Go Ask Alice: Αφιέρωμα στους Jefferson Airplane

14/01/2006 @ 09:04
Οι Jefferson Airplane, όπως και οι σύγχρονοι τους Grateful Dead, αποτέλεσαν ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα συγκροτήματα του ήχου του San Francisco τη δεκαετία του '60. Γέννημα της χίπικης κοινότητας του San Francisco, έγιναν σημαία για την επαναστατημένη αμερικανική νεολαία της δεκαετίας η οποία ευαγγελιζόταν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής. Οι Jefferson Airplane μπόλιασαν την ψυχεδέλεια με πολιτικούς και κοινωνικούς στίχους. Μέσα στη μουσική τους βρίσκεις στοιχεία από τη folk, τα blues και τη jazz, κάνοντας το αποτέλεσμα αυτής της μίξης άκρως μαγευτικό. Αποτέλεσαν το πρώτο συγκρότημα του San Francisco που υπέγραψε δισκογραφικό συμβόλαιο με την R.C.A., ενώ είχαν την τύχη να συμμετάσχουν και στα τρία μεγάλα φεστιβάλ της δεκαετίας του '60 (Monterey, Woodstock, Altamont).


To ξεκίνημα για τους Jefferson Airplane γίνεται το 1965 όταν οι κιθαρίστες Marty Balin και Paul Kantner, και οι δύο folk μουσικοί, αποφασίζουν να διευρύνουν τις μουσικές τους αναζητήσεις και να κινηθούν σε πιο rock μουσικά πεδία. Στα κάλεσμα τους ανταποκρίνεται ο κιθαρίστας Jorma Kaukonen ο οποίος καλεί από τη Washington τον παλιό του φίλο Jack Casady για να πάρει την θέση του μπασίστα. Tο συγκρότημα θα συμπληρώσουν στα φωνητικά η Signe Anderson από το Oregon και στα τύμπανα ο Alexander "Skip" Spence.

Το συγκρότημα αρχίζει τις εμφανίσεις στο Matrix Club όπου και τους ανακαλύπτουν οι υπεύθυνοι της R.C.A. και υπογράφουν δισκογραφικό συμβόλαιο με τη μπάντα. Την ίδια εποχή, ο Bill Graham ανοίγει το Fillmore Hall, αργότερα Fillmore West, και δίνει βήμα στους Jefferson Airplane, με αποτέλεσμα να μεγαλώσει η φήμη τους και να δημιουργηθεί γύρω τους ένας μικρός πυρήνας κόσμου, κάνοντας τους ευρύτερα γνωστούς ως το συγκρότημα που έπαιζε rock ρυθμούς με folk στίχους.

Παράλληλα η νεαρή Grace Slick μαγεύεται από τις εμφανίσεις των Jefferson Airplane στο Matrix και αποφασίζει μαζί με τον άντρα της Jerry Slick και τον αδερφό του Darby Slick να δημιουργήσουν μία μπάντα η οποία να συγγενεύει ηχητικά με τους Jefferson Airplane. Έτσι δημιουργήθηκαν οι πολύ καλοί Great Society, οι οποίοι ηχητικά κινήθηκαν στο folk-rock. Οι Great Society γνωρίζονται με τους Jefferson Airplane και αρχίζουν να ανοίγουν τις συναυλίες τους στο Fillmore Hall χωρίς να γνωρίζουν ότι ουσιαστικά θα αποτελέσουν την δεξαμενή από την οποία οι Jefferson Airplane θα αντλήσουν τη νέα τους τραγουδίστρια.

