![[7]: Γράμμα στον Al Pacino...](https://images.rocking.gr/cine/2014/150x150/alpacino-cover.jpg)
«A Buyer's Guide»: Tony McPhee & The Groundhogs
Ένας τεράστιος, παραγνωρισμένος κιθαρίστας «απεριόριστων» δυνατοτήτων που έφυγε από κοντά μας
Για κάθε Βρετανό κιθαρίστα που θεωρήθηκε guitar hero στα 60s και 70s υπάρχει τουλάχιστον άλλος ένας που δεν κατάφερε ποτέ να έχει την εμπορική απήχηση και την αναγνώριση που του άξιζε, αν και δεν υπολείπονταν σε τίποτα παικτικά και έχαιρε της απόλυτης εκτίμησης των συναδέλφων του. Εξέχουσα θέση σε αυτή την κατηγορία έχει ο Tony McPhee που πέθανε στις 6 Ιουνίου λίγο πριν συμπληρώσει τα 80 του. Ξεκινώντας από τα blues και φτάνωντας μέχρι το prog και πίσω πάλι, o McPhee παρέμεινε δραστήριος μέχρι σχετικά πρόσφατα, παρότι οι σπουδαίες μέρες του συγκεντρώνονται στη δεκαετία του 60 και του 70.
Ο κοφτερός ήχος της κιθάρας του και η διάθεσή του να πειραμαστιστεί σε είδη και φόρμες, τον έκαναν αγαπητό σε ένα εύρος ακροατών, από τους καθαρόαιμους blues rockers μέχρι τους ακολούθους του prog, ενώ αν κρίνουμε από τις εκφράσεις λατρείας του Captain Sensible (The Damned) και την επιλογή ονόματος της δισκογραφικής Cherry Red, έχαιρε μεγάλου σεβασμού και στην punk κοινοτητα.
Και μια που το αναφέραμε, το "Cherry Red", το μεγαλειώδες αυτό τραγούδι, ένα μνημείο του κιθαριστικού ροκ, με ένα riff για πάνθεον, και το start/stop τρυκ που το απογειώνει, θα παραμένει πάντα το πιο κοντινό του φλερτ με την ευρεία εμπορική επιτυχία, το τραγούδι που θα τον χαρακτηρίζει και μία βάση πάνω στην οποία θα πατούσαν στη συνέχεια η μισή retro/stoner σκηνή και ψαγμένοι γκαραζάδες τύπου Ty Segal.
Thank Christ For The Bomb
(Liberty, 1970)
Παρότι και στους πρώτους δύο δίσκους τους οι Groundhogs ανέπτυσσαν τον ιδιαίτερο χρακτήρα τους ακόμα και στο πώς έπιαζαν τα blues, εδώ έχουμε την πρώτη κυκλοφορία όπου πραγματικά παρουσιάζουν κάτι μοναδικά δικό τους ως προσέγγιση. Παραμένωντας πιστοί στα blues, σκληραίνοντας τον ήχο τους όπως η νέα δεκαετία επιτάσσει και ταυτόχρονα παίζοντας με ρυθμούς, πολλαπλές ιδέες και τραγουδιστικές δομές τόσο όσο να μπορούν να θεωρούνται ακόμα και prog, κυκλοφορούν το πρώτο τους αριστούργημα. Το εντυπωσιακό είναι το πώς καταφέρνουν να διατηρήσουν ανάμεσα σε καλογραμμένες και άμεσες μελωδίες και τις καλύτερες φωνητικές γραμμές που έγραψαν ποτέ, την ωμή δύναμή τους και την ένταση του power trio, ένα (ακόμα) παράσημο στη δουλειά του μηχανικού Martin Birch. Ταυτόχρονα δίνεται και η ευκαιρία να αναπτύξει ο McPhee τις πολιτικοκοινωνικές ιδέες του, είτε αυτές ήταν αντιπολεμικές είτε οικολογικές, σίγουρα στο κέντρο τους ανθρωπιστικές και δεν τις εγκατέλειψε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Split
(Liberty, 1971)
