«10»: Non-English speaking rock αριστουργήματα

Δεν είναι πολύ μακρινά τα χρόνια όταν η κυκλοφορία ενός δίσκου σε άλλη γλώσσα πλην των αγγλικών σήμαινε αυτόματα και τον σχεδόν βέβαιο εμπορικό αποκλεισμό του, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Με την επέκταση της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης και ειδικά στις τελευταίες δύο δεκαετίες, το σκηνικό άλλαξε και στο σήμερα οι Rammstein κατακτούν για ακόμα μια φορά τον rock κόσμο τραγουδώντας για πρώτη φορά εξ ολοκλήρου στα γερμανικά ενώ και οι Opeth ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι το επόμενο άλμπουμ τους θα κυκλοφορήσει και στα σουηδικά. Η παραπάνω συγκυρία έδωσε το έναυσμα να ψάξουμε την δισκοθήκη μας για αξέχαστα rock άλμπουμ που δεν ομιλούν την αγγλικήν.

Διαλέξαμε δέκα σπουδαία άλμπουμ που απέδειξαν ότι όταν το καλλιτεχνικό όραμα είναι άρτιο δεν κινδυνεύουμε να χαθούμε στην μετάφραση. Μουσικές και δημιουργοί που μπόρεσαν να παρακάμψουν τη λειτουργία τις γλωσσικής κατανόησης κι έφτιαξαν τέχνη ικανή να μεταφέρει τα μηνύματα της ακόμα κι αν ο ακροατής δεν καταλαβαίνει ούτε λέξη. Είναι δεδομένο ότι η μικρή αυτή λίστα θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερη, προσπαθήσαμε όμως να είναι ενδεικτική και να αποτελείται τόσο από πασίγνωστα όσο και από σχεδόν άγνωστα άλμπουμ. Το κοινό τους σημείο είναι ότι είναι όλα τους ακαταλαβίστικα αλλά και αναμφισβήτητα διαμάντια, ένα προς ένα.

1

Premiata Forneria Marconi
"Pur En Amico" (1972)

Ο παλιότερος δίσκος της λίστας μας είναι πιθανόν και ο πιο σημαντικός αφού αποτελεί το σύμβολο ενός ολόκληρου μουσικού υποείδους: το πρώτο άλμπουμ των Premiata Forneria Marconi θεωρείται μέχρι και στις μέρες μας από πολλούς ως το απόλυτο αριστούργημα του Rock Progressivo Italiano, της ιταλικής δηλαδή σχολής του early '70s συμφωνικού progressive rock. Είναι γεγονός ότι το "Pur En Amico" όχι μόνο δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από οποιαδήποτε άλλη κλασική prog μπάντα αλλά θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι αντίστοιχης αξίας με τις δουλειές των Yes, των ELP ή των Genesis της ίδιας περιόδου. Όντας πνευματικός καρπός μιας σύνθετης κοινωνικοπολιτικής κατάστασης που δεν θα αναλυθεί εδώ, το άλμπουμ είναι εκτεταμένο και πολυεπίπεδο, περιέχει συναρπαστικές συνθέσεις κι ένα γνήσια προοδευτικό, περιπετειώδες πνεύμα που ακουγεται ολοζώντανο σχεδόν πέντε δεκαετίες μετά. Δεν χρειάζεται να ξέρεις ιταλικά για να χαθείς στις αραχνιασμένες του prog/folk ελεγείες.

 

Premiata Forneria Marconi - ''Appena Un Po''

2

Einsturzende Neubauten
"Tabula Rasa" (1993)

Υπάρχουν πολλά επιχειρήματα υπέρ της άποψης ότι οι Einsturzende Neubauten είναι πιθανόν η πιο σημαντική γερμανική μπάντα όλων των εποχών, σε ότι αφορά τουλάχιστον το ανεξάρτητο rock και τις απολήξεις του. Αν και το "Haus Der Luge" θεωρείται από αρκετούς ο ακρογωνιαίος λίθος της δισκογραφίας τους, εμείς θα επιλέξουμε το "Tabula Rasa" για την έξοχη ισορροπία ανάμεσα στο πρώιμο industrial ύφος και την ανατέλλουσα μελωδικότητα τους. Πρόκειται για ένα διαμάντι από την αρχή ως το τέλος, ένας δίσκος που καταφέρνει να συνδυάσει το ανατρεπτικά ντανταϊστικό τους ύφος με μια αχαλίνωτη, εύθραυστη και ρομαντική μελαγχολία. Για του λόγου το αληθές, τραγούδια όπως το "Die Interimsliebenden" ή το "Blume" χαρακτήρισαν συνολικά την μπάντα, κάνοντας τους πιο προσιτούς σε ένα καινούριο κοινό χωρίς να χάνουν τίποτα από την avant επιθετικότητα τους. Δεν χρειάζεται να ξέρεις γερμανικά για να σαγηνευτείς από τα σκοτεινά τους παραμύθια, ντυμένα σε λαμαρίνες!