Την άνοιξη του 1966 οι Jefferson Airplane μπαίνουν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν το ντεμπούτο τους άλμπουμ, "Jefferson Airplane Takes Off". Κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων ο drummer Alexander "Skip" Spence αποφασίζει να εγκαταλείψει το συγκρότημα για να δημιουργήσει τους Moby Grape. Αντικαταστάτης του Spence ήταν ο ανιψιός του Charlie Chaplin Spencer Dryden o οποίος εκείνη την εποχή έπαιζε σε jazz μπάντες στα club του Sunset Strip. O ίδιος δε θυμάται ποιος τον σύστησε στους Jefferson Airplane, πάντως όπως λέει και ο ίδιος: "συνάντησα όλη τη μπάντα μαζί, ήταν και ο Spence εκεί. Μιλήσαμε και αφού άκουσα λίγη από τη μουσική τους ο Spence γύρισε και μου έδωσε ένα τσιγαριλίκι. Απίστευτο είπα, νιώθω σα να είμαι σπίτι". Ο Dryden ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση αφού με την τεχνική του κατάφερε να δώσει μία φρέσκια πνοή και να διευρύνει τους ορίζοντες της μπάντας. Το ντεμπούτο άλμπουμ του group κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1966 κάνοντας αίσθηση λόγω του σκληρού folk-rock ήχου του και σημειώνοντας επιτυχία, αλλά μόνο σε τοπικό και όχι εθνικό επίπεδο.

Ενώ τα φώτα της δημοσιότητας έχουν πέσει στο San Francisco λόγω της εκεί σχηματιζόμενης χίπικης κοινότητας και όλοι αρχίζουν να ασχολούνται με μπάντες οι οποίες προέρχονται από την πόλη, οι Jefferson Airplane έχουν να αντιμετωπίσουν άλλο ένα πρόβλημα το οποίο θα μπορούσε να τους στερήσει την ευκαιρία για προβολή που τους δινόταν. Η τραγουδίστρια Signe Anderson τους εγκαταλείπει λόγω εγκυμοσύνης και επιστρέφει στο Oregon αφού η εγκυμοσύνη δε μπορούσε να συμβαδίσει με τη ζωή στο δρόμο. Οι εναπομείναντες αποφάσισαν ότι ιδανική αντικαταστάτρια για την Anderson ήταν η Grace Slick των Great Society η οποία εκτός από όμορφη και επιβλητική παρουσία διέθετε και μια μαγευτική μεταλλική φωνή. Μη χάνοντας χρόνο, τα μέλη της μπάντας στέλνουν τον Jack Casady να κάνει την πρόταση στην Grace Slick, όντας σίγουροι για την άρνηση της. Όπως θυμάται και ο Paul Kantner "ήταν σα να ζητάς σε κάποια να χορέψετε σε κάποιο πάρτυ στα '50s και φοβάσαι ότι θα σε απορρίψει". Τελικά η Grace Slick δέχεται την πρόταση των Jefferson Airplane και έτσι γίνεται η νέα τους τραγουδίστρια η οποία και θα τους οδηγήσει σε μία νέα φάση της καριέρας τους.


