Regina Spektor
Home, Before And After
Πρέπει πρώτα να φύγεις από το σπίτι για να έχεις τη χαρά να επιστρέψεις
Το πριν μας πάει δεκατρία χρόνια πίσω, στα ντουζένια της εφηβείας μου, σε ένα σπίτι που τώρα μένουν άλλοι άνθρωποι, όταν μάθαινα μέσω της ταινίας "500 Days of Summer" τη Regina Spektor με τα τραγούδια "Hero" και "Us". Βρισκόμαστε ακόμη στον ίδιο χρονικό ορίζοντα, όταν το 2012 κυκλοφορεί το συναρπαστικό "What We Saw From the Cheap Seats", και μπορεί να μην καταστρέφεται ο κόσμος όπως έλεγαν οι μετεωρολόγοι (ή κάποιοι άλλοι αντίστοιχα αναξιόπιστοι στις προβλέψεις), αλλά ο χρόνος μπαίνει στον πάγο λόγω πανελληνίων. Περνάνε κι αυτές, ξεκινάμε φοιτητές, και σε ένα άλλο σπίτι πια, ωριμότεροι αλλά ουδόλως σοφότεροι ακούμε το "Remember Us To Life", που θα μας σημαδέψει για τα καλά, και θα κλείσει την αυλαία αυτού του πριν με τo "The Visit". Οι στίχοι I'm so glad that you are here / And I know that it's been years / I'm just glad to see you / And there's no need for tears μοιάζουν να προοικονομούν εκείνο το απόγευμα του περασμένου Φλεβάρη, όταν από το πουθενά η Regina Spektor μας επισκέφτηκε ξανά ύστερα από καιρό με το single "Becoming All Alone".
Ανήκουμε πια στη ζώνη του μετά, αν και δεν είναι ξεκάθαρο πότε έγινε αυτή η αλλαγή, και πού ακριβώς μπήκε το όριο. Μοναδική ένδειξη είναι τα έξι χρόνια δισκογραφικής απουσίας. Έχουμε πάλι βρεθεί σε ένα νέο σπίτι, με μερικά ακόμη να παρεμβάλλονται στο ενδιάμεσο, ο κόσμος φαίνεται να καταστρέφεται στ’ αλήθεια αυτή τη φορά, και απαντήσεις δεν βρίσκουμε να μας κάνουν σοφότερους, παρά μόνο έναν κυκεώνα που προκαλεί ίλιγγο: In the answer there’s an other, and another, and another, and another συνειδητοποιεί με τρόμο η Regina Spektor στο "Up The Mountain", ένα σισύφειο έπος παράνοιας και εμμονής, ενδεδυμένο με beats, ορχήστρες, και άρωμα reggaeton.
Όσον αφορά στο σπίτι, ας αφήσουμε στην άκρη τα πραγματικά κτήρια, κι ας πιάσουμε το μουσικό οικοδόμημα της Regina Spektor. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν διαρκώς, πλην όμως με τρόπο που εκπέμπει μία ζεστή οικειότητα. Ο ήχος του πιάνου κάτω από την εκφραστική φωνή της εξακολουθεί να είναι μία παρηγοριά, και ας έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τα έγχορδα τους ηλεκτρονικούς ήχους των δύο προηγούμενων δίσκων. Χιλιάδες μελωδίες συστρέφονται και σέρνονται προς το κατώφλι της, βρίσκουν το δρόμο και της χτυπούν την πόρτα, και δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να τις γνωρίσει όλες, μαζί με τους νέους χαρακτήρες και τις ιστορίες που φέρνουν μέσα τους. Στο "Spacetime Fairytale", το πιο φιλόδοξο κομμάτι που έχει συνθέσει ως τώρα, οι λέξεις μπλέκουν ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας με την αστείρευτη καλλιτεχνική δημιουργία, και μας παρασέρνουν σε ένα αστρικό ταξίδι που ψάχνει να βρει την αρχή και το τέλος του χρόνου. Οι ήρωες είναι ανυπόμονοι, ψάχνουν εναγωνίως για κάτι: είτε πρόκειται για γυναίκες-σκλάβες, όπως ο μισογύνης και κακοποιητικός πρωταγωνιστής του "One Man's Prayer", είτε για απαντήσεις, όπως στο μεγαλειώδες αλλά και λίγο αφελές "Coin". Εν πολλοίς, δεν σε αφήνουν να ησυχάσεις.
Είναι αυτές οι ιστορίες που κάνουν την τέχνη της Spektor να ξεχωρίζει, και της έχουν δικαίως δώσει μία θέση στην κατηγορία εκείνων των τραγουδοποιών που κάπως κλισέ θα αποκαλούσαμε παραμυθάδες. Ακόμη και τα τραγούδια δίχως ξεκάθαρη αφήγηση έχουν αυτήν την ανέμελη πρόζα που μπορεί να ακούσουμε σε κάποιο θεατρικό μονόλογο, όπως στο παλιό αγαπημένο "Raindrops", που ύστερα από χρόνια ζωντανών εκτελέσεων βρήκε τον δρόμο για μία επίσημη ηχογράφηση. Το ίδιο ισχύει και για το "Loveology", ίσως τον πιο χαριτωμένο τρόπο να ζητήσει κανείς συγγνώμη με ένα τραγούδι. Κάθε εναρκτήρια νότα και λέξη μοιάζουν να φέρνουν επί σκηνής ένα ακόμη πρόσωπο, και για τα επόμενα λεπτά ακούμε να μας λέει για το πριν και το μετά της ζωής του.
Παρ’ όλο που δεν ξεπερνά τις προηγούμενες κορυφές, δεν υπάρχουν αδύναμες συνθέσεις στον τελευταίο δίσκο της Regina Spektor, υπάρχουν μόνο οι φωνές διαφόρων ανθρώπων που έχουν περιπλανηθεί για καιρό, και επιθυμούν να επιστρέψουν σπίτι. Μία φράση που ξεσήκωσα από κάπου, λέει πως πρέπει πρώτα να φύγεις από το σπίτι για να έχεις τη χαρά να επιστρέψεις. Αυτό που αποκρύπτει, όμως, είναι πως συνήθως το σπίτι που επιστρέφεις δεν είναι το ίδιο με αυτό που άφησες. Είναι εκείνο που έχει αλλάξει ανεπανόρθωτα, όμως, ή εμείς; Ίσως η απάντηση να είναι που έχει τρομάξει τη Regina Spektor στο εξώφυλλο, στο πιο φοβισμένο απ’ όλα τα πορτραίτα της. Ίσως πάλι, να πρόκειται μόνο για ένα παιχνίδι, μία γκριμάτσα για να μας πειράξει και να μας ξαφνιάσει, προτού μαλακώσει ξανά το χαμόγελό της, και καθισμένη στο πιάνο, μας πει μία ιστορία ακόμη από την άκρη της φαντασίας της.