 

Einturzende Neubauten - ''Die Interimsliebenden'' Official Video

3

Ulver
"Kveldssanger" (1995)

Αν το "Kveldssanger" κυκλοφορούσε σήμερα ίσως να περνούσε αδιάφορο, στην εποχή του όμως προσγειώθηκε σαν βόμβα υδρογόνου καταμεσής μιας απαστράπτουσας νορβηγικής black metal σκηνής. Τα κρουστά, οι ακουστικές κιθάρες, το φλάουτο και η (τότε) ακατέργαστη, βαθιά γαιδουροφωνάρα του Garm συνέστησαν μια μικρή επανάσταση και αποτέλεσαν την βάση της συνεχούς μεταμόρφωσης που συμβολίζουν έκτοτε οι τεράστιοι Ulver. Οι επικές και μελαγχολικές Nordic folk μελωδίες μοιάζουν απλοϊκές, κουβαλούν όμως το βάρος της βόρειας παράδοσης και το παραμυθένιο στοιχείο που ακόμα και σήμερα είναι ικανό να προκαλεί ρίγη και μια απροσδιόριστη συγκίνηση. Έχουν βγει προφανώς πολύ καλύτερα συναφή άλμπουμ από τη Νορβηγία αλλά ίσως κανένα δεν είναι σημαντικότερο από αυτό εδώ το μικρό αριστούργημα νεανικής αφέλειας και ασίγαστου πάθους. Δεν χρειάζεται να ξέρεις νορβηγικά για να νοιώσεις ότι η ψυχή σου ξέμεινε πίσω σε κάποιο ανήλιαγο δάσος.

 

Ulver - ''Ulvsblakk''

4

Noir Desir
"Des Visages De Figures" (2001)

Ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει την υπερχιτάρα "Le Vent Nous Portera" όμως μην κρίνουμε το βιβλίο από το εξώφυλλο. Η ποιητική, στοιχειωμένη χροιά του υπέροχου αυτού τραγουδιού δείχνει μόνο μία πλευρά των Noir Desir, της κατά κοινή ομολογία καλύτερη γαλλικής alternative rock μπάντας. Κάποιες στιγμές ακούγονται σαν μια φινετσάτη εκδοχή των Radiohead, άλλες βουτάνε σε πιο straight rock n roll αλητείες, δεν χάνουν όμως ποτέ την ιδιαίτερη μπωντλερική τους μελαγχολία και την πραγματικά εναλλακτική τους ευαισθησία. Το "Des Visages De Figures" είναι το τελευταίο κι ίσως το καλύτερο τους άλμπουμ, εμπορικά και καλλιτεχνικά και αποκαλύπτει μια πολυεπίπεδη και βαθιά αρτιστίκ rock μπάντα που δεν έχει βρει πολλούς άξιους συνεχιστές στο παγκόσμιο στερέωμα. Πολύ πικρό το ότι ο χαρισματικός τραγουδιστής Bertrand Cantat θα γινόταν δολοφόνος της συντρόφου του λίγα χρόνια μετά, αποδεικνύοντας ότι οι δαίμονες που φωλιάζουν στα τραγούδια είναι πολλές φορές αληθινοί. Δεν χρειάζεται να ξέρεις γαλλικά για να αφουγκραστείς την Μαύρη Επιθυμία και να λυπηθείς για τις ζωές που πήγαν χαμένες.