Το Νοέμβριο του 1966 οι Jefferson Airplane μπαίνουν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν τον δεύτερο δίσκο τους με τίτλο "Surrealistic Pillow". Ο ήχος του group έχει αλλάξει πολύ, τα τύμπανα έχουν γίνει πιο νευρικά ενώ η κιθάρες έχουν γίνει πιο κοφτές και γενικότερα το ύφος στρέφεται περισσότερο στην ψυχεδέλεια παρά στο folk-rock του πρώτου δίσκου. Άλλωστε οι αναφορές του στις παραισθησιογόνες ουσίες είναι εμφανείς τόσο στο "White Rabbit", όπου ουσιαστικά είναι μία ψυχεδελική εκδοχή της Αλίκης στην χώρα των θαυμάτων του Lewis Carroll, όσο και στο "D.C.B.A-25" όπου ο τίτλος είναι η εξέλιξη των συγχορδιών του κομματιού με την προσθήκη του "25", παρμένο από τη χημική ονομασία του L.S.D-25. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι τα δύο γνωστότερα κομμάτια του δίσκου, δηλαδή τα "White Rabbit" και "Somebody To Love", δεν αποτελούν συνθέσεις των Jefferson Airplane άλλα των Great Society. Το πρώτο είναι γραμμένο από την Grace Slick την εποχή που ανήκε στις τάξεις τους και αρχικά ονομαζόταν "White Rabbit Blues", ενώ το δεύτερο είναι γραμμένο από τον Darby Slick και αρχικά είχε τον τίτλο "Someone Τo Love". Οι αυθεντικές εκτελέσεις των κομματιών έχουν την ευκαιρία να ακουστούν μέσα από τον ομώνυμο δίσκο των Great Society που κυκλοφόρησε το 1990 η Columbia. Ένα μυστήριο που υπάρχει γύρω από το "Surrealistic Pillow" είναι το αν συμμετείχε ή όχι ο Gerry Garcia των Grateful Dead. Τα μέλη του συγκροτήματος λένε ότι συμμετέχει στα "Plastic Fantastic Lover" και "Today" ενώ ο παραγωγός Rick Jerrard, ο οποίος ήταν συνέχεια στο στούντιο από την αρχή ως το τέλος των ηχογραφήσεων, λέει ότι δεν τον είδε ποτέ. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο Gerry Garcia είναι αυτός που έδωσε τον τίτλο του δίσκου λέγοντας "this is as surrealistic as a pillow" όταν άκουσε τα sessions του δίσκου. Το "Surrealistic Pillow" κυκλοφόρησε το Φεβρουάριο του 1967 και έφτασε μέχρι την τρίτη θέση του καταλόγου Billboard, θεωρείται το αριστούργημα των Jefferson Airplane και ένας από τους σημαντικότερους δίσκους στην ιστορία της rock μουσικής, και όχι άδικα.

Μετά την επιτυχία του "Surrealistic Pillow" οι Jefferson Airplane προσλαμβάνουν τον Bill Graham για μάνατζερ και νοικιάζουν ένα σπίτι στο Los Angeles όπου αρχίζουν να ζουν όλοι μαζί και να δουλεύουν πυρετωδώς για τον επόμενο δίσκο τους, ενώ οι Grace Slick και Spencer Dryden γίνονται ζευγάρι. Από την άλλη πλευρά το συγκρότημα βουτά όλο και περισσότερο στις παραισθησιογόνες ουσίες ενώ η πρόσληψη του Bill Graham αποδεικνύεται λάθος επιλογή αφού η σχέση του με το συγκρότημα είναι τελείως προβληματική. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι Jefferson Airplane ξεκινούν να δουλεύουν την πιο περιπετειώδη, ηχητικά τουλάχιστον, δουλειά τους, το "After Bathing At Baxter's" το οποίο πήρε το όνομα του από ένα ποίημα ενός φίλου της μπάντας, του Gary Blackman, το οποίο υπάρχει και στο εσώφυλλο του δίσκου.

Η ηχογράφηση του δίσκου έγινε μέσα σε έξι μήνες και ο δίσκος θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελείται από πέντε τμήματα όπου το καθένα περιέχει δύο με τρία κομμάτια. Ο δίσκος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον αφού τα κομμάτια του δεν ακολουθούν την πεπατημένη των τρίλεπτων συνθέσεων που γράφαν μέχρι τότε οι Jefferson Αirplane αλλά αντίθετα τα περισσότερα είναι μεγάλης διάρκειας συνθέσεις και ηχητικά περνούν από ψυχεδελικά τζαμαρίσματα, jazz μελωδίες, φωνητικές ακροβασίες, πειραματισμούς και το folk-rock άλλωστε, το κυρίως κομμάτι του δίσκου, φτιάχτηκε από τις πρόβες και τα τζαμαρίσματα στο στούντιο.

