Joe Payne (Enid): «Για να ηγηθείς πρώτα μαθαίνεις να δέχεσαι την ηγεσία»

Οι Enid δεν είναι μόνο ένα συγκρότημα που ενώνει τουλάχιστον δύο γενιές prog ακροατών εξαιτίας των άλμπουμ τους των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών και μέχρι τα νεότερα χρόνια. Είναι επίσης ένα σημαντικό εγχείρημα στο πώς να μεταβιβαστεί το πνεύμα ενός συγκροτήματος σε μία νεότερη γενιά μουσικών, αφού ο πρώην ηγέτης τους Robert John Godfrey σταδιακά συνταξιοδοτείται αφήνωντας το συγκρότημα στα ικανά χέρια των νεότερων συνεργατών του. Ο ηγέτης ανάμεσά τους είναι ο τραγουδιστής/πληκτράς/συνθέτης/στιχουργός/παραγωγός Joe Payne. Τον ρωτήσαμε για το παρελθόν και το μέλλον των Enid και αυτά είχε να μας πει.

Μετά από τόσα χρόνια δραστηριότητας και αρκετά άλμπουμ, πώς θα περιέγραφες τη μουσική ταυτότητα των Enid που έχει μείνει ακέραιη μέσα στα χρόνια.

Θα έλεγα ότι η ταυτότητά μας διαμορφώθηκε μέσα από την αντίστασή μας στο να επιτρέψουμε στους άλλους να μας πουν τι να κάνουμε και με ποιους να μοιάσουμε. Έχουν υπάρξει δισκογραφικές που μας έλεγαν να γίνουμε πιο mainstream και οπαδοί που μας έλεγαν να επαναλάβουμε αυτά που κάναμε στα '70s, αλλά οι βασικές μας αρχές έμειναν ακέραιες. Πιστεύουμε ότι όλοι οι καλλιτέχνες δικαιούνται απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία ώστε να εκφραστούν όπως θέλουν και το κοινό μπορεί να το δεχτεί ή να το απορρίψει. Φυσικά, η εικόνα και η μουσική άλλαξαν, αλλά είμαστε απλώς η αντανάκλαση ενός κόσμου που άλλαξε μαζί μας.

Ποια στοιχεία της ταυτότητάς σας αυτής βλέπεις στο "Dust" και ποια νέα στοιχεία βλέπεις;

Υποθέτω ότι υπάρχουν δύο σταθερές εδώ, η μία είναι η παρουσία του Robert John Godfrey και η άλλη του Dave Storey. Ο καθένας προσθέτει μία γεύση που έχει μείνει μαζί μας από τα '70s, παρότι η μουσική για το "Dust" ήταν εντελώς συνεταιρική και η συντριτπική πλειοψηφία γράφτηκε από τη νέα γενιά των μελών, τον Max Read, τον Jason Ducker και εμένα. Οπότε είναι μία μοναδική συνεργασία παρότι, για να είμαστε δίκαιοι, έχουμε όλοι μας επηρεαστεί εξαιρετικά από την εμπειρία μας με τους The Enid και την έκθεσή μας στη δισκογραφία τους. Υπό κάποια έννοια, αυτό το άλμπουμ είναι σαν να επαναφέραμε κάποια στοιχεία που δεν είχαμε από τα '70s, όπως το μελωδικό στυλ και τις περίπλοκες αντίθετες (σ.σ. counter) μελωδίες.

Πόσο επιτρέπεται ένα συγκρότημα να εξελιχθεί; Το κοινό επιτρέπεται να βάζει περιορισμούς;

Κάποιοι, αλλά όχι όλοι, προσπαθούν πολύ σκληρά να σε κρατήσουν σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Πιστεύω ότι είναι τόσο δεμένοι με την ανάμνηση του τι σήμαινε μία στιγμή στο χρόνο γι' αυτούς, οπότε νιώθουν ότι η επιλογή σου να προχωρήσεις είναι προσβολή προς αυτούς. Αλλά είναι απλώς μία ανάμνηση, θα είναι πάντοτε ικανοί να κοιτάξουν πίσω προς αυτήν. Δεν είναι δυνατόν να περιμένεις ότι ένα συγκρότημα να επαναδημιουργεί αυτήν τη στιγμή ξανά και ξανά. Δε θα είναι ποτέ ίδια. Απλώς απόλαυσε την εξέλιξη και άσε το συγκρότημα να διατηρήσει το momentum με ενθουσιώδεις νέες ιδέες που κάνουν την Τέχνη βιώσιμη.

