Η άνοιξη που μου μάθαν το hip hop.

Η σχέση μου με το hip hop ήταν εδώ και σαραντα-κάτι χρόνια εντελώς ανύπαρκτη. Άκουγα που και που κάνα Eminem κι αυτό ήταν. Μέχρι που πριν κάνα δίμηνο έγραψε ένα κείμενο ο Αποστόλης, για δίσκο του χώρου, τόσο ωραίο και διαφωτιστικό που αποφάσισα να δώσω άκουσμα. Ο δίσκος ήταν το "To Pimp A Butterfly" του Kendrick Lamar και το σοκ που έπαθα ακούγοντας το ξεπέρασε κάθε όριο. Ακόμα ακούω τον Χρήστο να ουρλιάζει με απόγνωση «Ζαμπάρα θα σε πνίξω!» όταν τον πήρα τηλέφωνο και του ζήτησα να μου το πάρει, από δισκοπωλείο της περιοχής του..

Η ενασχόληση μου με το δίσκο δεν έγινε σε επιφανειακό, casual επίπεδο. Άκουσα πολλές φορές και πολύ προσεκτικά το αριστούργημα αυτό, διάβασα στίχους, έψαξα συμβολισμούς κι αναφορές, έμαθα στοιχεία για το περιεχόμενο και την κουλτούρα που το γέννησε, μπήκα βαθιά στο πολιτικό του περιεχόμενό και όσο περισσότερο τριβόμουνα μαζί του τόσο περισσότερο το θαύμαζα. Τέτοιοι υπερβατικοί δίσκοι, που σπάνε τα όρια της μουσικής τους, είναι που καταφέρνουν να κερδίσουν ακροατήρια με εντελώς διαφορετικές καταβολές και να τα φέρουν σε επαφή με τον δικό τους, ανεξερεύνητο για τέτοια αυτιά, κόσμο. Η έρευνα μου λοιπόν στο χώρο του hip hop είχε σημείο εκκίνησης αυτό το τεράστιο έργο, που βγήκε πριν δέκα χρόνια, αλλά πέρασε από αρκετά άλμπουμ που άφηναν σημείο επαφής με τα γούστα, τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις μου χωρίς μάλιστα, σε καμία περίπτωση, να έχει ολοκληρωθεί.

Υπάρχουν ξεκάθαρα πάρα πολλές αξιόλογες δουλειές να ανακαλύψει κανείς και προσωπικά είμαι ακόμα στην αρχή. Σε αυτή την αρχή λοιπόν κάποια άλμπουμ με κέρδισαν περισσότερο από άλλα. Μερικά από αυτά έχουν ήδη αναφερθεί ή προταθεί, κάποια έχουν μπει ακόμα και σε λίστες του rocking, αλλά υπάρχουν και εκείνα που με ταρακούνησαν χωρίς να τα έχουμε καλύψει. Για μερικά από αυτά που λέτε αποφάσισα να γράψω δυο κουβέντες σε τούτο εδώ το δεύτερο άρθρο της στήλης And I'm Writing With Broken Pens, όχι ως ειδήμονας - που δεν είμαι σε καμία περίπτωση - αλλά ως άσχετος που ενθουσιάστηκε, προς άλλα άσχετα ή μη που μπορεί κι αυτά να ενθουσιαστούν, ή έστω να ενδιαφερθούν.

