Ένα μικρό «κόκκινο» άλμπουμ της γειτονιάς του Canterbury

Σε ένα παρελθόν που όσο κοντινό φαντάζει, τόσο μακρινό είναι στην πραγματικότητα, οι περιπτώσεις δημιουργών και των έργων τους που παρέμειναν στις σκιές της λησμονιάς φαντάζουν πάμπολλες. Τα γρανάζια της μουσικής βιομηχανίας ανταποκρίνονται κυρίως στη φήμη και το χρήμα, με το ταλέντο και τη σκληρή δουλειά να μην αρκούν για τη μακροημέρευση των καλλιτεχνών και συγκυρίες να ορίζουν το μέλλον τους. Ωστόσο, με το χρόνο ως αντικειμενικότερο κριτή, τα μουσικά πονήματα των αφανών ηρώων υπάρχουν, περιμένοντας να αποκαλύψουν τη μαγεία τους σε αυτούς που θα τα ανακαλύψουν.

Έτσι, αποδεχόμενοι τη δική μας «διαστροφή» και αναλαμβάνοντας το ρόλο του ανήσυχου ρέκτη, θα παρουσιάζουμε ανά τακτά (ή και όχι τόσο) χρονικά διαστήματα, μέσω μίας στήλης που διόλου τυχαία επέλεξε να παίξει με τις λέξεις progress και obsession, το έργο ενός δημιουργού από το ευρύτατο φάσμα και την κληρονομιά του progressive rock, που δεν κατάφερε να ξεφύγει ενός cult συλλεκτικού επιπέδου.

Days of progressive past Vol. 68:

Η μουσική, όπως και κάθε έκφανση της καλλιτεχνικής έκφρασης, στέκεται άρρηκτα συνδεδεμένη με το κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο της εποχής που δημιουργείται και των ανθρώπων που την εμπνέονται. Μια αρχή που, θέλοντας και μη, ακολουθείται στις περισσότερες των περιπτώσεων από τους καλλιτέχνες, ορίζοντας μια «αρτιστική στάση» που περνάει τα δικά της μηνύματα στο υποσυνείδητο του κάθε ακροατή που έρχεται σε επαφή μαζί της. Στις περιπτώσεις, δε, που η στόχευση είναι ευθεία και μη κεκαλυμμένη και το μήνυμα σαφές, το μουσικό υπόβαθρο ενός δημιουργήματος φαντάζει να έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το αντίστοιχο στιχουργικό.

Άλλωστε, και μέσα από τη συγκεκριμένη στήλη έχουμε αναφερθεί ουκ ολίγες φορές σε περιπτώσεις σχημάτων με ξεκάθαρες κοινωνικοπολιτικές θέσεις, είτε μιλάμε για τους ριζοσπαστικούς Area ή τους Banco Del Mutuo Soccorso των αριστερών ιδεολογικών τοποθετήσεων, είτε για ένα μεγάλο κομμάτι του γλαφυρά επονομαζόμενου krautrock. Έτσι κι αλλιώς, η μουσική από μόνη της αποτελεί μια μικρή επανάσταση του πνεύματος, οπότε δεν θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση η συνεχιζόμενη παρουσία συγκροτημάτων που υπήρξαν «αντιδραστικά» στο μικροαστικό περιβάλλον από το οποίο περιβάλλονταν και των τεκταινόμενων που λάμβαναν χώρα την εποχή που δραστηριοποιούνταν.

Ακόμη μια τέτοια εκπροσώπηση θα έχουμε και στο παρόν κείμενο, από μια βραχύβια μπάντα σπουδαίων μορφών της σκηνής του Canterbury, η οποία στον ένα μόλις χρόνο που τυπικά δραστηριοποιήθηκε κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα της στη σκεπτόμενη προοδευτική σκηνή.

Η αποχώρηση από τους Soft Machine και η δημιουργία των... "Machine Molle"

