Split: Μια κριτική

Χαιρετώ. Χωρίς πολλά πολλά, πρέπει να πω πως είναι σχεδόν αδύνατον να μιλήσει κανείς για αυτήν την ταινία χωρίς να την καταστρέψει. Έτσι, λοιπόν, θα κάνω μία τυπικότατη παρουσίαση της ταινίας και μετά θα μπω βαθιά στα σπόιλερς.

Το θέμα, όμως, είναι πως θέλω ο κόσμος να τη δει την ταινία άσπιλος και αμόλυντος, όποτε αν η αποψάρα μου σημαίνει το οτιδήποτε για σένα, τράβα δες την ταινία, σήμερα κιόλας (σήμερα μου λέει το Ίντερνετ ότι βγαίνει) και έπειτα έρχεσαι δω να τα πούμε, γιατί η ταινία σίγουρα σηκώνει ωραία κουβέντα.

To "Split" είναι η ιστορία τριών νεαρών κοριτσιών οι οποίες απαγάγονται από έναν τύπο (James McAvoy) ο οποίος πάσχει από διαταραχή πολλαπλών προσωπικοτήτων και η προσπάθειά τους να δραπετεύσουν από το ανήλιαγο μπουντρούμι στο οποίο τους κρατά. Αυτό.

Shyamalan είναι αυτός και παρόλες τις ρετσινιές, ξέρει και από σκηνοθεσία αλλά και πως να κρατά την ένταση και το suspense σε υψηλότατα επίπεδα, έτσι προφανώς και η ταινία δεν κάνει κοιλιά ούτε στιγμή. Πώς να κάνει, όταν σε κάθε σκηνή που εμφανίζεται ο McAvoy είναι άλλος χαρακτήρας; Εντυπωσιακός και απολαυστικός ο άτιμος, όπως και η Anya Taylor-Joy - μικρά που γνωρίσαμε και στο περσινό "The VVitch" - η οποία έχει τα φόντα να πάει μπροστά στη μπίζνα. Αυτά. 

Λοιπόν, από το σημείο αυτό και έπειτα απλά ακολουθούν χύμα σκέψεις για την ταινία, το τέλος της και γενικά το τι κατάφερε ο Shyamalan. Σε έχω προειδοποιήσει, καταστρέφω την ταινία. Οκέη; Οκ.
___________________________________________-SPOILERS-_____________________________________________

Λοιπόν, το λεώ απλά δίχως φανφάρες: το "Split" ήταν μάλλον μία από τις πιο ξεχωριστές προβολές ταινιών που έχω δει ποτέ μου. Ελάχιστες δηλαδή μπορώ να θυμηθώ και να πω ότι ξεχώρισαν. Θυμάμαι το "Lion King", που έκλαιγα τόσο πολύ με τον θάνατο του Μουφάσα που έπρεπε να φύγουμε από την αίθουσα. Θυμάμαι και το "Poltergay", που ήταν το πιο απαίσιο πράγμα που έχω δει ποτέ και έπρεπε πάλι να φύγουμε από την αίθουσα. Τώρα θα θυμάμαι και το "Split", σαν την ταινία με την οποία ο Shyamalan από meme έγινε μάγκας και άφησε μένανε μαλάκα.

Τι γίνεται λοιπόν; Πας να δεις την καινούργια ταινία του Shyamalan, ο οποίος πρόκειται, ίσως, για τον μοναδικό σκηνοθέτη που έχει ξεπεράσει τα meta όρια της τέχνης του και έχει γίνει ένα με την pop κουλτούρα. Δεν μπορεί ούτε ο Spielberg, ούτε ο Tarantino ούτε καν ο Hitchcock να το πει αυτό. Ο Shyamalan με τις δουλειές του και το σήμα κατατεθέν twist του έγινε σημείο ανάφορας. Μετά, όμως, μετά από ένα μπαράζ κακών αποφάσεων και υπερφαντασμένου εγώ έγινε ανέκδοτο, στάτους το οποίο δύσκολα χάνεις.

Μαζί, λοιπόν, με τα αστειάκια που συνόδευαν το παράξενό του επώνυμο (είπε ο Τσιμπλάκος) ήρθε και το φτύσιμο από τα στούντιο, που δεν είχαν πλέον καμία όρεξη να του ξαναδώσουν εκατοντάδες εκατομμύρια για να σκοτώσει άλλο ένα franchise μετά το "The Last Airbender". Έτσι κάπως βρέθηκε στα κρύα του λουτρού ο M Night.

Αυτόν λοιπόν τον Shyamalan λες θα πας να δεις μπαίνοντας να δεις το "Split". Τον Shyamalan που θα θέλει λίγο να σε τρομάξει, λίγο να σε κρατήσει στην τσίτα και στο τέλος να σου κάνει ένα «χα, στην έσκασα, κοίτα τι έξυπνος που είμαι». Εσύ (εγώ) που γουστάρεις τη φάση του να δουλεύεις τον καημένο τον Shyamalan και θεωρείς πως είσαι πιο αστείος και πιο έξυπνος από τα gimmicks του με τα twists, πας να δεις το "Split" με απώτερο σκοπό να νιώσεις καλύτερος από τον Shyamalan, και αυτό το ξέρει ο ίδιος ο Shyamalan, πράγμα που κάνει την ταινία ακόμα πιο εντυπωσιακή.

Βλέπεις, λοιπόν, μία ταινία με έναν άνθρωπο με πολλαπλές προσωπικότητες, όπου η μία από αυτές - μία κρυφή - παρουσιάζεται ως "Beast", στην ουσία κάτι υπερφυσικό και τρομαχτικό. Βλέπεις την ταινία, βλέπεις που είναι βαθιά ριζωμένη στο ρεαλισμό και λες «Beast και μαλακίες, σιγά».