 

Noir Desir - ''Le Vent Nous Portera'' Official Video

5

Sigur Ros
"Takk" (2005)

Οι μετριότητες που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια ίσως μας έκαναν να ξεχάσουμε λίγο ότι οι Sigur Ros για κάποια χρόνια υπήρξαν ένα από τα πιο συναρπαστικά και φρέσκα σχήματα στην Ευρώπη. Ξέρω, ξέρω, το "Agaetis Brujun" είναι το αριστούργημα τους και δεν διαφωνώ, το "Takk" όμως ήταν συγκλονιστικό με ελαφρώς φωτεινότερο τρόπο και ο τελευταίος τους τεράστιος δίσκος - μην έχοντας ιδέα βέβαια για το αν θα υπάρξει επόμενος. Ο μουσικός κόσμος των Sigur Ros στο "Takk" είναι αριστοτεχνικά φτιαγμένος και ολόδικος τους, κάπου εκεί ανάμεσα στο post, την κλασική, την pop και τον μινιμαλισμό, τραβώντας βαθιά τον ακροατή σε ένα παραμυθένιο ταξίδι σε μυστικά μέρη λουσμένα στο φως. Δεν χρειάζεται να ξέρεις ισλανδικά για να αφουγκραστείς τον σπαραγμό της αγάπης και την υπερβόρεια μουσική τους καρδιά.

 

Sigur Ros - ''Hoppipolla'' Official Video

6

Gevende
"Sen Balik Degilsin Ki" (2011)

Έχοντας σώας τα φρένας και πλήρη επίγνωση των λέξεων μου, θεωρώ αυτό το άλμπουμ ως ένα από τα αρτιότερα της τρέχουσας δεκαετίας στον χώρο του prog/psych rock. Βασικά οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν εύκολα την εκπληκτική μουσική που συνθέτει αυτό το - δημοφιλέστατο στην Τουρκία, άγνωστο εκτός - σχήμα. Jazz, rock, ethnic και ψυχεδέλεια μπλέκονται σε ένα προοδευτικό κουβάρι και είναι αδύνατο να μην θαυμάσεις την φαντασία, την ευρηματικότητα και την ταξιδιάρικη ατμόσφαιρα που επιφυλάσσουν σε κάθε ακρόαση. Το "Sen Balik…" είναι ένα αληθινά ανατολικό κι όχι "ανατολίτικο" noir κι ένα από τα λίγα άλμπουμ που μοιάζει και είναι εντελώς αψεγάδιαστο. Ξεπεράστε τον γλωσσικό σκόπελο και ανακαλύψτε μία από τις ποιοτικότερες μπάντες εκεί έξω. Δεν χρειάζεσαι να γνωρίζεις τούρκικα για να μυρίσεις την λεβάντα, το κεχριμπάρι και το κόκκινο χώμα που αναδύεται από τη μουσική τους.

 

Gevende - ''Sustum''

7

Blixa Bargeld & Teho Teardo
"Still Smiling" (2013)

«Κλέβουμε» λιγάκι μια που ο Blixa Bargeld βρίσκεται παραπάνω στην ίδια λίστα με τους Einsturzende Neubauten, είναι όμως δύσκολο να αγνοήσουμε έναν από τους πιο ενδιαφέροντες δίσκους που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Ο Blixa συνεργάζεται με τον Ιταλό experimental/soundtrack συνθέτη Teho Teardo και το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο και απροσδόκητο, με τα κλασικίζοντα έγχορδα να αναμιγνύονται με πειραματικά ηχοτόπια και τις σχεδόν spoken word ερμηνείες του Blixa, σε ιταλικά, γερμανικά και αγγλικά. Η ίδια η γλωσσική ανεπάρκεια μοιάζει με θέμα του άλμπουμ, όπως προκύπτει κι από κεντρικό στίχο στον ύμνο "What if…?": "Κι αν όλα είναι απλώς ένα λάθος στην μετάφραση;" ρωτάει σαρκαστικά ο Blixa καθώς ειρωνεύεται τις οργανωμένες θρησκείες πάνω από ένα θλιμμένο τσέλο. Υπέροχος, βαθύς δίσκος για τολμηρούς ακροατές. Δεν χρειάζεται να μιλάς ιταλικά ή γερμανικά για να θαυμάσεις την καλλιτεχνική του καλλιέργεια.

