«10+1»: Πέρα από τους Sunn O)))

Μερικές ψυχές στη μουσική που τόσο πολύ αγαπάμε, είναι γραφτό να συναντηθούν και τα καλλιτεχνικά τους οράματα να ζευγαρώσουν σε έναν καρμικό έρωτα, που γεννά και αναθρέφει πολλά παιδιά, καρπούς αυτού του ατέρμονου πάθους. Κάπως έτσι έμελλε να τα φέρει η ζωή και για τους Stephen O' Malley και Greg Anderson, όπου η μοιραία τους γνωριμία στα καταγώγια που οι doom θρύλοι Thorr's Hammer έκαναν πρόβες, θα τους οδηγούσε σε αναρίθμητες ώρες μουσικής δημιουργίας πολυσήμαντων projects και τελικά, στο να γίνουν δύο από τις πιο σημαντικές μουσικές προσωπικότητες των ήχων που από μικροί αγάπησαν.

Σημείο καμπής στην κοινή τους πορεία, πέρα από τις αυστηρά μουσικές προκλήσεις που ξεπερνούσαν κάθε φορά λες και ήταν ασήμαντα μικρά εμπόδια μόνο για να θέσουν νέα ηχητικά όρια, υπήρξε η δημιουργία της Southern Lord Records, η δισκογραφική που στέγασε τη μουσική τους στην αρχή και πλέον μερικά από τα πιο βαρυσήμαντα ονόματα του extreme ήχου. Από την άλλη όμως μεριά, αυτή της μουσικής, οι δύο τους συνεργάστηκαν και συνεργάζονται πίσω από τα ράσα των Sunn O))), του συγκροτήματος που γράφεται σαν ενισχυτής μα διαβάζεται σαν ήλιος - κυρίως λόγω της νοητής σύνδεσης που ήθελαν να δημιουργήσουν με το ιστορικό drone metal σχήμα Earth. Μπορεί οι O' Malley και Anderson να μην ήταν τα μοναδικά μέλη των Sunn O))) κατά τη διάρκεια της τεράστιας (σε μέγεθος, χρονική διάρκεια αλλά και σημασία) πορείας τους, υπήρξαν όμως τα βασικά και μονιμότερα - εξ ου και η ευκαιρία να περιοδεύσουν ως Soshin Duo. Άλλωστε, η κολλεκτιβική μορφή του σχήματος τους έδωσε τη δυνατότητα να περιοδεύσουν και να δώσουν συναυλίες με παραπλήσια ονόματα, ανάλογα με τη σύσταση των μελών τους.

Σε αυτή τη συνθήκη, μία ανασκόπηση των βασικών και γνωστών δισκογραφικών κυκλοφοριών του συγκροτήματος έμοιαζε κάπως απλή. Η εξερεύνηση όμως των σχημάτων και συνεργασιών που τόσο μαζί όσο και χώρια, όρισαν όλο το εύρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας αυτών των δύο ανθρώπων, φάνηκε πιο ενδιαφέρουσα και πεδίο περισσότερο πρόσφορης μουσικής αναζήτησης για τους ανθρώπους που είτε ανακάλυψαν πρόσφατα τους Sunn, είτε δεν τα έχει φέρει η ζωή να εντρυφήσουν στην πλούσια ηχητική τους ιστορία. Όπως ήδη θα γνωρίζετε, τα ηχητικά μονοπάτια των Sunn δεν είναι για αδύναμες ψυχές. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ωδή στο θόρυβο, έναν ύμνο στον τρόμο, έναν τρόπο η ψυχή να βρει την κάθαρση μέσα από το σωματικό βίωμα της μουσικής σε εντάσεις και συχνότητες που προκαλούν. Οι υπόλοιπες ενασχολήσεις των O' Malley και Anderson δεν απέχουν πολύ από αυτό το σημείο αναφοράς, συνεπώς, προσδεθείτε. Με αφορμή τη μεγάλη συναυλιακή επιστροφή του Shoshin Duo χώρα μας για δύο εμφανίσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, πάμε να ευχηθούμε κάποιο improvisation από τον βαθύ, deep-cut μουσικό τους κατάλογο.