Όπως λένε και οι ίδιοι οι Jefferson Airplane: "μετά την κυκλοφορία του "Surrealistic Pillow" θέλαμε να διευρύνουμε τους καλλιτεχνικούς μας ορίζοντες", έτσι ξεκαθάρισαν στην R.C.A. ότι ο επόμενος δίσκος θα γίνει με τον δικό τους τρόπο. Ένας μουσικός ο οποίος επηρέασε τους Jefferson Airplane την περίοδο αυτή είναι και ο Frank Zappa o οποίος με τους αβανγκαρνταδόρικους πειραματισμούς του μαζί με την παρέα του, τους Mothers Of Invention, έδωσε νέα πνοή και χώρο για μουσικές αναζητήσεις στο rock. Όπως λέει και Spencer Dryden: "όλα ξεκίνησαν όταν είδα τον Zappa να δουλεύει και είπα αν μπορεί ο Zappa να κάνει ότι θέλει τότε γιατί να μη μπορούμε να το κάνουμε και εμείς".


Το "After Bathing At Baxter's" κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 1967 και έφτασε μέχρι το νούμερο 17 του καταλόγου επιτυχιών του Billboard.

Το 1968 οι Jefferson Airplane λήγουν την, έτσι και αλλιώς, προβληματική συνεργασία τους με τον Bill Graham και τη θέση του μάνατζερ του συγκροτήματος αναλαμβάνει ο Bill Thompson. H κοινοβιακή ζωή της μπάντας μεταφέρεται από το L.A. στο San Francisco στο ιδιόκτητο πλέον σπίτι του συγκροτήματος στην 2004 Fulton Street στο Golden Gate Park. O Spencer Dryden γίνεται 30 χρονών και συλλαμβάνεται από την αστυνομία αφού βρέθηκε γυμνός στην παραλία της Santa Cruz να φτιάχνει σχέδια στην άμμο. Η ιστορία όμως πίσω από την σύλληψη του Spencer Dryden έχει ως εξής. Ο Jack Casady μαζί με τον Gary Blackman αποφάσισαν να κάνουν δώρο ένα χάπι S.T.P. στον Dryden για τα τριακοστά του γενέθλια. Το χάπι όμως από λάθος κατασκευάστηκε δώδεκα φορές πιο δυνατό με αποτέλεσμα ο Dryden να φρικάρει και να τριγυρνά γυμνός στην παραλία της Santa Cruz, φτιάχνοντας σχέδια στην άμμο.

Με αφορμή αυτό το περιστατικό η Grace Slick έγραψε το κομμάτι "Lather", αφιερωμένο στον Dryden. To "Lather" ανοίγει το δίσκο "Crown Of Creation" του 1968. Το "Crown Of Creation" ηχογραφήθηκε μεταξύ Φεβρουαρίου και Ιουνίου του 1968 και ηχητικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του "Surrealistic Pillow" και του "After Bathing At Baxter's" αφού έχει τον λυρισμό και τις μελωδίες του πρώτου με τους πειραματισμούς του δεύτερου. Στον δίσκο αυτό περιέχεται και το κομμάτι "Triad" το οποίο έχει γράψει ο David Crosby των Byrds. O Crosby είχε γράψει το κομμάτι για τους Byrds, όμως η μπάντα αποφάσισε ότι η χίπικη θεματολογία του, η σχέση ενός αγοριού με δύο κοπέλες και κατ' επέκταση το ζήτημα του ελεύθερου έρωτα, δεν ταίριαζε με το ύφος των Byrds και έτσι απορρίφθηκε με αποτέλεσμα να ψυχραθούν ακόμη περισσότερο οι σχέσεις του Crosby με τους Byrds και να επέλθει πιο γρήγορα η αναμενόμενη αποχώρηση του από το συγκρότημα. Επίσης το "Crown Of Creation" περιέχει το κομμάτι "The House At Pooneil Corner" το οποίο είναι ένα από τα σκληρότερα και ομορφότερα ψυχεδελικά κομμάτια που έχουν γραφτεί. Στο κομμάτι αυτό οι Jefferson Airplane θίγουν με ανατριχιαστικό τρόπο το ζήτημα των πυρηνικών και μίας πιθανής καταστροφής από αυτά. Γενικότερα το συγκρότημα φαίνεται σε αυτό το δίσκο πιο προβληματισμένο από ποτέ. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στο 1968 και είναι η χρονιά όπου το αντιπολεμικό κίνημα στην Αμερική περνάει την πιο έντονη φάση του. Το "Crown Of Creation" κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1968 και κατάφερε να φτάσει στο νούμερο 6 του καταλόγου των επιτυχιών του Billboard.

