Mulatu Astatke @ CT Theater, 25/11/25

Προσοχή μπροστά σε έναν άνθρωπο που δεν παίζει μουσική, αλλά την εκπέμπει. Ο Mulatu Astatke, στα 81 του, στάθηκε στη σκηνή σαν κάποιος που δεν κουβαλά ηλικία αλλά μόνο ιστορία. Νομίζω τα ίδια έλεγα και για τον τυπάρα με τη μαγκουρίτσα προχτές! Κι αυτή η ιστορία είχε το βραδυ της Τρίτης παλμό, βάρος και μια απίστευτη καθαρότητα που σπάνια συναντάς ακόμα και σε πολύ νεότερους μουσικούς.

Ο χώρος αν και μεγάλος (αφου ήταν πρώην κλειστό γήπεδο) γέμισε ασυλληπτα. Ολη η πλατεία, σχεδόν όλες οι κερκίδες πίσω και αρκετοί κατελήξαν ορθιοι (το απαιτούσε ρε γαμωτο αυτή η συναυλία) αριστερα και δεξιά της σκηνής. Στεγνός αέρας, ένα κοινό που ήξερε πού βρίσκεται και τι ακριβώς πάει να δει. Βασικά, ένα κοινό που είχε βγαλει εισιτήριο για θεατρο βράχων καλοκαίρι και αναγκάστικε να κάτσει σε καρεκλα θεάτρου… Ευτυχώς η μπάντα είχε αυτή την ελαστικότητα που κάνει την ethio-jazz να μοιάζει ζωντανός οργανισμός. Κι ο Mulatu στο κέντρο, μεταξύ βιμπράφωνου, πλήκτρων και κρουστών, σχεδόν ακίνητος και ταυτόχρονα σε απόλυτο έλεγχο, σαν να όριζε τον ρυθμό όχι μόνο της βραδιάς, αλλά και του χώρου γύρω του. Ρε ο παππούς έκανε ένα νεύμα και σαν μαέστρος ανοιγε και εσβηνε κομμάτια. Υπάκοη όλη η μπάντα!

Να πούμε την αλήθεια, ο ήχος του βιμπραφώνου ανήκε ολοκληρωτικά σε αυτόν, αλλά δεν πολυέλαμψε. Λόγω της λεπτότητας του οργάνου, οι μεταλλικές μελωδίες του δεν μπορούσαν να υπερκαλύψουν τα υπόλοιπα όργανα. Σε κάποια ήρεμα σημεία εβγαινε λίγο πιο μπροστά και κέρδιζε έλαχιστο χρόνο (έκφρασης)!

Με το "Yèkèrmo Sèw" ήρθε η πρώτη εκείνη στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό που βλέπεις δεν είναι απλώς ζωντανή εκτέλεση. Είναι μια υπενθύμιση του πώς ξεκίνησαν όλα. Το μοτίβο έσταζε γνώση, η μπάντα που φάνηκε ότι ειναι πολύ σωστά επιλεγμένη από τον ίδιο, γλιστρούσε πάνω στον ρυθμό κι ο Mulatu έδινε αυτά τα σήματα με μικρές, σχεδόν ανεπαίσθητες κινήσεις, τόσο λίγες, που νόμιζες πως ο ήχος προέκυπτε μόνο από την παρουσία του. Βασικά γιατί όχι;!

Στο "Kulun" το κοινό μπήκε σε μια άλλη τελετουργική διάσταση. Είπαμε, αφορά μουσική γάμου στην Αιθιοπία. Ο τρόπος που απλωνόταν ο ρυθμός, χορευτικός αλλά βαθιά ριζωμένος στην αιθιοπική παράδοση, έδινε την αίσθηση ότι κάτι πανάρχαιο ανασταινόταν μέσα στην αίθουσα. Οι όρθιοι μαζέυονταν ολο και περισσότεροι στο πλάι. Ρε το είχε ανάγκη ο κόσμος. Επρεπε να είμαστε όλοι, ακόμα και πανω στις κερκίδες όρθιοι εξ αρχής.