 

Blixa Bargeld & Teho Teardo - ''What If...?'' Official Video

8

Lazuli
"Nos Ames Saoules" (2016)

Γι' αυτούς εδώ τους Γάλλους πιστεύουμε ακράδαντα ότι αν δεν τραγουδούσαν στην μητρικη τους θα θεωρούνταν ισάξιοι πολλών γιγάντιων ονομάτων του prog rock χώρου. Έχοντας ένα πανέμορφο και προσωπικό στυλ που δεν εστιάζει στην τεχνική αλλά σε μια καλά διαρθρωμένη rock ευαισθησία και σε μια άριστη τραγουδοποιία, οι Lazuli ποιοτικά μπορούν να κοιτάξουν στα μάτια τον Steven Wilson, σε μια πιο γλυκιά εκδοχή του και αν προσθέσεις διακριτικές world music πινελιές. Το δε Leode, ένα ιδιοκατασκευασμένο όργανο που κοσμεί την μουσική τους αποτελεί το σήμα κατατεθέν τους. Και τα οκτώ τους άλμπουμ είναι πάρα πολύ καλά, ψηφίζουμε το "Nos Ames Saoules" στις λεπτομέρειες λόγω τραγουδιών όπως το "Le Mar Du Passe". Δεν χρειάζεται να ξέρεις γαλλικά για να ακολουθήσεις αυτόν τον progressive Ορφέα.

 

Lazuli - ''Der Mar Du Passe''

9

Exquirla
"Para Quienes Aun Viven" (2017)

Εδώ στο Rocking.gr είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που αγκαλιάσαμε και αγαπήσαμε από την αρχή το δυσθεώρητο αυτόν δίσκο, αντιλαμβανόμενοι την αξία του πολύ περισσότερο από πολλά άλλα έντυπα. Περνώντας στα σημαντικά, το "Para Quienes Aun Viven" δεν είναι σπουδαίο λόγω της υβριδικής ένωσης του post rock με την μουσική παράδοση των τσιγγάνων αλλά εξαιτίας του γεγονότος ότι από αυτό το πείραμα προκύπτει μια μουσική πρωτάκουστη, σχεδόν αλχημιστική. Οι Toundra έγραψαν την ποιοτική μουσική που ξέρουν και ο ανυπέρβλητος El Nino Del Elche έβαλε φωτιά στο υλικό, παραδίδοντας flamenco ερμηνείες που τερματίζουν τον όρο "πάθος". Η ταπεινή μου άποψη υποδεικνύει τον συγκεκριμένο rock δίσκο ως τον ωραιότερο που βγήκε ποτέ στην ισπανική γλώσσα, αν δεν έχω κάνει κάποια φριχτή παράλειψη. Βουτηγμένος στην μεσαιωνική του κληρονομιά και μοντέρνος ταυτόχρονα, στέκει σαν μνημείο για την τρέχουσα δεκαετία ενώ εμείς ακόμα βουτάμε σε συνθέσεις όπως το "Un Hombre". Δεν χρειάζεται να ξέρεις ισπανικά για να ταξιδέψεις μαζί με αυτό το ανυπότακτο καραβάνι.

 

Exquirla - ''Un Hombre'' Official Video

10

Hamferd​
"Tamsins Likam" (2018)

Σκοπεύαμε να μην συμπεριλάβουμε δίσκο με brutal φωνητικά θεωρώντας ότι μάλλον έχουν αρνητική επιρροή στην προφορική έκφραση της κάθε γλώσσας, το περσινό έπος των Hamferd από τα Νησιά Φερόε όμως είναι δύσκολο να αγνοηθεί. Σε έναν κόσμο που ο όρος doom χρησιμοποιείται από τον κάθε πικραμένο, το "Tamsins Likam" λάμπει σαν διαμάντι που αντανακλά τις '90s παραδοσιακές αξίες του doom/death στο γεμάτο sludge παρανοήσεις παρόν, καταφέρνοντας να μην ακούγεται ούτε στιγμή ως αναχρονιστικό. Ο δίσκος αιχμαλωτίζει κάτι από την θαλασσινή μελαγχολία της πατρίδας τους και ηχεί ξάστερο μέσα στην μουντάδα του και τις γκρίζες, ομιχλιασμένες του συνθέσεις. Περιμένουμε ανυπόμονα το follow-up του. Και τέλος πάντων, δεν χρειάζεται να γνωρίζεις δανέζικα για να σε κατακλύσει η ματαιότητα και η απομόνωση του καταραμένου τους ταξιδιού.

 

Hamferd - ''Frosthvarv'' Official Video