Επόμενος δίσκος για τους Jefferson Airplane είναι το "Bless Its Pointed Little Head" το οποίο κυκλοφόρησε το 1969 και στο οποίο το συγκρότημα καταγράφει την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα των ζωντανών εμφανίσεων του, δείχνοντας ότι δε θεωρείται άδικα ένα group που πραγματικά έβαζε φωτιά με τα live shows του.

Το 1969 επίσης οι Jefferson Airplane κυκλοφορούν και το "Volunteers", το πιο πολιτικό δίσκο της καριέρας τους. Όπως λέει και ο ίδιος ο Marty Balin, "το "Volunteers" δεν είναι ο δίσκος που λέει στον κόσμο βγείτε έξω και κάψτε τα πάντα, αλλά ξεσηκωθείτε και αλλάξτε τον κόσμο". O δίσκος είναι εξολοκλήρου ηχογραφημένος στο San Francisco και αυτό έδωσε τη δυνατότητα στο συγκρότημα να καλέσει πολλούς από τους φίλους του για να συμμετέχουν, τόσο ως session μουσικοί όσο και ως συνδημιουργοί των τραγουδιών. Έτσι στο δίσκο συμμετέχουν ο Gerry Garcia από τους Grateful Dead, o Joey Convington από τους Quicksilver Messenger Service και οι David Crosby και Stephen Stills οι οποίοι μετά την αποχώρηση τους από τους Byrds και Zombies αντίστοιχα και με την προσθήκη του Stephen Stills (πρώην Buffalo Springfield) είχαν πρόσφατα σχηματίσει το τρίο των Crosby, Stills and Nash.


Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του ήχου του "Volunteers" έπαιξε ο Βρετανός πιανίστας Nicky Hopkins ο οποίος εκείνη την περίοδο ζούσε στο San Francisco και στο παρελθόν είχε συνεργαστεί με μουσικούς όπως οι Who, οι Kinks και οι Rolling Stones. To "Volunteers" αποτελεί ίσως την πιο ώριμη δουλειά των Jefferson Airplane και φαίνεται σαν όλο αυτό το ταξίδι τους μεταξύ πειραματισμού και μελωδίας να καταλήγει τελικά κάπου, αν και ο ήχος του δίσκου ακολουθεί μια πιο rock πορεία με έντονα στοιχεία από την αμερικανική παράδοση, χωρίς να λείπουν τα σημεία, όπως φαίνεται στα "Hey Frederick" και "Eskimo Blue Day", που μας θυμίζουν τις ανήσυχες στιγμές των προηγούμενων δίσκων. O δίσκος επίσης περιλαμβάνει και το "Wooden Ships" το οποίο είναι μία σύνθεση των Crosby, Kantner και Stills και το οποίο είχε πρωτοεμφανιστεί λίγους μήνες πριν την κυκλοφορία του "Volunteers" στο ομώνυμο ντεμπούτο άλμπουμ τον Crosby, Stills and Nash, ενώ το κομμάτι "Volunteers" κατάφερε να γίνει ο ύμνος της επαναστατημένης νεολαίας της Αμερικής. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 1969 και κατάφερε να φτάσει στη θέση 13 του καταλόγου επιτυχιών Billboard.