Αν το "Thanks Christ For The Bomb" ήταν «απλώς» αριστούργημα, το "Split" είναι θεμέλιος λίθος στο σκληρό rock, όσο παραγνωρισμένο κι αν είναι. Με μία ορμή εγκλωβισμένη στα αυλάκια του βινυλίου σε στυλ «ελεγχόμενο χάος» το "Split" είναι όχι απλά αρχετυπικός hard rock δίσκος της δεκαετίας του 70 αλλά και κοιτάει στα μάτια οποιονδήποτε από τους πολύ πιο γνωστούς άλλων συγκροτημάτων τοποθετήσετε απέναντί του. Πιο αγριεμένοι από ποτέ στο παρελθόν του συγκροτήματος, με έναν ασυγκράτητο McPhee στην κιθάρα αλλά και μία ρυθμική βάση που καρφώνει νότες σα να μην υπάρχει αύριο και κρατάει το groove ψηλά, ειδικά η πρώτη πλευρά αποτελεί τσουνάμι που σε παρασύρει και σε ξεβράζει στα βράχια του "Cherry Red". Για αυτό τα είπαμε στην εισαγωγή, ας βρούμε την ευκαιρία λοιπόν να αναφέρουμε ότι αν καταφέρετε να ξεκολλήσετε από ασταμάτητες επαναλήψεις του, το ακολουθεί ένα επίσης θαυμάσιο τραγούδι, βαρύ, ψυχεδελικό κι αργόσυρτο, ό,τι χρειάζεται μετά την καταιγίδα που προηγήθηκε.
Blues Obituary
(Liberty, 1969)
Αν ο τίτλος είναι σημαδιακός, τότε μάλλον αυτό έχει να κάνει με το τι θα ακολουθούσε, περισσότερο από το τι ακούμε εδώ. Γιατί όσο σκληρά κι αν ροκάρουν οι Groundhogs, όσο κι αν έβαλαν νέα στοιχεία σε σχέση με το ντεμπούτο τους, δεν έχουν απομακρυνθεί στην πραγματικότητα ιδιαίτερα από τα blues, κάπως σαν τους σύγχρονούς τους, Savoy Brown. Στον πρώτο τους δίσκο ως trio, ο McPhee έχει βέβαια κυριαρχήσει απόλυτα στον ήχο τους και είναι σαφές ότι οδηγεί τα τραγούδια όπου αυτός θέλει. Διεκδικεί έναν βαθμό ελευθερίας που δεν είχε προηγουμένως και η χαλαρότητα των συνθέσεων προσφέρει ένα βλέμμα προς το μέλλον. Ταυτόχορνα δημιουργεί τα πρώτα κλασικά κομμάτια (για το ρεπερτόριό τους). Το εκπληκτικό πρώτο single "B.D.D" είναι από τα πιο αδικημένα τραγούδια του είδους, το "Times" αν είχε ηχογραφηθεί από τους Cream θα το ήξεραν όλοι και το "Mistreated" παρέμεινε συναυλιακό αγαπημένο τους για πολλά χρόνια.
Hogwash
(United Artists, 1972)
Οι Groundhogs έχουν εξελιχθεί σε ένα αρκετά διαφορετικό συγκρότημα. Αρχικά εδώ έχουμε την πρώτη εμφάνιση του Clive Brooks στα τύμπανα, ένός ντράμερ με θητεία στους Egg και τους Arzachel, προφανώς δηλαδή με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά στο πάιξιμό του από τον ογκόλιθο έντασης και groove που ήταν ο Ken Pustelnik. Η αλλαγή αυτή ακολουθεί τη μουσική κατεύθυνση που ορίζει ο McPhee προσθέτωντας αρκετά πλήκτρα στον ήχο (synthesizer και mellotron) με την κιθάρα να είναι εξίσου φαζαριστή, θεριό ανήμερο αν την αφήσεις, αλλά όχι απαραίτητα τόσο μπροστά ή στο κέντρο. Ταυτόχρονα η παραγωγή είναι πιο καθαρή ενώ και στα φωνητικά ακούγεται καλύτερος από ποτέ ή τουλάχιστον σε σχέση με την τραχύτητα των πρώτων δίσκων. Αν οι Groundhogs κινούνταν συχνά στο εύρος ανάμεσα σε blues και prog, το "Hogwash" σαφώς σηματοδοτεί το δεύτερο άκρο ή έστω την ποιοτικότερη εκδοχή του. Έχουν και καλύτερους δίσκους, δεν έχουν όμως καλύτερο prog δίσκο από αυτόν.