Φυσικά, επειδή αυτός μοιάζει ατέλειωτος, παρακάτω δεν θα βρείτε αναλυτικά, αλλά μπορείτε να βάλετε στη λίστα σας και τα παρακάτω σχήματα που οι O' Malley και Anderson έχουν συμμετάσχει ανά καιρούς και προτείνουμε: Nazoranai, Burial Chamber Trio, Engine Kid, Grave Temple, Lotus Eaters, Ascend, With The Lord, Aethenor. Όσο για τον κατάλογο της Southern Lord, ήταν και παραμένει εντυπωσιακός.

1

Thorr's Hammer - Dommedagsnatt (1996)

Εκεί που ξεκινούν όλα, είναι πάντα το doom, πράγμα που δεν χρειάζεται να αποδείξουμε, οι Black Sabbath αρκούν από μόνοι τους ως επιχείρημα. Η πρώτη συνάντηση των O' Malley και Anderson έμελλε να είναι σε ένα συγκρότημα που τάχθηκε στις επάλξεις του underground doom. Εν πολλοίς, οι Thorr's Hammer θεωρούνται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του death doom στη βαθιά του ιστορία, εν μέρει λόγω αυτών των δύο, των δύο Jamie, αλλά θα λέγαμε κυρίως λόγω των ξεχωριστών, αξιομνημόνευτων φωνητικών της Runhild Gammelsæter, που σήμερα θα τη βρούμε να κατέχει διδακτορικό βιολογίας αλλά και να είναι ημιδραστήρια στους Khlyst. Η παρουσία της ήταν μείζονος σημασίας, μιας που μετά την επιστροφή της στη Νορβηγία, τη χώρα καταγωγής της, οι Thorr's Hammer παύουν να υπάρχουν. Η ιστορία αυτή εκκινεί την ανάγκη, μέσω του συνεργατικού σεβασμού, των O' Malley και Anderson να ονομάζουν διαφορετικά κάθε τους σήμα ακόμη και με την αλλαγή ενός μέλους. Μπορεί οι Thorr's Hammer να είναι πλέον ένα cult κομμάτι μουσικής ιστορίας, κομμάτια σαν το "Norge" όμως ορίζουν γιγαντιαία μετέπειτα κεφάλαια. Ακόμη ένα στοιχείο στη σημασία του, είναι πως αποτελεί την πρώτη κυκλοφορία της Southern Lord Records.

2

Burning Witch - Crippled Lucifer (Seven Psalms for Our Lord of Light) (1998)

Μετά τη διάλυση των Thorr's Hammer, το αγαπημένο μας ντουέτο προχώρησε στη σύσταση των Burning Witch, στους οποίους όμως ο Anderson δεν βρήκε τις καλλιτεχνικές διόδους που αναζητούσε και σύντομα αποχώρησε, προτού το συγκρότημα κυκλοφορήσει κάποια δουλειά του. Επειδή όμως οι δυο τους χώρια δεν μπορούνε, παράλληλα σηματοδοτείται και η γέννηση των Sunn. Ο O' Malley όμως με τη συμβολή των Edgy 59, Stuart Dahlquist και Brad Mowen προχωρά στην κυκλοφορία τριών demo με τους Burning Witch, τα οποία κυκλοφόρησαν μαζί και ως μια ενιαία, compilation κυκλοφορία με τον επιβλητικό τίτλο "Crippled Lucifer (Seven Psalms for Our Lord of Light)". Η δύναμη ψυχής που επιδεικνύουν κομμάτια σαν το "Sacred Predictions" μιλά στα μύχια της ψυχής και δεν τιθασεύεται από καμία σημερινή μορφή μιζέριας.