Add-2 - Jim Crow The Musical

Self Released (2019)

Ο Add-2 με το "Jim Crow, The Musical" κυκλοφορεί ένα τόσο θεατρικό έργο που από την εισαγωγή ακόμα νιώθεις ότι παρακολουθείς παράσταση. Μουσικός δίσκος, με πολλή jazz και εμπνευσμένο πιάνο, πλέκει μελαγχολικά θέματα τα οποία στηρίζουν ρίμες αλλά και φωνητικές γραμμές. Τα gospel και soul στοιχεία που εισάγει σε κύματα στην πορεία, σε συνδυασμό με τις κλιμακώσεις που σχηματίζουν τα τραγούδια για να ταιριάξουν με τους στίχους κρατάνε το ενδιαφέρον αμείωτο σε όλη του την διάρκεια. Το groove είναι εντελώς κολλητικό και δουλεύει είτε συνοδεύει τα χάλκινα, το μπάσο ή τις πολύ ενδιαφέρουσες και καλοφτιαγμένες λούπες. Η ανάπτυξη του άλμπουμ περνά μέσα από μικρά, καυστικά και απογυμνωτικά αληθινά, κωμικά (περίπου) σφηνάκια που καταλήγουν τόσο δυνατά ώστε σε φέρνουν μπροστά στην καταπίεση και τον φασισμό που δέχεται η κοινωνία των μαύρων στην Αμερική εδώ και πολλά, πολλά χρόνια, "hashtag" - συγκλονιστικό. Η κορύφωση με το "Slave Awareness Skit" και το συγκινητικό κλείσιμο με το "Soul Searching" βάζουν την τελεία με τρόπο ιδανικό.

Sa-Roc - The Sharecropper's Daughter

Rhymesayers Entertainment (2020)

Η λυρικότητα και η ικανότητα στο μικρόφωνο της Assata Perkins δημιουργούν μια βάση στην οποία μπορεί να στηθεί ένα πολύπλευρο και σαγηνευτικό άλμπουμ με πολλές επιρροές από αρκετά μουσικά ιδιώματα. Από pop και blues, soul, funk, reggae μέχρι και rock φράσεις έχει δέσει μέσα στο hip hop της. Το "The Sharecropper’s Daughter" καταφέρνει να ακούγεται πολύ πλήρες καλλιτεχνικά, με όλα τα διαφορετικά στοιχεία που επιστρατεύει, ενώ ταυτόχρονα είναι αρκετά σφιχτό γύρω από το beat του για να μη σταματήσεις να κουνιέσαι όσο παίζει. Το άλμπουμ πατάει πάνω στα σημεία που συνδέουν την ιστορία του πατέρα της Sa-Roc, ξεκίνησε τη ζωή του σε κάποια καπνοφυτεία στη Βιρτζίνια τα χρόνια της σκληρής φυλετικής καταπίεσης, και της δικής της την εποχή του πολέμου κατά των ναρκωτικών με το ρατσισμό και τα νοσηρά στερεότυπα που επιστρατεύτηκαν για να στηριχθεί. Δύο πολύ διαφορετικές αλλά ταυτόχρονα οδυνηρά όμοιες ιστορίες στην πλάτη των μαύρων της Αμερικής. Ένα άλμπουμ μιας περήφανης, δυνατής, μαύρης γυναίκας που δεν ξεχνά την κουλτούρα της, θυμάται την εκμετάλλευση που βιώνει κάθε γενιά της ιστορίας της, χωρίς να φοβάται να την κοιτάξει και στο σήμερα.

Tyler, The Creator - Flower Boy

Columbia Records (2017)