Scratching The Surface
(Liberty, 1968)
Θα μπορούσαμε εδώ να τους αποκαλέσουμε και «άλλη μία βρετανική blues rock μπάντα». Αν αυτή η μπάντα έχει βέβαια έναν βιρτουόζο κιθαρίστα, μία φονική ρυθμική βάση, εναν φυσαρμονικίστα της σχολής του Σικάγο και το πόδι στο γκάζι σε όλο σχεδόν το δίσκο. Μπορεί ακόμα να μην έχουν δημιουργήσει το δικό τους στυλ, μπορεί να κινούνται κάπου ανάμεσα σε Cream, Bluesbreakers και Canned Heat αλλά παραμένουν μία εξαιρετική περίπτωση και ο δίσκος αυτός παραμένει πολύ αγαπητός στους λάτρεις αυτού του είδους - δικαιολογημένα. Ταυτόχρονα βέβαια, είναι ξεκάθαρο ότι απλώς «έξυσαν την επιφάνεια» των δυνατοτήτων τους. Τα καλύτερα ήρθαν πολύ σύντομα.
Who Will Save The World? The Mighty Groundhogs
(United Artists, 1972)
Η απόσταση που χωρίζει το "Split" με το "Who Will Save The World" δεν είναι αυτή ενός έτους όπως η δισκογραφία παραπλανητικά δείχνει. Είναι η απόσταση ενός δημιουργού που έχει εξαντλήσει την αρχική του διαδρομή και ψάχνει πλέον για νέα. Πάει στην άκρη η κιθαριστική καταιγίδα και έρχονται νέοι ήχοι. Οι ρυθμοί πέφτουν, οι μελωδίες γίνονται πιο πολύπλοκες η ενορχήστρωση πολύ πιο πλούσια. Φυσικά η κιθάρα (ηλεκτρική ή ακουστική) παραμένει πρωταγωνίστρια αλλά ο ρόλος της είναι πολύ διαφορετικός στο πώς εξελίσσει και υπηρετεί το τραγούδι. Το αποτέλεσμα είναι μάλλον το πιο στριφνό από τους δίσκους των Groundhogs αλλά πολλαπλές ακροάσεις αποκαλύπτουν την ομορφία του. Και ακόμα περισσότερο, αποκαλύποτυν ότι ήταν απαραίτητο βήμα για το πολύ καλύτερο "Hogwash" που ακολούθησε.
Solid
(WWA, 1974)
Το μυστικό είναι στον τίτλο. Πρόκειται για ένα συμπαγές άλμπουμ, πιο απλό σε σύλληψη και εκτέλεση από τα προηγούμενα, που κάνει τα βασικά σωστά χωρίς όμως δυστυχώς να μένει μόνο σε αυτά. Ο χαρακτήρας που το συγκρότημα είχε αποκτήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή εδώ παρουσιάζεται ως απόσταγμα εμπειρίας παρά ως εξερεύνηση. Αυτό όμως δε σημαίνει και ότι τα πράγματα εδώ είναι συμβατικά. Μερικές φορές υπάρχει μία αίσθηση ότι η λογική του πειραματισμού, των πειραγμένων ήχων και των τρυκ της παραγωγής εμφανίζεται ανερμάτιστα και χαλώντας αντί να φτιάχνει τα τραγούδια που ίσως υπηρετούνταν καλύτερα σε μία πιο απλοϊκή μορφή. Παραμένει ελκυστικό και αξιόλογο στη βάση του αλλά και μπερδεμένο ως αποτέλεσμα.