3

Goatsnake - Goatsnake Vol. 01 (1999)

Τι πήγε να κάνει όμως ο Anderson φεύγοντας μακριά από τους Burning Witch; Όπως φάνηκε στην πορεία, ο Greg ήθελε το δικό του doom λίγο λιγότερο παραδοσιακό. Πιάνοντας το κλίμα της εποχής από νωρίς, ο Anderson κράτησε τους drone πειραματισμούς του κυρίως για τους Sunn O))) και στη βασική του παράπλευρη ενασχόληση, βούτηξε σε έναν βυθό βαλτώδη. Με μία μείξη ψυχεδέλειας, sludge, και ό,τι έφερε ο απόηχος των Acid Bath και των Obsessed, οι Goatsnake γεννιούνται και ευλογούνται με την φωνάρα του Pete Stahl. Από τότε μέχρι και σχετικά πρόσφατα, με το εξαιρετικό "Black Age Blues" οι Goatsnake αποτελούν μπροστάρηδες του sludge / stoner πεπατημένης με ένα blues twist - φαινόντουσαν όμως τα πράγματα όταν στα ξεκινήματά σου γράφεις κομμάτια σαν το "What Love Remains". Αν δεν είχαν χρησιμοποιήσει και βλακωδώς τη σημαία του αμερικάνικου νότου (σε ιστίο πλοίου Βίκινγκ, βοήθεια) στο εξώφυλλο - το οποίο βέβαια στη συνέχεια άλλαξε -, το "Goatsnake Vol 1" θα έμενε μόνο για καλό στο θυμικό.

4

Khanate - Khanate (2001)

Τι συνέβη όμως στον O' Malley και την ανάγκη του να γεφυρώσει το αυστηρό drone με το doom μετά από την σταδιακή αποδυνάμωση κι εν τέλει ξεψύχισμα των Burning Witch; Ο Stephen βρίσκει στο δρόμο του τους James Plotkin, Alan Dubin και Tim Wyskida, δημιουργώντας άλλο ένα ιστορικό σχήμα για τον πειραματικό doom ήχο. Η τετράδα, αχώριστη με ένα μικρό διάλειμμα μέχρι σήμερα, δημιουργεί τους Khanate, με το ομώνυμο τους album το 2001 να μνημονεύεται από πολλούς ως μια από τις απαραίτητες κυκλοφορίες για να ακούσει κανείς ώστε να κατανοήσει το drone - μάλιστα, λόγω των έντονων και λίγο πιο προσβάσιμων doom στοιχείων σε σχέση με άλλους doom τιτάνες, θα τους λέγαμε και ελάχιστα πιο προσβάσιμους και καλό συγκρότημα για να αρχίσει κανείς την αναζήτηση του στο είδος. Για πολλά χρόνια απόντες δισκογραφικά και συναυλιακά μετά από ένα καλό σερί τεσσάρων δίσκων ως το 2009, το 2023 επέστρεψαν από το πουθενά με το εξαιρετικό "To Be Cruel", αλλά και στη σκηνή του Roadburn. Δεν μπορούμε να σας περιγράψουμε πως νιώσαμε στο άκουσμα της πρώτης νότας του Pieces Of Quiet", ή μήπως, μπορούμε;

5

Teeth Of Lions Rule The Divine - Rampton (2002)