Το "Way Too Nice" ανέβασε ενέργεια, έφερε μια πιο σύγχρονη αύρα και έκανε τη μπάντα να παίξει σαν ενιαίο σώμα. Ο ενθουσιασμός από τις χιλιάδες κόσμου ακουγόταν. Τον ένιωθες. Είχε κάτι το ανάλαφρο αλλά και στακάτο αυτό το κομμάτι και έβγαζε μια ευφορία που κόλλαγε τέλεια στη ροή της βραδιάς. Είμαι σίγουρος ότι κάπου εκεί αρκετοί ενιωσαν ότι πήγαν στην καλύτερη συναυλία της ζωής τους.

Και μετά ήρθε η στιγμή του "Yègellé Tezeta", εκεί που όλη η αίθουσα έμεινε ακίνητη. Το κομμάτι έφερε μια γλυκόπικρη μελαγχολία, μια ανάμνηση που δεν ξέρεις αν τη βίωσες ή απλώς σου διηγήθηκαν. Ο ρυθμός που γνωρίζουν άπαντες, ακόμα κι αν δεν εχουν ιδέα ποιος ειναι ο πατέρας αυτής της μουσικής, κυλούσε σταθερά, αλλά το συναίσθημα ανέβαινε σαν κύμα που σκάει πάνω σε βράχια και απλώνεται. Τα κάνει όλα μούσκεμα. Οπως σχεδόν όλα τα κομμάτια ήταν και αυτό ευχαριστα ξεχειλωμένο και σε σημεία αρκετά αβαντγκαρντίστικο!

Το "Mulatu", έκλεισε την εμφάνιση, πιο αργό και υποβλητικό, λειτούργησε σαν σφραγίδα στη βραδιά. Η μπάντα έδεσε σε ένα απόλυτο κέντρο βάρους γύρω του, κι ο ίδιος, με μια απίστευτη ηρεμία, έδειχνε πως δεν χρειάζεται να σηκώσει καν τον τόνο της φωνής του ή το χέρι του. Ολόκληρη η αίθουσα απλώς ακολουθούσε. Και όλο και περισσότεροι πήγαμε μπροστά. Κάπου εκεί η βραδιά είχε πλέον ξεφύγει από το επίπεδο της παράστασης. Ήταν μάλλον μια συνάντηση με έναν άνθρωπο που παίζει σαν να μεταφράζει τον χρόνο σε ήχο. Δεν υπήρχε ένταση ή προσπάθεια, υπήρχε μόνο μια σοφία, μια σιγουριά, μια γαμάτη εμπειρία που έρεε χωρίς να ζητάει τίποτα. Και αν και τελείωσαν ο κόσμος που ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ γεμισε όλο τον μπροστα χώρο και αναγκασε όλο το στάδιο να σηκωθεί, απαιτησε να συνεχίσουν και έγινε. Γεγκέλε, γεκιέρμο, σκόρπιες νότες, δεν εχει σημασία τι ξαναπαιξαν, αφού όλοι χορευαμε (ή και χοροπηδαγαμε) και απλά απλαμβάναμε και αποθεώναμε. Μακάρι να ήμασταν όλοι έτσι από το πρώτο κομμάτι.

Στο κλείσιμο, ο Mulatu έριξε ένα μικρό χαμόγελο προς τη μπάντα του, σαν να τους επιβεβαίωνε ότι όλα είχαν ειπωθεί σωστά. Μαζευτηκαν. Εκαναν μια αγκαλιά. Ετοιμοι για υπόκληση. Χαιρέτησε, λιτά και διακριτικά, όπως ακριβώς παίζει. Κι η αίθουσα χειροκρότησε ολόκληρη, όχι με φασαρία, αλλά με έναν σεβασμό που δεν χρειάζεται φωνές. Αντε καλά.. και με φασαρία. Από τον ενθουσιασμό και την χαρά!

Ρε η μουσική του είναι κάτι περισσότερο από κομμάτια. Είναι γλώσσα, είναι τόπος, είναι μνήμη. Και την μοιράστηκε σαν να ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά μαζί.

Έτσι απλά. Έτσι μεγάλα. Ήταν!

Φωτογραφίες: Μιχάλης Κουρής