Το 1969 ήταν μία ιδιαίτερη χρονιά για τους Jefferson Airplane, από τη μία το συγκρότημα βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του, με κορυφαία στιγμή την εμφάνιση τους στο ιστορικό φεστιβάλ του Woodstock, από την άλλη όμως άρχισαν να φαίνονται στον ορίζοντα τα πρώτα σύννεφα στις σχέσης των μελών του group. Ο Spencer Dryden θεωρεί ότι η μαγεία των παλαιών ημερών έχει χαθεί και ότι πλέον οι Jefferson Airplane χάνουν το δρόμο τους και αρχίζει να ψυχραίνεται με τη μπάντα. Χαριστική βολή για τη σχέση του Dryden με τους Jefferson Airplane αποτέλεσε η συμμετοχή τους στο φεστιβάλ του Altamont, κατά τη διάρκεια του οποίου μεθυσμένοι Hell's Angels, οι οποίοι είχαν αναλάβει και τη φύλαξη του φεστιβάλ, μαχαίρωσαν ένα νεαρό κατά τη διάρκεια του set των Rolling Stones και χτύπησαν τον Marty Balin. Έτσι ο Dryden θεωρώντας ότι όλα τελείωσαν, όχι μόνο για τη μπάντα αλλά και για μία ολόκληρη γενιά, αποχωρεί από το συγκρότημα για να συνεχίσει με τους The New Riders Of The Purple Sage μέχρι το 1978, ενώ λίγο αργότερα φεύγει και ο Marty Balin.

Μέτα την αποχώρηση του Dryden η μπάντα περνάει μία φάση αδράνειας. Η Grace Slick μένει έγκυος από τον Paul Kantner και φέρνει στον κόσμο μια κόρη, την China. Οι δυο τους με τη βοήθεια των Gerry Garcia, David Crosby και Graham Nash θα κυκλοφορήσουν το 1970 και κάτω από το όνομα Paul Kantner And The Jefferson Starship τον πρώτο προσωπικό τους δίσκο με τίτλο "Βlows Against The Empire". Από την άλλη πλευρά ο Jack Casady και ο Jorma Kaukonen σχηματίζουν τους Hot Tuna, βασισμένοι στον σκληρό ηλεκτρικό blues ήχο.


Οι Jefferson Airplane επιστρέφουν στην ενεργό δράση το 1971 με την προσθήκη του Joey Convington στα τύμπανα για να κυκλοφορήσουν το μέτριο δίσκο "Bark", ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφορεί και ο δεύτερος προσωπικός δίσκος των Kantner και Slick με τίτλο "Sunfighter". Τελευταία δισκογραφική κατάθεση για τους Jefferson Αirplane αποτελεί το ζωντανά ηχογραφημένο "Thirty Seconds Over Winterland", στην ηχογράφηση του οποίου συμμετέχει και άλλο ένα μέλος των Quicksilver Messenger Service, o David Friedberg.

Μετά την κυκλοφορία του "Thirty Seconds Over Winterland" και χωρίς επίσημη ανακοίνωση οι Jefferson Airplane διαλύθηκαν, με τους Κantner και Slick να συνεχίζουν με τους Jefferson Starship, και τους Casady και Kaukonen να αφιερώνονται εξολοκλήρου στους Hot Tuna. Οι Jefferson Airplane επανενώθηκαν το 1989 για συναυλίες, χωρίς τον Spencer Dryden στη σύνθεση τους, ενώ από το 1996 έχουν μπει στο Rock And Roll Hall Of Fame.

Οι Jefferson Airplane κατάφεραν να αποτυπώσουν μέσα στα τραγούδια τους το τι συνέβαινε όλο το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 στην Αμερική. Γεννήθηκαν μέσα από το κίνημα των Hippies και πέθαναν μαζί του, αφήνοντας πίσω τα ντοκουμέντα μίας εποχής όπου ο κόσμος θα μπορούσε να αλλάξει.

Δισκογραφία:
Jefferson Airplane Takes Off (1966)
Surrealistic Pillow (1967)
After Bathing At Baxter’s (1967)
Crown Of Creation (1968)
Bless Its Pointed Little Head - Live (1969)
Volunteers (1969)
Worst Of Jefferson Airplane - Collection (1970)
Bark (1971)
Thirteen Seconds Over Winterland - Live (1973)
Jefferson Airplane Loves You - 4 C.D Collection (1992)

  • SHARE
  • TWEET