Δεν συνηθίζει να με τρομάζει η μουσική. Από τα λίγα πράγματα που με έχουν τρομάξει ποτέ, είναι η πρώτη κυκλοφορία των Black Goat Of The Woods και το "Rampton" των "Teeth Of Lions Rule The Divine". Φτάνει άραγε ποτέ στον Anderson και τον O' Malley; Η απάντηση είναι πως αμφότεροι στέκονται αχόρταγοι μπροστά στη μουσική που τους εκφράζει, οπότε, παρά τους Sunn που πορχωρούν ακάθεκτοι να γίνονται ολοένα και γνωστότεροι στο ευρύ κοινό (πράγμα σοκαριστικό για μια μπάντα που παίζει ΤΕΤΟΙΑ μουσική), αποφασίζουν ότι χρειάζονται δίπλα τους τους καλύτερους. Συντροφιά με τον Lee Dorrian των Cathedral και Napalm Death αλλά και τον Justin Greaves των Iron Monkey, Electric Wizard και Crippled Black Phoenix (βιογραφικά που από μόνα τους ζαλίζουν), δημιουργούν το supergroup Teeth Of Lions Rule The Divine - όνομα μνεία στους Earth. Με μοναδική τους κυκλοφορία το "Rampton", αφήνουν πίσω τους ένα διαμάντι που μνημονεύεται κι ένα σχήμα που πολλοί παρακαλούν να ξανακυκλοφορήσει κάτι. Τα τρία ατέλειωτα κομμάτια του δε, ένα κι ένα περιγράφουν την κατάσταση της μπάντας τότε - το ασταμάτητο "The Smiler", η διασκευή στους Killdozer και το "He Who Accepts All That Is Offered (Feel Bad Hit Of The Winter)" να σχολιάζει απαλά το σχεδόν ομότιτλο κομμάτι των Queens Of The Stone Age που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Αξέχαστος δίσκος.

6

Sunn O))) and Earth - Angel Coma EP (2006)

Μπορεί οι συνεργατικοί δίσκοι να είναι κάτι που βλέπουμε ολοένα και συχνότερα στον ακραίο, σκληρό ήχο, οι Sunn όμως, όπως θα δούμε εδώ αλλά και στις περισσότερες επόμενες προτάσεις, υπήρξαν πρωτοστάτες αυτής της - υπέροχης - τάσης. Αναμενόμενο, η πρώτη τέτοια κυκλοφορία τους να συμβεί με τους Earth, στο split EP "Angel Coma". Η κυκλοφορία παίρνει το όνομά της από τα δύο κομμάτια που αποτελείται - το "Coma Mirror" για τους Sunn και το "A Plague Of Angels" για τους Earth. Φυσικά, όταν μιλάς για ένα συγκρότημα που καθιέρωσε το drone και μάλιστα απευθύνεται σε πολύ ευρύ κοινό, πολύ έξω από το metal, υιοθετώντας ήχους που πηγάζουν από το shoegaze και το noise rock, ήταν λογικό η συνεργασία τους να κάνει τους Sunn να ακουστούν πέρα από τα στενά όρια του (πειραματικού) doom - άσχετο που αν περνούσες ακόμη και τότε έξω από μια συναυλία τους, ακουγόντουσαν θέλοντας και μη πέρα από τα όρια του τοίχου. Μία κυκλοφορία με βαρύ συναισθηματικό φορτίο, το "Angel Coma" περιγράφει τη στιγμή της καταστροφής ενός πολιτισμού με τη φωνή των Sunn κι έπειτα τον απόηχό της με αυτή των Earth, τη στιγμή που γίνονται όλα σκόνη, ύλη που επιστρέφει στο δημιουργό.

7

Sunn O))) and Boris - Altar (2006)

