης έχει στήσει όλα αυτά τα χρόνια κάτι που γίνεται σαφές και από τους τελευταίους στίχους που ακούγονται στο άλμπουμ καθώς ο Manson τραγουδάει "I'll never ever play you again (then I'll put you away)".

Δεν ξέρω αν ο νέος του δίσκος λοιπόν σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, ή το τέλος της πορείας του ως Marilyn Manson γενικότερα. Αυτό που μπορώ όμως να πω με σιγουριά είναι ότι, παρά τα ποιοτικά σκαμπανεβάσματα των τελευταίων χρόνων, ο καλλιτέχνης επέστρεψε με έναν πραγματικά αξιόλογο δίσκο που καθιστά σαφές πως δεν πρόκειται για κάποιον παρακμασμένο rock star που μεσουρανούσε τη δεκαετία του 1990, αλλά για μια από τις πιο κορυφαίες φωνές της σύγχρονης rock μουσικής που ακόμη φαίνεται να έχει πολλά να πει. Και μπορεί το πρώτο σοκ που δημιούργησε τότε να μην μπορεί να επαναληφθεί, όμως το γλυκό χάος του παραμένει ζωντανό και συνεχίζει να τροφοδοτεί περίτεχνα τη mainstream κουλτούρα με τους πιο σκοτεινούς της φόβους κι εφιάλτες. Και αυτό σίγουρα παραμένει η μεγαλύτερη επιτυχία του μέχρι και σήμερα.