The Two Sides Of Tony (T.S.) McPhee
(WWA, 1973)
Πρώτη solo κυκλοφορία εν μέσω σημαντικών κυκλοφοριών των Groundhogs και είναι σαφές γιατί δε φέρει το όνομά τους. Όπως ο τίτλος ξεκαθαρίζει, θέλει να αναδείξει δύο διαφορετικές πλευρές του δημιουργού του που έμεναν κρυμμένες μέχρι τότε, μία σε κάθε πλευρά του δίσκου. Και αν η πρώτη είναι αφιερωμένη στα blues, αυτά είναι κυρίως ακουστικά και έχουν απόσταση από αυτό που μας είχε συνηθίσει. Παραμένει όμως ένα πεδίο όπου ο McPhee αποδεικνύεται μάστορας. Η δεύτερη πλευρά όμως είναι ακόμα πιο μακριά από τη μουσική των Groundhogs. Είναι ένα ηχητικό πείραμα που πλησιάζει το avant-garde (αν δεν το αγκαλιάζει και με τα δύο χέρια) και έχει ως σκοπό να αναπαραστήσει ηχητικά, μέσω ηλεκτρονικών ήχων, τη βιαιότητα του κυνηγιού αλεπούδων. Είναι μπροστά από την εποχή του και συγγενικό με μουσικές και καλλιτέχνες που η μέχρι τότε καριέρα του δε θα πρόδιδαν κάποια αλληλεγγύη. Και το ακόμα πιο εκπληκτικό, είναι ενδιαφέρον! Σίγουρα όχι χαρακτηριστικό του για τι θα θυμόμαστε τον McPhee αλλά χρήσιμο για όποιον θέλει να έχει πλήρη εικόνα.
Muddy Waters Songbook
(Castle, 1999)
Αναντίρρητα η μεγάλη αγάπη και αρχή των πάντων για τον McPhee ήταν τα blues και ειδικα αυτά μουσικών όπως οι Muddy Waters και Ηowling Wolf. Οι τελευταίες ηχογραφήσεις με το όνομα του συγκροτήματος ήταν δύο δίσκοι διασκευών στους δύο καλλιτέχνες. Πέρα από τον χαρακτηριστικό ήχο της κιθάρας του McPhee ελάχιστα πράγματα θυμίζουν τους Groundhogs. Πρόκειται γα τυπικές, επί το πλείστον, επανεκτελέσεις γνωστών ή λιγότερο γνωστών τραγουδιών τους. Δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που αναφερόμαστε κυρίως στο αφιέρωμα στον Muddy Waters πέραν του ότι ήταν αυτό που βγήκε δεύτερο. Τίποτα το προσβλητικό δεν υπάρχει είτε για το δημιουργό είτε για το θέμα του και κιθαριστικά ο McPhee είναι σαφές ότι ακόμα "το έχει". Απλά το στοιχείο που έκανε τους Groundhogs ξεχωριστούς εδώ απουσιάζει. Συστήνεται μόνο για όσους δεν έχουν ποτέ αρκετές κυκλοφορίες κλασικού ηλεκτρικού blues.
Road Hogs: From Richmond To Pocono
(Fire!, 2021)
Αρκετές οι ζωντανά ηχογραφημένες κυκλοφορίες τους, δυστυχώς όμως ούτε μία που να συνδυάζει καλό ήχο, δυνατό setlist και υψηλής έντασης απόδοση. Αν λοιπόν πρέπει να θυσιάσουμε κάτι, ας θυσιάσουμε μερικώς τον ήχο σε αυτό το «επίσημο bootleg» που πρωτοκυκλοφόρησε από την Fire πρόσφατα αλλά αφορά σε ηχογραφήσεις από δύο συναυλίες, το 1969 και το 1972. Προφανώς έδω αποτυπώνεται η πρώτη τους περίοδος και η κλασική τριάδα τους. Τα εκτεταμένα, χεντριξικά τζαμαρίσματα μπορεί να γίνουν και κουραστικά ομολογουμένως αλλά σίγουρα η συμπερίληψή τους έχει πάνω από αρχειακή, ιστορική αξία αφού αποτυπώνουν εκείνη τη συναυλιακή φάση του συγκροτήματος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
A Compilation
1. Rocking Chair
2. B.D.D
3. Times
4. Strange Town
5. Garden
6. Eccentric Man
7. Split Pt. 2
8. Cherry Red
9. A Year In The Life
10. Music Is The Food Of Thought
11. You Had A Lesson
12. 3744 James Road
13. All My Money, Alimony
14. Light My Light
15. Crosscut Saw