Τώρα ο Tyler, The Creator είναι τόσο γνωστός που μάλλον τον ξέρουν ακόμα κι αυτές οι πέτρες που είναι θαμμένες κάτω από άλλες πέτρες κάπου εκεί έξω, σε μια έρημο. Παρόλα αυτά εγώ δεν είχα ακούσει ούτε δευτερόλεπτο από τη μουσική του, αν λοιπόν είσαι κι εσύ ένα ακόμα τέτοιο σαν εμένα, αξίζει να δώσεις λίγη προσοχή σε αυτό το άλμπουμ. Μουσική που περνάει με χαρακτηριστική ευκολία από ήπια μελωδικά πατώματα σε δυνατά ξεσπάσματα. Ήρεμα, σχεδόν ερωτικά σούπερ-χιτ-μπαλαντο-τράγουδα μετατρέπονται ή διαδέχονται ρυθμικές σχεδόν επιθετικές καταιγίδες αφήνοντας μια αίσθηση πειραματισμού στις διαφορετικές πτυχές που μπορεί να έχει ο άνθρωπος που γράφει αλλά κι αυτός που τον ακούει. Samples που περνάνε από παντού γύρω σου, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή παραγωγή δίνουν την αίσθηση ότι προσπαθούν να δώσουν φωνή, ήχο και χρώμα σε συναισθήματα και προσωπικές ιστορίες. Οι κιθάρες που φέρνουν το "Garden Shed" ανοίγουν ακόμα και δρόμους προς το prog rock, τους οποίους δε φοβάται ο Tyler να βαδίσει μέχρι τέλους. Και με κάποιον ακατανόητο τρόπο, παρά την ποικιλία των αναφορών και των διαθέσεων, το χρωματιστό εξώφυλλο που κοσμεί το "Flower Boy" μοιάζει απόλυτα κατατοπιστικό και «φυσικά» ταιριαστό.

Akua Naru - The Journey Aflame

The Urban Era (2011)

Δίσκος που έχει κολλήσει στο στερεοφωνικό μου και παίζει συνέχεια. Η Akua Naru έχει καταφέρει να φτιάξει ένα συγκινητικό, μπιτάτο άλμπουμ που δεν κάθεται ήσυχο και πέφτει ταυτόχρονα βαρύ και συναισθηματικό στο κεφάλι μιας κοινωνίας που ακόμα παλεύει να δεχθεί τη γυναίκα ως ισχυρό πόλο στο αμερικάνικο hip hop, στον αμερικάνικο κόσμο, στον κόσμο. Σαξόφωνο, πιάνο και δεύτερα φωνητικά, σε λούπες και έξω από αυτές, soul, jazz, κλασικές κιθάρες και κρουστά με λατινικές αναφορές, ένας πολύ όμορφος δίσκος.

To my people stuck in poverty
To my people who be sufferin'
To my people who be fatherless
To my people who be strugglin'
All around the world, hey, my ghetto children
All around the world

Η σχετικά μεγάλη διάρκεια του "The Journey Aflame" να μη σε τρομάξει, δεν κάνει καθόλου κοιλιά και έχει αρκετές κορυφώσεις, με διαφορετικούς εκφραστικούς τρόπους που συνθέτουν ένα άλμπουμ που ξεχωρίζει ταυτόχρονα για το συνθετικό, το ερμηνευτικό αλλά και το αδέσμευτα αντισυστημικό, φεμινιστικό περιεχόμενό του.

McKinley Dixon - Beloved! Paradise! Jazz!?

City Slang (2023)

Nobody says it’s pretty here.
Nobody says it’s easy, either.
What is, is decisive.
And if you pay attention to the street plans all laid out, the city can’t hurt you.

Ο δίσκος ξεκινάει με τον Hanif Abdurraqib να διαβάζει Toni Morrison, θέτει τον τόνο, το σκληρό αστικό πλαίσιο μέσα από τα μάτια της μειονότητας. Μουσικά το πιάνο στο "Run, Run, Run" ξεχωρίζει και φτιάχνει μια χορευτική jazz rap που γίνεται ακόμα πιο αποκαλυπτική στον soul χαρακτήρα του "Live! From The Kitchen Table". Το άλμπουμ είναι πολύ μικρό αλλά όντας αρκετά πυκνό δείχνει μεγαλύτερης διάρκειας. Ευτυχώς δε γίνεται κουραστικό παρά το ότι υπάρχουν κομμάτια που γίνεται καταιγιστικό και κυλά χωρίς ανάσα. Ίσως βοηθά και η διάρκεια, που είναι κάτω από τριάντα λεπτά. Οι αναφορές στους Slipknot και τις Babymetal δεν ξέρω πόσο αποπροσανατολιστικές είναι αλλά σε κάθε περίπτωση, "Tyler, Forever". Το κρεσέντο που προκαλεί η αύξηση της έντασης της φωνής στο "Dedicated To Tar Feather" ισορροπεί ιδανικά με τα ορχηστρικά μέρη στο "The Sory So Far" ενώ το ομώνυμο κλείνει με εξαιρετικά smooth jazz διάθεση το δίσκο. Ίσως το πιο ήπιο μουσικά άλμπουμ σε τούτο δω το αφιέρωμα, με τις λιγότερο hip hop φόρμες. Κοιτάει την πόλη κυρίως τη νύχτα, χωρίς να κλείνει τα μάτια στην ασχήμια της.