Αν θέλουμε να μιλάμε όμως για πραγματικές συνεργασίες, αυτές έρχονται όταν οι δύο καλλιτέχνες / συγκροτήματα συμπράττουν στη σύνθεση όλων των κομματιών. Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά, οι Sunn συνευρίσκονται μουσικά με τους παρανοϊκούς Ιάπωνες Boris, οι οποίοι φυσικά δεν είναι πρωτάρηδες στις συνργασίες αφού ως τότε έχουν ήδη κυκλοφορήσει μερικά αρρωστημένα πράγματα με τους Merzbow και Kaiji Haino. Η μοναδική αυτή σύμπραξη δημιουργεί το αγαπημένο "Altar", το οποίο φιλοξενεί και δεκάδες άλλους μουσικούς, μεταξύ των οποίων οι Kim Thayil (Soundgarden) και Joe Preston (Earth, Melvins, High on Fire) - πράγμα που φαίνεται στο αποτέλεσμα της ενορχήστρωσης. Σε ένα πεδίο συνάντησης ανατολής και δύσης, οι Sunn και οι Boris καταστρατηγούν κάθε κανόνα και γράφουν έναν όμορφο, πραγματικά πανέμορφο drone δίσκο, που ξεκινά από την ανάβαση στο "Etna" και κορυφώνεται ακόμη περισσότερο στο μισάωρο "Her Lips Were Wet With Venom" που κλείνει την κυκλοφορία. Το μοναδικό πράγμα που ξαλαφρώνει κάπως το βαρύγδουπο ηχητικό του αποτύπωμα, είναι το διαδικτυακό αστείο πως το εξώφυλλο μοιάζει με το χαρακτήρα του Kenny από τη σειρά South Park. Ακόμη κι αυτό το ανέκδοτο, δεν το κάνει λιγότερο μνημείο του ήχου του.

8

Nurse With Wound remixes Sunn O))) - The Iron Soul Of Nothing (2008)

Ενδεχομένως, εάν δεν είστε οπαδοί του avant-garde noise, να μη γνωρίζετε τι εστί Nurse With Wound. Προσδεθείτε όμως. Ο Άγγλος μουσικός Steven Stapleton δισκογραφεί από το 1978 με το τότε σχήμα, και ελάχιστα χρόνια αργότερα προσωπικό του project Nurse With Wound. Περισσότερες από διακόσιες (χωρίς υπερβολή) κυκλοφορίες αργότερα και συνεργασίες αξιοζήλευτες, μπορούμε να πούμε λόγω παραγωγής ποιότητας αλλά και ιστορικότητας πως ο Stapleton είναι μια ιστορική φιγούρα του χώρου του, έχοντας εξερευνήσει noise, drone, ambient, industrial, μα κυρίως πάντοτε πειραματικά μουσικά μονοπάτια. Οι Sunn το γνώριζαν καλά αυτό και φαίνεται σε πολλά σημεία της δισκογραφίας τους, πως είναι θαυμαστές του. Έτσι, τον προσεγγίζουν για μια διασκευή του πρώτου τους ολοκληρωμένου δίσκου, "ØØ Void". Το αποτέλεσμα, είναι μια ανατριχιαστική κυκλοφορία με τίτλο "The Iron Soul Of Nothing", όπου παίρνει το κιθαριστικό drone των Sunn και το μετατρέπει σε μία αιθέρια, ambient κυκλοφορία ηλεκτρονικού ήχου, μια προσέγγιση που μόνο το αστείρευτο μυαλό του Stapleton θα μπορούσε να κάνει πραγματικότητα.

9

Sunn O))) and Ulver - Terrestrials (2014)

Μπορεί να πέρασαν αρκετά χρόνια, οι Sunn όμως σύντομα συνάντησαν την ανάγκη να δισκογραφήσουν συνεργατικά. Αναμενόμενη ίσως επιλογή αν κρίνεις και από τις μουσικές τους αναζητήσεις σε περισσότερο ηλεκτρονικά μονοπάτια εκείνη την περίοδο, οι Ulver, οι μουσικοί χαμελαίοντες του ακραίου ήχου που πάνω από είκοσι χρόνια τώρα πειραματίζονται επιτυχώς με όποιο μουσικό είδος και όποιον συνεργάτη τους κατέβει στο κεφάλι. To "Terrestrials" είναι ένας μακροσκελής δίσκος που πνευστά και έγχορδα ορχήστρας μπλέκονται με πελώρια walls of sound και η ατμόσφαιρά του πηγαίνει από το φως στο σκοτάδι μέσω της μελαγχολίας σε δευτερόλεπτα, αφήνοντας πολλά στη σκέψη και στο υποσυνείδητο. Θα έλεγε κανείς πως, έχοντας ως προπομπό τους Thorr's Hammer, όταν το Shoshin Duo βρει μπροστά του Νορβηγό, κάτι πολύ-πολύ καλό θα συμβεί. Τα στοιχειωμένα φωνητικά του Kristoffer Rygg που δεν τα μπερδεύεις με κανενός άλλου, ξεσπούν αναπάντεχα σαν τη συνείδησή σου και σε επιστρέφουν ανά στιγμές στην πραγματικότητα, εκεί που η σκέψη έχει χαθεί στα αχανή ηχοτοπία του "Terrestrials".