Παρότι είσαι στο συγκρότημα κάποια χρόνια τώρα, φαίνεται σαν με το "Dust" να είσαι στα καλύτερά σου και πραγματικά βγαίνεις μπροστά. Θα συμφωνούσες;

Παρότι αυτή δεν είναι η πρώτη μου συνεργασία με τους Enid, ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να παίξω και το ρόλο του παραγωγού. Το όραμά μου για το συγκρότημα και την κατεύθυνση που θα πάρουμε είναι ξεκάθαρο και όλοι οι εμπλεκόμενοι φαίνεται ότι συμμερίζονται πως ό,τι δημιουργήσαμε είναι δυνατό και συνειδητό. Λέγεται ότι για να ηγηθείς, πρέπει πρώτα να μάθεις να δέχεσαι την ηγεσία και μετά από χρόνια που μάθαινα στην πράξη, είμαι πλέον έτοιμος να προχωρήσω με το συγκρότημα που είναι βασικά η οικογένειά μου.

Κατά την άποψή μου, υπάρχει ένα αντιφατικό στοιχείο στο "Dust", από τη μία είναι μεγαλοπρεπές στις ενορχηστρώσεις του και από την άλλη πολύ προσιτό προς τον ακροατή. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;

Υποθέτω ότι το στοιχείο του προσιτού έρχεται από εμένα, έχοντας ένα υπόβαθρο βαθιά επηρεασμένο από την pop μουσική. Πάντα σκέφτομαι τον ακροατή: Είναι πιασάρικο; Σε συναρπάζει; Αυτές είναι σκέψεις που συχνά νιώθω ότι αγνοούνται από άλλους progressive καλλιτέχνες, που μερικές φορές μπορούν να γίνουν πολύ εσωστρεφείς στις συνθέσεις τους. Ακόμα και οι Enid έχουν υπάρξει ένοχοι αυτού στο παρελθόν.

Πες μας κάτι παραπάνω για τους στίχους και τη σύλληψη του δίσκου.

Έχει να κάνει με το πώς χρειαζόμαστε μία οικουμενική ισορροπία ανάμεσα στις αξίες μας. Κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά είμαστε για πάντα υποχρεωμένοι να κινούμαστε στο μέσο, ώστε να λειτουργεί μία κοινωνία. Αυτός ο δίσκος είναι ο λαϊκισμός έναντι της πνευματικότητας, ο πλούσιος εναντίον του φτωχού, το περιβάλλον έναντι του καταναλωτισμού, η Αριστερά έναντι της Δεξιάς. Αλλά το υπέρτατο μήνυμα του δίσκου είναι ότι παρ' όλα αυτά και τη θέση σου στο καθένα, όλοι έχουμε σαν κίνητρο την αγάπη. Ακόμα και το μίσος γεννιέται από την αγάπη. Η αγάπη στέκει μόνη και είναι το μόνο που θα παραμείνει όταν όλα τα άλλα θα έχουν φύγει.

Μπορείς να συνδέσεις όλα αυτά με το τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στον κόσμο και την Ευρώπη πιο συγκεκριμένα;

Απολύτως, είναι πολύ επηρεασμένα από τα παγκόσμια προβλήματα. Το "When The World Is Full" για παράδειγμα, ήταν έντονα επηρεασμένο από τους πρόσφυγες και τα ρίσκα που παίρνουν για να εξασφαλίσουν την ελευθερία τους. Η τραγωδία της χαμένης ζωής αντιμετωπίζεται με τόση εχθρότητα από τα δικά μας Μέσα. Επίσης, η συμπεριφορά της βρετανικής κυβέρνησης με την άρνησή της να αναλάβει οποιαδήποτε πραγματική ευθύνη για την κρίση, έχει προκαλέσει δραματικό πολιτικό διχασμό στη Μεγάλη Βρετανία.