Ockham’s Blazer - Ockham's Blazer

Fake Four Inc. (2022)

Πειραματικός, δύσκολος δίσκος, με μια έντονη εγκεφαλικότητα που όμως αντισταθμίζεται από το σκληρό, ηλεκτρονικό, σχεδόν θορυβώδη ήχο που επιστρατεύει, και κορυφώνει συχνά, στη ροή του. Αν και κυριαρχεί η jazz προσέγγιση στη μουσική είναι πολλά τα στοιχεία που θα κερδίσουν το ενδιαφέρον ακόμα και σε εκείνα που προτιμούν ακραία, αλλά ταυτόχρονα στριφνά κι ασυγκράτητα ερευνητικά ακούσματα. Έχει το ύφος, την υφή και την αισθητική που δεν είναι εύπεπτη πουθενά στις συνθέσεις του. Το ότι υπάρχουν και κιθαριστικοί, παραμορφωμένοι, ήχοι δίνει βαθμούς οικειότητας, πολύ χρήσιμους. Τα σόλο ολοκληρώνουν μια δομή πιο κατανοητή σε μεταλο-αυτιά, με μια ροπή προς το avant-garde. Δεν του λείπουν τα πιο χαμηλών τόνων περάσματα, σχεδόν blues, αλλά δεν ενδιαφέρεται καθόλου να τα μετατρέψει σε πιασάρικα. Περίεργο, μελαγχολικό, απαιτητικό, τεχνικό, ένα ξεχωριστό έργο τέχνης.

Shad - A Short Story About War

Secret City Records (2018)

Διαβάζοντας μία συνέντευξη του Shad για το δίσκο αυτό συνειδητοποίησα ότι το "A Short Story About War" δεν στέκεται μόνο αντιπολεμικά, αντιμετωπίζει την υποκρισία της εξουσίας, τους μοντέρνους τρόπους επιβολής της καταπίεσης επιχειρώντας να φτάσει μέχρι τον πυρήνα των αντιθέσεων και των μορφών εκμετάλλευσης μέσω των εξαιρετικών στίχων που έχει γράψει. Μια ανάγνωση του "The Revolution/The Establishment" δίνει μια πολύ καλή εικόνα του περιεχομένου του άλμπουμ, που είναι concept. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης αναφέρει ως επιρροές που τον διαμόρφωσαν μεγαλώνοντας τους Rise Against και Linkin Park φτάνοντας μέχρι τον Kendrick Lamar και το πως καθόρισε τον τρόπο που γράφει μουσική. Η αλήθεια είναι ότι οι συνθέσεις και η ροή στο άλμπουμ αυτό έχουν αρκετά σημεία επαφής με τον Lamar, αλλά έχει ταυτόχρονα στοιχεία που τον διαφοροποιούν συντάσσοντας ένα πολύ δυνατό έργο με τη δική του προσωπικότητα. Πολλή μελωδία αλλά και εναλλαγές στην ένταση με τις διαθέσεις να αλλάζουν μαζί με την πορεία των στίχων. Σε κάποια μέρη το groove γίνεται τόσο μεγάλο που κουνάει, τοίχους πατώματα και γειτονιές ολόκληρες.