10

Sunn O))) and Scott Walker - Soused (2014)

Η τελευταία συνεργατική δουλειά των Sunn, είναι και η πιο απρόσμενη όλων. Αυτές οι γραμμές γράφονται στη μνήμη του Scott Walker μιας που αποχώρησε από αυτό τον κόσμο λίγα χρόνια πριν, το 2019. Πριν το θάνατό του, ο Walker πρόλαβε να φέρει στον κόσμο δύο soundtracks, αλλά και τη συνεργασία του με τους Sunn, "Soused". O Walker αποτελεί έναν από τους ιστορικότερους Αγγλοαμερικάνους τραγουδιστές, όπου η πορεία του από την pop μουσική των 70s σε περίεργα ηχητικά μονοπάτια βαθιά στο avant-garde δεν τον άφησε τον πιο δημοφιλή από όλους, αλλά σίγουρα έναν από τους πιο σεβαστούς. Η βαθειά, συναισθηματική, crooner φωνή του Walker έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα drones των Sunn, δημιουργώντας ένα ηχητικό αποτέλεσμα που όμοιο του δεν έχω ξαναβρεί πουθενά, όπου κι αν έχω ψάξει σε μουσικά λημέρια. Η αρμονία μεταξύ των δύο αυτών αντιθέτων, σε αφήνει με έκπληξη κάθε λίγα λεπτά. Λίγο πριν φύγει μάλιστα, ο Walker είπε σε συνέντευξή του πως η δουλειά του με τους Sunn είναι πολύ ψηλά στη λίστα με αγαπημένες, δικές του κυκλοφορίες.

+1

ΑΥΤΟ το video - Sunn O))) live at Southwest Terror Fest III (2014)

Αυτή η σημείωση, δεν έχει ειρωνικό σκοπό. Το αντίθετο μάλιστα, να αναδείξει πως στην εποχή του διαδικτύου, οι Sunn με τον τρόπο τους δεν έχουν κατακτήσει μονάχα τα άδυτα του σκοτεινού ήχου με τους πειραματισμούς στις συχνότητες και την ένταση των ενισχυτών τους, αλλά και την τάση του διαδικτύου την ίδια. Έτσι, το αστείο πως στις doom συναυλίες αν αργήσεις λίγο άντε το πολύ να χάσεις δυο νότες, ή πως κάποιοι είναι ικανοί να κάνουν stage dive κατά τη ζωντανή εμφάνιση συγκροτημάτων που παίζουν πιο αργά και από το θάνατο τον ίδιο, έγινε οπτικό υλικό και σημείο αναφοράς, meme αν θέλετε, στη συναυλία των Sunn στο Southwest Terror Fest, όπου κάποιος επίγειος θεός έκανε πράγματι stage dive σε συναυλία των Sunn O))). Αυτή η στιγμή που καταγράφηκε, παρά τον αστείο χαρακτήρα της, αποτελεί ίσως ένα από τα χαρακτηριστικότερα entry points ενός νέου οπαδού στον ήχο του drone metal, με τη δημοτικότητα που απέκτησε ανά τα χρόνια στο διαδίκτυο. Ακόμη λοιπόν και σε αυτό το επίπεδο, η παρουσία των Sunn έχει κερδίσει έδαφος και επεκτείνει τον μουσικό τρόπο που πιστεύει και πρεσβεύει, πολύ πέρα από απλά τη metal κοινότητα. We'll meet at the Sunn "moshpit"!