Τα τελευταία νέα είναι ότι ο Robert John Godfrey θα σταματήσει να περιοδεύει με το συγκρότημα ενώ οι υπόλοιποι θα συνεχίσετε.

Ο Robert συνεχίζει να γράφει μουσική και αυτήν τη στιγμή δουλεύει σε ένα κονσέρτο για πιάνο. Εντωμεταξύ, οι υπόλοιποι απολαμβάνουμε την περιοδεία και το να συνθέτουμε όλοι μαζί. Ο Robert απλώς ένιωσε ότι η περιοδεία γινόταν όλο και πιο δύσκολη υπόθεση γι' αυτόν λόγω της ηλικίας και της υγείας του, οπότε αυτή ήταν η καλύτερη απόφαση που μπορούσε να πάρει. Είναι ακόμα εκεί στο παρασκήνιο και έχει μεγάλη πίστη στους ανθρώπους με τους οποίους δούλεψε τόσα χρόνια ώστε να βαδίσουν μπροστά. Υποθέτω ότι θα μπορούσες να τον συγκρίνεις με ένα θηλυκό πουλί που αφήνει τα πουλάκια της να φύγουν για πρώτη φορά από τη φωλιά.

Δέχεσαι τον όρο progressive rock για τους Enid, αλλά και γενικότερα ως μουσική σκηνή, ως μία οικογένεια συγκροτημάτων που μοιράζονται ομοιότητες;

Πιστεύω πως όλοι στο συγκρότημα συμφωνούν πως η prog σκηνή έχει «νερωθεί» πολύ από υπερβολικό μουσικό κολάζ. Αν πρόκειται για αντιγραφή κάτι το οποίο έχει γίνει παλιότερα, τότε φυσικά και εξ ορισμού δεν είναι προοδευτικό. Θέλω να πιστεύω ότι προσπαθούμε πάντοτε να είμαστε προοδευτικοί με την Τέχνη μας, αλλά υποθέτω ότι αυτό θα το αποφασίσει το κοινό. Όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες ήταν άνθρωποι που έκαναν κάτι προοδευτικό ώστε να αλλάξουν τον κόσμο της μουσικής για πάντα. Οπότε το να μπαίνεις στην ίδια κατηγορία με αυτούς είναι κάτι το πολύ κολακευτικό.

Θα μπορούσες να περιγράψεις το πώς πιστεύεις ότι το κοινό και οι καλλιτέχνες προσέγγιζαν τη μουσική τις δεκαετίες που το συγκρότημα ήταν ενεργό, από τα '70s μέχρι σήμερα;

Οι καλλιτέχνες πάντα ήθελαν να προσεγγίσουν την Τέχνη τους χωρίς όρια. Η διαφορά ήρθε από τον υποστηρικτικό ρόλο των δισκογραφικών που άλλαξε πολύ από τα '60s και τα '70s. Ο Robert μιλάει για την εποχή όταν υπέγραψαν στην Charisma και μετά την EMI. Εκείνη την εποχή οι δισκογραφικές έριχναν πολύ χρόνο και χρήμα στους καλλιτέχνες, επιτρέποντάς τους να δημιουργήσουν την ταυτότητά τους. Αυτό στη συνέχεια περιορίστηκε σε δισκογραφικές που προσπάθησαν να πάρουν τον έλεγχο και να κατευθύνουν τους καλλιτέχνες με τρόπο που θα αύξανε την εμπορικότητά τους και θα τους έβγαζε όσο περισσότερα λεφτά γινόταν. Τότε ήταν που η μουσική βιομηχανία έγινε τόσο ασφυκτική που η πραγματική καλλιτεχνία βίωσε μία πραγματική πρόκληση. Τώρα είναι εντελώς διαφορετικά και πάλι. Δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα στις πωλήσεις δίσκων και οι δισκογραφικές δεν μπορούν να παίξουν τον ρόλο που συνήθιζαν. Τώρα είναι ευθύνη των καλλιτεχνών να χρηματοδοτήσουν το όραμά τους και γι' αυτό πρέπει να απευθυνθούμε στους οπαδούς μας για υποστήριξη. Γι' αυτό και ξεκινήσαμε το δικό μας fan club το Εnidi. Δεν θα μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε χωρίς τη στήριξή τους.