Στο μεταξύ σε μαρινάρει καλά ο M Night. Ψυχολόγοι από εδώ, φλασμπάκς από κει, και προσπαθείς εσύ να σκεφτείς πού θα το πάει, ποιο θα είναι εκείνο το twist για το οποίο θες πάση θυσία να τον κοροϊδέψεις; Και να σου λοιπόν - σαν μάννα εξ ουράνου - το Beast είναι αληθινό και από το πουθενά έχεις τον McAvoy να τρέχει γυμνόστηθος και ξυπόλητος στους δρόμους, να γαντζώνεται στους τοίχους, να ρίχνει κάτω πόρτες και τελικώς να τρώει μία-δυό πιτσιρίκες, έτσι. 

Και εκείνη τη στιγμή νιώθεις τέλεια, γιατί πλέον μπορείς να μισήσεις μία ταινία που ήθελες εξαρχής να μισήσεις - αλλά δεν μπορούσες - γιατί μέχρι εκείνο το σημείο το πήγαινε καλά. Ανασκουμπώνεσαι λίγο στην καρέκλα του σινεμά και σκέφτεσαι: «αυτό ήταν το twist μπζηλέ; Αυτή είναι μία μαλακία και μισή. Καλά τα έλεγα 'γω πως είναι της πλάκας ο Shyamalakas, πφφ. Τα λεφτά μας πί-σω, τα λεφτά μας πί-σω».

Και κλείνει η ταινία, και γίνονται όλα όσα γίνονται και μένουν ανοιχτά κάποια μέτωπα κεντρικά της ιστορίας και τσαντίζεσαι ακόμα πιο πολύ με την ανικανότητα του Shyamalan να πει μία ιστορία της προκοπής. Και εκεί που είσαι έτοιμος να ρίξεις και καμιά γιούχα, ξαφνικά, νέο πλάνο. Ένα τυπικό αμερικάνικο diner, ειδήσεις να παίζουν στην τιβί και κόσμος να πίνει τον καφέ του και να τρώει βάφλες. Από πίσω, μουσική. Αυτή η μουσική. 

"Because of his many personalities, he is being called The Horde" λέει η δημιοσογράφος. Οι κώλοι σφίγγονται στην αίθουσα. «Τι γίνεται εδώ; Τι βλέπουμε;», σκέφτεσαι.

"Τhis is like that crazy guy in the wheelchair that they put away fifteen years ago... And they gave him a funny name too... Hmm, what was it?". ΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΕΔΩ; ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΔΩ;

Και από το πίσω μέρος του πλάνου ξεπροβάλει η μοναδική καράφλα που ήθελα ποτέ να φιλήσω. Η καράφλα του Bruce Willis ως David Dunn, πρωταγωνιστή του "Unbreakable".

Τη στιγμή λοιπόν που φανερώθηκε ο Willis, έγινε κάτι μαγικό. Ξαφνικά αναγκάζεσαι να επανεξετάσεις όλη την ταινία υπό νέο πρίσμα, το πρίσμα που βάζει την ταινία στο σύμπαν του "Unbreakable", στον κόσμο δηλαδή των υπερηρώων. Όλα πλέον βγάζουν νόημα, και εκεί που γέλαγες με το Beast και τις αηδίες του, αρχίζεις πλέον και σκέφτεσαι ότι μόλις είδες το πιο άρτιο origin story supervillain στην ιστορία του σινεμά και ούτε καν το ήξερες!

Και αρχίζεις και χαμογελάς, και το χαμόγελο γίνεται όλο και μεγαλύτερο, μέχρι όμως να αντιληφθείς ότι κάποιος άλλος χαμογελάει περισσότερο και αυτός είναι Shyamalan επειδή νίκησε. Ο άνθρωπος όχι μόνο έπαιξε με την πλοκή της ταινίας, άλλα έπαιξε και με αυτή σε σχέση με το πώς βλέπει ο θεατής τον ίδιο τον σκηνοθέτη/σεναριογράφο. Σου έδωσε δηλαδή ένα μέτριο twist - το ότι το Beast ήταν πραγματικά αληθινό - και από τυπικό thriller το γύρισε σε υπερφυσικό thriller, και μετά σου δίνει άλλο ένα, που από υπερφυσικό thriller το έκανε comic book movie, που σου δίνει τα μυαλά στο χέρι, αφού παράλληλα αντιλαμβάνεσαι πως πρόκειται για συνέχεια μίας από τις πιο καλοφτιαγμένες υπερηρωικές ταινίες που έχουν γυριστεί. 

Ο Shyamalan χρησιμοποίησε την ίδια του τη φύση ως ανέκδοτο προς όφελός του, ως μέρος της τελικής ανατροπής της ταινίας και ανάγκασε το κοινό - θέλοντας και μη - να τον παραδεχτεί, πράγμα που στα μάτια μου τον κάνει μεγάλο αφηγητή.

Τώρα βέβαια, όλα αυτά ισχύουν αν έχεις δει το "Unbreakable" και αν έχεις γενικά μία επένδυση στο χώρο του υπερηρωικού σινεμά, αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Γι' αυτόν που ξέρει, η ταινία αυτή είναι αποκάλυψη και ειλικρινά λυπάμαι αυτούς που δεν θα καταφέρουν να βιώσουν την ανατροπή όπως αυτή πρέπει.

Aυτό σημαίνει πως θα δούμε «κανονικό» sequel του "Unbreakable"; Προφανώς και αυτό σημαίνει και εδώ και μια βδομάδα δεν μπορώ να σταματήσω να χαμογελάω.