Έχοντας ήδη κυκλοφορήσει τέσσερα άλμπουμ με τους πρωτοπόρους Soft Machine, ο Robert Wyatt στεκόταν ως μια σεβάσμια φιγούρα της σκηνής του Canterbury. Η αποχώρηση του από αυτούς το 1971, κατόπιν του εξαιρετικού τους "Fourth", μπορεί να κλόνισε τα θεμέλια της ιστορικής μπάντας, αλλά αποτέλεσε για τον ίδιο μια ευκαιρία για μια ακόμη πιο απελευθερωμένη δημιουργική έκφραση, έχοντας ως όχημα το «γαλλικό» alter ego της πρώην του μπάντας. Καλά διαβάσατε, καθώς η δημιουργία και, κυρίως, η ονομασία των Matching Mole είχε τις βάσεις της στους Soft Machine και, συγκεκριμένα, στη γαλλική μετάφραση του ονόματος τους, κοινώς Machine Molle. Σε μια παράφραση αυτού του τίτλου γεννήθηκαν οι Matching Mole, καθώς ο Wyatt βρήκε στο πρόσωπο των Dave Sinclair (των Caravan), Phil Miller, Dave McRae και Bill MacCormick (των Quiet Sun) το ιδανικό συμπλήρωμα για το κουιντέτο που είχε κατά νου. Έτσι, με τις πρώιμες ηχογραφήσεις που είχαν σκοπό να αποτελέσουν το δεύτερο solo άλμπουμ του Wyatt να μετουσιώνονται στο ομώνυμο ντεμπούτο των Matching Mole, η μπάντα δεν έχασε χρόνο και έβαλε πλώρη για το δεύτερο άλμπουμ της εντός της ίδιας χρονιάς, παρά την αναπόφευκτη αποχώρηση του Sinclair.

Matching Mole - Little Red Record (CBS, 1972)

Ούτε εφτά μήνες δεν είχαν συμπληρωθεί από τη στιγμή που το ντεμπούτο είχε βγει στα ράφια των δισκοπωλείων, και η νεοσύστατη μπάντα είχε κιόλας προλάβει να περιοδεύσει εκτεταμένα για εκείνο (συμπεριλαμβανομένων μερικών sessions για το BBC), να δημιουργήσει και να ηχογραφήσει την επόμενη δουλειά της, η οποία έμελλε να είναι και η τελευταία της. Με τον ανάλογων πεποιθήσεων Robert Fripp πίσω από την κονσόλα και μια «προπαγανδιστική», κινέζικη αφίσα της εποχής να μην αφήνει περιθώρια δεύτερων σκέψεων σχετικά, το "Little Red Record" φάνταζε ως ένα εκλεκτικό προοδευτικό μανιφέστο αριστερών καταβολών και υψηλής μουσικότητας.

Κάπου ανάμεσα στους Soft Machine, τον Brian Eno και τους King Crimson (καθώς η εμπλοκή του Fripp δεν αφορούσε μονάχα τη θέση του παραγωγού), το "Little Red Record" - μια ξεκάθαρη παραπομπή στο «Κόκκινο Βιβλίο» του Mao Zedong - εμφανίζεται ως μια από τις πιο ιδιαίτερες στιγμές της δισκογραφίας του Robert Wyatt. Μια σαφώς συνεργατική δουλειά, με συνθετική συμμετοχή καθενός από τα μέλη και καθοριστική την παρουσία του Dave McRae και των ήχων που παρήγαγαν τα πλήκτρα του, το άλμπουμ φλερτάρει σε στιγμές με τις εκφάνσεις της jazz, παραμένοντας πιστό τέκνο της σχολής του Canterbury. Ξεκάθαρα keyboard-driven, με τα τύμπανα του Wyatt να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του υλικού και τις κιθάρες του Phil Miller να αφήνουν το στίγμα τους σε καθοριστικές στιγμές, το "Little Red Record" μπορεί να έμεινε τελικά στο συλλογικό νου περισσότερο για το εξώφυλλο του (και τις σαφείς πολιτικές θέσεις του κύριου συντελεστή του, όπως αυτές εκφράζονταν και στους στίχους), αλλά κρύβει μέσα του πολλά περισσότερα.

Τί ακολούθησε;

Σχέδια για ένα τρίτο άλμπουμ υπήρξαν, αλλά λίγο η κακή οικονομική διαχείριση και οι μη-πληρωμές από promoters και χώρους συναυλιών, λίγο το ατύχημα που είχε ο Wyatt με την πτώση του από ένα παράθυρο και την επακόλουθη παραλυσία του από τη μέση και κάτω, η μπάντα είχε άδοξο τέλος - όπως και η ενασχόληση του Wyatt με τα τύμπανα. Αυτό δεν τον εμπόδισε να ακολουθήσει μια άκρως επιτυχημένη solo καριέρα κατόπιν, με πολλά άλμπουμ-σταθμούς που αξίζουν εξερεύνησης, ενώ και τα υπόλοιπα μέλη συνέχισαν τις μουσικές τους δραστηριότητες σε έτερα σχήματα του χώρου, όπως οι ενδιαφέροντες Hatfield And The North.